გთავაზობთ ბათუმის N17 საჯარო სკოლის ისტორიის მასწავლებლის, ბესარიონ ჯღარკავას სტატიას თემაზე „ტრანზიციის პროცესი, რომელიც სკოლიდან იწყება“.
სწავლის საფეხურიდან დასაქმებაზე გადასვლა (ტრანზიცია) ცხოვრების წესის ცვლილებას უკავშირდება. ის ნებისმიერი ადამიანის ცხოვრებაში ერთ-ერთი კრიტიკული და დინამიკური პროცესია. პასუხი კითხვაზე, როგორია ეს პროცესი ან რამდენ ხანს შეიძლება გაგრძელდეს, მრავალფეროვანი და ინდივიდუალურია. ნებისმიერ შემთხვევაში, სწავლის ეტაპის დასრულება და შემდეგ ეტაპზე ტრანზიცია სასურველი მომავლის განჭვრეტას, ცხოვრების მიმართულების არჩევასა და ახალი როლის შეძენას უკავშირდება. მზადყოფნა ცხოვრების შემდეგი ეტაპის ანდა დასაქმებისთვის ადამიანში თანდათან ჩნდება და მისგან მოითხოვს საკუთარი მიღწევების შეჯამებასა და გადაფასებას, ინტერესების დაზუსტებასა და სურვილების ჩამოყალიბებას, მომავალი ცხოვრების დასაგეგმად სხვადასხვა შესაძლებლობის გაცნობას, აწონ-დაწონვას და, შესაბამისად, ინფორმირებულ და გაცნობიერებულ არჩევანს. ტრანზიციის პროცესი თანმიმდევრულ ეტაპებს მოიცავს. ხშირ შემთხვევაში, ადამიანი მას და- 12თავი 2: პროფესიული ორიენტაციის, მომზადებისა და დასაქმების პროცესის ორგანიზება - ინდივიდუალური ტრანზიციის გეგმა მოუკიდებლად, ხანდახან საკმაოდ სპონტანურად და, ერთი შეხედვით, შეუმჩნევლადაც კი გადის. თუმცა აღწერილი პროცესის უმტკივნეულოდ და წარმატებით გასავლელად შეიძლება აუცილებელი გახდეს როგორც სამოქმედო გეგმის შედგენა, ისე სხვათა მხარდაჭერა დასახული მიზნის მისაღწევად. მნიშვნელოვანია, რომ ასეთი მხარდაჭერა ხელმისაწვდომი იყოს ყველასთვის, მათ შორის, სპეციალური საგანმანათლებო საჭიროების მქონე პირთათვის – ვისთვისაც საზოგადოებაში სხვადასხვა საინტერესო გამოცდილების მიღების, საკუთარი თავისა და დასაქმების ადგილების გაცნობის შესაძლებლობა, ხშირ შემთხვევაში, ჯერჯერობით ისევ შეზღუდულია. არსებული მრავალი ბარიერის გამო, ტრანზიციის პროცესი წინასწარ გააზრებულ დაგეგმვას, საჭირო რესურსების მოძიებასა და გარემოს შესაბამის ორგანიზებას მოითხოვს.
ვისთვის იქმნება მომსახურება?
მომსახურების უშუალო ბენეფიციარი მოწყვლადი ჯგუფის( სსსმ და შშმ სოსწავლეებისათვის) წარმომადგენლები არიან, რომლებიც ზოგადად სიღარიბისა და სოციალური გარიყვის უფრო მაღალი რისკის ქვეშ არიან, ვიდრე პოპულაციის უმრავლესობა. ბენეფიციარებში მოიაზრება ყველა ის ადამიანი, რომელიც სხვადასხვა მიზეზის გამო, როგორიცაა სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროება, შეზღუდული შესაძლებლობა, სამუშაო გამოცდილების არქონა ან ხანგრძლივი წყვეტა, საგანმანათლებლო სისტემის მიღმა დარჩენა და ა.შ. არის დაუსაქმებლობის/უმუშევრობისპოტენციური რისკის ქვეშ. ადამიანის ცხოვრებაში მუშაობა დაკავშირებულია ცხოვრების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან როლთან, რომელიც ხშირად ადამიანის იდენტობის განმსაზღვრელი ხდება. სამუშაოსთან დაკავშირებულია ადამიანის საზოგადოებრივი მდგომარეობა, კარიერა, პროფესიული ზრდის მოთხოვნილება, მატერიალური კეთილდღეობა და საზოგადოებისთვის სარგებლის მოტანა. შესაბამისად, შრომით საქმიანობაში ჩართვას ნებისმიერი ადამიანისთვის დიდი მნიშვნელობა აქვს. როდესაც ადამიანი დაკავებულია მისთვის საინტერესო საქმიანობით, იგი თავს კარგად გრძნობს, რაც პიროვნების ფსიქიკურ კეთილდღეობას განსაზღვრავს. თუმცა იმისათვის, რომ ადამიანი სასურველი საქმიანობით დაკავდეს, მნიშვნელოვანია მისი თვითგამორკვევის პროცესი. ამ პროცესში იგულისხმება სხვადასხვა საქმიანობის სფეროს გაცნობა, მოსინჯვა და ამის საფუძველზე სასურველი პროფესიისა თუსაქმიანობის არჩევა.გადაწყვეტილების მიღება და არჩევანის გაკეთება კი თავის მხრივ მუშაობისა და დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის საჭირო უნარ-ჩვევებია,რომელიცადამიანსდამოუკიდებელი ფუნქციონირებისათვისსჭირდება.
იმისთვის რომ, რაც შეიძლება მეტი ადამიანი დასაქმდეს, მიიღოს პროფესიული განათლება, შემცირდეს არასწორად არჩეული პროფესიის გამო სწავლის მიტოვების შემთხვევები, სასურველია ეფექტიანად მიმდინარეობდეს პროფესიული კონსულტირების პროცესი. მნიშვნელოვანია, ბენეფიციარმა გააცნობიეროს საკუთარი ინტერესები, შესაძლებლობები, საჭირო მომზადების დონე და მხოლოდ ამის შემდეგ მიიღოს გადაწყვეტილება სასურველ პროფესიაზე სწავლის ან დასაქმების შესახებ, რაც თავის მხრივ გულისხმობს, როგორც საბაზო უნარების განვითარებაზე ზრუნვას, ისე პროფესიულიორიენტაციის პროცესს.
ვინ შეიძლება განახორციელოსეს მომსახურება?
მეთოდოლოგიისა და მასში აღწერილი მომსახურების განმახორციელებელი ღია შრომით ბაზარზე გარკვეული პროდუქციის მწარმოებელი ან მომხმარებლისათვის გარკვეული მომსახურების გამწევი ორგანიზაციაა. რადგან, ერთი მხრივ მეთოდოლოგია სრულად ეფუძნება იმ პრინციპს, რომ ინფორმაცია დასაქმების შესახებ და მუშაობისა და დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის საჭირო უნარ-ჩვევების გამომუშავება ბუნებრივ გარემოში, რეალური დასაქმების ადგილზე, სხვადასხვა საჭიროების მქონე ბენეფიციარებთან მუშაობისყველაზე ეფექტიანი გზაა.და სწორედ ამიტომ, მეორე მხრივ, მეთოდოლოგიის მიზანია დამსაქმებელების და ბიზნეს სექტორის წახალისება იმი0პთვის, რომ საკუთარი გამოცდილებითა და კომპეტენცით წვლილი შეიტანონ ამ პროცესში. რადგან, განსაკუთრებით მოწყვლადი ჯგუფის წარმომადგენლებთან მუშაობისას მნიშვნელოვანია:
1. საქმიანობის შესახებ ნათელი წარმოდგენის შესაქმნელად ნამდვილი/რეალური დასაქმების ადგილის მონახულება და საკუთარი თავის სამუშაო ამოცანებთან მიმართებით მოსინჯვა;
2. დამსაქმებლისათვის ნათელი წარმოდგენის შექმნა მოწყვლადი ჯგუფების შესაძლებლობებისა და პოტენციალის შესახებ;
3. სამუშაო უნარ-ჩვევების დაუფლება ბუნებრივ კონტექსტში გაცილებით უფრო ეფექტურია მოწყვლადი ჯგუფების წევრებისათვის, ვიდრე სიმულაციურ გარემოში;
4. დამსაქმებლისათვის მოსახერხებელია მისთვის სპეციფიკური, კონკრეტული სამუშაოს შესაბამისი უნარ-ჩვევების ადგილზე სწავლება;
5. მიღებულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით მოწყვლადი ჯგუფის წარმომადგენელი შეძლებს მთავარი როლი შეასრულოს საკუთარი ცხოვრების დაგეგმვის პროცესში, მიიღოს შესაბამისი ინფორმაცია და გადაწყვეტილება სამუშაო ადგილისა თუ შემდგომი განათლებისა და მომზადების შესახებ;
6. მიღებული გამოცდილების საფუძველზე, დამსაქმებლისთვის უფრო მარტივი იქნება პირის სამსახურში აყვანა და შესაბამისი მხარდაჭერის ორგანიზება.
