Baby Bag

​უახლესი რეკომენდაციები ბავშვებში კვებითი ალერგიის თავიდან ასაცილებლად

​უახლესი რეკომენდაციები ბავშვებში კვებითი ალერგიის თავიდან ასაცილებლად

თქვენი შვილი შვიდი თვისაა და მყარი საკვები უკვე გააცანით. ბავშვი სავსებით ჯანმრთელი და ბედნიერია, ნელ-ნელა ეჩვევა ჯდომას და ხოხვასაც სწავლობს. ახალ საკვებ პროდუქტებთან შეგუება არ გასჭირვებია. თქვენ მისი საკვები რაციონის გამრავალფეროვნებაზე ფიქრობთ. გაინტერესებთ, შეგიძლიათ თუ არა თავს უფლება მისცეთ და ბავშვს მცირე ოდენობით კვერცხის გული გაასინჯოთ. რამდენიმე წლის წინ თქვენს კითხვაზე პასუხი უარყოფითი იქნებოდა. თქვენი ახლობლები, ნაცნობები თუ პედიატრები აუცილებლად გეტყოდნენ, რომ შვიდი თვის ბავშვს კვერცხი არ უნდა მისცეთ, თუმცა თანამედროვე მედიცინის წარმომადგენლები განსხვავებულ რეკომენდაციებს გასცემენ. თქვენს შეკითხვაზე ისინი აუცილებლად გიპასუხებენ: „დიახ, შეგიძლიათ ბავშვს კვერცხი გაასინჯოთ.“

​ახალი სამედიცინო დირექტივების თანახმად, ხილი, ბოსტნეული, შვრია და ბრინჯი ის პროდუქტებია, რომლებიც თქვენს შვილს ოთხი თვიდან ექვს თვემდე შუალედში უნდა მისცეთ.
ალერგიის, ასთმისა და იმუნოლოგიის ამერიკული აკადემიის უახლესი რეკომენდაციების მიხედვით, ბავშვებში კვებითი ალერგიის თავიდან ასაცილებლად უმჯობესია, მათ საკვების საკმაოდ მრავალფეროვანი ასორტიმენტი უკვე ჩვილობის ასაკიდანვე მივაწოდოთ. აღნიშნული დასკვნა უამრავ კვლევასა და ექსპერიმენტს ემყარება და ის სრულ წინააღმდეგობაში მოდის ბავშვთა კვების იმ პრინციპებთან, რომლებსაც მედიცინის წარმომადგენლები რამდენიმე წლის წინ ურყევ ჭეშმარიტებებად მიიჩნევდნენ.
კვლევებით დასტურდება, რომ ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში საკვების მრავალფეროვანი ასორტიმენტის თანმიმდევრული მიწოდება მას კვებითი ალერგიის განვითარების რისკებისგან იცავს. სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები ორსულებსა და მეძუძურ დედებსაც მოუწოდებენ თავი თავისუფლად იგრძნონ და საყვარელი პროდუქტების მიღებაზე უარი არასდროს თქვან.
