Baby Bag

„დილის საათებში არ არის ცივი წყალი რეკომენდებული, რადგან ამ დროს ორგანიზმის ტემპერატურული მაჩვენებლები ცოტა მაღალია,“ - შოთა ჯანჯღავა

„დილის საათებში არ არის ცივი წყალი რეკომენდებული, რადგან ამ დროს ორგანიზმის ტემპერატურული მაჩვენებლები ცოტა მაღალია,“ - შოთა ჯანჯღავა

ენდოკრინოლოგმა შოთა ჯანჯღავამ დილას ჯანსაღი საუზმის მნიშვნელობასა და იმ ძირითად წესებზე ისაუბრა, რომლებიც ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად დილაობით უნდა დავიცვათ:

„წყალი კვებასთან არ უნდა იყოს ასოცირებული. დაცილება უნდა იყოს 10-15 წუთი მაინც. ​გაღვიძებისთანავე რეკომენდებულია ერთი ჭიქა წყლის მიღება. გასათვალისწინებელია ასევე სუნთქვის საკითხიც. თუ ადამიანი პირით სუნთქავს, ამ შემთხვევაში ცოტა უფრო მეტი წყალი მისაცემი. თუ ცხვირით სუნთქავს, ერთი ჭიქა სრულიად საკმარისია. წყალი უნდა იყოს ოთახის ტემპერატურის. ჩვენი ორგანიზმი როდესაც იღვიძებს, მით უმეტეს, დილის საათებში არ არის ცივი წყალი რეკომენდებული, რადგან ჩვენ საწოლიდან ვდგებით და ტემპერატურული მაჩვენებლები ცოტა მაღალია დილის საათებში სხვა პერიოდთან შედარებით.“

შოთა ჯანჯღავას თქმით, საუზმობისას ყველაზე კალორიული პროდუქტების მიღებაც ნებადართულია:

„საუზმის პერიოდში ჩვენ შეგვიძლია ყ​ველაზე კალორიული პროდუქტების მიღებაც. არ არის აუცილებელი ნოყიერება განისაზღვროს შესახედაობის თვლასაზრისით. შეიძლება ულუფა ზომით პატარა იყოს, მაგრამ შემადგენლობა იყოს კარგი. დილის საათებში რეკომენდებული არ არის სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლების მიღება, როგორიცაა: შოკოლადი. სჯობს, რომ უფრო რთული ნახშირწყლები შევარჩიოთ, როგორიცაა ფაფა. თუ ადამიანს ფაფა არ უყვარს, ცილოვანი პროდუქტებიც ძალიან კარგად შეგვიძლია მივიღოთ. დილას ხორციც დაშვებულია, სხვათა შორის. ორთქლზე მომზადებული კატლეტიც რომ მივირთვათ დილას, დასაშვებია.“

შოთა ჯანჯღავამ აღნიშნა, რომ დილის მხოლოდ ყავით დაწყება არ არის სასარგებლო:

„ღამის პერიოდში კუჭის წვენი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში გროვდება და მას სჭირდება დილას განეიტრალება. ჩვენ თუ დილას მხოლოდ ყავას მივაწვდით მას და სხვას არაფერს, ამით საკმაოდ გავაღიზიანებთ, როგორც კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს, ასევე ნაღვლის ბუშტსაც. როდესაც ჩვენ დიდი ხნის განმავლობაში ორგანიზმს მივაჩვევთ, რომ ის არ იკვებება, რა თქმა უნდა, ამ ქცევას დაისწავლის. ადამიანმა დილას რაღაც რომ ჭამოს, გულისრევის შეგრძნება გაუჩნდება და ა.შ. სჯობს, რომ ჩვენ მივაჩვიოთ და ვასწავლოთ ორგანიზმს. ​ორგანიზმს სწავლა სჭირდება 3-4 კვირა, რომ თვითონ მოგვთ​ხოვოს საკვები ნივთიერებები. ასეთ დროს თუნდაც ნახევარი ბანანი რომ შეჭამოს ადამიანმა, ამის შედეგად ქცევა ჩამოუყალიბდება ორგანიზმს და ქცევა რომ ჩამოყალიბდება, როდესაც გაიღვიძებს, თვითონვე შეჭამს. თუ დილას გულის რევის შეგრძნება აქვს ადამიანს, ასეთ შემთხვევაში სჯობს თავიდან წყალი დავახმაროთ, რომ მიეჩვიოს ორგანიზმი და მერე ნელ-ნელა დალაგდება ყველაფერი.“

„ძალიან კარგია დილის საათებში ხილის მიღება. არ არის რეკომენდებული მივიღოთ ისეთი ხილი, რომელიც კუჭ-ნაწლავს აღიზიანებს, როგორებიცაა ციტრუსები. ფრეშის დალევა დიდად რეკომენდებული არ არის. თუ იქნება კენკრა, ბანანი, ვაშლი ძალიან კარგია. ყველაზე კარგია, რომ ჯერ დავიწყოთ ხილით, ის მონელებისთვის კუჭ-ნაწლავს უფრო ამზადებს, ​შემდეგ კი დავამატოთ სხვა პროდუქტი. დილაობით შეგვიძლია მანგოც მივირთვათ, ანანასიც. თავისუფლად შეიძლება რძე, ხაჭო, მაწონი, კეფირი, იოგურტი. მოვერიდოთ ძალიან მარილიან ყველს დილაობით. შეიძლება ცოტა შეშუპებითი პროცესები მოგვცეს დღის განმავლობაში,“ - აღნიშნულ საკითხებზე შოთა ჯანჯღავამ ტელეკომპანია „ფორმულას“ გადაცემაში „დილა ფორმულაზე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დილა ფორმულაზე“

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„სწორად წყლის დალევის ფორმულა: თქვენი წონა გაყოფილი 9-ზე, იმდენი 250 გრამიანი ჭიქა დღეში,“...
​პედიატრმა რუსუდან ჯაშმა იმუნიტეტის გაძლიერების ყველაზე ეფექტიანი მეთოდების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, წყლის დალევა, სწორი კვება და სწორი ძილი ამ მხრივ ყველაზე სასარგებლოა:„იმუნიტეტს ძირითადად აძლიე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?
ენურეზი გავრცელებული პრობლემაა, რაც მშობლებს და შვილებს ძალიან აწუხებთ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ასაკის მატებასთან ერთად რჩება. როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სახის სამედიცინო პრობლემასთან? ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი მაკა ლომიძე.

​- ქალბატონო მაკა, რა შემთხვევაშია ენურეზი საყურადღებო 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სამედიცინო ან სხვა სახის პრობლემასთან?

​- ბავშვებში შარდის შეუკავებლობა ხშირი პრობლემაა. მოკლედ რომ განვიხილოთ: 4 წლისათვის ბავშვები უკვე სწავლობენ მოშარდვის კონტროლს დღის მანძილზე (ანუ სიფხიზლის დროს); ძილის დროს შარდის ბუშტის ნებითი კონტროლის უნარის გამომუშავებას კი უფრო ხანგრძლივი დრო სჭირდება და 5-7 წლის შუალედში ყალიბდება.

​5 წლის ასაკისათვის ბავშვების 90-95% თითქმის სრულად ახერხებს, დარჩეს მშრალი (ანუ შეუძლია ნებითად გააკონტროლოს შარდის შეკავების უნარი) დღის მანძილზე და 80-85%-ს ძილის დროსაც. ენურეზად განიხილება შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები მხოლოდ ძილის დროს და მხოლოდ იმ ბავშვებში, რომლებსაც უკვე შეუსრულდათ 5 წელი, რადგან ასაკის გათვალისწინებით მათ უკვე შეიძლება ჰქონდეთ მოშარდვის ნებითი კონტროლის უნარი.

​განარჩევენ პირველად (ენურეზის მქონე ბავშვთა 75-90%) ენურეზს, როცა ხანგრძლივი დროის მანძილზე (მინიმუმ 6 თვე) ბავშვი არასდროს ყოფილა მშრალი ძილის დროს და მეორად ენურეზს (10-25%), როცა ბავშვი რჩებოდა მშრალი ძილის დროს რამდენიმე თვე (მინიმუმ 6 თვე), ვიდრე კვლავ გამოვლინდა ენურეზი.

​მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ენურეზის მქონე ბავშვების 75%-ს პრობლემა აღენიშნება მხოლოდ ძილის დროს. ამ ბავშვებს, როგორც წესი, არ აქვთ, არც შარდის შეუკავებლობა დღის მანძილზე და არც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები. ეს ე.წ. მონოსიმპტომური ენურეზია და ენურეზის შემთხვევათა უმრავლესობა, სწორედ ამ ტიპისაა. პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი ორჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში და ყოველი წლის მატებასთან ერთად დაახლოებით 15%-ში თავისთავად გაივლის.

​ენურეზი საყურადღებოა, როცა შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები არის არა მარტო ძილის, არამედ სიფხიზლის დროსაც და/ან თან ახლავს, ქვედა საშარდე გზების მხრივ, სხვა სიმტომებიც - მოშარდვის უეცარი მოთხოვნილება, მოშარდვის სიხშირის ცვლილება, გაძნელებული (ჭინთვით) შარდვა, შარდის სუსტი ნაკადი, ტკივილი შარდვისას... ეს არამონოსიმპტომური ენურეზია. ასეთი დიფერენცირება გასათვალისწინებელია, რადგან სწორედ იმ ბავშვებს, რომლებსაც ენურეზთან ერთად აღენიშნებათ დღის შეუკავებლობა, სხვა ჩივილებთან ერთად მოსალოდნელია, ჰქონდეთ ქვედა საშარდე სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები და ასეთ შემთხვევებში ექიმთან მიმართვა აუცილებელია.

​დიაბეტი, საშარდე გზების ინფექციები, ყაბზობა, ენკოპრეზი (განავლის შეუკავებლობა), ენტერობიაზი („ჭიები“), თირკმლის ქრონკული დაავადება, გულყრა და ძილის დარღვევები (მაგ: ძილის აპნოე) ის სამედიცინო პრობლემებია, რომლებიც შეიძლება ხელს უწყობდეს ენურეზს. ამ მდგომარეობების იდენტიფიკაცია არ არის რთული და ცხადია, ასეთ დროს მთავარი ამოცანა ძირითადი მიზეზის სწორი მართვაა.

​ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ენურეზი შეიძლება ასოცირებული იყოს ნეიროგანვითარების დარღვევებთანაც, მათ შორის: გონებრივი განვითარების შეფერხება, აუტიზმის სპექტრის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომი.

​ფიზიკური ან ემოციური პრობლემები იშვიათად ხდება პირველადი ენურეზის მიზეზი.

​- თუ ასაკის მატებასთან ერთად ენურეზი რჩება, რა უნდა გააკეთოს მშობელმა?

​- როგორც აღვნიშნეთ, 5 წლის ასაკის შემდეგ, ყოველი წლის მატებასთან ერთად, მოსალოდნელია პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი თავისთავად მოწესრიგდეს, მაგრამ თუ პრობლემა რჩება, ცხადია, ექიმის ჩარევა და სრულყოფილი შეფასება აუცილებელია. ექიმი გაარკვევს ჩივილის ისტორიას (ანამნეზი), გასინჯავს ბავშვს, შეაფასებს შარდის საერთო ანალიზს და აუცილებლად გირჩევთ ე.წ „მოშარდვის დღიურის“ (დღიურში უნდა დაფიქსირდეს დღის მანძილზე მოშარდვის დრო და სიხშირე, შარდის მოცულობა, ყოველი მოშარდვის დროს მიღებული სითხის ოდენობა, სხვა სიმტომების არსებობა: ჭინთვის საჭიროება შარდვის დროს, შარდის ნაკადი ხომ არ არის წყვეტილი? ცლის თუ არა ბოლომდე შარდის ბუშტს და სხვა) წარმოებას, რის საფუძველზეც გადაწყვეტს შემდეგი კვლევების და/ან მკურნალობის საჭიროებას.

​- ხშირად პატარები ისჯებიან ასეთ დროს. რამდენად მართებულია ეს მშობლების მხრიდან?

​- ენურეზი ემოციური სტრესია, როგორც ბავშვის, ისე მშობლების და ოჯახის სხვა წევრებისათვის. ბავშვებს სირცხვილის და განცდის გამო დაბალი თვითშეფასება უყალიბდებათ, რამაც შეიძლება, სავალალო გავლენა იქონიოს თანატოლებთან ან ოჯახის წევრებთან ურთიერთობებზე, ცხოვრების ხარისხზე, სწავლაზე. ბავშვები ერიდებიან და არ რჩებიან მეგობრებთან წვეულებებზე, ან რაიმე ტიპის შეკრებებზე, სადაც ღამით დარჩენა მოუწევთ.

​მშობლებს მუდმივად უწევთ სველი თეთრეულის შეცვლა, რეცხვა-მოწესრიგება, რამაც შეიძლება ისინი გააღიზინოს, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ენურეზი არ არის ბავშვის დანაშაული და მას არ შეუძლია ამის გაკონტროლება. ოჯახის წევრებმა და სხვა ახლობლებმა არასოდეს არ უნდა შეარცხვინონ ან დასაჯონ ბავშვი ენურეზის გამო. სწორი იქნება ექიმთან ერთად განიხილონ პრობლემა და სცადონ გააცნობიერონ მიზეზები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), დაგეგმონ და დასახონ დახმარების გზები.


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად