Baby Bag

საქართველოში ბევრი მასწავლებელი ტრადიციული მეთოდით ასწავლის, რომლებიც აქცენტს აკეთებენ ფაქტების დაზეპირებაზე და არა უნარების დაუფლებაზე - კვლევა

საქართველოში ბევრი მასწავლებელი ტრადიციული მეთოდით ასწავლის, რომლებიც აქცენტს აკეთებენ ფაქტების დაზეპირებაზე და არა უნარების დაუფლებაზე - კვლევა

„საქართველოში უკანასკნელ წლებში სწავლის შედეგები მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა. 2009 წლიდან 2015 წლამდე პერიოდში, 15 წლის მოსწავლეებმა სწავლა გააუმჯობესეს კითხვაში, მათემატიკასა და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებში თითქმის ერთი სრული ნიშნით,“ - წერია კვლევაში, რომელიც გაეროს ბავშვთა ფონდმა საქართველოში და ევროპის ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციამ (OECD) საქართველოს განთლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროსთან ერთად ჩაატარეს.
ამასთან, კვლევაში ​„შეფასებები საქართველოს ზოგადი განათლების სისტემაში“ აღნიშნულია, რომ ეს პროგრესი მოსახლეობის ყველა ჯგუფს თანაბრად არ შეეხო:

მოსწავლეები ქალაქად უსწრებენ თანატოლებს სოფლად; სოციალურეკონომიკურად პრივილეგირებული მოსწავლეები უსწრებენ თავიანთ სოციალურად დაუცველ თანატოლებს; ხოლო, ის მოსწავლეები, რომლებიც შინ ქართულად ლაპარაკობენ, უსწრებენ თავიანთ თანატოლებს, რომელთა მშობლიური ენა ქართული არ არის. სამწუხაროდ, სწავლის ხარისხში ეს უთანასწორობა 2009-2015წწ. პერიოდში კიდევ უფრო გაიზარდა,“ - წერია კვლევაში. 

კვლევის თანახმად, საქართველოში მოსწავლეთა შეფასება, ძირითადად, კვლავ მოსწავლეთათვის ნიშნების დასაწერად გამოიყენება და არა სწავლის გაუმჯობესებაში მათ დასახმარებლად. მასწავლებლები და საზოგადოება კვლავ ამახვილებს ყურადღებას ციფრულ ნიშნებზე მიუხედავად იმისა, რომ ეს ნიშნები ზუსტად ვერ ასახავს იმას, თუ რა იცის მოსწავლემ და რის გაკეთება შეუძლია. შეფასების ასეთი გაგება იკვეთება საკლასო მასწავლებელთა შეფასების პრაქტიკებში. მასწავლებლები არ იყენებენ შეფასების ტექნიკების მრავალფეროვნებას და უპირატესობას ანიჭებენ სტუდენტების შეფასებას მეტწილად მრავალპასუხიანი ტესტების საშუალებით და არ აფასებენ უნარების ფართო სპექტრს.

კვლევაში ასევე აღნიშნულია, რომ ისეთი მოსწავლეების მომზადება, რომლებიც კონკურენტუნარიანები იქნებიან 21-ე საუკუნის ეკონომიკებში, საჭიროებს ისეთ მასწავლებლებს, რომელთაც აქვთ ცოდნა, უნარები და მოტივაცია, რომ განაგრძონ კვალიფიკაციის ამაღლება:

„საქართველოში პედაგოგები მნიშვნელოვნად უფრო ნაკლებად მონაწილეობენ პროფესიულ განვითარებაში, ვიდრე OECD-ის სხვა ქვეყნებში. განგრძობადი ტრენინგის გარეშე, მასწავლებლები ვერ ეცნობიან მტკიცებულებებზე დაფუძნებულ, უახლეს პედაგოგიურ პრაქტიკებს, რომლებიც მოსწავლეებს სწავლაში ეხმარება. ამასთანავე, საქათველოში მასწავლებლები ყველაზე ასაკოვანნი არიან მასწავლებლებისა და სწავლის საერთაშორისო კვლევაში (TALIS) მონაწილე ქვეყნების მასწავლებლებთან შედარებით. კერძოდ, მასწავლებელთა ერთ მეოთხედზე მეტი 60 წელს გადაცილებულია. შედეგად, ბევრი მასწავლებელი მოსწავლეებს ტრადიციული მეთოდით ასწავლის, რომელიც აქცენტს აკეთებს ფაქტების დაზეპირებაზე და არა უნარებისა და კომპეტენციების დაუფლებაზე. შესაბამისად, მოსწავლეებს საქართველოში უჭირთ ისეთი კომპეტენციების შეძენა, რომლებიც მათ სჭირდებათ განათლების უმაღლეს საფეხურსა და შრომის ბაზარზე წარმატების მისაღწევად,“ - წერია კვლევაში.