ამერიკის პედიატრთა აკადემიის 2000 წლით დათარიღებულ რეკომენდაციებში ერთ წლამდე ასაკის ბავშვებს რძისა და მისი შემცველი პროდუქტების მიღება ეკრძალებოდათ, ხოლო ბავშვისთვის კვერცხის მიცემა მხოლოდ 2 წლის ასაკიდან შეიძლებოდა. მკაცრი აკრძალვების მიზანს ბავშვებში ეგზემისა და კვებითი ალერგიების პრევენცია წარმოადგენდა, თუმცა 2008 წლიდან პედიატრთა აღნიშნული დირექტივები გაუქმდა და ისინი ახალმა რეკომენდაციებმა ჩაანაცვლა. მიუხედავად იმისა, რომ დადგენლი აკრძალვები გაუქმებულად გამოცხადდა, მშობლები კვლავ გაურკვევლობაში იმყოფებოდნენ და არ იცოდნენ, როდის მიეცათ ჩვილი ბავშვისთვის ამა თუ იმ პროდუქტით კვების უფლება. მეძუძურ და ორსულ დედებსაც უჭირდათ თავისუფლად კვება, რადგან ახალ დირექტივებზე ნათელი წარმოდგენა გარკვეული ხნის მანძილზე არავის ჰქონდა.
2013 წელს გამოქვეყნებული ახალი რეკომენდაციების მიხედვით, ბავშვს საბაზისო დამატებითი საკვები, როგორებიცაა შვრია, ბრინჯი და ბოსტნეული, 4-6 თვემდე შუალედში უნდა მიეწოდოს, ხოლო რძე და კვერცხი მხოლოდ მას შემდეგ შეიძლება გააასინჯოთ, რაც ჩვილი ადრეულ ასაკში მიწოდებული საბაზისო საკვები პროდუქტებისადმი სრულ ტოლერანტობას გამოავლენს. ბავშვისთვის რძისა და კვერცხის პირველადი მიწოდება მშობლიურ გარემოში უნდა მოხდეს.
კვლევებით დადასტურდა, რომ 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში ხორბალზე ალერგია უმეტესად იმ შემთხვევებში გამოვლინდა, როდესაც ჩვილობის პერიოდში მშობლები ბავშვისთვის ხორბლის მიცემას ექვს თვემდე ერიდებოდნენ. მედიცინის წარმომადგელები მშობლებს ურჩევენ ძროხის რძის შემცველი პროდუქტების (იოგურტი, ყველი) მცირე ულუფები ბავშვებს ერთ წლამდე მიაწოდონ, თუმცა თავად ძროხის რძით საკვები ფორმულის ან დედის რძის ჩანაცვლება კატეგორიულად აკრძალულია. უშუალოდ ძროხის რძე ბავშვს ერთ წლამდე არ უნდა მისცეთ.
უახლესი კვლევებით ასევე დასტურდება, რომ 9 თვის ასაკში ბავშვისთვის თევზის მიწოდება მას მომავალში ეგზემის განვითარებისგან იცავს.
ბავშვებში კვებითი ალერგიების გამოვლენის რიცხვი ყოველწლიურად მატულობს, თუმცა აღნიშნული პრობლემის მიზეზების დადგენა დღემდე ვერ ხერხდება. სკოლამდელი ასაკის ამერიკელი ბავშვების 5 პროცენტს კვებითი ალერგიის დიაგნოზს უსვამენ. მათ შორის 90 პროცენტზე მეტს ალერგია ისეთი პროდუქტების მიმართ აქვს, როგორებიცაა: რძე, კვერცხი, თხილი, მიწის თხილი, მოლუსკები, თევზი, ხორბალი და სოიო.
მომზადებულია ​parents.co​m-ის მიხედვით
ავტორი: ია ნაროუშვილი

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს ბავშვზე, როდესაც მშობელს მის გამო ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევს და ამას შვილთან ხშირად აჟღერებს?

რა ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს ბავშვზე, როდესაც მშობელს მის გამო ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევს და ამას შვილთან ხშირად აჟღერებს?

ხშირად მშობლებს მას შემდეგ, რაც შვილი ეყოლებათ, ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევთ. მაგალითად, სამსახურზე, მეგობრებთან ერთად გართობასა და ა.შ. ამასთანავე, ხშირია შემთხვევები, როდესაც ამ ყველაფერზე უარის თქმის შემდეგ მშობლები ბავშვს საყვედურობენ, რომ ეს მის გამო გააკეთეს და მსგავსი შინაარსის ფრაზებს შვილთან ხშირად აჟღერებენ. ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი ესაუბრა.

- რა ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს ბავშვზე, როდესაც მშობელს მის გამო ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევს და ამას შვილთან ხშირად აჟღერებს? 

- თითქმის ყველა ვთანხმდებით, რომ მშობლის სიყვარული შვილის მიმართ უპირობოა და ბუნებრივია, ბავშვის მისამართით მსგავსი ტიპის საყვედურები, არ არის მართებული.

ადამიანის ცხოვრებაში შვილის დაბადება მნიშვნელოვანი მოვლენაა, რომელიც რადიკალურად ცვლის ოჯახის დინამიკას. შესაძლოა, ბავშვის დაბადება ოჯახურში გარკვეული სტრესის გამომწვევი იყოს. ცხადია, ბავშვის დაბადებასთან ერთად იცვლება ოჯახის წევრების სოციალური როლები. მშობლებს თუ აქამდე უწევდათ სხვადასხვა სოციალური როლის შესრულება, მაგალითად, მეუღლის, დის, შვილის, შვილიშვილის, ძმის, ბუნებრივია, ბავშვის დაბადებისას უწევთ ახალი როლის მორგება, რომელსაც „მშობლობას“ ვუწოდებთ. დროთა განმავლობაში ისინი რადიკალურად შეცვლილი ცხოვრების რეჟიმთან მორგებას ცდილობენ, თავს იჩენს ახალი გამოწვევები და პასუხისმგებლობები. სიტუაციას ართულებს ის ფაქტი, რომ მშობლები ვერ ახერხებენ საკუთარი რესურსების აღდგენას ჩვეული ხერხებით, მეგობრებთან ურთიერთობა, გართობა, ნაკლებად ხელმისაწვდომი ხდება. შესაძლოა, მშობლების მიერ მორგებული ახალი როლი, შინაარსით და ფორმით, მაგალითად, ბავშვის მიმართ გამოხატული საყვედური, ნეგატიურ გავლენას ახდენდეს ბავშვზე.

- შესაძლებელია თუ არა მსგავსმა საყვედურებმა, სამომავლოდ, ბავშვის ცხოვრებაზე იქონიოს ზეგავლენა?

- ცხადია, მშობლებისა და შვილის ურთიერთდამოკიდებულება მომავალში აისახება ბავშვის განვითარების სხვადასხვა ასპექტზე: ბავშვი სწავლობს გარემოს მიმართ ნდობას ან უნდობლობას, აღიქვამს საკუთარ „მე“-ს, უჩნდება დანაშაულის გრძნობა ან ავლენს ინიციატივას, ხვდება რა ტიპის ქცევაა წახალისებული ან დასჯადი, ეუფლება საკუთარი სურვილების ეფექტურად გამოხატვის საშუალებებს, კონფლიქტის მოგვარების სტრატეგიებს.

მშობლების მხრიდან ბავშვის მისამართით უსიამოვნო ფრაზების გაჟღერებამ მომავალში, შესაძლოა გამოიწვიოს ბავშვის თვითშეფასების დონის დაქვეითება, საკუთარ თავში დაურწმუნებლობა, დანაშაულის განცდა, არასრულფასოვნების განცდა, სამყაროს მიმართ უნდობლობა და ა.შ.

მრავალი კვლევა ადასტურებს, რომ ოჯახში ემოციური ურთიერთობის სტილი, რომელშიც დომინირებს ნეგატიური ემოციები, მუდმივი კრიტიკა, დამცირება, დაშინება, უნდობლობა იწვევს თვითშეფასების დაქვეითებას, ზრდის შინაგან დაძაბულობას, შფოთვას, აგრესიას და ფსიქოსომატური აშლილობების რისკს.

- ზოგჯერ, თავისი ემოციური მდგომარეობიდან გამომდინარე, მშობელი თავს ვერ აკონტროლებს და ამის გამო აჟღერებს არასასურველ ფრაზებს შვილის მიმართულებით. რას ურჩევდით მათ?

- მნიშვნელოვანია, მშობლები აცნობიერებდნენ, რომ ბავშვის დაბადების პერიოდში ოჯახი გადის ერთ-ერთ რთულ, კრიზისულ პერიოდს, რაც ბუნებრივია, დროებითია.

ოჯახურ სისტემაში მეუღლეთა ქვეტიპისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ამოცანაა - საზღვრების განსაზღვრა, რაც წყვილს უტოვებს საკუთარ ტერიტორიას, ბავშვის ან ოჯახის სხვა წევრების გარეშე, რომელიც აუცილებელია მისი ფსიქოლოგიური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებისთვის. ასეთი საზღვრების არსებობა მნიშვნელოვანი ასპექტია ოჯახური სტრუქტურის სიცოცხლისუნარიანობისთვის.

სასურველია, მშობლებმა გაიაზრონ საკუთარი როლი და პასუხისმგებლობა, შეძლონ ემოციების მართვის სტრატეგიების დაუფლება, გააცნობიერონ საკუთარი მოთხოვნილებები და შეძლონ მათი დაკმაყოფილების ალტერნატიული გზების მოძიება, რაც უზრუნველყოფს, როგორც მეუღლეებს შორის, ასევე მშობლებსა და შვილებს შორის ჰარმონიულ ურთიერთობას.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად