Baby Bag

რა ძი­რი­თა­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­ვი­და სქე­მა­ში

რა ძი­რი­თა­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­ვი­და სქე­მა­ში

მასწავლებლის პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის ​ცვლილებები დამტკიცდა.  გარდამავალი დოკუმენტი უკვე ძალაშია და „მასწავლებლის რეგულაციის წესის“ ამოქმედებამდე იმუშავებს.

რა ძი­რი­თა­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­ვი­და სქე­მა­ში და რამ გა­ნა­პი­რო­ბა ამის აუცი­ლებ­ლო­ბა, ამის შესახებ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის დირექტორის მოადგილე მანანა რატიანი „ახალ განათლებასთან“ ინტერვიუში საუბრობს. 

„პირ­ველ რიგ­ში, გეტყ­ვით იმას, რომ რამ­დე­ნი­მე სა­ხის პრობ­ლე­მას­თან შე­იძ­ლე­ბა გვქო­ნო­და საქ­მე, თუ­კი ეს ცვლი­ლე­ბე­ბი არ გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და.

პირ­ვე­ლი ცვლი­ლე­ბა სტა­ტუ­სის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბას შე­ე­ხო. სის­ტე­მა­ში გვყავს უფ­რო­სი და წამ­ყ­ვა­ნი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი, რო­მელ­თაც უკ­ვე დი­დი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვპირ­დე­ბო­დით, რომ სტა­ტუ­სის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით ცვლი­ლე­ბე­ბი აისა­ხე­ბო­და არ­სე­ბულ სქე­მა­ში, რომ­ლის თა­ნახ­მა­დაც, მათ სტა­ტუ­სის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა­ზე ზრუნ­ვა აღარ მო­უ­წევ­დათ. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ისი­ნი, რა თქმა უნ­და, ენ­დ­ნენ ამ გა­ნაცხადს და აღარ აგ­რო­ვებ­დ­ნენ სტა­ტუ­სის შე­სა­ნარ­ჩუ­ნებ­ლად გან­საზღ­ვ­რულ კრე­დიტ­ქუ­ლებს. ცვლი­ლე­ბით, რო­მე­ლიც გარ­და­მა­ვალ დო­კუ­მენ­ტ­ში აისა­ხა, მას­წავ­ლებ­ლებს მი­ვე­ცით სა­შუ­ა­ლე­ბა, რომ სტა­ტუ­სი ჩა­ეთ­ვა­ლოთ შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლად, ვიდ­რე მას­წავ­ლე­ბელ­თა რე­გუ­ლი­რე­ბის წე­სი არ ამოქ­მედ­დე­ბა და ის არ გან­საზღ­ვ­რავს რო­მე­ლი სტა­ტუ­სის მას­წავ­ლე­ბელს რა სა­ვალ­დე­ბუ­ლო აქ­ტი­ვო­ბა ექ­ნე­ბა გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლე­ბე­ლი იმი­სათ­ვის, რომ პრო­ფე­სი­ა­ში დარ­ჩეს და მოს­წავ­ლე­ებს ხა­რის­ხი­ა­ნი გა­ნათ­ლე­ბა მის­ცეს.

მე­ო­რე ცვლი­ლე­ბით, თვით­შე­ფა­სე­ბის კითხ­ვა­რი სა­რე­კო­მენ­და­ციო ხა­სი­ათის გახ­და. ეს ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტი ძა­ლი­ან მუ­შაა და მას­წავ­ლე­ბელ­თა ნა­წი­ლის­თ­ვის მი­სა­ღე­ბიც იყო. ახ­ლა ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თია და სა­ვალ­დე­ბუ­ლო აღარ იქ­ნე­ბა. სკო­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც გა­დაწყ­ვე­ტენ ამ ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტის გა­მო­ყე­ნე­ბას იმის­თ­ვის, რომ მას­წავ­ლებ­ლის სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბი და­ად­გი­ნონ, მას გა­მო­ი­ყე­ნე­ბენ, თუმ­ცა, ამის ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა აღარ ექ­ნე­ბათ. ეს გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა იმი­ტომ მი­ვი­ღეთ, რომ, ხშირ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი ფორ­მა­ლურ ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბად გა­და­იქ­ცე­ვა ხოლ­მე და მას­წავ­ლებ­ლე­ბი უკ­ვე ში­ნა­არსს აღარ უყუ­რე­ბენ, არა­მედ ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლე­ბი არი­ან რა­ღა­ცის შევ­სე­ბა­სა და დას­რუ­ლე­ბა­ზე. ამ ცვლი­ლე­ბით ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბის წნე­ხი მოვ­ხ­სე­ნით.

