Baby Bag

რა უნდა იცოდეთ, როცა ბავშვის რაციონში თევზის ჩართვას აპირებთ

რა უნდა იცოდეთ, როცა ბავშვის რაციონში თევზის ჩართვას აპირებთ
თევზი ბავშვის ჯანმრთელობისთვის ერთ-ერთი ყველაზე სასარგებლო პროდუქტია, თუმცა მისი ყველა სახეობა ამ მხრივ ერთნაირი სულაც ​არ არის. ბავშვის რაციონში თევზის ჩართვას მშობლები დიდი სიფრთხილით ეკიდებიან, რადგან ყველამ კარგად იცის, თუ რა საფრთხეების წინაშე შეიძლება დადგეს ბავშვი, რომელიც მისი ასაკისა და ორგანიზმისთვის შეუფერებელ პროდუქტს მიირთმევს. ვერცხლისწყლით მოწამვლის შემთხვევების რიცხვის ზრდამ მშობლების შიშები გააორმაგა. მართალია, ბავშვთა კვებაში გამოსაყენებელი თევზის შერჩევისას დიდი სიფრთხილის გამოჩენა გმართებთ, მაგრამ ზედმეტი პანიკა საჭირო ნამდვილად არ არის.

თევზის მიერ ბავშვის ორგანიზმისთვის მოტანილი სარგებელი, მისი მირთმევით გამოწვეულ პოტენციურ რისკებს ბევრად აღემატება. ჯანმრთელობის გარკვეული საფრთხეების თავიდან ასაცილებლად კი, საჭიროა, უკეთ გაეცნოთ ბავშვთა კვების პრინციპებს. ჩვენს სტატიაში გესაუბრებით თევზის იმ ნაირსახეობებზე, რომლებიც თქვენი შვილების ჯანმრთელობისთვის არანაირ საფრთხეს არ წამოადგენენ. ისწავლეთ თევზის სწორად შერჩევა და შიში დაივიწყეთ. თუ უსაფრთხო პროდუქტს შეიძენთ, შეგიძლიათ მშვიდად იყოთ, რადგან ბავშვის ჯანმრთელობას ზიანი ნამდვილად არ მიადგება.

თევზის რომელი სახეობები ითვლება უსაფრთხოდ?

თევზების გარკვეული სახეობები დიდი რაოდენომით მეთილმერკურს შეიცავს. მეთილმერკური ვერცხლისწყლის ნაირსახეობაა, რომლის დიდი რაოდენობით მიღება ორგანიზმისთვის მომწამვლელია და ტვინის უჯრედების დაზიანებას იწვევს. განსაკუთრებით დიდი რაოდენობის მეთილმერკური ისეთი თევზების ორგანიზმში გვხვდება, რომლებიც დიდხანს ცოცხლობენ და აღნაგობითაც დიდები არიან, მაგ. ზვიგენი, ხმალთევზა და ა.შ. მსგავსი სახეობის თევზებით ადამიანი არ იკვებება.

თევზის ზოგიერთი სახეობა ვერცხლისწყალს მიზერული რაოდენობით შეიცავს და მისი მიღება აბსოლუტურად უსაფრთხოა როგორც ჩვილი ბავშვებისთვის, ასევე ორსული ქალბატონებისა და მეძუძური დედებისთვისაც. თევზი და ზღვისპროდუქტები, რომლებიც ვერცხლისწყალს მცირე რაოდენობით შეიცავს, შემდეგია: ორაგული, ტილაპია, ზღვის ქორჭილა, ლოქო, ხამანწკები და კრევეტები.

რა რაოდენობის თევზის მირთმევა ითვლება ნორმად?

ბავშვის ორგანიზმმა თევზის პროდუქტების მიღებით სარგებელი რომ ნახოს, თქვენს შვილს თევზი კვირაში 2-3-ჯერ მაინც უნდა მისცეთ. ყურადღება მიაქციეთ ულუფების მოცულობას, რადგან ბავშვს მოზრდილის ულუფას თუ მისცემთ, ამით მის ჯანმრთელობას მხოლოდ ზიანს მოუტანთ:

  • 6 წლამდე ბავშვებმა კვირაში 130-150 გრამამდე თევზი უნდა მიიღონ
  • 6-8 წლამდე ასაკის ბავშვს 180 გრამამდე თევზი მიეცით
  • 9 წლის ასაკიდან კი ბავშვს კვირაში 300-400 გრამამდე თევზი უნდა მისცეთ

დაიმახსოვრეთ, რომ ულუფების მოცულობა განსხვავებულია მდინარეში, ტბაში ან არხში დაჭერილი თევზის შემთხვევაში. თუ ბავშვს მდინარის ან ტბის თევზს აძლევთ, 6 წლამდე ასაკის პატარას ულუფის მოცულობა 60-80 გრამამდე შეუმცირეთ, უფრო მოზრდილი ასაკის ბავშვებს კი 90-100 გრამამდე თევზი უნდა მისცეთ. თუ ბავშვს აღნიშნული ტიპის თევზს აჭმევთ, იმავე კვირაში სხვა სახის თევზის მიწოდება ნებადართული არ არის.

რა უნდა ვიცოდეთ თინუსის შესახებ?

დაკონსერვებული თინუსის მირთმევა ყველას ძალიან უყვარს, რადგან მის მომზადებაში ბევრი დრო არ იხარჯება და გემოც შესანიშნავი აქვს. უბრალო თუ გრძელფარფლიანი თინუსის ორგანიზმში დიდი რაოდენობით ვერცხლისწყალი გროვდება. უბრალო თინუსი გრძელფარფლიანთან შედარებით ნაკლებ საზიანოა, თუმცა არ აქვს მნიშვნელობა რომელ მათგანს ჩართავთ ბავშვის კვების რაციონში, ნებისმიერ შემთხვევაში სიფრთხილის გამოჩენა გმართებთ. თუ ბავშვს თინუსს აჭმევთ, ზემოთ შემოთავაზებული ულუფების მოცულობა 2-ჯერ მაინც უნდა შეამციროთ.

რატომ უნდა ჩავრთოთ თევზი ბავშვის საკვებ რაციონში?

თევზი დიდი რაოდენობით შეიცავს ჯანსაღ ცილებს, რკინასა და მინერალებს. ანჩოუსები, ორაგული და სარდინები დიდი რაოდენობით ომეგა 3-ს შეიცავს. ეს სასარგებლო ცხიმი კი ტვინის უჯრედების განვითარებასა და გულის ჯანმრთელობის გაუმჯობესებას უწყობს ხელს. ზოგიერთი სახეობის თევზი, მაგ. ორაგული ვიტამინ D-საც შეიცავს.

როგორ შევაყვაროთ ბავშვს თევზი?

თევზი ყველა ბავშვისთვის საყვარელი საკვები პროდუქტი ნამდვილად არ არის. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენს შვილს მისი მირთმევა არ სიამოვნებს, მოიძიეთ სხვადასხვა რეცეპტები და თევზის გემრიელი კერძები ხშირად მოამზადეთ. ბავშვს რომელიმე მათგანი აუცილებლად მოეწონება. 
მომზადებულია parents.​com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

რძის პროდუქტის როლი ბავშვთა კვებაში

რძის პროდუქტის როლი ბავშვთა კვებაში

ჯანმრთელი ბავშვი ძლიერი იმუნიტეტით, ალბათ, ყველა დედის ოცნებაა. ბავშვის ჯანმრთელობაზე ზრუნვა მისი მუცლადყოფნის პერიოდში იწყება და დაბადების პირველი წუთებიდან მის ზრდასრულობამდე გრძელდება. განსაკუთრებული როლი კი ამ ყველაფერში ეკოლოგიასთან და გარემო პირობებთან ერთად, რა თქმა უნდა, სწორ კვებას ენიჭება. რა მიკროელემენტები და ვიტამინები სჭირდება ბავშვს და რა როლი უკავია ბავშვთა კვებაში რძეს და რძის პროდუქტებს ამაზე პედიატრს, მედიცინის აკადემიური დოქტორს მაია ჩხაიძეს ვესაუბრეთ.

ქალბატონო მაია, რომელი პროდუქტებია ბავშვთა კვებაში აუცილებელი და რა ადგილი უკავია ამ პროდუქტებში რძეს და მის ნაწარმს?

- რძე და რძის პროდუქტები ბავშვთა კვების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია, წარმოადგენენ ცილების და ენერგიის შესანიშნავ წყაროს. ასევე შეიცავენ ვიტამინების და მინერალების ფართო სპექტრს.

რძე და რძის ნაწარმი არის ენერგიის, ცილების, ცხიმების (ძირითადად ნაჯერი), ვიტამინების (რიბოფლავინი, B12, Aდა D ვიტამინი) და მინერალების (კალციუმი, იოდი, ფოსფორი, თუთია) წყარო. ეს ჯგუფი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბავშვთა ასაკში ძვალ-სახსროვანი სისტემის ჩამოყალიბებისთვის და ჯანსაღი კბილებისათვის.

ცილას აქვს ყველა უჯრედში, სტრუქტურული და ფუნქციური როლი და უმნიშვნელოვანესია ზრდისთვის. ცილაზე მოთხოვნილება შეესაბამება სხეულის ზომებს და ასაკს. მისი კარგი წყაროა: უცხიმო ხორცი, ფრინველის ხორცი, ზღვის პროდუქტები, რძე, რძის ნაწარმი, კვერცხი, პარკოსნები, თხილეული და მცენარის თესლები.

რას იღებს ბავშვი რძითა და რძის პროდუქტებით?

- რძის პროდუქტებთან ერთად ბავშვის ორგანიზმი ღებულობს ყველაზე მეტად ვიტამინ D-ს და კალციუმს. ვიტამინი D აძლიერებს კალციუმის შეწოვას, რაც მნიშვნელოვანია ძვლოვანი სისტემის განვითარებისთვის და ჯანმრთელი კბილებისთვის. მისი ნაკლებობა ბავშვებში ძირითადად რაქიტის სახით გამოვლინდება. ვიტამინი D-ს საკვები წყაროები ცოტაა, ამიტომაც ვიტამინი D-ს ადექვატური რაოდენობის მიღება მხოლოდ საკვებით რთულია. მზის სხივები ან ულტრაიისფერი სხივები ვიტამინი D-ს კიდევ ერთი წყაროა. ამიტომ პედიატრები ხშირად ვურჩევთ მშობლებს მზის აბაზანებს, სუფთა ჰაერზე ბავშვის გასეირნებას... ჩვილი ბავშვებისათვის ასევე რეკომენდებულია ვიტამინი D-ს 400 ს.ე. (10 მკგ) მიღება დღეში ერთხელ

საკვები პროდუქტების უმეტესობა D ვიტამინს არ შეიცავს. შედარებით მდიდარია ამ ვიტამინით ცხიმიანი თევზი. ვეგეტარიანელი ბავშვისთვის D ვიტამინის ალტერნატიულ წყაროს შეიძლება წარმოადგენდეს D ვიტამინით გამდიდრებული რძე ან მარცვლოვნები.

ასევე უმნიშვნელოვანესია რძის მიღება კალციუმის თვალსაზრისით. კალციუმი აუცილებელია ძვლებისთვის და კბილებისთვის. რძე და ზოგიერთი რძის ნაწარმი (მაგ. იოგურტი, მაწონი და ყველი) კალციუმის მიღების ერთ-ერთი საუკეთესო წყაროა. რძეს კალციუმის საბადოსაც ვეძახით.

ბავშვებს კალციუმზე მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად ყოველდღე 2-3 ულუფა რძის ან რძის ნაწარმის მიღება სჭირდებათ. დაბალცხიმიანი რძე და რძის ნაწარმი შეიცავს იმდენ ან იმაზე მეტ კალციუმს, რამდენიც არის ჰომოგენიზებულ და ცხიმმოუხდელ რძეში.

ბავშვებისთვის ვინც ვერ/არ იღებს ძროხის რძეს, რეკომენდებულია კალციუმით გამდიდრებული ალტერნატიული რძე. რძის შაქრის, ლაქტოზის აუტანლობისას ასევე რეკომენდაციას ვაძლევთ ბავშვმა მიიღოს ულაქტოზო რძე და მისი ნაწარმი. იმ შემთხვევაში თუ ბავშვი კალციუმით და ვიტამინი D მდიდარ პროდუქტებს მაინც არ იღებს, საჭიროა ამ პრეპარატების დამატებით მიცემა.

კალციუმის წყაროს 75 პროცენტს რძე და რძის ნაწარმი შეადგენს. ვეგეტარიანელი ბავშვების შემთხვევაში თუ ის რძეს არ სვამს, ყოველდღიურად უნდა იღებდეს კალციუმით მდიდარ საკვებს (ბროკოლი, ჩინური კომბოსტო, თხილეული, თესლეული) ან კალციუმით გამდიდრებულ მარცვლეულს.

განსაკუთრებით მინდა გამოვყო რძის პროდუქტებში მაწონი, რომელიც ენდემური პროდუქტია. მაწონი ტრადიციული ქართული რძემჟავა პროდუქტია. რძემჟავა პროდუქტები განსაკუთრებით სასარგებლოა მათში შემავალი ბაქტერიების გამო. აღნიშნული ბაქტერიები - პრობიოტიკები - ცოცხალი მიკროორგანიზმებია, რომლებსაც შეუძლიათ სარგებლობა მოუტანონ ადამიანს, კერძოდ, დადებითი გავლენა მოახდინონ კუჭ-ნაწლავის ფუნქციონირებაზე. პრობიოტიკები ორგანიზმის მეგობარ ბაქტერიად მიიჩნევა. ისინი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს აძლიერებენ. პრობიოტიკებს ხშირად კეთილ ბაქტერიებს უწოდებენ, რომლებიც ორგანიზმში მოხვედრილ ცუდ ბაქტერიებს ებრძვიან. ისინი ერთგვარი ბარიერის ეფექტს ქმნიან, ნაწლავებს ცუდი ბაქტერიების ზემოქმედებისგან იცავენ, ამასთან, ანთების განვითარების რისკსაც ამცირებენ, რადგან ორგანიზმში პარაზიტების გავრცელებას უშლიან ხელს. გარდა ამისა, პრობიოტიკების დახმარებით ჩვენი იმუნური სისტემა ვირუსების წინააღმდეგ გაცილებით ეფექტურად მოქმედებს.

პრობიოტიკების ჯგუფში ბევრი ტიპის ბაქტერია შედის. განსაკუთრებით სასარგებლო ბაქტერიებად მიიჩნევა ლაქტობაცილა, ანუ რძისმჟავას ბაქტერია და ბიფიდობაქტერია. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ ადამიანმა რძემჟავა ბაქტერიის შემცველი საკვები რეგულარულად მიიღოს. ამ მხრივ, მაწონი, რომელიც ენდემურ დედოზეა დამზადებული, ყველაზე სასარგებლო პროდუქტია, რადგან ის ბუნებრივ პრობიოტიკებს შეიცავს. მასში განსაკუთრებით დიდი რაოდენობითაა კონცენტრირებული რძემჟავა. ამას ადასტურებს ის ფაქტიც, რომ მაწვნის შენახვის ვადა საკმაოდ ხანმოკლეა.

მაია ჩხაიძე - პედიატრი, მედიცინის აკადემიური დოქტორი

საქართველოს პედიატრთა აკადემიის გამგეობის თავმჯდომარე

R.

წაიკითხეთ სრულად