Baby Bag

,,განათლების სისტემის წინაშე მდგარი გამოწვევები დავძლიეთ და ეს სემესტრი შედგა''

,,განათლების სისტემის წინაშე მდგარი გამოწვევები დავძლიეთ და ეს სემესტრი შედგა''

საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრმა მიხეილ ჩხენკელმა თსუ ეკონომიკის საერთაშორისო სკოლისა (ISET) და ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტის მიერ ორგანიზებულ საერთაშორისო პოლიტიკის ონლაინ სადისკუსიო პანელში მიიღო მონაწილება და შეხვედრის მონაწილეებს სიტყვით მიმართა. განსახილველ თემას წარმოადგენდა: „პანდემიის შემდგომი უმაღლესი განათლების გადააზრება“. დისკუსიის დროს მხარეებმა განიხილეს პოსტპანდემიური დემოგრაფიული, ეკონომიკური, სოციალური შედეგების გავლენა უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებსა, და ზოგადად, უმაღლესი განათლების სექტორზე; ამ მიმართულებით არსებული გამოწვევები და მათი გადაწყვეტის გზები, პოსტპანდემიურ პერიოდში უმაღლესი განათლების სექტორის ადაპტირებისა და შემდგომი განვითარების საკითხები.

მიხეილ ჩხენკელმა ონლაინ სივრცეში შეკრებილ საზოგადოებას სიტყვით მიმართა: „დიდ მადლობას მოვახსენებ თსუ ეკონომიკის საერთაშორისო სკოლისა (ISET) და ISET-ის კვლევით ინსტიტუტს საინტერესო სადისკუსიო პანელის ორგანიზებისათვის. ვფიქრობ, იგი სასარგებლო და მნიშვნელოვანი იქნება ყველა მონაწილე მხარისათვის. COVID-19-ის პანდემიამ მსოფლიო დიდი გამოწვევის წინაშე დააყენა სხვადასხვა მიმართულებით, მათ შორის, განათლების კუთხით. შექმნილ ვითარებაში, როდესაც მოსწავლეები და სტუდენტები საკლასო ოთახსა და აუდიტორიის მიღმა დარჩნენ, ჩვენი გუნდის მთავარი მიზანი იყო მათთვის განათლების მიღების უწყვეტი პროცესი შეგვენარჩუნებინა. მასწავლებლების, ლექტორების, სამინისტროს, სახელმწიფოსა და საერთაშორისო ორგანიზაციების ერთობლივი ძალისხმევით დღეს შეგვიძლია ვთქვათ, რომ პანდემიის პერიოდში განათლების სისტემის წინაშე მდგარი გამოწვევები დავძლიეთ და ეს სემესტრი შედგა“.

მინისტრმა სიტყვით გამოსვლისას აღნიშნა, საქართველოს წარმატებას დისტანციური სწავლების დანერგვის საქმეში საერთაშორისო გამოხმაურებაც მოწმობს. კერძოდ, ეკონომიკური განვითარებისა და თანამშრომლობის საერთაშორისო ორგანიზაციამ (OECD) 2020 წლის ანგარიშში, რომელიც COVID-19-ის პანდემიით განათლების სფეროში შექმნილი გამოწვევების დასაძლევად გამოაქვეყნა, 98 ქვეყანას შორის საქართველოს მთავრობის მიერ განათლების მიღების უწყვეტი პროცესის უზრუნველსაყოფად გადადგმული ნაბიჯები ერთ-ერთ საუკეთესო ნიმუშად შეაფასა. Microsoft-ის მიერ ორგანიზებულ ვირტუალური განათლების ტრანსფორმაციის პირველ სამიტზე, რომელშიც მინისტრმა მიხეილ ჩხენკელმა მიიღო მონაწილეობა, OECD-ის განათლების დირექტორატის ხელმძღვანელმა ანდრეას შლაიხერმა, COVID-19-ის კრიზისის პირობებში განათლების სისტემის ადაპტაციისა და დისტანციური სწავლების წარმატებით დანერგვის თვალსაზრისით საქართველო და ფინეთი ლიდერ ქვეყნებად დაასახელა. ასევე, სამინისტროს მიერ დისტანციური სწავლების ხელშეწყობის მიზნით გატარებულ ღონისძიებებს მაღალი შეაფასება მისცა Microsoft-ის განათლების მიმართულების ვიცეპრეზიდენტმა ენტონი სალსიტომ.

