რატომ არის ძუძუთი კვება არა მხოლოდ ბავშვისთვის, არამედ დედისთვისაც მნიშვნელოვანი, როგორია ძუძუთი კვების სტატისტიკა საქართველოში და როდის არის ოპტიმალური დრო ძუძუთი კვების დანებებისთვის? - ამ და სხვა აქტუალურ საკითხებზე MomsEdu.ge ბუნებრივი კვების მხარდამჭერ აქტივისტსა და ლაქტაციის სპეციალისტს შორენა ლაღაძეს ესაუბრა.
- შორენა, თუ გაქვთ ინფორმაცია საქართველოში დედების რამდენი პროცენტი კვებავს ბავშვს ბუნებრივად, 0-დან 6 თვემდე და 0-დან 1 წლამდე?
- საკმაოდ ხშირად ვეცნობი კვლევებს ბუნებრივი კვების სტატისტიკის შესახებ. სამწუხაროდ, მონაცემები სავალალოა. ბოლო წლების სტატისტიკით, ექსკლუზიურად ძუძუთი საქართველოში 6 თვემდე ბავშვების დაახლოებით 20% იკვებება.
ეს ძირითადად იმიტომ ხდება, რომ ჩვენთან არ არსებობს ძუძუთი კვების კონსულტანტის ინსტიტუტი. ის რჩევები, რაც ჩვენს წინაპრებს აქვთ, ყოველგვარ სამედიცინო საფუძველსაა მოკლებული და ხშირად, ჩვენდა სამწუხაროდ, თავად ექიმებმაც არ იციან ძუძუთი კვების პრინციპები. არადა, ბუნებრივი კვება წარმატებული რომ იყოს, ძალიან ბევრი მნიშვნელოვანი წესის სკრუპულოზური დაცვაა აუცილებელი. ქალებს ხშირად არასწორი ინფორმაციის ან ინფორმაციის საერთოდ არქონის გამო, ნაადრევად უწევთ ძუძუთი კვების შეწყვეტა და თავადაც, მათდაუნებურად ხდებიან ამ მითებისა და ცრუ ინფორმაციის გამავრცელებლები.
ყველაზე ცუდი კი ის არის, რომ ჩვენს თანამემამულეებს მიმღებლობის დიდი პრობლემა აქვთ - სიახლეს რთულად იგებენ და ეგუებიან. ამიტომ, საზოგადოებაში გავრცელებული ბევრი მავნებულური მითი, რაც ბევრ, საკმაოდ მონდომებულ დედას უშლის ხელს ძუძუთი კვებაში, კიდევ დიდი ხნით იცოცხლებს.
- რამდენად სწორია - არ მაქვს რძე და ამიტომ ვაძლევ ბავშვს ხელოვნურ საკვებს? (როგორც ვიცით, 99% აქვს რძე, უბრალოდ არ იციან ძუძუთი წოვის ტექნიკის შესახებ)
- მსოფლიოს მასშტაბით ქალების 1% საერთოდ არ აქვს რძე სარძევე ჯირკვლის თანდაყოლილი პათოლოგიის გამო, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ეს 1% სრულად ჩვენს ქვეყანაში არაა თავმოყრილი. ასეთია ოფიციალური, სამედიცინო დასკვნა დედის რძის არსებობა-არარსებობის შესახებ. ქალების 99%-ს შეუძლია საკუთარი ჩვილის ძუძუთი გამოკვება, თუ მათ არ აქვთ მძიმე ჰორმონალური დარღვევა ან მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემები, რამაც შეიძლება ცოტათი შეამციროს რძის რაოდენობა. ძუძუთი კვება ასევე არ შეუძლიათ ქალებს, რომლებსაც შიდსის დიაგნოზი აქვთ.
წარმატების საიდუმლო მხოლოდ და მხოლოდ ძუძუთი კვების წესების ცოდნაშია. ბავშვის ბუნებრივად კვება დედამ უნდა დაიწყოს დაბადებისთანავე, ძუძუ უნდა მისცეს სწორი ტექნიკით, რაც არც თუ ისე მარტივი პროცესია, ბავშვს არ უნდა დაუმატოს სხვა საკვები ან სითხე - ეს გამოიწვევს რძის რაოდენობის შემცირებას ან გაშრობას. ამ დეტალების შესახებ ქალს ჯერ კიდევ მშობიარობამდე, ხოლო შემდეგ სამშობიარო სახლში უნდა ესაუბრებოდნენ მედიცინის მუშაკები.
- როდის და როგორ უნდა გადავიდეს ბავშვი ხელოვნურ კვებაზე?
- რით იკვებება ბავშვი - დედის რძით თუ ხელოვნური ფორმულით, ეს დედის გაცნობიერებული არჩევანი უნდა იყოს. მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია, იუნისეფი, ლაქტაციის საერთაშორისო ორგანიზაციები და თავად ხელოვნური კვების მწარმოებლები გვირჩევენ, ვკვებოთ ბავშვი საკუთარი რძით, მაგრამ ამავდროულად, არსებობენ დედები, რომლებსაც გაცნობიერებული აქვთ დედის რძის სიკეთეები, თუმცა არ სურთ ბავშვი ბუნებივად გამოკვებონ. მათი სურვილი პატივსაცემია, ამ დროს, რა თქმა უნდა, უნდა მოხდეს ბავშვის ეტაპობრივად გადაყვანა ძუძუდან ფორმულაზე.
ასევე, ძალიან იშვიათად, ბავშვები იბადებიან თანდაყოლილი ფერმენტოპათიებით - გალაქტოზემიითა და ფენილკეტონურიით. ამ უიშვიათესი გენეტიკური დარღვევების შესახებ ინფორმაციას დედა მშობიარობიდან მალევე, სამშობიაროში აღებული სისხლის ანალიზის პასუხით შეიტყობს. ეს ის შემთხვევაა, როდესაც ძუძუთი კვების გაგრძელება კატეგორიულად აღარ შეიძლება. ბავშვები გადადიან სპეციალურ კვებაზე და მთელი ცხოვრება რჩებიან მკაცრად შერჩეულ დიეტაზე. ხშირად, გალაქტოზემია რძის ცილის ან რძის ცხიმის აუტანლობაში ერევათ. ეს სამი სხვადასხვა საკითხია. ასევე, სხვა თემაა ალერგია ძროხის რძეზე. რძის ცხიმისა და რძის ცილის აუტანლობის დროს, დედა დგება სპეციალურ დიეტაზე. ძუძუთი კვება ჩვეულებრივ გრძელდება.
- გვესაუბრეთ ძუძუთი კვების სარგებელზე. რა სარგებელი მოაქვს ლაქტაციას როგორც ქალისთვის, ასევე ბავშვისთვის?
- ძუძუთი კვებას ბავშვისა და დედისათვის იმდენად დიდი სარგებელი აქვს, ამის ჩამოთვლა ძალიან შორს წაგვიყვანს. ყველაზე მნიშვნელოვანი სიკეთე, რაც დედისათვის ბუნებრივ კვებას მოაქვს, მკერდის კიბოს რისკის შემცირებაა. ბავშვისათვის დედის რძე იმიტომ არის საუკეთესო, რომ მასში ბევრად მეტი ცოცხალი ნივთიერება შედის, ვიდრე ფორმულაში ან სხვა რძეში. ეს ნივთიერებები ნიშნავს უფრო ძლიერ იმუნიტეტს, უფრო მაღალ ინტელექტს, უფრო მოწესრიგებულ კუჭ-ნაწლავის სისტემას, ძლიერ გულს, დიაბეტის დაბალ რისკს და ჭარბწონიაობის რისკების შემცირებას. რა თქმა უნდა, ეს სიკეთეები ჩვენს შვილებს უფრო დიდი ხნით გაჰყვებათ, თუ მათ კვებას დიდ ასაკშიც მივაქცევთ ყურადღებას. ასევე ბევრმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბუნებრივ კვებაზე მყოფი ბავშვები დედაზე პოზიტიურად არიან მიჯაჭვულნი ჩვილ ასაკში, რაც იმას ნიშნავს, რომ მოზრდილ ასაკში ისინი გაცილებით უფრო დამოუკიდებელნი ხდებიან, ვიდრე ისინი, ვისაც ამ ტიპის სიახლოვე აკლდა. რა თქმა უნდა, სტატისტიკა შეფარდებითი ცნებაა და ის შეიძლება ცალკე აღებული, ერთი ბავშვისათვის არაფერს ნიშნავდეს, მაგრამ მსგავსი მონაცემები ათასობით ბავშვსა და დედაზე დაკვირვებითა და მრავალწლიანი კვლევებით იწერება. ასე რომ, მათში ეჭვის შეტანა ნამდვილად არ ღირს.
- ყველაზე ოპტიმალური დრო როდის არის ძუძუთი კვების დანებებისთვის? რა უნდა გაითვალისწინოს დედამ ამ დროს
?
- ამ ორგანიზაციების რეკომენდაცია, რომლებიც ძუძუთი კვების საკითხებს იკვლევენ, ასეთია - ძუძუთი კვება უნდა გაგრძელდეს 2 წლამდე, ძლიერი იმუნიტეტისათვის, შემდეგ კი დედისა და ბავშვის სურვილის მიხედვით. 1 წლამდე დედის რძე ძირითადი საკვებია, სხვა ყველაფერი - დამატება. ძუძუთი კვების შეწყევტა არ უნდა მოხდეს უცაბედად, ეს აზიანებს დედის ჯანმრთელობას და ბავშვის ფსიქიკას.
ესაუბრა თამთა შერმაზანაშვილი
წაიკითხეთ სრულად