ასე­ვე, შეზღუდ­ვე­ბი გვქონ­და და­წე­სე­ბუ­ლი პრაქ­ტი­კო­სი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი­სთ­ვის — მათ და­მა­ტე­ბით აქ­ტი­ვო­ბებ­ში 5 კრე­დიტ­ზე მე­ტის დაგ­რო­ვე­ბის უფ­ლე­ბა არ ჰქონ­დათ, რაც, კა­რი­ე­რულ წინ­ს­ვ­ლა­ში, გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად, და­მა­ტე­ბით ბა­რი­ე­რებს უქ­მ­ნი­დათ. თუ­კი მას­წავ­ლე­ბელს შექ­მ­ნი­ლი ჰქონ­და სხვა­დას­ხ­ვა რე­სურ­სი, გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი — არა­ერ­თი აქ­ტი­ვო­ბა, დას­წ­რე­ბუ­ლი იყო ტრე­ნინ­გებ­ზე და ა.შ., ამის აღი­ა­რე­ბა ვერ მოხ­დე­ბო­და 5-ზე მე­ტი კრე­დიტ­ქუ­ლით. ცვლი­ლე­ბით ეს შეზღუდ­ვაც მო­ვუხ­სე­ნით მას­წავ­ლებ­ლებს. შეზღუდ­ვა ვრცელ­დე­ბო­და სა­მუ­შაო შეხ­ვედ­რე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა­ზეც — წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, 3-ზე მეტ სა­მუ­შაო შეხ­ვედ­რა­ზე არ შე­იძ­ლე­ბა ყო­ფი­ლიყ­ვ­ნენ ჩარ­თუ­ლე­ბი. თუ­კი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი კო­ლე­გებს ხვდე­ბი­ან და მათ­თან გა­ნათ­ლე­ბის­თ­ვის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან სა­კითხებს გა­ნი­ხი­ლა­ვენ, ახ­ლა ეს ყვე­ლა­ფე­რი უღი­არ­დე­ბათ და რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი შეზღუდ­ვაც მო­ეხ­ს­ნათ.

მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბა შე­ე­ხო სპეც­ს­კო­ლებს — სპეც­ს­კო­ლე­ბის მას­წავ­ლებ­ლე­ბი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად მძი­მე დარ­ღ­ვე­ვე­ბის მქო­ნე მოს­წავ­ლე­ებ­თან მუ­შა­ო­ბენ. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მა­თი შე­ფა­სე­ბა ხდე­ბო­და იმ სტან­დარ­ტი­ზე­ბუ­ლი შე­ფა­სე­ბის ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტე­ბით, რო­მე­ლიც სქე­მის მი­ხედ­ვით იყო დამ­ტ­კი­ცე­ბუ­ლი. ჩვე­ნი ცენ­ტ­რის ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი სა­მარ­თ­ლებ­რი­ვი აქ­ტით სპეც­ს­კო­ლებს მი­ე­ცათ სა­შუ­ა­ლე­ბა, ცვლი­ლე­ბე­ბი გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლონ სა­კუ­თა­რი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად (უბ­რა­ლოდ, ცენ­ტ­რ­თან უნ­და შე­ა­თან­ხ­მონ). ახ­ლა ისი­ნი შეძ­ლე­ბენ მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბას, რო­მელ­საც თვი­თონ­ვე გა­უ­კე­თე­ბენ მო­დი­ფი­კა­ცი­ას და ეს არ მოხ­დე­ბა ცენ­ტ­რა­ლი­ზე­ბუ­ლად, არა­მედ, სკო­ლე­ბის დო­ნე­ზე.

რაც მთა­ვა­რია, არ­სე­ბული კრი­ტე­რი­უ­მების მო­დი­ფი­ცი­რე­ბას იმ სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბი­სა და არ­სე­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად მოახდენენ, რო­მე­ლიც კონ­კ­რე­ტულ საკ­ლა­სო ოთახ­ში იქ­ნე­ბა. შე­სა­ბა­მი­სად, ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტებს თა­ვად სკო­ლა და­ამ­ტ­კი­ცებს და შემ­დეგ მი­სი მეშ­ვე­ო­ბით შე­ა­ფა­სებს მას­წავ­ლე­ბელს. ვფიქ­რობ, ძა­ლი­ან კარ­გი და სა­ჭი­რო ცვლი­ლე­ბაა. რე­სურ­ს­ს­კო­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა ბევ­რი არ არის — სულ 8 რე­სურ­ს­ს­კო­ლაა, მაგ­რამ იქ მას­წავ­ლებ­ლე­ბი საკ­მა­ოდ გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში მუ­შა­ო­ბენ და მა­თი გა­რე­მო არ არის ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი სას­წავ­ლო გა­რე­მო. ასეთ არა­თა­ნა­ბარ პი­რო­ბებ­ში აღ­მო­ჩე­ნილ პე­და­გო­გებს, სამ­წუ­ხა­როდ, წინს­ვ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ ჰქონ­დათ.