მინისტრმა ხაზი გაუსვა მასწავლებლებისა და უმაღლესის სასწავლებლების ლექტორების ენთუზიაზმსა და შემოქმედებით მიდგომას დისტანციური სწავლების განხორციელების პროცესში და მათ განსაკუთრებული მადლობა გადაუხადა. მიხეილ ჩხენკელის შეფასებით, პანდემიის პირობებში პედაგოგები, ექიმების მსგავსად, ბრძოლის წინა ხაზზე აღმოჩნდნენ და ახალ გამოწვევებს წარმატებით გაართვეს თავი.

სიტყვით გამოსვლისას მინისტრმა ასევე გადაუხადა მადლობა საერთაშორისო ორგანიზაციებს, რომლებთანაც ამ პერიოდის განმავლობაში სამინისტრო უწყვეტ კომუნიკაციაში იყო და სასარგებლო რეკომენდაციებსა და რჩევებს იღებდა. მან მსოფლიო ბანკთან თანამშრომლობით დაწყებულ ახალ პროექტზეც ისაუბრა, რომლის ბიუჯეტი 102.7 მილიონ დოლარს შეადგენს და რომელიც საქართველოში ხარისხიანი განათლებისა და ხელსაყრელი სასწავლო გარემოს უზრუნველყოფით ადამიანური კაპიტალის განვითარებას გულისხმობს. მინისტრის შეფასებით, ეს პროექტი ძალიან დაეხმარება საქართველოს პოსტპანდემიური პერიოდის გამოწვევათა დაძლევაში.

მიხეილ ჩხენკელმა აღნიშნა, რომ პანდემიის დაწყებისთანავე საგანგებოდ შეკრებილ რექტორთა საბჭოს პირველ ეტაპზე მიეცა მკაფიო რეკომენდაცია, გაზაფხულის სემესტრი ელექტრონული სწავლების ფორმატში პილოტირების რეჟიმში განეახლებინა. მინისტრმა ხაზი გაუსვა იმასაც, რომ ვინაიდან ყველა უნივერსიტეტის წინაშე ერთი საერთო გამოწვევა დადგა, პროცესი უნივერსიტეტებს შორის ურთიერთდახმარებისა და გამოცდილების გაზიარების გზით წარმატებით წარიმართა. გარდა ამისა, უნივერსიტეტებს მიეცათ რეკომენდაცია, ევროპის უმაღლესი განათლების ხარისხის უზრუნველყოფის სააგენტოების ასოციაციის (ENQA) მიერ შემუშავებული ელექტრონული სწავლებისა და ხარისხის უზრუნველყოფის სახელმძღვანელო პრინციპებით ეხელმძღვანელათ.

მინისტრმა განათლების საყოველთაო ხელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად საზოგადოებრივ მაუწყებელთან თანამშრომლობით შექმნილ პროექტ „ტელესკოლაზეც“ (TV-School) ისაუბრა, სადაც ყველა კლასისა და საგნის ტელეგაკვეთილებს გამოცდილი პედაგოგები ატარებენ. მინისტრის თქმით, პროექტს, რომელიც „პირველი არხი – განათლების“ ეთერში გადის, საზოგადოებაში ძალიან პოზიტიური გამოხმაურება მოჰყვა. სატელევიზიო გაკვეთილებს, არა მხოლოდ მოსწავლეები, არამედ მათი ოჯახის წევრებიც დიდი ინტერესით უყურებენ.

მიხეილ ჩხენკელმა განმარტა, რომ ყველა წარმატებული პროექტი, რომელიც პანდემიის დროს შეიქმნა, შემდგომაც გაგრძელდება, მათ შორის არის პროექტი „ტელესკოლაც“. წარმატებულად განხორციელებული ელექტრონული სწავლების შედეგად, სტუდენტების აუდიტორიებში დაბრუნების შემდეგ, სასწავლო კურიკულუმებში ელექტრონული რესურსების გამოყენების კომპონენტი კიდევ უფრო გაძლიერდება, რაც ელექტრონული რესურსების გარდა, ადგილობრივ და საერთაშორისო დონეზე ერთობლივი პროექტების განხორციელებას, სასწავლო პროცესში უცხოელი პროფესორების დისტანციურად ჩართვას გულისხმობს.

ISET-ის მიერ ორგანიზებულ დისკუსიაში მონაწილეობა ასევე მიიღეს განათლების წამყვანმა ექსპერტებმა: ევროპის უმაღლესი განათლების ხარისხის უზრუნველყოფის რეესტრის პრეზიდენტმა კარლ დიტრიხმა, მაგნა კარტას ობსერვატორიის (ბოლონია) და აკადემიური თანამშრომლობის ასოციაციის (ბრიუსელი) პრეზიდენტმა სიჯბოლტ ნორდამ, მსოფლიო ბანკის რეგიონულმა დირექტორმა სამხრეთ კავკასიაში სებასტიან მოლინეუსმა და ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორმა გიორგი შარვაშიძემ.

„მასწავლებლებმა განსაკუთრებული მაგალითი მისცეს საზოგადოებას, როდესაც საგანგებო მდგომარეობი...
„მასწავლებლებმა მართლაც განსაკუთრებული მაგალითი მისცეს საზოგადოებას, როდესაც საგანგებო მდგომარეობისა და პანდემიის პირობებში ატარებენ დისტანციურ გაკვეთილებს,“ - ამის შესახებ საქართველოს პარლამენტი...

შეიძლება დაინტერესდეთ

დისტანციური სწავლება - მრავალფეროვანი მიდგომების შესაძლებლობა საჯარო სკოლებში

დისტანციური სწავლება - მრავალფეროვანი მიდგომების შესაძლებლობა საჯარო სკოლებში

დღეისათვის ინფორმატიზაცია არსებით გავლენას ახდენს ადამიანის საქმიანობის ყველა სფეროზე, განათლების სფეროს ჩათვლით. ეს განპირობებულია საზოგადოების ინფორმატიზაციის მიზნით, სადაც მართვის მთავარი ობიექტი ხდება არა მატერიალური ობიექტები, არამედ სიმბოლოები, იდეები, წარმოსახვები, ინტელექტი, ცოდნა, ანუ, ინფორმაციული პროდუქტის წარმოება ხდება საზოგადოების სწავლებისა და განვითარების მამოძრავებელ ძალად. 

საქართველოში განათლების რეფორმირების ერთ-ერთ ყველაზე საგულისხმო შემადგენელს წარმოადგენს სკოლების საგანმანათლებლო სივრცის ინფორმატიზაცია. იცვლება ცოდნის მიღების ფორმები, მეთოდები, ტექნოლოგიები და საშუალებები. მნიშვნელოვანი ცვლილებები ხდება ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებების დისტანციური განათლების სფეროში. უმაღლეს სასწავლო დაწესებულებებში ხდება დისტანციური სწავლების დადებითი შედეგების შესწავლა, სწავლების განსხვავებული ტექნოლოგიების თანდათანობითი დანერგვა სამეცადინო მანძილზე, რაც მასწავლებლებს აიძულებს სკოლებში მოსწავლეებთან მუშაობის მეთოდების შეცვლასა და ახალი მიდგომების დანერგვას.

დისტანციური განათლების სისტემის აქტუალურობა მდგომარეობს ზოგადად ტექნოლოგიური სფეროდან ინფორმაციულში საზოგადოების პროგრესის გადაადგილებაში. ინფორმაციის სფერო წარმოადგენს მუდმივად განახლებადი და ცვალებადი საბაზისო ცოდნისა და საინიციატივო ინფორმაციის კონგლომერატს. აუცილებელია, ასევე, პროფესიული ცოდნის მოძველების ფაქტის გათვალისწინებაც. საჭიროა მათი განუწყვეტელი განახლება. დისტანციურმა განათლებამ საგანმანათლებლო სკოლის თავისებურებებისა და პრობლემების გათვალისწინებით, შესაძლოა, მოგვცეს უწყვეტი სწავლებისა და ინფორმაციის გაცვლის შესაძლებლობა აქტუალურობისა და სიახლის დაკარგვის გარეშე. ამასთან, მოცემული სისტემის საყურადღებო უპირატესობას შეადგენს ინფორმაციისა და ცოდნის მიღების შესაძლებლობა, რეალური დროის პრაქტიკულად უდანაკარგოდ და რეალური ადგილმდებარეობისგან დამოუკიდებლად. სწორედ დისტანციურ განათლებას შეუძლია გარშემო ვითარების ნებისმიერ ცვლილებასა და მოთხოვნას უპასუხოს ადეკვატურად და მოქნილად და განახორციელოს აუცილებელი ცვლილებები და დამატებები. დისტანციური განათლების ყველა პრობლემის გადაჭრის გათვალისწინებით განათლების ეს სისტემა შეიძლება გახდეს სწავლების ყველაზე ეფექტურ ფორმად, როგორც ფუნდამენტალურ განათლებასთან შერწყმულად, ასევე, როგორც დამოუკიდებელი ერთეული. თეორიული თვალსაზრისით დისტანციურ განათლებას გააჩნია მთელი რიგი ღირსებებისა და თვით ღირებულებების გაგრძელებად მიჩნეული ზოგი ნაკლოვანება.

დისტანციური სწავლების ფორმა დღეს საშუალებას გვაძლევს, შეიქმნას მასობრივი უწყვეტი თვითშეგნების სისტემები, ინფორმაციის უნივერსალური გაცვლა. გარდა ამისა, დისტანციური სწავლების სისტემები უზრუნველყოფენ თანაბარ შესაძლებლობებს ქვეყნის სოციალურ სტატუსზე (მოსწავლეები, მოსწავლეები, სამოქალაქო და სამხედრო, უმუშევრები და ა.შ.) ქვეყნისა და საზღვარგარეთ, განათლების მიღების უფლების გააზრებისა და ინფორმაციის მიღებას. ეს სისტემაა, რომელსაც შეუძლია მაქსიმალურად ადეკვატური და მოქნილი რეაგირება საზოგადოების საჭიროებებზე და უზრუნველყოს ქვეყნის თითოეული მოქალაქის განათლების კონსტიტუციური უფლების განხორციელება.

ამრიგად, იმისათვის, რომ აღმოიფხვრას აქ აღნიშნული და სხვა ბევრი პრობლემა აუცილებელია განათლების სამინისტროს, საზოგადოების, სკოლისა და მშობლების აქტიური, პასუხისმგებლობითი და არა მოვალეობის მოხდის მცდელობითი კონსოლიდირება, ერთიანად ქმედითი ღონისძიებების დასახვა-გატარება, თანამშრომლობა. აუცილებელია მნიშვნელოვანი და ძირეული ღონისძიებების გატარება, რათა ახლაგაზრდებს ჰქონდეთ სათანადო განათლების მიღებისა და მიღებული ცოდნის შემდგომი რეალიზაციის შესაძლებლობა, რაც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ქვეყნის განვითარებისა და წინსვლისათვის.

სწავლების ამ სისტემას გარკვეული დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს.

დისტანციური სწავლების დადებითი და უარყოფითი მხარე არის საკამათო საკითხი. საჭიროა ყველა ნიუანსის შესწავლა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, შეგიძლიათ გააკეთოთ არასწორი დასკვნები. აქედან გამომდინარე, უპირატესობებთან ერთად შეიძლება ითქვას, რომ მოსწავლეები სწავლის მანძილზე სწავლის საშუალებას აძლევდნენ, რომ არ გამოტოვონ კლასები ერთი მიზეზით ან სხვა. მაგალითად, თუ მოსწავლე ავად არის, უბრალოდ ჩართეთ კომპიუტერი, შეიყვანეთ ვირტუალური კონფერენცია - და შეძლებთ გაკვეთილის დასწრებას. და ეს არ არის ჯანმრთელობისთვის ზიანის მიყენება. ინტერნეტით ზოგჯერ ჩნდება მრავალფეროვნება. მაგრამ ისინი უბრალოდ შეამოწმებენ. ხშირად ის არის დისტანციური სწავლება, რომელიც ხელს უწყობს ხანგრძლივი ავადმყოფობის დროს ან სკოლაში სწავლის შეუძლებლობას ზოგადი ნაკადიდან და სხვა მოსწავლეებთან ერთად.

დისტანციური სწავლების დანერგვის საკითხი განხილულ უნდა იქნას სამი მხრიდან:
  • სოციალური. აქ ყველაფერი მარტივადაა, მოსწავლეები დღეს აქტიურად გამოიყენებენ სოციალურ ქსელებს, ფორუმებსა და ჩატებს, ამიტომაც ინფორმაციის მიწოდების ხერხი დისტანციური სწავლების პირობებში მათთვის ნაცნობი და კომფორტული იქნება.
  • ტექნიკური. ტექნიკური აღჭურვილობის თვალსაზრისით სკოლებში ამ მხრივ ყველაფერი კარგად როდია, არც კომპიუტერებია საკმარისი და არც ინტერნეტთან წვდომაც. კომპიუტერი სახლში ყველა მოსწავლეს არ აქვს. კიდევ ერთი პრობლემა – მასწავლებლებს ყოველთვის დამოუკიდებლად როდი შეუძლიათ, მაგალითად, ვიდეოკონფერენციის ორგანიზება.
  • მეთოდური. მთავარი წინააღმდეგობა ის არის, რომ დისტანციური სწავლების გამოყენებას მაშინ აქვს აზრი, როცა იგი ზრდის განათლების ხარისხს, ზოგადად. თუმცა ამის მიღწევა რთულია უმეტესობისთვის შესაბამისი გამოცდილებისა და გარკვეული უნარების გარეშე.

სკოლაში დისტანციური სწავლების ორგანიზების დროს არსებობს ყველა სახის სასწავლო დაწესებულებებისათვის დამახასიათებელი ტიპობრივი პრობლემები. ბევრ პედაგოგს წარმოექმნება სირთულეები სასწავლო მასალის სტრუქტურირებისა და ადაპტირების პროცესში. ბევრ მასწავლებელს ახასიათებს კონსერვატიზმი და ისინი ყოველმხრივ შეეწინააღმდეგებიან ისეთ სიახლეს, როგორიცაა დისტანციური სწავლება. ისინი მძაფრად დაიცავენ საკუთარ შეხედულებებს და სწავლების ტრადიციულ მეთოდებს.

დისტანციური სწავლების სირთულეებს განეკუთვნება საგანთშორისი კავშირების ფართო გამოყენება და თეორიული დებულებების დიდი მოცულობა. მულტიმედიური ტექნოლოგიები უზრუნველყოფს სიცხადეს მასალის სტრუქტურირებაში სქემების, შედარებითი ცხრილებისა და დიაგრამების სახით, სწავლების მაღალ ესთეტიკურ და ემოციურ დონეს დიდი რაოდენობის დიდაქტიკური მასალის გამოყენებით.

მოსწავლის დისტანციური სწავლება, ან დისტანციური სწავლების ელემენტების გამოყენება წარმოშობს მოსწავლისადმი ინდივიდუალიზებული მიდგომის პირობებს. მოსწავლე დამოუკიდებლად ან მშობლებთან ერთად ირჩევს შემოთავაზებულ დავალებებს შორის სირთულის შესაფერის დონეს, მეცადინეობის დროს, კონტროლის ფორმასა და ა.შ.

ამრიგად, დისტანციური სწავლების ეფექტურობა მიიღწევა საგანმანათლებლო სტანდარტების მოთხოვნებისა და მოსწავლის შესაძლებლობების ყველაზე უფრო სრული და ზუსტი შეთანხმებით. ხდება ყველა ტერიტორიული და დროებრივი შეზღუდვების გათვალისწინება, რომლებსაც აწყდება მოსწავლე და მასწავლებელი. იმასთან, რომ დისტანციური სწავლება შეიძლება ითვალისწინებდეს მოსწავლეების განთავსებას სხვადასხვა ტერიტორიებზე, ბევრი ადასტურებს, რომ ღებულობს ბევრად უფრო მეტ ინდივიდუალურ ყურადღებასა და მასწავლებელთან და მოსწავლეებთან ურთიერთობების შესაძლებლობას, ვიდრე ეს შესაძლებელი იყო ჩვეულებრივი პირობების შემთხვევაში. ხარისხიანი დისტანციური პროგრამა იწვევს მოსწავლეების ჩაბმას ჯგუფური პროექტებისა და ონლაინ დისკუსიების მეშვეობით. ამასთან, მასწავლებლები დროულად პასუხობენ შეკითხვებზე და რეგულარულად აფასებენ მოსწავლეების მუშაობას, ხოლო მოსწავლეებს აქვთ ერთმანეთთან ურთიერთობის უამრავი შესაძლებლობა.

აქედან გამომდინარე, სკოლის გაკვეთილებზე დისტანციური განათლების ეფექტური რეალიზაციის პირობებს განეკუთვნება:
  • მოსწავლეებისათვის დისტანციური განათლება წარმოდგენილი უნდა იყოს სისტემაში;
  • უნდა შეიქმნას ერთიანი ელექტრონული საგანმანათლებლო გარემო, რომელიც უზრუნველყოფს:

1. ყველა მომხმარებლის ურთიერთქმედებას;
2. სასწავლო-მეთოდური რესურსების სისტემატიზებას, რეგულარულ განახლებასა და შენახვას;
3. სასწავლო საქმიანობის მონაწილეთა მხარდაჭერას დისტანციური ტექნოლოგიების მეშვეობით;
4. დისტანციური სასწავლო პროცესისა და მისი ეფექტურობის მონიტორინგს.
5. სასწავლო პროცესის რეალიზება უნდა მოხდეს საათების რაოდენობისა და სწავლების ორგანიზების სპეციფიკის გათვალისწინებით ადაპტირებული სასწავლო გეგმების საფუძველზე;
  • სწავლება უნდა ახდენდეს აუდიტორული და დისტანციური მეცადინეობის, მოსწავლეების დამოუკიდებელი მუშაობის შეთავსებას, ასევე, მოიცავდეს ტრადიციულ სასწავლო-მეთოდურ მასალას;
  • აუცილებელია თითოეული მოსწავლის ინდივიდუალური თავისებურებების გათვალისწინება;
  • სასწავლო პროცესის რეალიზება უნდა მოხდეს განსხვავებულ რეჟიმებზე (როგორც ონლინე რეჟიმში, როცა სასწავლო ღონისძიებები და პედაგოგთან ურთიერთქმედება ხორციელდება დროის რეალურ რეჟიმში, ასევე, დროის გადადებულ რეჟიმში, რომელიც აძლევს ბავშვს მისთვის მოხერხებულ ნებისმიერ დროს სასწავლო მასალის ათვისების შესაძლებლობას);
  • სასწავლო პროცესს დისტანციური სწავლების ტექნოლოგიების გამოყენებით უნდა უზრუნველყოფდეს მაღალკვალიფიციური პედაგოგიური კოლექტივი, რომელიც მუდმივად ზრუნავს საკუთარი კვალიფიკაციის ამაღლებაზე.

ავტორი: სამოქალაქო განათლების მასწავლებელი ქიარიმ გუმბათოვი 
წაიკითხეთ სრულად