დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„მენსტრუალური ციკლის დროს ტკივილი არ უნდა იყოს,“- გინეკოლოგი მადონა ჯუღელი მტკივნეული მენსტრუაციის გამომწვევ მიზეზებზე
გინეკოლოგმა მადონა ჯუღელმა მტკივნეული მენსტრუაციისა და პრემენსტრუალური სინდრომის შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, მენსტრუაციის დროს ტკივილი ნორმა არ არის:
„მენსტრუალური ციკლის დროს ტკივილი უნდა იყოს მსუბუქი, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ტკივილი არ უნდა იყოს. ყოველ მენსტრუაციას თან ახლავს ის, რომ ენდომეტრიუმი, ანუ შიდა ლორწოვანი უნდა ჩამოიფრცქვნას. ამაში დიდი რაოდენობით ნივთიერებები მონაწილეობს, რაც სისხლძარღვების კუნთოვან სპაზმს და იშემიას იწვევს. ამას ქალი, რა თქმა უნდა, გრძნობს. შეუძლებელია, რომ ვერ იგრძნოს. ეს არ უნდა იყოს ტკივილი. არ უნდა იყოს ღებინება, კუჭის მოქმედების გახშირება, თავბრუსხვევა, ასოციალურობა. მეტწილად ამ პროცესებს თან ახლავს ის დაავადებები, რომელიც საბოლოო ჯამში უარყოფითად მოქმედებს რეპროდუქციულ ჯანმრთელობაზე. ასეთი მძიმე პრობლემები, ტკივილი, ღებინება, ცხოვრების დაქვეითებული ხარისხი ახლავს ენდომეტრიოზს. თუ ეს პირველადი დისმენორეაა, ტკივილგამაყუჩებლის მიღება მისაღებია პირველ დღეს. ეს არ უნდა მოვითმინოთ. თუ ეს ტკივილი გრძელდება ხანგრძლივად, არ უნდა იყოს მარტო ტკივილის კუპირება. უნდა მივმართოთ ექიმს და გაირკვეს რა დაავადებებთანაა დაკავშირებული ტკივილი.
პრემენსტრუალური პერიოდის დროს ქალბატონის ორგანიზმი ემზადება მენსტურაციისთვის. კვებაზე მინდა ვთქვა, რომ როდესაც ჩვენ არ გვაქვს სათანადო ენერგეტიკული შესაბამისობა, ნუტრიციულ დეფიციტში ვართ, მაშინ პრემენსტრუალური სინდრომი მეტად მკვეთრად გამოიხატება. როდესაც ჩვენ ორგანიზმს ვაძლევთ არა ბუნებრივ ნახშირწყლებს, არამედ ტკბილეულს, ჩვენ მას ვატყუებთ. ენერგეტიკულ ბალანსს ვერ ვავსებთ. ამ დროს მე ვერ ვაკმაყოფილებ იმ შესაბამისობას, რომ საკვერცხემ და მთელმა რეპროდუქციულმა ჯაჭვმა იმუშაოს სწორად. ენდომეტრიუმის ჩამოფრქცქვნას სჭირდება უზომოდ დიდი ენერგია. როდესაც მე არ მძინავს ღამე, მე მაქვს გამოფიტული სისტემა სეროტონინის, დოფამინის, მელატონინის. ამ დროს პრემენსტრუალური სინდრომი არის მძიმედ. ამას ჰქვია დისფორიული სინდრომი, როდესაც მე მჭირდება უკვე დახმარება, როგორც ნევროლოგის, ასევე გინეკოლოგის,“- მოცემულ საკითხზე მადონა ჯუღელმა ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.