დო­კუ­მენ­ტ­ში მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბი ჩა­ი­წე­რა კა­რი­ე­რულ წინ­ს­ვ­ლას­თან და­კავ­ში­რე­ბით. როგ­ორც ცნო­ბი­ლია, რე­ფორ­მის ფარ­გ­ლებ­ში, სა­პენ­სიო ასა­კის პრაქ­ტი­კოს მას­წავ­ლებ­ლებს სა­ხელ­მ­წი­ფომ, პენ­სი­ა­ში გას­ვ­ლის სა­ნაც­ვ­ლოდ, ჯილ­დო შეს­თა­ვა­ზა. ისი­ნი, ამ შე­თა­ვა­ზე­ბის არ­ჩე­ვის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, პრო­ფე­სი­ი­დან გა­დი­ან ან უარს ამ­ბო­ბენ ჯილ­დო­ზე, პრო­ფე­სი­ა­ში რჩე­ბი­ან და გა­მოც­დას აბა­რე­ბენ. თუ მას­წავ­ლე­ბე­ლი, წელს, პირ­ვე­ლად გა­დის გა­მოც­და­ზე, შე­საძ­ლოა, მან სრუ­ლად ვერ და­აგ­რო­ვოს საკ­მა­რი­სი კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბი შემ­დეგ სა­ფე­ხურ­ზე გა­და­სას­ვ­ლე­ლად. ამი­ტომ, ცვლი­ლე­ბის თა­ნახ­მად, პრაქ­ტი­კოს მას­წავ­ლებ­ლებს კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის დაგ­რო­ვე­ბის ვა­და 2020 წლის იან­ვ­რამ­დე გა­უ­ხან­გ­რ­ძ­ლივ­დათ. შე­სა­ბა­მი­სად, სა­შე­მოდ­გო­მო სემე­ს­ტ­რ­ში ისი­ნი შეძ­ლე­ბენ გა­აგ­რ­ძე­ლონ კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის დაგ­რო­ვე­ბა და შე­ავ­სონ სტა­ტუ­სის ცვლი­ლე­ბის­თ­ვის სა­ჭი­რო რა­ო­დე­ნო­ბა. ამის გარ­და, მათ შე­საძ­ლებ­ლო­ბა ეძ­ლე­ვათ, შე­მოდ­გო­მა­ზე გა­მოცხა­დე­ბულ გა­მოც­და­ზე ისევ სცა­დონ ბე­დი გა­სა­უმ­ჯო­ბე­სებ­ლად ან ხელ­მე­ო­რედ ჩა­სა­ბა­რებ­ლად, თუ­კი მა­ში­ნაც ვერ და­აგ­რო­ვე­ბენ სტა­ტუ­სის შე­საც­ვ­ლე­ლად სა­ჭი­რო კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბას, ისევ გა­აგ­რ­ძე­ლონ აქ­ტი­ვო­ბე­ბით შევ­სე­ბა.

პრაქ­ტი­კო­სი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი­სთ­ვის კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის დაგ­რო­ვე­ბა და სტა­ტუ­სის ამაღ­ლე­ბა 2020 წლის იან­ვ­რამ­დე გაგ­რ­ძელ­დე­ბა და, რო­გორც გითხა­რით, კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბიც აღარ შე­იზღუ­დე­ბა.

გარ­კ­ვე­უ­ლი ცვლი­ლე­ბა შე­ე­ხო უფ­რო­სის სტა­ტუ­სის მქო­ნე მას­წავ­ლებ­ლებ­საც — იმ მას­წავ­ლებ­ლებ­ის­თ­ვის, რომ­ლე­ბიც აპი­რე­ბენ წამ­ყ­ვა­ნის სტა­ტუ­სის მი­ღე­ბას და დაგ­რო­ვე­ბუ­ლი ექ­ნე­ბათ 15 კრე­დიტ­ქუ­ლა რო­გორც სა­ვალ­დე­ბუ­ლო, ისე და­მა­ტე­ბი­თი აქ­ტი­ვო­ბე­ბით, სექ­ტემ­ბერ­ში, და­მა­ტე­ბით გა­მოცხად­დე­ბა გა­რე­დაკ­ვირ­ვე­ბა, რი­თაც შე­საძ­ლებ­ლო­ბა მი­ე­ცე­მათ, სტა­ტუ­სი 2020 წლის­თ­ვის შე­იც­ვა­ლონ.

სი­ახ­ლეა „ახა­ლი სკო­ლის მო­დელ­ში“ ჩარ­თუ­ლი დაწყე­ბი­თი სა­ფე­ხუ­რის მას­წავ­ლებ­ლე­ბის­თ­ვის. იმის გა­მო, რომ მათ ინ­ტენ­სი­უ­რად იმუ­შა­ვეს, უღი­არ­დე­ბათ სა­გაკ­ვე­თი­ლო დაკ­ვირ­ვე­ბე­ბი და სა­მუ­შაო შეხ­ვედ­რე­ბი. ყო­ველ­დღი­ურ რე­ჟიმ­ში ხვდე­ბოდ­ნენ მხარ­დამ­ჭერ ჯგუ­ფებს, მუ­შა­ობ­დ­ნენ ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი სას­კო­ლო გეგ­მის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე. ამ გა­წე­უ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბის­თ­ვის, მათ, და­მა­ტე­ბით, 6 კრე­დიტ­ქუ­ლა მი­ე­ნი­ჭე­ბათ.

ეს არის ის ძი­რი­თა­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც სქე­მა­ში შე­ვი­და. ჩვე­ნი სურ­ვი­ლია, გარ­და­მა­ვალ ეტაპ­ზე ყვე­ლა მას­წავ­ლე­ბელს, რო­მე­ლიც სქე­მა­ში იყო ჩარ­თუ­ლი და აქ­ტი­უ­რად აგ­რო­ვებ­დ­ნენ კრე­დი­ტებს, წინ­ს­ვ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბა მივ­ცეთ, რომ მა­თი გან­ვი­თა­რე­ბის პრო­ცე­სი შუ­ა­ში არ შეწყ­დეს. 2020 წლი­სათ­ვის კი, რო­ცა შე­მუ­შავ­დე­ბა ახა­ლი დო­კუ­მენ­ტი, ის და­ა­რე­გუ­ლი­რებს მას­წავ­ლებ­ლის პრო­ფე­სი­ა­ში სა­ჭი­რო მოთხოვ­ნებს,“ - აღნიშნავს მანანა რატიანი.