კვლევის ავტორების თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ უახლესი შესაძლებლობები ფინანსურ წახალისებას ითვალისწინებს, მასწავლებლებს კრედიტების დაგროვებისკენ უფრო მოუწოდებენ, ვიდრე იმის დემონსტრირებისკენ, რომ ისინი მოსწავლეებს სწავლაში ეხმარებიან.

​როგორც მკვლევრები აღნიშნავენ, 
უნდა შემუშავდეს და აღსრულდეს მინიმალური სტანდარტები მასწავლებლებისთვის იმის უზრუნველსაყოფად, რომ ყველა მასწავლებელს ჰქონდეს ის საბაზისო უნარები, რომლებიც აუცილებელია მოსწავლეების სწავლაში დასახმარებლად. მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების სქემა უნდა გადაისინჯოს იმისათვის, რომ უზრუნველყოს მასწავლებლების ისეთი განვითარების მოტივაცია, რომელიც მოსწავლეებს სწავლაში დაეხმარება. საქართველომ უნდა შემოიღოს სავალდებულო საპენსიო ასაკი, რაც ხელს შეუწყობს ასაკოვანი მასწავლებლების გადინებას და ახალბედა მასწავლებლებისთვის სივრცის შექმნას.

კვლევაში მოსწავლეთა შეფასების სისტემის გაუმჯობესებაზეცაა საუბარი. კერძოდ, როგორც მკვლევრები აღნიშავენ, სასარგებლო შეიძლება იყოს მოსწავლეთა პორტფელების შექმნა, რომლებიც წარმოადგენს მოსწავლის ნამუშევრების დროთა განმავლობაში შედგენილ კრებულს. პორტფელების შექმნა მასწავლებლებისაგან მოითხოვს უწყვეტ უკუკავშირს და უბიძგებს მოსწავლეს საკუთარი ძლიერი და სუსტი მხარეების გააზრებისა და იმის განსაზღვრისაკენ, თუ რა უნდა დაამატოს თავის პორტფელს - ესაა შეფასების სწორედ ის ორი ელემენტი, რომელიც დღეს საქართველოს განათლების სისტემას აკლია.

კვლევის თანახმად, ჟურნალში ყოველდღიური ნიშნების დაწერის პრაქტიკა უნდა აღიკვეთოს. მას დრო სჭირდება და სასარგებლო ინფორმაციას ვერ გვაწვდის იმის შესახებ, თუ როგორ მიმდინარეობს მოსწავლეების პროგრესი სწავლაში:

„სამინისტრომ უნდა შეიმუშაოს აღრიცხვის ბარათის საყოველთაო ნიმუში და დაადგინოს ეროვნული პროცედურები მის გასავრცელებლად. სტანდარტიზებული აღრიცხვის ბარათის საშუალებით, მოსწავლეთა შესახებ ჩანაწერები აგრეთვე შეიძლება უფრო სრულად იქნას შეტანილი განათლების მართვის საინფორმაციო სისტემების (EMIS) მონაცემთა ბაზებში, რაც კიდევ უფრო მეტად შეუწყობს ხელს მოსწავლეებისა და მათი სწავლის მონიტორინგს,“ - წერია კვლევაში. 

ამასთან, როგორ მკვლევრები მიუთითებენ, შესაძლებელია მე-9 კლასში (ან მე-10კლასში, თუ სავალდებულო განათლების ხანგრძლივობა გაიზრდება) გამოცდის შემოღება მოსწავლეების დასახმარებლად გადაწყვიტონ, სურთ თუ არა ზოგადი განათლების გაგრძელება, ან პროფესიული განათლების პროგრამაში ან განათლების მაღალ საშუალო საფეხურზე გადასვლა.

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორც წესი, სწავლის მოძულე ბავშვს სასკოლო გარემო თრგუნავს

როგორც წესი, სწავლის მოძულე ბავშვს სასკოლო გარემო თრგუნავს
მშობლები სიხარულს ვერ მალავენ, როდესაც ხედავენ, რომ მათი შვილები ახალი ცოდნის შეძენას ცდილობენ და ყველაფერი აინტერესებთ, რათ მათთვის ჯერ კიდევ უცნობი და ​გაურკვეველია. სწავლის პროცესი მხოლოდ სკოლაში მოცემული დავალებების შესრულებას და გამოცდებზე კარგი ნიშნების მიღებას არ გულისხმობს. ბავშვი, რომელიც ცნობილი მხატვრის ტილოს ნახავს და აღფრთოვანდება, რადგან მასში შემოქმედებითი ინსპირაციის წყაროს დაინახავს, შემეცნების პროცესისადმი გულგრილი არ არის.

სწავლისადმი სიყვარული, რომელიც მხოლოდ სასკოლო საგნების ზედმიწევნით ათვისებაში არ გამოიხატება და სკოლის გარემოს ცდება, გაცილებით ძლიერია. როგორც წესი, მსგავსი შემეცნებითი მუხტი ადამიანს მთელი ცხოვრება არ ტოვებს და მისთვის ახალი ცოდნის მიღება გადამწყვეტ მნიშვნელობას იძენს.

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

ბავშვები წლების მატებასთან ერთად სწავლის სურვილს კარგავენ. უახლესმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ამერიკელი სკოლის მოსწავლეების 40 %-ს სწავლისადმი ინტერესი არ აქვს. ბავშვების უდიდესი ნაწილი სკოლას შემეცნებითი წინსვლისთვის მნიშვნელოვან სივრცედ არ განიხილავს. ისინი თვლიან, რომ მასწავლებლები მათგან მხოლოდ დასმულ კითხვებზე სწორი პასუხების გაცემას და გამოცდაზე მაღალი ქულების მიღებას ელიან. იმის გაცნობიერება, რომ მათ გამუდმებით ვიღაც აკონტროლებს, მოზარდებს სწავლის პროცესისადმი უარყოფითად განაწყობს. ისინი თვლიან, რომ შეუძლებელია შემეცნება სახალისო იყოს. სწორედ ამიტომ, მათი უდიდესი ნაწილი ასაკის მატებასთან ერთად ცდილობს სწავლისადმი რაც შეიძლება ნაკლები ინტერესი გამოავლინოს, რათა გამუდმებული წნეხისგან თავის დაღწევა შეძლოს.

ბავშვი, რომელიც ამბობს, რომ მას სწავლა არ აინტერესებს, სრულ სიმართლეს არ გეუბნებათ, რადგან რეალურად ახალი ცოდნის მიღება ნებისმიერი ადამიანისთვის სასურველია. როგორც წესი, სწავლის მოძულე ბავშვს სასკოლო გარემო თრგუნავს და მას უჭირს იმის გარკვევა, თუ რომელი სფერო იტაცებს ან რომელი დარგის სიღრმისეული შესწავლა სურს. საბედნიეროდ, ბავშვის გამოცოცხლება და მისთვის სწორი მიმართულების მიცემა ძნელი არ არის, თუ მშობელმა კარგად იცის როგორ მოიქცეს მსგავს შემთხვევებში. 

გთავაზობთ რამდენიმე საინტერესო რჩევას, რომელთა დახმარებით ბავშვს შემეცნების პროცესით მარტივად დააინტერესებთ:

ბავშვი ადრეული ასაკიდანვე დააინტერესეთ, გახდით მისი ინსპირაციის წყარო

ჩვილ ბავშვებს ყველაფერი აინტერესებთ. ისინი მარტივად აღფრთოვანდებიან. ქვიშაში თამაშს, საკუთარი ხელების დათვალიერებას ან კუბებით პრიმიტიული ფიგურების აწყობას მათთვის წარმოუდგენელი სიხარულის მინიჭება შეუძლია. მშობლებმა ბავშვის ნებისმიერი ინტერესი აუცილებლად უნდა გაიზიარონ. თუ დაინახავთ, რომ თქვენი ბავშვი ობობის ქსელმა აღაფრთოვანა, ან ჭიამაიას დანახვამ გააოცა, მისი გაკვირვების ერთგვარ ანარეკლად უნდა იქცეთ. თქვენც ბავშვთან ერთად გაოცდით, დასვით კითხვები და ეცადეთ სამყარო თქვენს შვილთან ერთად ხელახლა შეიმეცნოთ. ხშირად გაისეირნეთ ბავშვთან ერთად. დაათვალიერეთ მუზეუმები, პარკები. თქვენი საკუთარი ქუჩაც კი ბავშვისთვის თავგადასავლების უშრეტი წყაროა. ბავშვს ყველგან შეუძლია სიახლის აღმოჩენა. ისწავლეთ მასთან ერთად, ითამაშეთ მასთან ერთად, გამოიკვლიეთ ყველა დეტალი და ბევრი ისაუბრეთ, იყავით მედიუმი ბავშვსა და სამყაროს შორის.

გამოიყენეთ მედია, რათა ბავშვს სწავლისადმი ინტერესი აღუძრათ

ბავშვთან ერთად ბევრი იკითხეთ. ეს თქვენი შვილის წიგნიერების დონეს მნიშვნელოვნად აამაღლებს. გააანალიზეთ ყველაფერი, რასაც კითხულობთ. ბავშვმა უნდა დაინახოს, რომ წიგნის კითხვა აქტიური, დინამიკური პროცესია. ნუ აუკრძალავთ ბავშვს სოციალური ქსელების ან ინტერნეტის გამოყენებას, რადგან მას მათი დახმარებით ახალი ცოდნის შეძენა შეუძლია. დაეხმარეთ ბავშვს საინტერესო Youtube-ის არხების აღმოჩენაში. გაარკვიეთ, რომელი დარგი და სფერო აინტერესებს თქვენს შვილს. დაეხმარეთ მისთვის საინტერესო ინფორმაციის მიღებაში. ნუ გამორთავთ ტელევიზორს, თუ ბავშვი შემეცნებით სატელევიზიო არხს უყურებს.

მიეცით ბავშვს მაგალითი

თქვენი ინტერესები და შემეცნებითი აქტივობა ბავშვისთვის შეუმჩნეველი არ უნდა დარჩეს. როდესაც რაღაც გაინტერესებთ, ცოდნის მიღების მარტივ გზებს ნუ გამოძებნით. ყოველთვის Google-ს იმედად არ უნდა იყოთ. დასვით მეტი შეკითხვა, თქვენთვის საინტერესო საკითხები სიღრმისეულად გამოიკვლიეთ. შესაძლოა, დასმულ კითხვებზე პასუხი ვერც მიიღოთ, მაგრამ გადაუჭრელი პრობლემებიც შემეცნებითი პროცესის აუცილებელი ნაწილია. ბავშვს თქვენი მიღწევების და მარცხის შესახებ გულახდილად უნდა ესაუბროთ. როდესაც ახალ ცოდნას იძენთ, ბავშვს აუცილებლად გაუზიარეთ თქვენი აღფრთოვანება. როდესაც შეცდომას უშვებთ, თქვენს შვილს აუხსენით, რომ შემეცნების პროცესში ეს ძალიან ბუნებრივი მოვლენაა და შეცდომებისგან უამრავი რამის სწავლა შეიძლება.

ნუ იქნებით ზედმეტად თვითდაჯერებული

ბავშვისთვის სწავლის პროცესი ხშირად სწორი პასუხების აღმოჩენასთან ასოცირდება. მშობლები, როგორც წესი, პატარებს ნამდვილ ექსპერტებად ევლინებიან და ამტკიცებენ, რომ ნებისმიერ კითხვაზე შეუძლიათ პასუხის გაცემა. უფლება მიეცით ბავშვს, რომ რიგ შემთხვევებში თავად იქცეს თქვენს მასწავლებლად. როდესაც მიხვდებით, რომ გარკვეულ საკითხებზე მან თქვენზე მეტი იცის, ეს აუცილებლად აღნიშნეთ. უთხარით ბავშვს კომპლიმენტები. ეს მის თვითშეფასებაზე დადებითად აისახება. კრიტიკული აზროვნების უნარის გასავითარებლად, ბავშვს ყოველთვის მიეცით საშუალება თავისი აზრი გამოთქვას, თუნდაც თქვენ სწორი პასუხი ზუსტად იცოდეთ, ბავშვს ამას ნუ აგრძნობინებთ. მასთან ერთად გააანალიზეთ ნებისმიერი საკითხი, იმსჯელეთ, მოუსმინეთ ერთმანეთის შეხედულებებს.

მიაჩვიეთ ბავშვი დამოუკიდებლობას

ბავშვს მოულოდნელი ნაბიჯების გადადგმის არ უნდა ეშინოდეს. მან ყოველთვის გახსნილად უნდა მიიღოს ნებისმიერი სიახლე. თუ წარმატებას ვერ მიაღწევს, უკან არ უნდა დაიხიოს და თავიდან სცადოს. გადაწყვეტილების მიღების უნარი და საკუთარი თავის იმედად ყოფნა მთავარი გაკვეთილია, რომელსაც ბავშვი ამ ცხოვრებაში იღებს. ბავშვები მიჩვეულები არიან დირექტივებს. მათ სკოლაში გამუდმებით მიუთითებენ, თუ რა უნდა ისწავლონ. მშობელი ბავშვს საკუთარი ინტერესების აღმოჩენაში უნდა დაეხმაროს. ბავშვებს თავიანთი ოცნებების ასრულება უნდა შეეძლოთ. თქვენმა შვილმა სწავლის პროცესს განსხვავებულად უნდა შეხედოს. დაეხმარეთ მას შემეცნების სიღრმეების გაცნობაში. როდესაც ბავშვი სწავლის პროცესს სხვა თვალით უყურებს, კითხვებს სვამს, რეფლექსირებს და სიღრმისეულ ანალიზს ეჩვევა, ის საკუთარი თავის უკეთ გაცნობას ახერხებს. ბავშვისთვის შემეცნების პროცესი სასიამოვნო უნდა იყოს. დამოუკიდებელი ბავშვები, რომლებსაც თავისუფალი არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობა აქვთ, გამუდმებით უფროსების ნება-სურვილს დამორჩილებულ ბავშვებთან შედარებით სწავლისადმი მეტ ინტერესს ავლენენ. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად