Baby Bag

პროდუქტების სია, რომელიც დაბერებას უშლის ხელს - როგორ ვიკვებოთ 40 წლიდან?

პროდუქტების სია, რომელიც დაბერებას უშლის ხელს - როგორ ვიკვებოთ 40 წლიდან?

როგორ ვიკვებოთ 40 წლიდან? - ამ თემაზე „დილა მშვიდობისა საქართველოს“ პირდაპირ ეთერში დიეტოლოგმა ნატალია გოგავამ ისაუბრა.

„ჯანმრთელობისთვის ჩვენს ორგანიზმს ესაჭიროება მთელი რიგი ნუტრიენტები, საჭირო რაოდენობით. თუ კვება იქნება სწორი, დაბალანსებული და მრავალფეროვანი ჩვენ ამ ამოცანას შევასრულებთ. როდესაც ეს პროცესი მწყობრშია, შესაბამისად, დაბერების პროცესიც ნელდება. სხვადასხვა დაავადებისგან და დროული ან ნაადრევი სიბერისგან თავდაცვის მიზნით ჩვენ გვჭირდება ნივთიერებები, რომლებსაც ორ ან მაქსიმუმ სამ ჯგუფად დავყოფ:

  1. ანტიოქსიდანტები - ნივთიერებები, როგორიცაა A,E,C ვიტამინები, ბეტა - კაროტინი, თუთია, ლიკოპინი. მათი მთავარი ამოცანაა ორგანიზმის თითოეული უჯრედი დაიცვან მავნე რადიკალების ზემოქმედებისგან;
  2. არანაჯერი ცხიმ-მჟავები - განსაკუთრებით ომეგა 3.
  3. ნივთიერებები, რომლებიც აფერხებენ კოლაგენის გლიკაციის პროცესს. მოგეხსენებათ, რომ კოლაგენი არის ჩვენი კანის მთავარი სტრუქტურა, რომელიც უნარჩუნებს ფორმას, სიმკვრივეს, ელასტიკურობას, ფერს. ამ პროცესის შეფერხების შემდეგ კოლაგენი კარგავს ამ თვისებებს, შესაბამისად, ჩვენი კანი ნაკლებად მკვრივი ხდება.

პროდუქტების არჩევანი საკმაოდ დიდი გვაქვს, თუმცა, მთავარია როგორ არის მოყვანილი, რამდენად ვარგისიანია და ბევრი სხვა დეტალი. არ შემიძლია არ აღვნიშნო პომიდორი, რომელიც შეიცავს ლიკოპინს. ლიკოპინი არის ნივთიერება, რომელიც ებრძვის ულტრაიისფერ გამოსხივებას, რაც ხელს უწყობს ჩვენი კანის სიჯანსაღეს და ახალგაზრდობას. ლიკოპინი არ იშლება თერმული დაზიანების დროს და პირიქით, უკეთესადაც კი ხდება მისი ათვისება. თუ ადამიანს პრობლემა არ აქვს ნაღვლის ბუშტზე, პომიდორის მიღება შეუძლია კანით, როგორც ცოცხლად, ასევე, გამომცხვარი. ლიკოპინს გააჩნია კიდევ ერთი ძალიან კარგი თვისება, ის ამცირებს თრომბების წარმოქმნის რისკს, ამკვრივებს ჩვენი სისხლძარღვების კედლებს, ქოლესტერინის დონეს დაბლა წევს. რადგან ლიკოპინზე ვსაუბრობთ, აუცილებელია ვახსენოთ წითელი ბულგარული წიწაკა. წითელი ბულგარული წიწაკაც შეიცავს დიდი რაოდენობით ლიკოპინს და ასევე, ბეტა-კარატინოიდებს, რომელიც ებრძვის დაბერებას;

კომბოსტო - მას აქვს ბევრი დადებითი თვისება, C ვიტამინის და კალცის მაღალი დონე. განსაკუთრებით სასარგებლოა ბროკოლი, რომელიც ყველა სხვა კომბოსტოსგან განსხვავებით E ვიტამინსაც შეიცავს ( უმიც დასაშვებია და ოდნავ თერმულად დამუშავებულიც - არ უნდა იყოს ძალიან გადახარშული, დადებითი თვისებების შესანარჩუნებლად). ისპანახი, ოხრახუში (აკავებს კალცს, ებრძვის შეშუპებას, შეიცავს დიდი რაოდენობით ანტიოქსიდანტებს, შეიცავს უჯრედისს, რაც მნიშვნელოვანია ჩვენი ნაწლავების მიკროფლორისთვის);

კაკაო და შავი შოკოლადი - განსაკუთრებულ ნივთიერებებს შეიცავს, ებრძვის ანთებით პროცესებს, აფერხებს ზოგიერთი სახეობის სიმსივნის განვითარებას. თუმცა, ზომიერება არ უნდა დაგვავიწყდეს. შოკოლადის მიღების დროს, ორგანიზმში გამოიყოფა ენდორფინები, ამიტომ ხშირად სტრესის დროს ვიღებთ ხოლმე.

თხილეული და სხვადასხვა სახის თესლი - ჯანსაღი ცხიმის შემცველი პროდუქტები. ომეგა 3-ის შემცველობით პირველ ადგილზეა სელის თესლი, რომელიც შეიცავს კალიუმს, მაგნიუმს, B ჯგუფის ვიტამინებს, უჯრედისს, ამცირებს ქოლესტერინის დონეს სისხლში, სასარგებლოა საჭმლის მონელებისთვის. გოგრის თესლი - მის შემადგენლობაშია ისეთი ნივთიერებები, რომლებიც ებრძვის სიმსივნეს. ნუში - ჯანსაღი ცხიმების შემცველობასთან ერთად, ცილის წყაროა და ამასთან, შეიცავს დიდი რაოდენობით მაგნიუმს.

ჯანსაღი ცხიმის შემცველ პროდუქტებს დავამატოთ - ზეითუნის ზეთი, ცხიმიანი თევზი (ქაშაყი, სარდინები, სკუმბრია, ორაგული).

ანტიოქსიდანტები - კენკრა (ჟოლო, მოცვი, მარწყვი, შტოში); სხვადასხვა მწვანილი(სალათის ფურცელი, რუკოლა, აისბერგი).

მთავარია, ჩვენი კვება იყოს დაბალანსებული და მრავალფეროვანი, სხვადასხვა ელემენტით და ნივთიერებით'' - აღნიშნა დიეტოლოგმა ნატალია გოგავამ. 

წყარო: ​,,დილა მშვიდობისა საქართველო''

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი.

რა არის კვებითი აშლილობა?

კვებითი აშლილობა ფსიქიკურ დაავადებათა ჯგუფს მიეკუთვნება. ეს მდგომარეობა ყოველთვის დაკავშირებულია კვების მიმართ არაადეკვატურ დამოკიდებულებასთან. კვებითი აშლილობის დროს თავს იჩენს საკვების მიღებასთან დაკავშირებული პრობლემები, რაც ცხადია დროთა განმავლობაში იწვევს, როგორც ფიზიოლოგიურ, ისე ფსიქოლოგიურ პრობლემებს. ავადმყოფობა ყოველ მე-5 ადამიანში ქრონიკულ სახეს იღებს და ადამიანები, რომლებსაც ეს პრობლემა აქვთ ხანგრძლივი დროით ებრძვიან დაავადებისგან გამოწვეულ შედეგებს, მაგალითად, გულსისხლძარღვთა სისტემის, საჭმლის მონელებელი, ენდოკრინული და რეპროდუქციული სისტემის დაავადებებს. კვებითი აშლილობა სხვადასხვა შემთხვევაში, სხვადასხვა ფორმით ვლინდება ნებისმიერი ასაკის და სქესის ადამიანებში. თუმცა, სტატისტიკურად, უმეტესად კვებით აშლილობას ვხვდებით მოზარდობისას, მდედრობითი სქესის წარმომადგენლებში.

- რა არის გამომწვევი მიზეზი ბავშვებში?

რაც შეეხება მიზეზებს, სპეციალისტები ერთ კონკრეტულ მიზეზს ვერ ასახელებენ. ისინი გვთავაზობენ ფართო სპექტრს იმ ფაქტორებისა, რაც შეიძლება იყოს კვებითი აშლილობის გამომწვევი. გამოყოფენ სამ ძირითად ჯგუფს:

  • გენეტიკური - მაღალი ემოციური მგრძნობელობა, ან აზროვნების თავისებურებები, მაგალითად მომატებული დეტალიზაციის სახით;
  • ფსიქოგენური - სტრესული გარემო, დაბალი თვითშფასება, პერფექციონიზმი, მოზარდობის ასაკში ავტონომიისკენ სწრაფვის ტენდენცია;
  • სოციოკულტურული - სოციუმში დამკვიდრებულია გარკვეული ღირებულებები, მაგალითად, ე.წ. სილამაზის სტანდარტი, აქედან გამომდინარე, ზოგიერთ ადამიანს უჩნდება მოთხოვნილება მოერგოს აღიარებულ სტანტარტს. როდესაც ასეთი მოთხოვნილება სცდება საღ აზრს შესაძლოა ვივარაუდოთ რომ უკვე გარკვეული ჩანასახი არსებობს კვებითი აშლილობის.

- რა სახის კვებითი აშლილობები არსებობს და მათ სიმპტომებზე რომ ვისაუბროთ.

კვებითი აშლილობის რამდენიმე სახეს გამოყოფენ. მათგან საკმაოდ გავრცელებულია ნერვული ანორექსია, რომელიც ძირითადად ვლინდება 14-15 წლის ასაკში. ამ შემთხვევაში არ არის საუბარი მადის დაქვეითებაზე, ეს არის საკუთარი სხეულის, წონის არასწორი, დარღვეული აღქმა. ადამიანს ჰგონია რომ აქვს ზედმეტი წონა და ამის გამო ცდილობს შეზღუდოს საკვები. ნერვული ანორექსიის ძირითადი ნიშანია, როდესაც მოზარდის სხეულის წონის ინდექსი ნორმის ქვემოთ ჩამოდის. ასევე, დამახასიათებელია დაღლილობა, დიეტების და კალორიების დათვლის მიმართ გადამეტებული ინტერესი, ჭარბი ფიზიკური აქტივობა, კვების დროს განმარტოების ტენდენცია, საკუთარი სხეულის კრიტიკულად შეფასება.

ბავშვებში კვებითი ქცევის დარღვევა ორგანიზმისთვის სერიოზულ პრობლემებს ქმნის, როდესაც ნივთიერებები, რომლებიც საჭიროა ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის დეფიციტშია და ორგანიზმს არ მიეწოდება. გარდა ამისა, ვლინდება სომატური პრობლემები, მაგალითად, საყრდენ-მამოძრავებელი, საჭმლის მომნელებელი, ენდოკრინული სისტემის, ასევე, ადგილი აქვს თმის ცვენას, სტომატოლოგიურ პრობლემებს, ზრდის შეფერხებას. უმეტეს შემთხვევებში, მკურნალობის შედეგად ეს პრობლემა დაძლევადია. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ ნერვული ანორექსია არის იმ მცირე რაოდენობის ფსიქიკური აშლილობებიდან ერთ-ერთი, რომელსაც აქვს ე.წ ლეტალური გამოსავალი და რთული შემთხვევებიდან 5% სამწუხაროდ ლეტალურ შედეგზე გადის.

კიდევ ერთი სახეობა კვებითი დარღვევისა არის ნერვული ბულემია. ამ დროს ადამიანი ჭარბად იკვებება და საკვების მიღების შემდეგ ცდილობს გაათავისუფლოს საკუთარი კუჭი ხელოვნურად, პირღებინებით. ბულემიის მიზეზი შეიძლება იყოს სხვა დაავადება, მაგალითად, დეპრესია. ამ შემთხვევაში, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს ისეთ ქცევას, როგორიცაა აბაზანით ხშირად და ხანგრძლივად სარგებლობა. ამასთან, საყურადღებოა სხეულის წონის მკვეთრი ცვლილება, განწყობის უმიზეზოდ ცვალებადობა, თმის ცვენა, ხშირი ვირუსული დაავადებები, ღრძილების ანთება, საყლაპავი მილის დაზიანება, რომელიც ხშირი პიღებინებით არის გამოწვეული.

ასევე, არსებობს უკონტროლო კვებასთან დაკავშირებული აშლილობა (Binge Eating Disorder ) . ამ დროს ადამიანი ვერ აკონტროლებს კვების რაციონს და ჭარბად მიღებული საკვების შემდეგ მას ეუფლება სინდისის ქენჯნა, სირცხვილის განცდა. ასეთი აშლილობის შედეგად შეიძლება განვითარდეს ჰიპერტონული დაავადება, შაქრიანი დიაბეტი.

ზოგჯერ კვებით აშლილობას მიაკუთვნებენ:

  • რუმინაციას (მიღებული საკვების რეგულარულად ამოღება);
  • ჯანსაღი კვებით გატაცებას, თუ ის წონის კლების იდეით არის განპირობებული;
  • ღამით ჭამის სინდრომს;
  • პიკას- როდესაც ხდება საკვებად გამოუსადეგარიან მავნე საკვების მიღებისკენ მიდრეკილება, რომელიც ორგანიზმისთვის საზიანოა;
  • საფაღარათო აშლილობას, რომელსაც ახასიათებს განზრახ ღებინება ან საფაღარათო აბების მიღება.

რაც შეეხება საფრთხეს, რომელსაც კვებითი აშლილობა იწვევს ბავშვებში. შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს სოციალური იზოლაციისკენ მიდრეკილებას, დადებითი ემოციებისგან თავის არიდებას, დეპრესიისკენ მიდრეკილებას და რთულ შემთხვევაში სუიციდურ აზრებს.

- როგორ შეიძლება გავუმკლავდეთ ამ პრობლემას, რას ურჩევდით მშობლებს?

ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მშობლების გულისხმიერებას და დამოკიდებულებას. თუ მათ შეამჩნიეს ბავშვის სულიერი მდგომარეობის ცვლილება, აუცილებლად უნდა დაფიქრდნენ რას შეიძლება უკავშირდებოდეს ეს. კვებითი აშლილობის მქონე მოზარდებში მთავარი მანიშნებელი პრობლემისა არის წონის მკვეთი ცვლილება, უმიზეზო დაღლილობა და სისუსტე, შფოთვა საკვების მიღების დროს, თუ ზედმეტად აღელვებს საკუთარი სხეულის ფორმები, მოჭარბებულად იღებს საკვებს ან პირიქით, ზედმეტად არის გატაცებული დიეტებით, ჯანსაღი კვებით და იკვებება იზოლირებულად. ადრეულ ასაკში მშობელი შეიძლება დააკვირდეს ბავშვს აქვს თუ არა საკვების ხანგრძლივად ღეჭვის ჩვევა, ან მყარი საკვების ღეჭვის დროს გულისრევის რეაქცია,ვერ გრძნობს შიმშილს ან მიდრეკილია მუდმივად ჭამისკენ.

როგორც აღვნიშნე, მშობლის ყურადღება არის უმნიშვნელოვანესი, ვინაიდან თუ მცირეწლოვან ასაკში არ მოაგვარა ეს პრობლემა, შესაძლოა დროთა განმავლობაში სერიოზული ფორმით იჩინოს თავი კვებითმა აშლილობამ.

რაც შეეხება სპეციალისთან კომუნიკაციას, რაც უფრო ადრეულ ასაკში მივმართავთ, მით უფრო მოკლე ვადაში მოხდება პრობლემის აღმოფხვრა. ეფექტური მკურნალობისთვის მნიშვნელოვანია დიაგნოზის სწორად დასმა. ფსიქიატრიაში რომელიმე აშლილობის დიაგნოზის დასმის დროს ხელმძღვანელობენ დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციის მიხედვით შემოთავაზებული იმ სიმპტომების ჩამონათვალით, რაც მიესადაგება ამა თუ იმ დაავადებას. დიაგნოზის დასმა ხდება ფსიქიატრის მიერ და მკურნალობა არის კომპლექსური. პროცესში ჩართულია ფსიქიატრი, კვებითი სპეციალისტი და ძალიან მნიშვნელოვანია ფსიქოთერაპიული ჩარევა, რომლის დროსაც ეფექტურია კოგნიტურ-ბიჰერვიორული თერაპია.

მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად