დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„ჩემი შვილებისთვის მე ვარ დედა, რომელმაც კიბო დაამარცხა,“- გაიცანით ხათუნა ჭინჭარაშვილი, რომელიც სიმსივნისგან ორჯერ განიკურნა
47 წლის ხათუნა ჭინჭარაშვილმა, რომელსაც სიმსივნის დიაგნოზი ორჯერ დაუსვეს, კიბოსთან ბრძოლის თავისი ისტორიის შესახებ ისაუბრა. მან 2016 წელს მეუღლე დაკარგა. ამ ტრაგედიიდან ორი წლის შემდეგ კი სიმსივნის დიაგნოზი დაუსვეს:
„ჩემი და კიბოს გაცნობა 2018 წელს მოხდა. პირველი რეაქცია იყო ის, რომ ამას არ ველოდი. პირველი ემოცია იყო, რომ ჩემი შვილების ასაკი გადავთვალე. ხუთწლიანი გადარჩენა ეწერა იქ და ვთქვი, რომ ეს არ მაწყობდა არანაირად. ყველაფერი უნდა გამეკეთებინა იმისთვის, რომამ სიტუაციიდან ამოვსულიყავი. ორი შვილი მყავს, ლექსო და კესო. თავიდან ძალიან გამიჭირდა, რომ სახელი მეთქვა: „კიბო.“ ყველაფერი ვუთხარი ბავშვებს, მაგრამ თვითონ „კიბო“ არ მიხსენებია. ვუთხარი, რომ ხანგრძლივად უნდა ვიმკურნალო, რომ შეიძლება თმა გამცვივდეს. ჩემს შვილებს არ დაუშვიათ არასდროს, რომ ამან შეიძლება დედას რაღაც დაუშავოს. ჩემი შვილებისთვის მე ვარ დედა, რომელმაც კიბო დაამარცხა.“
„კიბოს დიაგნოზი იმასთან შედარებით, რაც ზვიადი იყო ჩემთვის, მართლა არაფერი არ იყო. კიბოს დიაგნოზმა მე შემომატრიალა, რომ გამეგრძელებინა ცხოვრება, არა - არსებობა. იყო მომენტები, როდესაც დილით იღვიძებ და არ გინდა ადგომა. იყო მომენტები, როდესაც რაღაც უნდა მოახერხო და პირველი ნაბიჯები გადადგა. ყველაზე დიდი ემოციები, რაც ჩემში ამ ბრძოლამ გამოიწვია, იყო თმის ცვენა. რომ გგონია დამთავრდა, მეორე დიაგნოზი იყო ისეთი შოკისმომგვრელი, თან ყველაფერი ვიცოდი, რაც უნდა გამევლო. პირველი ემოცია, რაც წამოვიდა იყო, რომ საშინლად მეზარებოდა ამ ყველაფრის თავიდან გავლა. სხვანაირად ვაფასებ ჩემს ცხოვრებას, სხვა ადამიანების ცხოვრებას, ბევრად მარტივად ვუყურებ იმ პრობლემებს, რომლებიც ადრე მაწუხებდა, შეიძლება ითქვას, რომ არაფრის აღარ მეშინია,“- ხათუნა ჭინჭარაშვილმა თავისი ისტორიის შესახებ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.
