დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„ამ სასარგებლო პროდუქტებით ყავის ჩანაცვლება შეგიძლიათ,“ - ოთარ ტატიშვილის რჩევები კოფეინზე დამოკიდებულ ადამიანებს
ოთარ ტატიშვილმა ყავის შემცვლელი პროდუქტების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ კოფეინზე უარის თქმის ბევრი მიზეზი არსებობს. მისი შემცვლელი პროდუქტების მიღება კი გაცილებით სასარგებლოა:
„ბევრი მიზეზი არსებობს იმისთვის, რომ კოფეინზე ადამიანმა უარი თქვას. ბევრს ვერ წარმოუდგენია დილის დაწყება ყავის გარეშე, რაშიც გეთანხმებით, რადგან საიდანღაც ენერგია უნდა მივიღოთ. მე მოგიყვებით ხუთი პროდუქტის შესახებ, რომლებსაც არამხოლოდ ყავის ჩანაცვლება შეუძლია, გაცილებით უფრო სასარგებლოა და უფრო მოგიყვანთ ენერგიაზე. პირველი არის თაფლი. მას ძალიან დაბალი გლიკემიური ინდექსი აქვს. თაფლის მიღების შემთხვევაში, გაიღვიძებთ და შეიძლება ენერგია საღამომდე გეყოთ. მე გირჩევთ დილა დაიწყოთ თაფლით ან თაფლიანი წყლით. შემდეგი პროდუქტი არის ნუში. ის ძალიან მდიდარია მონოუჯერი სასარგებლო ცხიმებით, ასევე B ვიტამინით. უძილო ღამის შემდეგ, როდესაც გჭირდებათ ენერგიაზე მოსვლა, შეგიძლიათ ნუშით წაიხემსოთ. პირობას გაძლევთ, რომ მოხვალთ ენერგიაზე, გონება სხვანაირად დაიწყებს მუშაობას. ნუშის მიერ მონიჭებული ძალა, ენერგია და შემართება მთელი დღის განმავლობაში გაგყვებათ.“
ოთარ ტატიშვილმა ყავის შემვლელ პროდუქტებს შორის ჭარხალი და ფორთოხალიც დაასახელა:
„ჭარხალი, ისევე როგორც სხვა ბოსტნეულები, მდიდარია რკინით. იმისთვის, რომ შევინარჩუნოთ ჰემოგლობინის ნორმალური დონე, ჭარხალი მნიშვნელოვანი პროდუქტია. ჭარხალი შეიცავს C ვიტამინსაც, რაც ძალიან დაგეხმარებათ, რომ არ გაცივდეთ. ძალიან სასარგებლო ციტრუსია ფორთოხალი, რომელიც ჩემპიონია ყველა სხვა პროდუქტში რიბოფლავინის შემცველობით, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია ჩვენი ორგანიზმისთვის. ის დიდი რაოდენობით C ვიტამინს შეიცავს, რაც დაგეხმარებათ დილით კარგად გამოღვიძებაში. მე გირჩევთ დილა დაიწყოთ ერთი ჭიქა ფორთოხლის წვენით ან მიირთვით ერთი ფორთოხალი.“
„ბანანი ასევე ძალიან მდიდარი და სასარგებლო ხილია. ბანანი დიდი რაოდენობით B ვიტამინს შეიცავს, ასევე უჯრედისს, მაგნიუმს, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია ორგანიზმის გამოღვიძებისთვის. C ვიტამინის საკმაოდ მაღალი შემცველობა ბანანშიც არის, რაც ასევე დაგეხმარებათ, რომ არ გაცივდეთ,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ოთარ ტატიშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „ანატომია“ ისაუბრა.
