Baby Bag

10 ხერხი, რომელიც ახალბედა დედებს სტრესის შემსუბუქებაში დაგეხმარებათ

10 ხერხი, რომელიც ახალბედა დედებს სტრესის შემსუბუქებაში დაგეხმარებათ

დედობის პირველი დღეები ბევრი ქალისთვის დაძაბული, სტრესული და დამღლელია. არ არსებობს გზა, რომელიც უშუალოდ დაგეხმარებათ ამ დროებითი პრობლემის გადასაჭრელად, თუმცა არსებობს სხვადასხვა ეფექტური ხერხი „რთული დღეების“ გასამარტივებლად.

1. ვარჯიში

მეცნიერულად დადასტურებულია, რომ ვარჯიში ამცირებს ორგანიზმის სტრესის დონეს და მნიშვნელოვნად ამაღლებს განწყობას. მშობიარობის შემდგომი პროცესების წარმატებით გავლის შემდეგ, მნიშვნელოვანია, დაკავდეთ სპორტით და იზრუნოთ ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე. ამისათვის საკმარისია სუფთა ჰაერზე სეირნობა, თუნდაც ბავშვთან ერთად. მაგრამ, პირველ რიგში, დარწმუნდით, რომ ნამდვილად წარმატებით გაიარეთ მშობიარობის შემდგომი პერიოდი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ვარჯიში ზიანის მომტანიც კი შეიძლება აღმოჩნდეს. აუცილებლად მიმართეთ ექიმს და გაითვალისწინეთ რჩევები.
2. კითხვა

დედობას მოაქვს უდიდესი პასუხისმგებლობა. ეს ფაქტორი სტრესის გამომწვევ მნიშვნელოვან მიზეზად მიიჩნევა. სწორედ ამიტომ, აუცილებელია თქვენი გონების სტიმულირება ინტელექტუალური გზით. გირჩევთ, აირჩიოთ წიგნი, რომლის მეშვეობითაც გაუმკლავდებით სტრესს და დროს სასიამოვნოდ გაატარებთ. მთავარია, არ დაკარგოთ საკუთარი თავი და იზრუნოთ სასიამოვნო გარემოს შექმნაზე.
3. შეიტანეთ ცვლილებები კვების რაციონში

აუცილებლად დაუმატეთ თქვენს რაციონს ჯანსაღი ცხიმით გაჯერებული საკვები. ეს არამარტო დაგეხმარებათ რძის მომარაგებასა და ენერგიის მიღებაში, არამედ მასში შემავალი მინერალები აგიმაღლებთ განწყობას და მოგანიჭებთ ბედნიერების შეგრძნებას.
4. რამდენიმე საათით მაინც გაატარეთ სიწყნარეში

არანაირი ბავშვის ტირილი, ტელევიზორის ხმა, ტელეფონის ზარი! უთხარით არა ყველანაირ ხმაურს და ჩაიძირეთ სიმშვიდეში. თუნდაც ერთი საათით მოიმარჯვეთ ყურსასმენები და უმზირეთ ჭერს. ამ დროს დროებით გვერდზე უნდა გადადოთ ყველანაირი ფიქრი, შეიგრძნოთ ყველა ემოცია და მიაღწიოთ სიმშვიდის მდგომარეობას. ეს ნამდვილად რთული დავალებაა, თუმცა თუ მას თავს გაართმევთ, ნამდვილად იგრძნობთ შვებას.
5. შხაპი რელაქსაციის მიზნით

სასაცილოა? ალბათ წარმოუდგენლად გეჩვენებათ შხაპის მიღება არა სისუფთავის, არამედ დასვენების მიზნით. ფიქრობთ, რომ ამის დრო და ფუფუნება დედას არ აქვს? სინამდვილეში შხაპი არის შესანიშნავი გზა დაძაბულობისა და დაღლილობის მოსახსნელად. შეიძლება ითქვას, რომ ეს მარტივი სიამოვნებაა, რომლის მისაღებადაც დრო აუცილებლად უნდა გამონახოთ.
6. ისეირნეთ მარტო

აუცილებელია, დრო მხოლოდ საკუთარ თავთან გაატაროთ. ამ დროს, რა თქმა უნდა, არ ივიწყებთ მეგობრებს, უბრალოდ ფუნდამენტურად მნიშვნელოვანია საკუთარ თავთან მარტო დარჩენა.
დედობის ადრეულ დღეებშიც კი შეეცადეთ, დატოვოთ სახლი და ჩაისუნთქოთ სუფთა ჰაერი. ეს აბსოლუტურად შეამცირებს სტრესს და გარდა ამისა, გამოდგება კარგ საბაბად მარტო დარჩენისთვის.
7. დაივიწყეთ მობილური ტელეფონი

დიახ, ეს ნამდვილად შესაძლებელია თუ ძალიან მოინდომებთ. ძალიან ხშირად ნეგატიური განწყობა სწორედ სოციალურ ქსელს მოაქვს. როდესაც ამას შეამჩნევთ, სულ მცირე, წაშალეთ აპლიკაცია და თავი დააღწიეთ უარყოფით ატმოსფეროს.
8. ძილი

შესაძლოა, ეს რჩევა აბსურდულადაც ჟღერს, თუმცა შუადღის ძილიც კი ძალიან მნიშვნელოვანია. აუცილებლად უნდა გამოძებნოთ დრო მოსვენებისა და ძალების აღდგენისთვის. თუ არჩევანის გაკეთება ძილსა და ფილმის ყურებას შორის მოგიწევთ, გირჩევთ პირველს მიანიჭოთ უპირატესობა, რადგან ძალების აღდგენა სრულყოფილი ფუნქციონირების ნამდვილი წინაპირობაა. ნუ გადადებთ სხვა დროისთვის - აუცილებლად დაიძინეთ, როდესაც სურვილი გექნებათ. ეს მნიშვნელოვანია.
9. ისაუბრეთ თქვენს გრძნობებზე

არ აქვს მნიშვნელობა, როგორ გრძნობთ თავს. მნიშვნელოვანი ისაა, რომ ისაუბროთ თქვენს გრძნობებზე და ბოლომდე გამოხატოთ ემოციები. უმჯობესია, თანამოსაუბრედ აირჩიოთ ადამიანი, რომელთანაც ემოციურად ახლოს ხართ და ბოლომდე შეძლებთ გახსნას. უნდა გაანალიზოთ, რომ თქვენ არ ხართ მარტო. იფიქრეთ მარტივად და გაიაზრეთ, რომ ყოველთვის არსებობს ადამიანი, რომელსაც უყვარხართ.
10. არ გადადოთ შეხვედრები

სტრესული გარემო, ცხოვრების დაძაბული პერიოდი ხშირად სახლში ყოფნისკენ გიბიძგებთ. მნიშვნელოვანია, რომ ამ დროს არ მიეჯაჭვოთ საკუთარ ოთახს და იცხოვროთ მაქსიმალურად სავსე ცხოვრებით. მძიმე ემოციური ფონის მიუხედავად, არ გადადოთ შეხვედრები და გაატარეთ დრო სასიამოვნოდ. იზრუნეთ საკუთარ თავზე და თქვენ დაძლევთ ყველა პრობლემას.
წყარო: ​moms.com-ის მიხედვით
ავტორი: მარიამ კვეტენაძე

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლის განმავლობაში ორსულდება, ხოლო 95% - ორი წლის განმავლობაში“

„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლის განმავლობაში ორსულდება, ხოლო 95% - ორი წლის განმავლობაში“
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა. 

​- ქალბატონო ლელა, რა არის უნაყოფობა და როდის ვსაუბრობთ მასზე?

- იმ შემთხვევაში, როდესაც ერთწლიანი, რეგულარული, დაუცველი სქესობრივი კონტაქტის ფონზე არ დგება ორსულობა, ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე, თუ ქალის ასაკი:

  • < 35 წლამდეა
  • > 35 წელზე ზემოთ ასაკის ქალებში - ეს პერიოდი მცირდება 6 თვემდე.
  • > 40 წელზე ზემოთ - 3 თვემდე
უნაყოფობა შეიძლება იყოს პირველადი და მეორადი. პირველადია უნაყოფობა, როდესაც ქალს არცერთი ორსულობა არ ჰქონია, ხოლო მეორადია უნაყოფობა, როდესაც ქალს აქვს მინიმუმ ერთი ორსულობა ანამნეზში.

ქალის ასაკი და წყვილის სქესობრივი თანაცხოვრების პერიოდის ხანგრძლივობა მნიშვნელოვანია, უნაყოფობის დროული დიაგნოსტიკისა და შემდგომი მენეჯმენტის განსაზღვრის თვალსაზრისით.

- დღესდღეობით, პროცენტულად რამდენად გავრცელებულია წყვილებში უშვილობა?

- დღეისათვის მსოფლიოში რეპროდუქციული ასაკის 8-12% არის უნაყოფო, ანუ ყოველი 7 წყვილიდან 1 წყვილი. 48 მილიონი წყვილი. 186 მილიონი ადამიანი; (Worldwide ( Ombelet et; al)) PubMed 2019)

- ძირითადად რითია გამოწვეული უშვილობა და რომელი სქესის წარმომადგენლებში უფრო ხშირია ეს პრობლემა?

- უნაყოფობის მიზეზები შეიძლება იყოს მამაკაცისმიერი, ქალისმიერი, კომბინირებული (ქალისმიერი+მამაკაცისმიერი ფაქტორი); იმუნოლოგიური, ასევე უცნობი/გაურკვეველი ეტიოლოგიის.

  • ქალისმიერი მიზეზები გვხვდება შემთხვევათა – 40-45%-ში
  • მამაკაცისმიერი ფაქტორი - 35-40%
  • ქალისა და მამაკაცის ერთად - 15%
  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა -10%
ქალისმიერი მიზეზები შეიძლება იყოს - ფალოპის მილების, საკვერცხეების, საშვილოსნოს ორგანული და ან ფუნქციური პათოლოგიური ცვლილებები, ასევე ენდოკრინული დარღვევები.

ფალოპის მილების ანატომიური და ფუნქციური დაზიანებით გამოწვეული უნაყოფობა, ქალის უნაყოფობის 40-60%-ს შეადგენს. ფალოპის მილებს ახასიათებთ ძალზე რთული ნეიროენდოკრინული რეგულაცია, რომელიც მათ სატრანსპორტო ფუნქციას განაპირობებს. ამ ფუნქციის მოშლა საბოლოოდ იწვევს სპერმატოზოიდისა და კვერცხუჯრედის გადაადგილების, მათი შერწყმის შედეგად წარმოშობილი გამეტების, შემდგომ კი ემბრიონის საშვილოსნოს ღრუსკენ ტრანსპორტირების პროცესის რღვევას, რაც უნაყოფობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზია.

საშვილოსნოს პათოლოგიებით გამოწვეულ უნაყოფობაში მნიშვნელოვანია - საშვილოსნოს თანდაყოლილი პათოლოგიები (ძგიდე, ორრქიანი, ერთრქიანი), ფიბროიდები, ადენომიოზი, ენდომეტრიოზი, ენდომეტრიუმის სტრუქტურა/ ხარისხი, პოლიპები.

საკვერცხისმიერი ფაქტორი - ძირითადად ანოვულაცია, რაც უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის მნიშვნელოვან ადგილს იკავებ. იგი გულიხმობს ფოლიკულიდან კვერცხუჯრედის გამოთავისუფლების პროცესის რღვევას.

ჰორმონული დარღვევებიდან აღსანიშნავია - ჰიპოთალამო - ჰიპოფიზურ სისტემაში მიმდინარე პათოლოგიური ცვლილელბი.

მამაკაცისმიერი ფაქტორი - განპირობებულია სპერმაში სპერმატოზოიდების რაოდენობრივი, მოძრაობითი და მორფოლოგიური პათოლოგიური ცვლილებებით.

ასევე ძალზედ მნიშვნელოვანი და გასათვალისწინებელია - გარემო ფაქტორების (ტოქსინები), ცხოვრების წესის (მწეველობა, ალკოჰოლის მოხმარება, სიმსუქნე) გავლენა ნაყოფიერებაზე.

- აქვს თუ არა მნიშვნელობა ქალის ასაკს?

- ოვარიული რეზერვი (კვერცხუჯრედების მარაგი საკვერცხეებში) ქალის შვილოსნობის პოტენციალის მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორია, უფრო მეტიც, გენეტიკური შვილის ყოლის ერთადერთი წყაროა. მნიშნელოვანია ის ფაქტორი, რომ კვერცხუჯრედების მარაგი მცირდება/იხარჯება ასაკის მატებასთან ერთად. გარდა კვერცხუჯრედების რაოდენობრივი შემცირებისა, მცირდება კვერცხუჯრედების ხარისხიც (უპირატესად 35 წლის შემდეგ). სწორედ ამ ფაქტორების გამო განსხვავებულია ქალის დაორსულების სიხშირე 35 წლამდე და მის შემდეგ ასაკში, მაგალითად, ბუნებრივ ციკლებში:

  • 25 წლის ასაკში - ერთ ციკლში - საშ. - 25%;
  • 35 წლის ასაკში - 15%-ია
  • 37 წლის ასაკში 10%, 40 წლის შემდეგ 4-5%

    ​ინ ვიტრო ციკლში
  • < 35 წლამდე - საშუალოდ 45-50%-ია
  • 35-38 წწ - 30-35%
  • 40-42 წწ - 8-10%
  • < 42 წწ - 3-5%.
აღნიშნული, ქალის რეპროდუქციულ სისტემაში მიმდინარე ასაკდამოკიდებული ფიზიოლოგიური პროცესია. გასათვალისწინებელია, ფიზიოლოგიიდან გადახრის შემთხვევები ანუ ადრეულ ასაკში (35-30 წლამდე), სხვადასხვა მიზეზის (გენეტიკური, აუტოიმუნური, იდიოპათიკური და სხვ) გამო შემცირებული ფოლიკულური მარაგის არსებობა, რის გამოც ორსულობის სიხშირე ასაკის მიუხედავად მნიშვნელოვნად დაბალია.

აღნიშნულიდან გამომდინარე, საჭიროა ყველა რეპროდუქციული ასაკის ქალმა, ვინც გეგმავს ორსულობას, დროულად მიმართოს რეპროდუქტოლოგს, გამოიკვლიოს საკვერცხის მარაგი და შედეგის მიხედვით დაგეგმოს ორსულობა.

ასევე მნიშვნელოვანია, ფსიქოლოგიური ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა, რაც დღეისათვის საკმაოდ ხშირად გვხვდება.

ძირითადი მიზეზები, რომლებიც იწვევენ ფსიქოლოგიურ უნაყოფობას:

  • სისტემატური სტრესი სამსახურში;
  • თავის დადანაშაულება უნაყოფობაში, ან ფიქრი იმაზე, რომ ეს არის სასჯელი თქვენი ცხოვრების წესის გამო;
  • ფინანსური თუ საყოფაცხოვრებო პრობლემები, რაც ბავშვის დაბადებას უკავშირდება;
  • ბოლო პერიოდში განცდილი სერიოზული ფსიქოლოგიური რყევა;
  • გარშემომყოფების მხრიდან გამუდმებული პრესინგი, ანუ გამუდმებული შეკითხვები: არ ხართ ორულად, არ გეგმავთ ორსულობას, რატომ არ ორსულდებით? 

ფსიქოლოგიური უნაყოფობის დროს მნიშვნელოვანია მკურნალი ექიმის მხარდაჭერა, ზოგიერთ შემთხვევაში საჭირო ხდება ფსიქოლოგის ჩართულობა.

- დედები ხშირად ეუბნებიან თავიანთ ქალიშვილებს, არ გაცივდეთ, ბავშვი არ გეყოლებათო. მითია თუ რეალურად შესაძლებელია მომავალში ამან პრობლემა გამოიწვიოს?

- რა თქმა უნდა, მითია. მცირე მენჯის ღრუს ანთებას ინფექცია იწვევს და არა ცივზე ჯდომა ან მსგავსი.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად