Baby Bag

„ვისაც სწავლა უნდა, ისწავლის, არ არის სწორი დებულება. ეს ნიშნავს იმას, რომ ხელი ჩავიქნიოთ ბავშვზე,“ - შალვა ამონაშვილი

​ცნობილი პედაგოგი და ფსიქოლოგი ​შალვა ამონაშვილი დისტანციური სწავლების პრობლემებსა და პერსპექტივებზე საუბრობს. მისი თქმით, მასწავლებლებმა დისტანციურ რეჟიმში სწავლების იმავე მეთოდებს არ უნდა მიმართონ, რასაც სკოლებში იყენებდნენ:

„სამწუხაროდ,  მასწავლებლებმა ვერ გაიაზრეს ყველაფერი კარგად და დისტანციური გაკვეთილები მიჰყავთ ჩვეულებრივი წესით, ისევ ისე, როგორც სკოლაში. კიდევ უფრო მოსაწყენი ხდება ეს გაკვეთილები. ხომ ხდება, რომ ფილმს უყურებ და ეკრანს მიეჯაჭვები. ბავშვები მიჯაჭვულები არიან რაღაც თამაშებს. ხომ შეიძლება, რომ მათთვის ასეთივე საინტერესო გავხადოთ დისტანციურად ურთიერთობა. მე არ მგონია, რომ ეს სწავლების და განათლების მთავარი გზაა. მოვა დრო და ისევ დავბრუნდებით სკოლებში, ისევ ახმაურდებიან ბავშვები ეზოებში, კლასებში, დერეფნებში.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, მასწავლებელმა გაკვეთილი პოზიტიური ემოციით უნდა დაიწყოს:

„რა უნდა გავაკეთოთ ახლა? პირველ რიგში, მასწავლებელი უნდა მოესიყვარულოს ბავშვს ეკრანიდან, რაღაც კარგი უთხრას, დაარიგოს დღე როგორ ააგოს, როგორ შეხვდეს მშობლებს. ეს ძალიან სერიოზულია. მერე ასწავლოს მათემატიკა და სხვა ამოცანები. მე მგონია, რომ ეს შესაძლებელია და ზოგი მასწავლებელი ამას აკეთებს კიდეც. თუ დისტანციური გაკვეთილი გახდება ერთ საათიანი, როგორ ფიქრობთ, უფრო მეტს ისწავლიან ბავშვები? რა თქმა უნდა, არა. საქმე რაშია, იცით? რა მოტივს ვუჩენთ ჩვენ ბავშვებს? ​ბავშვმა მასწავლებლისგან უნდა წაიღოს რაღ​აც ხალისიანი იმპულსი. მასწავლებელმა მოსწავლეს უნდა მისცეს დავალება, რომ გამოიკვლიოს მათემატიკური ფორმულა, გამოიკვლიოს რომელიმე სიტყვის მნიშვნელობა. თუ ბავშვი ასეთ დავალებებს შეასრულებს, ოცი წუთი სავსებით საკმარისია.”

​შალვა ამონაშვილის მტკიცებით, ბავშვი გაკვეთილზე მასწავლებელს არ მოუსმენს, თუ ის მისი მხრიდან სიყვარულს ვერ გრძნობს:

“თუ დისტანციური სწავლებისას ბავშვს სიყვარული არ გამოვუვლინეთ, ის იქით მხრიდან არ მოგკვეკარება, დაჯდება ეკრანთან, მაგრამ არ მოგვისმენს. დროს როგორ მოვუვლით, ჩვენზეა დამოკიდებული. როგორც ატომურ რეაქტორში მცირე ნაწილაკი გაიხლიჩება და ენერგია გამოვლინდება, ასევე თითო წამი განათლებისა უნდა დავტვირთოთ ჩვენი ხალისიანი გრძნობებით, ბავშვის სიყვარულით, პატივისცემით და ღვთისნიერი სიტყვით.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, დისტანციური სწავლება იძულებითი მოვლენაა და მას ყველანი უნდა შევეგუოთ:

„ეს იძულებითი ვითარებაა, მეტი გზა არ არის, ამას უნდა შევეგუოთ. მასწავლებელმა მოიწვიოს მშობელი ბავშვთან ერთად, თუ, რა თქმა უნდა, აქვს დრო მშობელს, რომ უსმინოს გაკვეთილს, რამეთუ ​ისწავლოს მასწავლებლის მიდგომა, მისი სიმშვიდე, მეთოდიც, როგორი გზებით ცდილობს მასწავლებელი, რომ ბავშვს რაღაც შთააგონოს. მერე მშობელს მეტად შეეძლება, რომ ბავშვს სწავლაში დაეხმაროს. ამასთან მშობლებს ვურჩევ დიდ მოთმინებას. მოთმინების გარეშე შეიძლება ჭკუიდან გადავიდეთ. როდესაც ბინაში ვართ ჩაკეტილი ბავშვებთან, რომლესაც არ ეთმინებათ, გარეთ გასვლა უნდათ, შეიძლება ნებისყოფა დავკარგოთ და უსიამოვნება მოგვიხდეს ბავშვთან ურთიერთობაში. ამას ვეძახი მე შემოქმედებით მოთმინებას, როდესაც ბავშვთან ერთად წიგნს კითხულობ, მასთან ერთად რაღაცას განიხილავ, მასთან ერთად ჩაიძინებ. უნდა ვიყოთ ბავშვთან ერთად. თუ აღზრდა გინდათ, ეს ხდება ერთობლივად, არა დისტანციურ ურთიერთობებსა და ჭკუის დარიგებებში.“

შალვა ამონაშვილი აღნიშნავს, რომ თანამედროვე ბავშვებს ბევრი გასართობი აქვთ, რის გამოც მათ სწავლისადმი ინტერესი უნელდებათ:

„ჩემი მოწაფეობის დროს ყველა მოწადინებულები ვიყავით, განა უკეთესები ვიყავით, უბრალოდ სხვა გასართობი არ იყო. საყურებელი და სანახაობა, რომელიც მოგვწყვეტდა სწავლის საქმისგან, ცოტა იყო. ახლა მომხიბლავი საშუალებები ძალიან ბევრი. ამ პირობებში ბევრი ბავშვი ჩამოსცილდა სწავლას. სწავლა ყველას შეუძლია, მაგრამ ავტორიტარულ პირობებში სწავლა ყველას აღარ უნდება. მე მასწავლებელს ვურჩევდი იხმაროს არა მართვის ფსიქოლოგია, არამედ თანხმობის ფსიქოლოგია. ზოგიერთი ბავშვი თავისითაც ისწრაფვის სწავლისკენ, ისე არის ბუნებრივად ოჯახი მოწესრიგებული. ბავშვთა უმრავლესობა გაერთო ამ გამომწვევი გასართობებით. ის, რომ ვისაც სწავლა უნდა ისწავლის, არ არის მთლად სწორი დებულება. ეს ნიშნავს იმას, რომ ხელი ჩავიქნიოთ ბავშვზე. ეს შეგვიძლია სტუდენტის მიმართ ვთქვათ. როდესაც ის მოდის უნივერსიტეტში, თუ უნდა ისწავლის, თუ უნდა -არა. იქ ის ნებით მოვიდა, არის კარი და შეუძლია წავიდეს."

„ სკოლაში ​ბავშვს უნდა მოვანდომებინოთ სწავლა. ის ჯერ ვერ იგებს, რამდენად აუცილებელია მისთვის ის, რასაც ვთავაზობთ. ძალით ვერ მოანდომებ ბავშვს სწავლას. ბავშვს უნდა შევაყვაროთ ჩვენი თავი. ჩვენც მეთოდი ვართ, იცით? შეაყვარე ბავშვს თავი შენი სიკეთით, შენი დახმარებით, დაცვით. დაიცავი ბავშვი გაჭირვებაში, როდესაც უჭირს და ვერ პასუხობს, ვერ ამოუხსნია საკონტროლო. იყავით გვერდით ბავშვთან ყველა ვითარებაში, რომ ბავშვმა დაინახოს, როგორი თავშესაფარია მისი მასწავლებელი. თუ ბავშვს მასწავლებელი უყვარს, მას მოუნდება სწავლა, რადგან მას უყვარს ყველაფერი, რაც მასწავლებელთან არის დაკავშირებული. ჩვენ ბავშვების მხრიდან ჩვენდამი სიყვარულს გავურბივართ, ეს არ მიგვაჩნია მთავარ საქმედ,“ - აღნიშნავს შალვა ამონაშვილი.

​წყარო

„ბუნება არის ბრძენი, განსაცდელს მოავლენს მაშინ, როდესაც ეს საჭიროა,“- ფსიქოლოგი ნანა ჩაჩუა
​​ფსიქოლოგი ნანა ჩაჩუა კორონავირუსის პანდემიისადმი მოსახლეობის განწყობაზე საუბრობს და აცხადებს, რომ გულგრილობა ან პანიკა საფრთხეზე არასწორი რეაქციაა:“ჩვენს დღევანდელ მდგომარეობას ზუსტად მიესადაგე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,როცა ბავშვმა იცის, რას რის მერე გააკეთებს და მას უკვე აქვს მოლოდინი, წინასწარგანწყობა, უფრო მეტად განახორციელებს რუტინის აქტივობებს და ჩაერთვება''

,,როცა ბავშვმა იცის, რას რის მერე გააკეთებს და მას უკვე აქვს მოლოდინი, წინასწარგანწყობა, უფრო მეტად განახორციელებს რუტინის აქტივობებს და ჩაერთვება''
ბავშვებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია დღის რუტინის ჩამოყალიბება ყოველდღიური უნარების განმტკიცებისთვის. რა სარგებელი მოაქვს ამას პატარებისთვის, როგორ მივაჩვიოთ და რა ხდება მათ ფსიქიკაში, თუ უკვე ჩამოყალიბებული დღის რუტინა დაირღვა? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, სოფო მელაძე.

- სოფო, რომ განვმარტოთ, რა მნიშვნელობა აქვს დღის რუტინას ბავშვისთვის?

- დღის რუტინა ბავშვებს აძლევს უსაფრთხოების განცდას. როცა ბავშვმა იცის, რას რის მერე გააკეთებს და მას უკვე აქვს მოლოდინი, წინასწარგანწყობა, უფრო მეტად განახორციელებს რუტინის აქტივობებს და ჩაერთვება. რუტინა გულისხმობს გარკვეული პროცედურების თუ აქტივობების ყოველდღიურ განმეორებას, შესაბამისად, მისთვის უკვე უცხო და „საშიში“ აღარ არის შეთავაზებული საქმიანობა და მეტად ჩართულია.

გარდა ამისა, დღის რუტინაში შედის ისეთი მნიშვნელოვანი ყოველდღიური უნარები, როგორებიცაა: კვება, თავის მოვლა, ჰიგიენა, გახდა, ჩაცმა, თამაშის, მეცადინეობის დრო და ა.შ. რუტინა გვაძლევს საშუალებას, ეს უნარები განვუმტკიცოთ ბავშვს და მივცეთ ყოველდღიური სახე, ამიტომ მნიშვნელოვანია რუტინად ვაქციოთ ის აქტივობები თუ საქმიანობა, რაც ამ ეტაპზე ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია.

რუტინა ასევე ბავშვს აძლევს საშუალებას, გახდეს მეტად დამოუკიდებელი. როცა რაიმე რუტინულ საქმიანობას ის დამოუკიდებლად, უკვე სხვისი დახმარების ან თუნდაც შეხსენების გარეშე აკეთებს, ეს ზრდის მისი კომპეტენციის შეგრძნებას. ბავშვი მეტად აქტიური, დამოუკიდებელი და თავდაჯერებულია.

რუტინა გვეხმარება ემოციურ თვითრეგულაციაში, თვითორგანიზებულობის განვითარებაშიც. როცა ბავშვი ცდილობს რუტინის შეცვლას, მაგრამ ჩვენ ვეუბნებით ჯერ ეს უნდა გავაკეთოთ, რაც რუტინულად არის გათვალისწინებული და შემდგომ დაუკმაყოფილებ მის თხოვნას, ის ახდენს იმპულსების შეკავებას და მის კონტროლს ეუფლება.

- ხშირად პატარებს უჭირთ მიჩვევა, ამა თუ იმ რუტინის, რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიაჩვიონ?

- რუტინა იწყება ჩვილობის ასაკიდან, რაც გამოიხატება ჩვილის ძილის და კვების რეჟიმში, მაგრამ აქ მშობელს წინააღმდეგობა არ ხვდება. აი, როცა უკვე ბავშვი იწყებს სიარულს და ხდება მეტად აქტიური, საჭიროა გარკვეული რუტინა. სანამ ბავშვს განუვითარდება მეტყველება და მოლაპარაკებების უნარი, ჩვენ ვიყენებთ ვიზუალურ რუტინას, ანუ ბარათებით და ნახატებით კომუნიკაციას. მშობელს ბავშვთან ერთად შეუძლია დახატოს ბავშვის რუტინა. 

მაგალითად, ფურცელი გაყოს რამდენიმე ნაწილად, სადაც იქნება - დილა, შუადღე, საღამო და ღამე. თითოეულ სურათს დაახატოს საქმიანობები რუტინიდან, მარტივად და ბავშვისთვის გასაგები ფორმით. შემდგომ ნახატი გამოვაკრათ ბავშვისთვის თვალსაჩინო ადგილას. დაგვჭირდება ხშირი ინსტრუქცია, ნახატებზე თითის დადება და ვერბალური კომუნიკაციაც. მიუხედავად იმისა, რომ მათ ამ ეტაპზე რთული მოლაპარაკებები არ ესმით, ჩვენ შეგვიძლია ვუთხრათ, რომ ჯერ ბაღში წასვლის დროა და თითი დავადოთ ბაღის შენობას ნახატზე, რომ მოხვალ შემდეგ წავიდეთ შენს მეგობართან. ვიზუალური თვალსაჩინოება ეხმარებათ ყოველდღიურობის უკეთ აღქმაში.

