Baby Bag

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

ემოციური ინტელექტი არის როგორც საკუთარი, ასევე სხვისი ემოციების ამოცნობისა და მართვის უნარი. ბევრი ადამიანი მეტ ყურადღებას დღეს ინტელექტუალური განვითარების კოეფიციენტს (IQ) აქცევს, რა დროსაც ემოციური განვითარების კოეფიციენტის (EQ) მნიშვნელობა ავიწყდებათ. მასზე ფიქრი ბავშვობის ასაკიდან, კერძოდ, დაბადებიდან იწყება.

საყურადღებოა, რომ ადამიანები, რომლებსაც მაღალი აქვთ მისი დონე, მეტად წარმატებულები არიან სოციუმში და აქვთ მაღალი ემპათიის გრძნობა. ასევე არიან ბავშვებიც. რა თვისებებს და უნარებს ფლობენ ისინი? ეს არის:
  • აქტიურობა, ენერგიულობა
  • მოლაპარაკებებისა და დებატების უნარი
  • კრიზისული სიტუაციების მართვის
  • გუნდში მუშაობი სუნარი
  • გადაწყვეტილებების მიღების უნარი
  • პრობლემების გადაჭრის უნარი
როგორც მასწავლებელი, ყოველთვის ვცდილობ დავეხმარო ბავშვებს, ისწავლონ ემოციური ინტელექტის შესახებ, დაუკვირდნენ საკუთარ შეგრძნებებს და იმას, თუ როგორ გამოხატავენ მას ყოველდღიურობაში.
მშობლებს შემოგთავაზებთ მარტივ აქტივობებს თქვენი შვილებისთვის, რათა უკეთ შეისწავლოთ შვილების ემოციები და დაეხმაროთ მათ სხვადასხვა პრობლემის გადალახვაში.
• წიგნის კითხვის საათი
თქვენს შვილთან ერთად კითხვა საუკეთესო გზაა სოციალურ-ემოციური განვითარებისთვის. წიგნის არჩევისას გაითვალისწინეთ ასაკი და თემა, რომელიც უნდა ეხებოდეს ემოციებს, განწყობებს: (მაგ. იმედგაცრუება, მხიარულება, სევდა, წუხილი და ა.შ.) პირადი გამოცდილებით გირჩევდით წიგნების სერიას სახელწოდებით „ტოპო-ტიპი“ (ბ. სულაკაურის გამომცემლობა), რომელიც 3+ წლის ასაკის ბავშვისთვისაა განკუთვნილი, აღწერილია მარტივი და საინტერესო ისტორიები მორალზე და ეთიკაზე, გმირები ხშირად გამოხატავენ სხვადასხვა ტიპის ემოციას და ასწავლიან თანატოლებს სხვის დახმარებას, ემპათიას და თანადგომას.
• თამაში
აქტივობა, რომელსაც შემოგთავაზებთ, შეგიძლიათ ბაღის, ან სკოლის მასწავლებლებმა გამოიყენოთ. სთხოვეთ ბავშვებს მოიტანონ მათი 1 ფოტოსურათი, სადაც კარგად ჩანს სახის გამომეტყველება და კონკრეტული ემოცია, მაგ. ფოტო, სადაც იღიამიან, ბრაზს, შიშს ან იმედგაცრუებას გამოხატავენ. შეგიძლიათ ერთ ზომაზე დააკორექტიროთ და ამობეჭდილი დააკრათ ქაღალდზე, მისცეთ ბარათის ფორმა. გადმობრუნებულად დაალაგოთ და სთხოვოთ მათ აირჩიონ 2 ბარათი, აღწერონ ემოცია, შეეკითხონ თანატოლს რას გრძნობდა კონკრეტულ დროს და რამ განაპირობა მისი ასეთი განწყობა.
ასევე, არ უნდა დაგვავიწყდეს როლური თამაშები, რაც მარტივი გზაა შეისწავლონ მეტი თავიანთი თავის შესახებ მანამ, სანამ ძლიერი სოციალური უნარები განუვითარდებათ. შეგიძლიათ საყვარელი ზღაპრის გმირების ფორმა გამოიწეროთ ან ერთად შექმნათ ხელის მარიონეტი, რომელიც ფერადი ქაღალდისგანაც მარტივად მზადდება.
ემოციის ამოცნობის, იდენტიფიცირების და გამოხატვისთვის კარგი გზაა ასეთი თამაშიც- თხოვეთ ბავშვს იპოვოს ოთახში ისეთი რამ, რაც მას ხდის ბედნიერს ან პირიქით, იმსჯელეთ მასთან თუ რატომ აღძრავს მასში ესა თუ ის ნივთი ამ ემოციას.
ასევე შეგიძლიათ სახის გამომეტყველება და სხეულის ენა გამოიყენოთ და მისცეთ მათ საშუალება გამოიცნონ თუ რომელ ემოციას გამოხატავთ.
• სუნთქვითი ვარჯიში
როცა ბავშვი დიდ, მძაფრ ემოციაშია და განიცდის წყენას ან ბრაზს, თხოვეთ მას ღრმად ისუნთქოს, გამოიყენეთ ბუშტის გაბერვის მეთოდი, თუ იოგით ხართ დაკავებული გეცოდინებათ, რომ ეს სუნთქვის კონტროლში გვეხმარება, ამ დროს გულისცემა ნელდება, ჩვენი სხეული განიცდის რელაქსაციას და ხდება ნეგატიური შეგრძნებების განდევნა. ბევრ ბავშვს უყვარს წყლიან ჭიქაში საწრუპის დახმარებით ბუშტების „გაბერვა“,ეს პრაქტიკაც დასამშვიდებლად ძალიან კარგია. თუ დიდი ხანი დასჭირდება დასაწყნარებლად ჩაურთეთ რაიმე მშვიდი სასიამოვნო მუსიკა ან დაკავდით ისეთი საქმიანობით, რომელიც მისთვის რელაქსაციის მომტანი იქნება, მაგ. ხატვა.
• ილაპარაკეთ შეგრძნებებზე
ხშირად ბავშვები სათანადო სიტყვებს ვერ პოულობენ თავიანთი შეგრძნებების გამოსახატად, ამიტომ მშობელს შეუძლია საკუთარი გამოცდილების გაზიარებით, საუბრით, მაგალითების მოყვანით დაეხმაროს მას.
მაგალითად, თუ თქვენი შვილი გაბრაზებულია იმის გამო, რომ წააგო თამაში ან მოწყენილია, რადგან მეგობარმა სათამაშო აიღო დაუკითხავად, შეგიძლიათ მცირე დროის გასვლის შემდეგ კითხოთ, თუ რატომ მოიწყინა.

რა იგრძნო, როცა სხვამ დაუკითხავად აიღო მისი სათამაშო და ა.შ. მსგავსი პრაქტიკა დაეხმარება ბავშვს გრძნობების ვერბალიზებაში.
კარგი იქნება თუ ყოველდღიურობაში დანერგავთ შემდეგ პრაქტიკას: თუ პარკში სეირნობისას ან ბაღში ატირებულ ბავშვს შეესწარით, შეეკითხეთ თქვენს შვილს: „როგორ ფიქრობ, რატომ ტირის ის ბავშვი? ფიქრობ რომ ის მოწყენილია? ეს დაეხმარება ბავშვს ემპათიის შეგრძნების განვითარებასა და სხვისი ემოციის ამოცნობაში.
არსებობს პრაქტიკა, როცა ძლიერი ემოციის გამოხატვისას ან ტანტრუმის დროს ბავშვს იმწუთშივე იზოლაციაში ტოვებენ, რაც არც თუ ისე კარგია.
ასეთ დროს თავდაპირველად უმჯობესია არა იზოლაცია, არამედ მეტი ურთიერთკავშირი მშობელთან.
იმის ნაცვლად, რომ ატირებული ბავშვი გავუშვათ სხვა ოთახში დასაწყნარებლად, უკეთესი იქნება ახლოს გვყავდეს, ჩვენ გვერდით. თუ ბავშვს უნდა, რომ ჩაგეხუტოთ, აუცილებლად ჩაეხუტეთ, თუ არ აქვს ამის სურვილი, უბრალოდ იჯექით მის გვერდით, რომ თავი მარტო არ იგრძნოს. როცა ბავშვი მზად იქნება სალაპარაკოდ, კითხეთ მას, რა იგრძნო იმ სიტუაციაში და შემდეგში როგორ შეგიძლიათ, რომ მას დაეხმაროთ.
გამოიყენეთ დასამშვიდებელი ტექნიკა, მაგალითად უთხარით დაითვალოს ათამდე ან ღრმად ისუნთქოს.
შეგიძლიათ მოაწყოთ მისთვის სპეციალური კუთხე-დასასვენებელი ადგილი ფერადი ბალიშებითა და სათამაშოებით, სადაც მისი საყვარელი აქტივობები დახვდება. განცალკევებული ადგილი მისცემს მას ფიქრის ან განტვირთვის საშუალებას.
ერთ-ერთი ქცევის მართვის სპეციალისტი გვირჩევს: „ძლიერი ემოციური მდგომარეობის დროს მივცეთ უფლება ბავშვს ძლიერი ხმით გამოხატოს გაბრაზება. დაე, იყვიროს თუ რის გამო გაბრაზდა. მან უნდა იცოდეს რომ ეს ბუნებრივია და ნორმალური, რადგან სხვისთვის ზიანის მომტანი არ არის.“
რა უნდა ავიცილოთ თავიდან ემოციური ინტელექტის შესახებ სწავლისას
• აიცილეთ ქცევა, რომელიც არ გინდათ, რომ თქვენმა შვილმა გაიმეოროს
არ მოახდინოთ უხეში ვერბალიზება გაბრაზებისას, მაგ. იმის ნაცვლად, რომ თქვათ „ეს რა გააკეთე!“ „ცუდი ბიჭი ხარ!“ თქვით: „წყობიდან გამოვდივარ, როცა შენ აკეთებ..“ ამგვარად, თქვენი შვილი მიხვდება, რომ პრობლემა მის ქცევაშია და არა მასში, ის კი არ არის ცუდი, არამედ მისი ქცევა. შეეცადეთ აირიდოთ მკაცრი კრიტიკა, რომელიც ბავშვის თვითშეფასებასა და თავდაჯერებულობაზე ცუდად იმოქმედებს.
• არ დამალოთ თქვენი ემოცია
როცა ცუდ ხასიათზე ხართ და აცრემლებული ან უბრალოდ მოწყენილი დაგინახათ ბავშვმა, არასდროს დაუმალოთ მას თქვენი ემოციები და ნუ მოატყუებთ. ბევრ მშობელს ჰგონია, რომ სიმართლის თქმით და გაზიარებით დისკომფორტს შეუქმნის ბავშვს, თუმცა, პირიქით. ამიტომ ეცადეთ აუხსნათ, თუ რა მოხდა, რატომ ხართ, რას გრძნობთ და ისიც დააყოლეთ, რომ მალე შეძლებთ გაუმკლავდეთ ამ ამბით გამოწვეულ სევდას თუ წუხილს. სასურველია ამ დროს თქვენ ბავშვის სიმაღლეს გაუთანაბრდეთ, დაამყარეთ მასთან თვალით კონტაქტი, ისაუბრეთ დაბალი ტონალობით, მშვიდად, მოკლე და მარტივი წინადადებებით, რომელიც შეიძლება დაიწყოს ასე: „მე მინდა...“, აუცილებლად გამოიყენეთ ფრაზები „გთხოვ,“ „ხომ გესმის,“. წაახალისეთ ბავშვი, რომ გამოხატოს სათქმელი სიტყვებით და არა სხეულის ენით. შეეცადეთ ახსნათ მიზეზები იმის ნაცვლად, რომ კითხოთ: რატომ გააკეთა ესა თუ ის ქმედება.
ავტორი: დიანა მაკალათია

​გამოყენებული წყარო: 
​https://genmindful.com/

შეიძლება დაინტერესდეთ

თუ ბავშვისთვის ძიძის აყვანას გეგმავთ, შემდეგი მითითებები გაითვალისწინეთ

თუ ბავშვისთვის ძიძის აყვანას გეგმავთ, შემდეგი მითითებები გაითვალისწინეთ
დასაქმებული მშობლებისთვის ერთ-ერთ ყველაზე დიდ გამოწვევას ბავშვისთვის ძიძის შერჩევა წარმოადგენს. თუ თქვენ სრულ განაკვეთზე მუშაობთ და შვილის მთელი დღით სახლში დატოვება გიწევთ, ჩვენს სტატიაში საინტერესო რჩევებსა და სტრატეგიებს გაგაცნობთ, რომელთა დახმარებით ბავშვისთვის საუკეთესო ძიძის შერჩევა არ გაგიჭირდებათ.

მსოფლიო მასშტაბით 55 მილიონამდე ადამიანი ოჯახებში მუშაობს, მათი უდიდესი ნაწილი კი ბავშვების აღზრდით არის დაკავებული. ძიძები ურბანულ სირვცეში გაცილებით მეტ ანაზღაურებას იღებენ, ვიდრე პროვინციებში. დასავლეთის ქვეყნებში დასაქმებული მშობლები დახმარებისთვის სპეციალურ სააგენტოებს მიმართავენ, რომელთა დახმარებით ისინი პროფესიონალი ძიძების დაქირავებას მარტივად ახერხებენ. თუმცა ამ მხრივ ყველა ქვეყანაში ერთნაირი ვითარება არ გვაქვს.
ხშირად ძიძის აყვანა არაფორმალური პროცედურაა. მშობლები აღმზრდელის შერჩევისას მეგობრებისა და ნათესავების რეკომენდაციებით ხელმძღვანელობენ. ძიძის შესახებ ინფორმაციის მოძიება აუცილებელია, რათა ბავშვის უსაფრთხოებაში დარწმუნებული იყოთ. უმჯობესია, თუ აღმზრდელს სახლში მიაკითხავთ, რათა უკეთ გაერკვეთ, რამდენად ჰიგიენური ადამიანია თქვენ მიერ შერჩეული ძიძა. პირველ დღეებში ერთ-ერთი მშობელი სახლში უნდა დარჩეს, რათა დააკვირდეს, რამდენად კარგად ართმევს აღმზრდელი თავს დაკისრებულ მოვალეობას. თუ ძიძა თავის მოვალეობებს სათანადოდ არ ასრულებს, მას საცდელ ეტაპზევე უნდა დაემშვიდობოთ. ხშირად ადაპტაციის პერიოდი ბავშვისთვის რთულად გადასატანია, მაგრამ თუ ძიძა პროფესიონალია, აღნიშნული პრობლემა მარტივად მოგვარებადია.
ნდობა მნიშვნელოვანია
ძიძისგან სრულფასოვანი დახმარებისა და თანადგომის მიღება თითქმის შეუძლებელია, თუმცა თუ მას თავს თქვენი ოჯახის წევრად აგრძნობინებთ, მისი მონდომება მნიშვნელოვნად მოიმატებს. ძიძები გაცილებით უკეთ მუშაობენ, თუ მათთან ხანგრძლივ ურთიერთობას გეგმავთ. 3-4 წლით დასაქმების შემთხვევაში აღმზრდელი მეტ პროდუქტიოულობას ავლენს. ოჯახსა და ძიძას შორის მეტი ნდობა რომ არსებობდეს, ბავშვის მომვლელი აუცილებლად უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ კრიტერიუმებს: სანდოობა, სისუფთავე, მოთმინება, საგანგებო ვითარებაში მუშაობის უნარი, ცვლილებებთან ადაპტაციის უნარი.
ძიძის აყვანით მიღებული სარგებელი:
• სრულ განაკვეთზე მომუშავე პროფესიონალი ძიძა ბავშვს დიდ ყურადღებას უთმობს. პატარა ინდივიდულაური საჭირობებებიდან გამომდინარე სათანადო დახმარებას და გაცილებით მეტ მზრუნველობას იღებს, ვიდრე აღმზრდელობით დაწესებულებებში.
• ბავშვი საკუთარ სახლში რჩება, რის გამოც თქვენ მისი მდგომარეობის გადაკონტროლების მეტი შესაძლებლობა გეძლევათ და შესაბამისად, უფრო მშვიდად ხართ.
• ძიძასთან ურთიერთობისას ბავშვის ყოველდღიური რუტინა განსხვავებულია და მოქნილობის მეტ შესაძლებლობას იძლევა. მშობლებს ბავშვის სპეციალურ დაწესებულებაში მიყვანა და შემდეგ მისი გამოყვანა აღარ სჭირდებათ.
ძიძის აყვანის ნაკლოვანებები:
• ძიძის დაქირავება საკმაოდ დიდ ხარჯებთან არის დაკავშირებული.
• ბავშვი იზოლირებულია და სხვა ბავშვებთან ურთიერთობა ნაკლებად აქვს.
• ძიძების დიდი ნაწილი არაპროფესიონალია, რის გამოც მათ საგანგებო ვითარებაში სწორად მოქმედება და ბავშვთან დისციპლინის დამყარება ნაკლებად გამოსდით.
რა უნდა გააკეთოთ, ვიდრე ბავშვისთვის ძიძას შეარჩევთ?
თუ ბავშვისთვის ძიძის აყვანას გეგმავთ, შემდეგი მითითებები გაითვალისწინეთ:
1. კარგად გაიცანით ადამიანი, რომლის დაქირავებასაც გეგმავთ. თუ შესაძლებლობა გაქვთ, მას სახლში მიაკითხეთ. საუკეთესო შემთხვევაში მისი ოჯახის წევრებიც უნდა გაიცნოთ, რათა აღმზრდელზე გარკვეული წარმოდგენა შეგექმნათ.
2. ძიძას მაქსიმალურად ბევრი კითხვა დაუსვით და დააკვირდით, როგორი დამოკიდებულება აქვს ბავშვებთან.
3. დააკვირდით, რამდენად ჰიგიენური ადამიანია თქვენ მიერ შერჩეული აღმზრდელი და როგორ ზრუნავს ბავშვზე საჯარო სივრცეში.
4. გამოკითხეთ თქვენი მეგობრები და ახლობლები, რომლებსაც კარგი რჩევის მოცემა შეუძლიათ. არასდროს აიყვანოთ ძიძა, რომლის შესახებ აქამდე არაფერი გსმენიათ. აღმზრდელის შესახებ მაქსიმალურად ბევრი ინფორმაცია უნდა მოიპოვოთ.
5. თუ შესაძლებლობა გექნებათ, ძიძისგან სამედიცინო ცნობა მოითხოვეთ, რათა ბავშვი საშიში ინფექციების გადადებისგან მაქსიმალურად დაცული იყოს.
კითხვები, რომლებიც ძიძას უნდა დაუსვათ:
• აღმზრდელად მუშაობის რამდენ წლიანი გამოცდილება გაქვთ?
• რა ასაკის ბავშვებთან გიმუშავიათ აქამდე?
• რა სახის განრიგია თქვენთვის მისაღები?
• გაქვთ თუ არა საგანგებო ვითარებაში მუშაობის გამოცდილება და რამდენად შეგიძლიათ პირველადი დახმარების გაწევა?
• გყავთ თუ არა შვილები?
• შეგიძლიათ თუ არა ბავშვისთვის საჭმლის მომზადება? თანახმა ხართ თუ არა, რომ ბავშვი აბანაოთ და მის კვებაზეც იზრუნოთ?
• რას გააკეთებთ, თუ ბავშვი ტირილს დაიწყებს ან ისტერიკაში ჩავარდება, როგორ დაამშვიდებთ პატარას?
ზემოთ დასახელებული კითხვების გარდა ძიძას აუცილებლად ჰკითხეთ, რა ანაზღაურებაზე იმუშავებს, როგორია მისი ოჯახური მდგომარეობა და ხომ არ აქვს ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული რაიმე სახის პრობლემა.
ძიძის აყვანის შემდეგ:
1. აღმზრდელს დეტალურად დაათვალიერებინეთ თქვენი სახლი. აუხსენით, რისი უფლება აქვს და რისი - არა.
2. დარწმუნდით, რომ სახლში უსაფრთხოება სრულად არის დაცული და ძიძაც გააფრთხილეთ, რომ არასდროს დატოვოს კარი ღია, ბავშვი კი - მარტო. აუხსენით ძიძას, რომ პატარა ზომის ნივთები ბავშვს აუცილებლად მოარიდოს.
3. რამდენიმე დღის მაძილზე სახლში დარჩით, სანამ ახალი ძიძა არ გაშინაურდება და თავს თქვენი ოჯახის წევრად არ იგრძნობს.
4. მონიტორინგის მიზნით ბავშვს ყოველდღიურად გამოკითხეთ, რას აკეთებდა დღის განმავლობაში, რა მიირთვა და ა.შ. რამდენჯერმე მოულოდნელად გამოჩნდით სახლში, რათა დარწმუნდეთ, რომ ძიძა თავის მოვალეობას სრულფასოვნად ასრულებს.
5. ძიძას ბავშვის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ დეტალური ინფორმაცია მიაწოდეთ ( თუ ბავშვი ალერგიულია, ამის შესახებ აუცილებლად აცნობეთ).
6. ძიძას ბავშვის კვების რეჟიმი და თავისებურებები გააცანით.
7. აუცილებლად მიეცით ძიძას ოჯახის ყველა წევრის ტელეფონის ნომერი.
გჭირდებათ თუ არა ვიდეო სათვალთვალო სისტემები ძიძის მეთვალყურეობისთვის?
ზოგიერთი მშობელი თვლის, რომ ვიდეო სათვალთვალო სისტემები ძიძის მეთვალყურეობისთვის ძალიან ეფექტურია. ნაწილი კი მიიჩნევს, რომ ორმხრივი ნდობის არარსებობის შემთხვევაში, ძიძა დაკისრებულ მოვალეობას თავს სრულფასოვნად ვერ გაართმევს. გარდა ამისა სათვალთვალო სისტემების შეძენა საკმაოდ დიდ თანხებთან არის დაკავშირებული და ის ყოველთვის გამოსადეგი არ არის.
სათვალთვალო კამერების გამოყენება ძიძას თქვენს წინაშე ანგარიშვალდებულს ხდის. თუ ვიდეო სისტემებს მაინც შეიძენთ და დაკვრივების შედეგად აღმოაჩენთ, რომ ძიძა დაკისრებულ მოვალეობას იდეალურად ართმევს თავს, მისი გულმოდგინება აუცილებლად უნდა დააფასოთ. თუ კამერების წყალობით რაიმე პრობლემას აღმოაჩენთ, აღმზრდელს ინდივიდუალურად გაესაუბრეთ, რათა აღნიშნული პრობლემის მოგვარებაზე ერთობლივად იზრუნოთ. თუ სათვალთვალო კამერებს არ იყენებთ, ძიძას ბრმად ნუ ენდობით. აუცილებლად შეიმუშავეთ კონტროლის ეფექტური მექანიზმები. ბავშვზე ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური ძალადობის ეჭვი თუ გაგიჩნდათ, ძიძას დაუყოვნებლივ დაემშვიდობეთ.

თქვენ მიერ მიღებული ნებისმიერი გადაწყვეტილება ბავშვის უსაფრთხოებასა და კარგად ყოფნაზე უნდა იყოს ორიენტირებული. მართალია, სრულ განაკვეთზე მომუშავე ძიძის აყვანა უამრავი პრობლემის მოგვარებაში დაგეხმარებათ, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ თქვენ მშობლის მოვალეობებზე უარი საბოლოოდ უნდა თქვათ. ბავშვმა თავი უსაფრთხოდ რომ იგრძნოს, მას თქვენი ემოციური და მორალური მხარდაჭერა აუცილებლად ესაჭიროება. 
მომზადებულია ​www.parentcircle.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა
წაიკითხეთ სრულად