შეიძლება დაინტერესდეთ

​კინო სასკოლო რესურსისთვის - რჩევები მასწავლებლებს

​კინო სასკოლო რესურსისთვის - რჩევები მასწავლებლებს

მასწავლებლებს, უპირველესად კი სამოქალაქო განათლების პედაგოგებს გიზიარებთ ფილმებს, რომლებშიც არსებითადაა მოხაზული მოზარდების პრობლემატიკასა და მასთან მჭიდროდ გადაჯაჭვული საყოველთაო მნიშვნელობის მქონე თემების რეფლექსიები. ყველა დასახელებული კინოსურათის პროტაგონისტი ბავშვი ან მოზარდია, შესაბამისად, წინამდებარე ფილმები მასწავლებლებს, როგორც კლასგარეშე დავალებებისთვის გამოგვადგება, ასევე, საკუთრივ საგაკვეთილო პროცესში შეგვიძლია ამა თუ იმ ფილმიდან, განსახილველ თემასთან შესაბამისი მონაკვეთების ჩვენება. გამართული ორიენტირებისთვის ყველა მათგანს მცირე სინოფსისი წავუმძღვარე. ჩამონათვალი ქრონოლოგიური სიზუსტითაა დალაგებული. ამავდროულად, ყველა დასახელებული ფილმი ცალსახად მაღალმხატვრული ღირებულებისაა და თითოეული მათგანი, საკვლევ თემატიკას გამორჩეული შემოქმედებითი პასუხისმგებლობითა და აკადემიური ინტერესით მიემართება.

ჩარლი ჩაპლინი: The Kid - ბავშვი. 1921. ჩარლი ჩაპლინის თვითმყოფადი ენა, რომელიც კომედიის მხატვრული ხერხებით ჟონგლიორობს და მაყურებლის თვალსა და გულს უმცირესს დროში ატყვევებს, კომედიური სიმსუბუქის მიღმა, ამავდროულად უაღრესად პოლიტიკური მნიშვნელობის მატარებელია და მუდმივად რეფლექსირებს უმნიშვნელოვანეს სოციალურსა და კულტურულ პრობლემატიკაზე. ხსენებული ფილმი, ამერიკაში, დიდი დეპრესიის ჟამს უსახლკარო კაცისა და მიუსაფარი ბავშვის დრამატულ ურთიერთობაზე, სიყვარულის, ემპათიისა და ერთადობის სასიცოცხლო მნიშვნელობაზე მოგვითხრობს (კინემატოგრაფში ასახულ ბავშვ პერსონაჟებზე ნინი შველიძის შესანიშნავ ​ესეს გიზიარებთ). 

ჟან ვიგო: Zero for Conduct - ნული ყოფაქცევისათვის. 1933. კინოსურათი სკოლა-პანსიონის ტიპის დაწესებულებაზე მოგვითხრობს, რომელშიც უმკაცრესი, ავტორიტარული ტიპის დისციპლინა სუფევს. დაუმორჩილებლობის სურვილს ატანილი ბავშვები, გადაწყვეტენ მჩაგვრელ დღის წესრიგს აუჯანყდნენ და ამისთვის, სხვადასხვა ექსპრესიულ წინააღმდეგობის ხერხებს მიმართავენ. ფილმის კინოეკრანებზე გამოსვლამ, კონსერვატიულად განწყობილ გაბატონებულ კლასში დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია.

ვიტორიო დე სიკა: Bicycle Thieves - ველოსიპედის ქურდები. 1948. თამამად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ველოსიპედის ქურდები ხელოვნების ყველა მოყვარულისათვის აუცილებლად სანახავი ფილმია. ნამუშევარში პროტაგონისტებად იტალიელი მამა-შვილი გვევლინებიან, რომლებზეც მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი დეპრესიის სიმძიმე, მთელი თავისი სისავსით აღბეჭდილა. ფილმი მრავალშრიანი დრამატურგიული წიაღსვლებით წარმოგვიდგება, ერთი მხრივ, კინოსურათი თვითგადარჩენის გზაზე წამოჭრილ მორალურ დილემებს აღწერს, მეორე მხრივ, ამგვარი მძიმე სოციალური ვითარების ფონზე, მამა-შვილის ამაღელვებელ და სამუდამოდ დასამახსოვრებელ ისტორიაზე მოგვითხრობს.