ასევე მშობლებს ვურჩევ, ნუ დაარღვევენ ბავშვის რუტინას, თუნდაც დაღლილობის ან გარკვეული გარემო ფაქტორების გამო. ეს რუტინას დაასუსტებს ბავშვის თვალში. ასევე მნიშვნელოვანია ოჯახის სხვა წევრებიც იზიარებდნენ იგივე ყოველდღიურობას, რასაც მშობელი სთავაზობს ბავშვს. მაგალითად, თუ ბავშვმა იცის, რომ დილას ბაღში უნდა წავიდეს, მაგრამ ოჯახის რომელიმე წევრი ეუბნება, მოდი დავტოვოთ დღეს, ეს ბავშვის აზროვნებაში ბაღში წასვლის რუტინის მნიშვნელობას შეასუსტებს და სხვა დროს თვითონაც გააპროტესტებს.

- ერთი მაგალითი რომ გვითხრათ, როგორი უნდა იყოს დღის რუტინა?

დღის რუტინა იწყება გაღვიძებით და ადაპტური უნარე-ჩვევებით, ანუ ჩაცმით, თავის მოვლით და კვებით. შემდგომ უკვე ინდივიდუალურად ბავშვი მიდის ბაღში ან რაიმე თერაპიაზე. ბაღშიც აქვს თავისი რუტინა, წრეზე ჯდომა, ჯგუფური თამაში თუ ეზოს აქტივობები. საღამოს მშობელს დაწესებული აქვს სეირნობის, კვების და თამაშის დრო. თამაშის დროს ვცდილობთ მივცეთ მას მეტი თავისუფლება, არჩევანის უფლება, თუ რისი გაკეთება სურს, რომელი თამაში უნდა. ბავშვმა იცის, რომ თამაშის შემდეგ ვიძინებთ. უკვე ბაღიდან მოყვანის შემდეგ, ანუ შუადღიდან ვიწყებთ მისთვის იმის თქმას, რომ ახლა ვითამაშოთ, მერე კი დავიძინებთ. ეს ძილის რუტინის შექმნაშიც დაგვეხმარება. განწყობის შექმნას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს რუტინის წარმატებულად განხორციელებისთვის.

აქვე მინდა ხაზი გავუსვა ერთ ფაქტორს, რუტინა არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვის ნებისმიერი ინიციატივა დათრგუნულია და მას მხოლოდ წესების მორჩილება ევალება. არა, ჩვენ მას ვთავაზობთ გონივრულ საზღვრებს, რომელშიც ის თავისუფალი იქნება. მაგალითად, კვება შესაძლოა, სულ შუადღის 2 საათზე იყოს, მაგრამ კვების დროს რომელ საკვებს შევარჩევთ, აქ ბავშვიც ჩავრთოთ, მივცეთ საშუალება, საკუთარი სურვილები გაგვიზიაროს.

- მაშინ, როცა უკვე მიეჩვია პატარა თავის ყოველდღიურობას, რა ხდება მის ფსიქიკაში რუტინის დარღვევის შემთხვევაში?

- რუტინის არევა ბავშვის ფსიქიკაში ქაოტურობას და დაბნეულობას იწვევს.

ჩვენ უნდა ვეცადოთ, რომ რუტინის მიუხედავად შევძლოთ, ვიყოთ მრავალფეროვანნი და თავისუფალ დროს განსხვავებული და მისთვის ახალი, საინტერესო აქტივობები შევთავაზოთ. თამაშის დრო ძალიან კარგი შესაძლებლობაა, შევთავაზოთ სხვადასხვა სახის თამაში, განსხვავებული სათამაშოები, ვცვალოთ კვების მენიუ, ჰქონდეს შეხება სხვადასხვა ტექსტურის ტანსაცმელთან, სხვადასხვა გზით დავბრუნდეთ სახლში, არ ვისეირნოთ ერთი და იმავე პარკში და ა.შ.

ასევე შეგვიძლია დასვენების დღეები გამოვიყენოთ მსგავსი სპონტანურობის და განსხვავებული საქმიანობის დღეებად, თუნდაც კვირაში 1 დღე, მაგალითად, კვირა დღე. ეს მას განუვითარებს მზაობას სიახლეების და მრავალფეროვნების მიმართ.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად