დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„მაცივრის პროდუქტები ამ სამი კატეგორიის ხალხში რიგი დაავადებების განვითარების მიზეზი შეიძლება გახდეს,“- გიორგი ღოღობერიძის რჩევები
ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ მაცივარში შენახული პროდუქტებისგან მომდინარე საფრთხის შესახებ ისაუბრა და ორსულებს, სუსტი იმუნური სისტემის მქონე ადამიანებსა და 65 წელს გადაცილებულ ადამიანებს საინტერესო რჩევები მისცა:
„ეს თემა საინტერესოა ორსულებისთვის, 65 წელზე მეტი ადამიანებისა და იმუნური სისტემის დაქვეითების პრობლემის მქონე ადამიანებისთვის. ეს თემა აქტუალურია იმიტომ, რომ მაცივარში ბევრ რამეს ვინახავთ. მაცივრის პროდუქტები ამ სამი კატეგორიის ხალხში რიგი დაავადებების განვითარების მიზეზი შეიძლება გახდეს. დაავადება, რომელსაც დღეს გავარჩევთ, იქნება ლისტერიოზი. ამ თემის შესახებ აუცილებლად უნდა იცოდე. ლისტერიოზი არის დაავადება, რომლის წარმოშობა ბაქტერიულია. რა უნდა ვიცოდეთ ამ ბაქტერიაზე? ეს ბაქტერია გვხვდება მაცივარში. მაცივარში ის აზიანებს პროდუქტებს, ხორცს, რძეს. თუ ორსული, 65 წელს გადაცილებული ადამიანი ან იმუნოდეფიციტის მქონე ადამიანი დალევს ამ არაპასტერიზებულ რძეს, ან მიირთმევს ამ დელიკატურ ხორცს, შეიძლება მას განუვითარდეს ლისტერიოზი. მსუბუქ შემთხვევებში ადამიანს ექნება ცხელება, კუნთების ტკივილი, ფაღარათი და ალაგდება თავისით.“
„მძიმე შემთხვევებში ლისტერიოზს შეიძლება ჰქონდეს სხვა გართულებები. შეიძლება იყოს სეფსისი, თავის ტვინის ანთება, ენცეფალიტი, მენინგიტი, ან ორივე ერთდროულად, აბსცესი. ფეხმძიმეები, რომლებიც დალევენ ამ არაპასტერიზებულ რძეს ან მიირთმევენ ხორცს, ექნებათ გრიპის მსგავსი სიმპტომები. ის იფიქრებს, რომ კოვიდი აქვს და შეიძლება არ მიაქციოს ყურადღება. ამ შემთხვევაში ლისტერია ვრცელდება საშვილოსნოს გავლით და შესაძლოა, მიაღწიოს ნაყოფს. ლისტერიოზი ფეხმძიმეებში იწვევს მკვდრადშობადობას, აბორტს. შეიძლება ნაყოფში გამოიწვიოს თავის ტვინის ანთება, აბსცესი, სეფსისი. როცა საქმე ეხება ფეხმძიმეებს, ასაკოვან ადამიანებს და სუსტი იმუნური სისტემის მქონე ადამიანებს, მათთვის კატეგორიულად არ შეიძლება არაპასტერიზებული რძის და ხორცის პროდუქტების მირთმევა, რომელიც ინახება მაცივარში. თუ მაინც გვინდა, რომ მაცივარში შენახული რძე დავლიოთ, ეს რძე უნდა გაცხელდეს 63 გრადუსამდე 30 წუთის განმავლობაში, ან 72 გრადუსამდე 15 წუთის განმავლობაში. ეს არის ძალიან საკვანძო საკითხი. ხშირია ზამთრის პერიოდში აბორტები არაპასტერიზებული რძის და ხორცის პროდუქტების მიღების გამო,“- აღნიშნა გიორგი ღოღობერიძემ.