რობერტო როსელინი: Germany, Year Zero - გერმანია, ნულოვანი წელი. 1948. რობერტო როსელინი, ვიტორიო დე სიკასთან ერთად იტალიური ნეორეალიზმის სულისჩამდგმელია, იტალიელი რეჟისორები გამორჩეული ოსტატობით აღწერენ, ევროპაში, (უმეტესად იტალიაში), მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ ჩამოვარდნილ უკიდურეს ძნელბედობას, მძიმე ეკონომიკურ მდგომარეობასა და მომეტებულ კრიმინოგენურ სიტუაციას. ფილმის 'გერმანია, ნულოვანი წელი' სიუჟეტი გერმანიაში, 12 წლის ედმუნდის გარშემო ტრიალებს, სიდუხჭირეში ჩავარდნილი ოჯახის გამოსაკვებად ბიჭი ყველა შესაძლო ხერხს მიმართავს. ედმუნდის მძიმე ფსიქოსოციალური მდგომარეობა, მორალური დილემები, ბურუსით მოცული მომავალი, თანადროული გერმანული საზოგადოების კოლექტიური განწყობების შუქზე ვლინდება და ნათლად ჩანს, რომ ნაციზმის, უკიდურესი ბოროტების მემკვიდრეობისგან განთავისუფლება მსხვერპლად ახალი თაობის სიცოცხლეს მოითხოვს.

სატიაჯიტ რაი: Pather Panchali - გზის სიმღერა. 1955. 'გზის სიმღერა' დიდი ინდოელი რეჟისორის შესანიშნავი ტრილოგიის პირველი ფილმია. ტრილოგია, ინდოელ ბიჭ, აპუს შესახებ მოგვითხრობს. ხსენებული ფილმი, ინდოეთის ერთ-ერთ სოფელში აპუსა და მისი ოჯახის გარშემო ტრიალებს. კინოსურათში ნათლადაა აღწერილი ინდოეთის მძიმე ეკონომიკური ყოფა, გაუსაძლისი სიღარიბე და უპერსპექტივობა. ამგვარი მძიმე ვითარებისგან გადარჩენის ერთადერთ გზად, თანაგანცდა, ნების ოპტიმიზმი და ბავშვური, უშუალო სიხალასეა წარმოდგენილი. 'გზის სიმღერა' ვიზუალურად მომნუსხველი და ემოციურად ამაღელვებელი ისტორიაა პატარა ბიჭზე, რომელიც დიდ პრობლემებს შესჭიდებია.

ნიკოლას რეი: Rebel Without a Cause - მეამბოხე მიზეზის გარეშე. 1955. შესანიშნავი ფილმი მოზარდების წინააღმდეგობასა და დაბეტონებული კულტურისა თუ გაქვავებული ბურჟუაზიული ეთოსის დამთრგუნველი ბუნების შესახებ. ამასთან, ნამუშევარი კრიტიკულად რეფლექსირებს: მომეტებული მასკულინობისა და თინეიჯერებში მზა სააზროვნო თუ სამოქმედო კოდების შესახებ.

ფრანსუა ტრიუფო: The 400 Blows - 400 დარტყმა. 1959. „400 დარტყმა“ ფრანგული „ახალი ტალღის“ ერთ-ერთი სულისჩამდგმელი ფილმია, რომელიც მოზარდობის სირთულეებზე რეფლექსირებადი უმნიშვნელოვანესი კინოდოკუმენტია. ფილმი, მძაფრი ვიზუალური ექსპრესიულობით მოგვითხრობს მოზარდზე, რომელიც უყურადღებო მშობლებისა და ცივი, გახევებული გარემოს ფონზე, ნაადრევ ეგზისტენციალურ კრიზისს განიცდის, მძიმე გარემოული ფაქტორების ნიადაგზე ტოვებს ოჯახს, გარბის სახლიდან, რაც კინემატოგრაფის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი დასასრულის მომასწავებელი ხდება.

მილოშ ფორმანი: Black Peter (Černý Petr) - შავი პიტერი. 1964. ისტორია პიტერზე, რომელიც საცხოვრებელ გარემოში ორმაგი ზეწოლის ქვეშაა მოქცეული; ერთი მხრივ, მას ავტორიტარული მისწრაფებების მქონე მამის ბორკილქვეშ ცხოვრება უწევს, მეორე მხრივ, შემოსაზღვრული ავტონომიურობის პირობებში ცდილობს თვითრეფლექსიას. ფინალურ სცენაში, პეტრეს, ეუბნება მამა, რომ სანამ მას არ ეცოდინება როგორ მოიქცეს, იქამდე იგი გადაწყვეტს მის ნაცვლად, ეს ფრაზა ტოტალიტარიზმის მანიფესტაციას, ცალკეულის ზოგადით, 'დიდი მამის' წესით განკარგვის სურვილს გამოხატავს.

კენ ლოუჩი: Kes - კესი. 1969. კენ ლოუჩის უხვსა და მნიშვნელოვან შემოქმედებაში „კესი“ ალბათ საუკეთესო ფილმია. ნარატივი მოზარდი ბიჭის გარშემო ვითარდება. რომელიც დროდადრო პერიფერიაში არსებულ სრულ უპერსპექტივობასა და ემოციურ გამოთიშულობაში გადაიზრდება. აპათიისაგან ერთადერთ ხსნად, ბიჭს შევარდენის გაწვრთნა ესახება. მოზარდისთვის ფრინველთან ურთიერთობა და ზრუნვა, სულგამყინავი გარმოსგან თვითდაღწევის გარდა, მნიშვნელოვანი ემოციური დატვირთვის მატარებელია.

მიქელანჯელო ანტონიონი: Zabriskie Point - ზაბრისკი პოინტი. 1970. ფილმი მოსწავლეების არა, თუმცა სტუდენტების შესახებ მოგვითხრობს, რომელიც 1968 წლის სექსუალური რევოლუციისა და სტუდენტური ჯანყების შესახებ მნიშვნელოვანი კინოდოკუმენტია და ამ კონტექსტში ნამდვილად გამოდგება. გასათვალისწინებელია, რომ ფილმის შუაში დაახლოებით 10 წუთი საკმაოდ ღია სექსუალურ სცენებს ეთმობა, თუმცა, ვფიქრობ, მეათე კლასიდან ამ ფილმის ჩვენება პრობლემას არ წარმოადგენს. ამავდროულად ფილმი რეფლექსირებს ბუნებისა და კულტურის გახლეჩილობაზე, ბატონობის მიერ ინსტრუმენტალიზებულ პოლიციაზე, რომელიც ძალადობრივ, სადამსჯელო მანქანადაა გადაქცეული. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია ფილმის დასასრული (რომელიც ნაწილობრივ გოდართანაცაა გადაძახილი), რომელშიც წინააღმდეგობის უწყვეტობის გამომხატველი, ამქვეყნიური უკეთურების სიმბოლური ნგრევის დასამახსოვრებელი მიზანსცენა თამაშდება.

პიტერ ბოგდანოვიჩი: The Last Picture Show - უკანასკნელი კინოსეანსი. 1971. 'უკანასკნელი კინოსეანსი' ამერიკელი თინეიჯერებისთვის დამახასიათებელი ცხოვრების ამაღელვებელი კინორეფლექსიაა, ფილმი სიღრმისეულ დონეზე იკვლევს ჰუბერტატის პერიოდისთვის ნიშანდობლივ საკითხებსა და მის შიდაარსზე მნიშვნელოვანი ზეგავლენის მქონე გარემოულ ფაქტორებს.

პიტერ ბოგდანოვიჩი: Mask – ნიღაბი. 1985. ფილმის ცენტრალური ფიგურა 16 წლის რონი დენისია. ბიჭს უიშვიათესი სასიკვდილო დაავადება სჭირს, რომელიც თავის ძვლების გაუჩერებელ ზრდასა და სახის ძვლების დეფორმაციას იწვევს. კარგი ფილმია, სწორ აქცენტებზე აგებული, ყოველგვარი უტრირებისა და ზედმეტი მოჩუქურთმებების გარეშეა ნაჩვენები; პროტაგონისტის, ოჯახის წევრებსა თუ უცხო ადამიანებთან ურთიერთობა. აქცენტირებულია მშობლებისა და ოჯახის (ამ შემთხვევაში, დედა, ბაბუა, ბებია და დედის მეგობარი 'ბაიკერები') მნიშვნელობა - დაავადების თანმხვედრ ფსიქოლოგიურ სირთულეებთან გამკლავებისას.

ვიმ ვენდერსი: Alice in the Cities - ალისეა ქალაქებში. 1974. ჟურნალისტისა და მასთან შემთხვევით შემხვედრი ბავშვის მოგზაურობა, ფილმი, ყოველგვარი ზედმეტი ემოციური და ვიზუალური ხრიკების გარეშე, მინიმალისტური გამოსახვის ფორმებით გვიყვება ძალიან საინტერესო ამბავს, ჟურნალისტზე, ვისთვისაც უცხო ბავშვთან თანყოფნა და ურთიერთზრუნვა, თვითრეფლექსიის მნიშვნელოვან ფუნქციას კისრულობს და ალისეაზე, რომლისთვისაც უფროსი მეგობრის შეძენა ეგზისტენციალური მნიშვნელობის მატარებელია. დაბოლოს, ფილმი ეჭვქვეშ აყენებს ურთიერთობებზე 'ეიჯისტურ' მზერას, რის მიხედვითაც მეგობრობის დროს გარკვეული ასაკობრივი სხვაობა სოციალურ დევიაციად განიხილება.

ჯონ ჰიუზი The Breakfast Club - კლუბი საუზმე. 1985. ძალიან სახალისო ისტორია ხუთ განსხვავებულ, სკოლაში არასასწავლო საათებში დასჯილ მოზარდზე. კომედიური ელემენტებით ნაკვები კინოსურათი განსხვავებების მიღმა მყოფ მსგავსებებს აღწერს და მეგობრობისას ვიზუალური სხვაობების მეასეხარისხოვნებაზე მიუთითებს. ამავდროულად, ფილმი 80-იანი წლების ამერიკელ თინეიჯერებზე დაკვირვებისა და შესწავლის კარგი საშუალებაა. ასევე შეგიძლიათ ნახოთ ამავე ავტორის ნამუშევარი: Sixteen Candles.

რობ რაინერი Stand by Me - დარჩი ჩემთან. 1986. მოზარდების მეგობრობის შესახებ: ძალიან სასიამოვნო და ჩამთრევი სათავგადასავლო ფილმია. კინოსურათში, გარდაცვლილი მეგობრის საძებნელად პროტაგონისტთან ერთად ორი მეგობარი მიემართება. სტივენ კინგის ნოველაზე დაფუძნებული ამბავი ბავშვობის სირთულეებზე, მშობლებთან დაპირისპირებულობასა და ბავშვობაში განცდილი საფუძველმდებარე განცდების მნიშვნელობაზე მოგვითხრობს.

ლუი მალი: Au revoir les enfants - მშვიდობით ბავშვებო. 1987. კინონამუშევარი მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში, ერთ-ერთ კათოლიკურ კოლეჯში ებრაელი და ფრანგი ბავშვის მეგობრობის შესახებ მოგვითხრობს. ფილმი მორალური დილემების, უსამართლობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და ემპათიის მნიშვნელობაზე გადაღებული ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კინოსურათია.

ტეო ანგელოპულოსი Landscape in the Mist - პეიზაჟი ნისლში. 1988. დიდებული ფილმი მოზარდი გოგონასა და მისი პატარა ძმის შესახებ. ემოციურად ძალიან მძიმე ელემენტების შემცველი კინოსურათი, რომელიც კინემატოგრაფიული ესთეტიკის მწვერვალზე იმყოფება და სოციალური მნიშვნელობის მხრივ, განუმეორებელი ნამუშევარია. „ერთგვარი ბავშვური ოდისეა, სადაც ბერძენი ავტორის პოეტური შესაძლებლობები ჰომეროსის შესაძლებლობებს უტოლდება“ (გიორგი ჯავახიშვილი). ძალიან ამაღელვებელია ობოლი და-ძმის ისტორია, რომლებიც დაკარგულ მამას ეძებენ, გზად კი უამრავ ხიფათს აწყდებიან. გარდა ბიოგრაფიული განზომილებისა, ამავდროულად, დაკარგული მამის ძიება ზედმიწევნით სიმბოლური მნიშვნელობის მატარებელია.

ისაო ტაკაჰატა: Grave of the Fireflies - ციცინათელების სასაფლაო, 1988. ანიმე მეორე მსოფლიო ომის დროს იაპონიაში მიმდინარე მძიმე სოციალურ ვითარებაზე მოგვითხრობს, სიუჟეტი ობლად დარჩენილი და-ძმის გარშემო ტრიალებს. ძალიან მძიმე ისტორიაა, რომელიც მუდმივად აქცენტირებს თანაგრძნობისა და მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე, განსაკუთრებით ამგვარი ძნელბედობის ჟამს.

პიტერ უირი: Dead Poets Society - მკვდარი პოეტების საზოგადოება. 1989. შეუძლებელია ფილმს 'მკვდარი პოეტების საზოგადოება' უყურო და სამუდამოდ არ დაგამახსოვრდეს ჯონ კიტინგი, პურიტანული კოლეჯის გამორჩეულად ქარიზმატული მასწავლებელი. სიუჟეტური ქარგა ბიჭებისთვის განკუთვნილ კონსერვატიული ტიპის სასწავლებელში მიმდინარეობს, რომელშიც ქცევისა და სწავლის სემანტიკა მკაცრად იერარქიულსა და ეჭვშეუვალ დოგმატიკაზე ფუძნდება. კიტინგი, მოსწავლეებს: დაბეტონებული, ინდოქტრინაციის ელფერგადაკრული განათლების მიცემის ნაცვლად, აქ და ახლა, შემოქმედებითი აზროვნებისა და ძირეული სურვილების ერთგულებისაკენ უბიძგებს. ლათინური აფორიზმი 'Carpe diem' ფილმის ლაიტმოტივია და კაპიტალისტურ, ავტომატიზებულ სიცოცხლეში 'თამაშის ხელოვნების' გადამრჩენელ მნიშვნელობაზე მიუთითებს.

რიჩარდ ლინქლეიტერი: Dazed and Confსused. 1993. საკმაოდ კარგი ფილმია, რომელიც 70-80იანი წლების ამერიკელ მაღალკლასელებზე მოგვითხრობს, ჰიპებსა და მსგავს თემატიკაზე მიმართულ გაკვეთილებში გამოსადეგი კინოსურათია.

რიჩარდ ლინქლეიტერი: Boyhood – ბავშვობა. 2014. ძალიან საინტერესო პროექტი, რომელიც წლების განმავლობაში იქმნებოდა (ფილმს 12 წელი იღებდნენ და მსახიობიც მისსავე განსახიერებულ პერსონაჟთან ერთად იზრდებოდა) და პროტაგონისტთა ასაკობრივ ზრდას კინემატოგრაფზე ასახავდა. ფილმი ორგანულად იკვლევს თინეიჯერულ გამოწვევებსა და ბავშვების ცხოვრებაზე ემოციური თუ ფიზიკური ფაქტორების ცვალებადობის გარდამტეხ მნიშვნელობას.

ძმები დარდენები: Rosetta – როზეტა. 1999. სოციალური კინოს მნიშვნელოვანი ნიმუში 17 წლის მოზარდ გოგოზე, რომელიც მძიმე სოციალურ წნეხს სხვადასხვა გზებით ებრძვის. პროტაგონისტზე მუდმივად მიპყრობილი კამერა, მაყურებლებს ამაღელვებელი ისტორიის თანაზიარად გვამყოფებს.

ძმები დარდენები: The Kid with a Bike - ბიჭი ველოსიპედით. 2011. მოკლედ რომ ვთქვათ, ულამაზესი და ემოციურად დახუნძლული ფილმი, უსახლკარო მოზარდ ბიჭსა და მასზე მზრუნველი, უცნობი ზრდასრული ქალის შესახებ. მნიშვნელოვანი სოციალური ხაზგასმებით; მამისაგან მიტოვებული ბავშვისა და ქურდობის, როგორც ტოტალური უპერსპექტივობის ალტერნატივის შესახებ.

ჰაიაო მიაძაკი: Nausicaä of the Valley of the Wind - ნაუსიკა ქარების ველიდან. 1984. ძალიან კარგი, მაგიური ნამუშევარი, გლობალურ დათბობაზე, მის თანმდევ ეკოლოგიურ კატასტროფებსა და ცხოველებთან მის თანადროულ მოპყრობაზე. თანაც, ბავშვებისთვის მარტივი და სასიამოვნო საყურებელია.

ჰაიაო მიაძაკი: Princess Mononoke - პრინცესა მონონოკე. 1997. ფილმი მოხერხებული და სიღრმისეული მეტაფორაა - ბუნების უკიდეგანო დამორჩილებასა და მის თანხმლებ მანკიერ გამოცდილებებზე. ერთი მხრივ, რეჟისორი გვატყობინებს, რომ ბუნების რესურსების გამოყენება სიცოცხლისთვის აუცილებელი პირობაა, მეორე მხრივ კი, ბუნების აღრიცხვა–დამორჩილებისას მასთან ზომიერი მოპყრობის აუცილებლობაზე მიგვითითებს.

ჰაიაო მიაძაკი: Spirited Away. 2001. სულ ცოტა ხნის წინ დავრწმუნდი, რომ კარგი ანიმე სრულყოფილი კინემატოგრაფიული ღირსების მატარებელია. ჰაიაო მიაძაკი კი ნამდვილი ოსტატი და ჟანრის ავანგარდში მყოფი ფიგურაა. ეს მართლაც ლეგენდარული ფილმი სიღრმისეულად იკვლევს ყოფიერების უმნიშვნელოვანესს შრეებს. კინოსურათში მომხმარებლობის, სამყაროსა და ბუნებასთან მიმართების საკითხები, ბავშვების თვალთახედვითა და მათთან ძირეულ მიმართებაშია განხილული.

გას ვან სენტი: Elephant – სპილო. 2003. გას ვან სენტის სპილო მნიშვნელოვანი ფილმია, სკოლებში ე.წ. 'შუთინგის' პრობლემის ანალიზისათვის (გას ვან სენტის სპილოზე იხილეთ ლევან აბდუშელიშვილის საინტერესო ​რეცენზია)

შონ ბეიკერი: The Florida Project - პროექტი ფლორიდა. 2017. საკმაოდ ძლიერი ფილმია ამერიკაში ჩაგრული სოციალური კლასისა და მის გარშემო მიმდინარე მძიმე სოციო-ეკონომიკური პერიპეტიების შესახებ. მოქმედება მცირეწლოვანი ბავშვების გარშემო ტრიალებს, მათი საკმაოდ მძიმე ყოველდღიურობა; გართობის, ნაყინის ბავშვური რიტუალურობით მირთმევისა და სხვა ვიზუალურად დასამახსოვრებელი დეტალების მეშვეობით მსუბუქდება. იაფფასიანი მოტელის გარშემო განვითარებული ისტორია სადა და უტყუარი სახითაა აღწერილი. 'პროექტი ფლორიდა' ბავშვების ოცნებებისა და მასთან დაპირისპირებული მტკივნეული რეალობის შესანიშნავი კინორეფლექსიაა. ბავშვების პერსპექტივით დანახული რეალობის ფონზე, ხელის გულზე იშლება ამერიკული სახელმწიფოსაგან მივიწყებული, მარგინალიზებული კლასი, რომელიც გადარჩენის ყოველწამიერ ჯაფაშია ჩართული. დასასრულიც სიმბოლური და ორაზროვანია, ერთი მხრივ, ეკლიანი რეალობისგან გაქცევა წრფელი მეგობრობის შუქზე ილანდება, მეორე მხრივ, გაქცევის ვექტორები დისნეილენდის, როგორც 'ამერიკული ოცნების' – იდეოლოგიური ხაფანგის გამომსახველ, ფაქტობრივი ძეგლისკენაა მიმართული.

და ბოლოს, მოსწავლეებთან საკომუნიკაციო ენის გაშუალება-გაბუნებრივებისთვის, ყველას გამოგვადგება ის ფილმები თუ სერიალები, რომლებსაც მოზარდები ხშირად უყურებენ. მაგ: Toy Story, Harry Potter, E.T. the Extra-Terrestri (თუმცა, ეს აღარც იმდენად). სერიალები: Stranger Things, Sex Education, The End of the F***ing World. ასევე, მარველისა და დისის კომიქსების კინოეკრანიზაციები. ხსენებული პოპულარული პროექტების ყურებით, გარდა მისი მაყურებელი ბავშვების ინტერესებისა და გემოვნების გაცნობისა, ამავდროულად ვეცნობით: იმ სააზროვნო და კულტურულ კოდებს, რომლებიც ახალი (მილენიალების შემდგომი თაობების) თაობის რაღაცაგვარ ფორმირებაში მონაწილეობენ. 

ავტორი: ავთანდილ ძამაშვილი 
წაიკითხეთ სრულად