კორონავირუსმა არაერთი გამოწვევის წინაშე დააყენა განათლების სისტემა. პედაგოგთა ნაწილს სხვადასხვა სახის პრობლემა შეექმნა. რა სახის დახმარებას სთავაზობს მათ პროფკავშირი და რა კონკრეტული წინადადებით მიმართავს განათლების სამინისტროს. ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე გაეცანით ინტერვიუს საქართველოს პედაგოგთა და მეცნიერთა თავისუფალი პროფკავშირის თავმჯდომარესთან, მაია კობახიძესთან.
- ქალბატონო მაია, სწავლა-სწავლების დისტანციურ რეჟიმზე გადასვლასთან დაკავშირებით, როგორც ვიცით, პედაგოგთა გარკვეულ ნაწილს სხვადასხვა სახის პრობლემა შეექმნა - რა სახის დახმარებას სთავაზობს მათ პროფკავშირი?
- უკანასკნელი სამი თვის განმავლობაში, COVID 19-ის წინააღმდეგ ბრძოლის დროს, განსაკუთრებით აქტუალური გახდა ციფრული ტექნოლოგიები. გლობალური პანდემიის შედეგად, საგანმანათლებლო სისტემის წინაშე არსებული გამოწვევების დასაძლევად, დაინერგა დისტანციური სწავლება. სწავლის პროცესის დისტანციურ რეჟიმზე გადასვლა, მართალია, ვერ ჩაანაცვლებს რეალურ საკლასო სოციუმს, თუმცა, არსებული მდგომარეობიდან გამომდინარე, სწავლების ალტერნატიული – დისტანციური მეთოდების გაზიარება და ადაპტირება მნიშვნელოვანი კომპონენტია. შექმნილ ვითარებაში, იმისათვის, რომ ჯანმრთელობის კრიზისი არ გადაიქცეს განათლების კრიზისად, დისტანციური სწავლება უნდა განვიხილოთ, როგორც გადაუდებელი სასწრაფო დახმარება, გარდაუვალი სწავლება.
მიუხედავად იმისა, რომ განათლების სამინისტრომ საფუძვლიანი მუშაობა ჩაატარა დისტანციური სწავლა-სწავლების დანერგვასთან დაკავშირებით, ჩვენ ხელთ არსებული ინფორმაციით, პედაგოგთა გარკვეულ ნაწილს შეექმნა პრობლემები დისტანციური სწავლების წარმართვის დროს. საქართველოს პედაგოგთა და მეცნიერთა თავისუფალი პროფკავშირის (სპმთპ-ს) „საგანმანათლებლო დაწესებულებებში დასაქმებულთა პროფესიული განვითარების ცენტრმა“ შეიმუშავა ტრენინგ-მოდული – „გამოწვევები დისტანციური სწავლების პროცესში“ და დაიწყო ონლაინ ტრენინგები. პრობლემები უკავშირდებოდა როგორც ინტერნეტკომუნიკაციებისა და ტექნოლოგიების გამოყენების, ისე დისტანციური სწავლების მეთოდიკის უნარ-ჩვევებს, ასევე, განსაკუთრებით რეგიონებში, მაღალმთიან სოფლებში ინტერნეტის ხელმიუწვდომობას და გამომდინარე აქედან, ინტერნეტის მოხმარების ალტერნატიული გზების ძიებას. მაგალითად, ოჯახში კომპიუტერის ან ინტერნეტის არქონის შემთხვევაში, მასწავლებელს შეუძლია სმარტფონის გამოყენება, მაგრამ დისტანციური სწავლების სხვა ტექნოლოგიებთან ერთად, ეს მათ უნდა ასწავლო.
- თუ მიმართავენ პედაგოგები დასახმარებლად რაიონულ და საქალაქო ორგანიზაციებს და ძირითადად, რა სახის პრობლემებზე?
- ჩვენი ორგანიზაცია წარმომადგენლობითია ყველა დონეზე, რაიონულ და საქალაქო სტრუქტურებში, სკოლებში, საბავშვო ბაგა-ბაღებში და სხვა საგანმანათლებლო დაწესებულებებში დასაქმებული წევრების მიერ არჩეული თავმჯდომარეების სახით. სტრუქტურული მოწყობიდან გამომდინარე, ბუნებრივია, სპმთპ-ს წევრები, პირველ რიგში, მიმართავენ საგანმანათლებლო დაწესებულების პირველადი პროფკავშირული ორგანიზაციის თავმჯდომარეს, უმეტეს შემთხვევაში, რაიონული/საქალაქო ორგანიზაციების ლიდერებს. რა თქმა უნდა, ეს გარემოება არ გამორიცხავს იმას, რომ წევრი, თავისი გადაწყვეტილებით, იურიდიული კონსულტაციის და სხვა სახის დახმარებისათვის, მიმართავს სპმთპ-ის პრეზიდენტს ან სათავო ოფისის წარმომადგენლებს. საგანამანათლებლო სისტემაში დასაქმებულთა პრობლემებია როგორც ინდივიდუალური, ასევე კანონმდებლობაში არსებული ბუნდოვანების ან ხარვეზის შედეგად წარმოქმნილი, ასევე, დამსაქმებლის მხრიდან კანონის მოთხოვნების უგულვებელყოფა. არის ისეთი საკითხები, რომელიც ადგილზე, რაიონული/საქალაქო ორგანიზაციის თავმჯდომარის ჩართულობის საფუძველზე გადაიჭრება.
პრობლემათა უმრავლესობა ეხება შრომითი, სამართლებრივი, სოციალურ-ეკონომიკური უფლებების დარღვევას. სპმთპ-ს კვალიფიციური სპეციალისტები, პედაგოგთა მოთხოვნების საფუძველზე, სიღრმისეულად სწავლობენ პრობლემებს და შეიმუშავებენ წინადადებებს ხელისუფლებასთან, ძირითადად, განათლების სამინისტროსთან წარსადგენად. პრობლემების გადაჭრა ხდება განათლების სამინისტროსთან მიმდინარე სოციალური დიალოგის, სამინისტროსა და სპმთპ-ს შორის გაფორმებული დარგობრივი შეთანხმების საფუძველზე. არსებობს დასაქმებულთა უფლებების დარღვევის ისეთი ფაქტები, სადაც იძულებული ვართ, სასამართლოს მივმართოთ.
მიუხედავად კანონითა და ნორმატიული აქტებით მკაცრად დარეგულირებული საკითხებისა, მაინც ვაწყდებით ისეთი სახის პრობლემებს, როგორიცაა საჯარო სკოლის მასწავლებელთა შრომის ანაზღაურების არასწორად გამოთვლა, დროებითი შრომისუუნარობის (ბიულეტენის), დეკრეტული შვებულების მიცემისა და ანაზღაურების დროს მინიჭებური უფლებების შელახვა; უხელფასო/არაანაზღაურებადი შვებულების უფლების ჩამორთმევა; დროებით მოვალეობის შემსრულებელი პირისთვის შრომის ანაზღაურების არასწორი გამოთვლა ან საერთოდ, არგაცემა და სხვა.
მასწავლებლები მოგვმართავენ არა მხოლოდ უფლებების შელახვის დროს, არამედ ითხოვენ კარიერული წინსვლისათვის მათ პროფესიულ საჭიროებებზე მორგებულ დახმარებებს.
- როგორც აღნიშნეთ, სპმთპ-ს ტრენინგცენტრმა მოამზადა დისტანციური ტრენინგ-მოდულები, მასწავლებელთა სხვადასხვა საჭიროების მიხედვით, ტარდება თუ არა უკვე ტრენინგები და რა ინტენსივობით?
- მსოფლიო პანდემიით შექმნილი მდგომარეობის საპასუხოდ, უმოკლეს ვადაში, შევისწავლეთ პედაგოგთა პროფესიული საჭიროებები, დავგეგმეთ ღონისძიებები და სპმთპ-ს ტრენინგ-ცენტრმა შეიმუშავა ონლაინ სატრენინგო მოდულები, რაც ქვეყნის მასშტაბით წარმატებით მიმდინარეობს. სპმთპ-ს რაიონული/საქალაქო/აჭარის რესპუბლიკური ორგანიზაციების თავმჯდომარეები, ტრენინგ-ცენტრთან შეთანხმებული გრაფიკის მიხედვით, უზრუნველყოფენ ონლაინ ტრენინგების ორგანიზება/ჩატარებას. სპმთპ-ს ტრენინგ-ცენტრმა მოამზადა დისტანციური ტრენინგ-მოდულები, სკოლების მასწავლებელთა და სკოლამდელი დაწესებულებების დასაქმებულთა საჭიროებების მიხედვით: ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებების ყველა სტატუსის პედაგოგებისთვის პროგრამა „ტეამს“-ში მუშაობის სწავლება როგორც ქართულ, ასევე აზერბაიჯანულ ენაზე; მოსწავლის განმსაზღვრელი, განმავითარებელი და შემაჯამებელი შეფასება; პრაქტიკოსი მასწავლებლების საგამოცდოდ მოსამზადებლად; ეთნიკური უმცირესობებისთვის – ქართული, როგორც მეორე ენა; აზერბაიჯანულენოვანი პედაგოგებისათვის – საგნობრივ და პროფესიულ უნარებში; სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებებში დასაქმებულთათვის.
მიუხედავად იმისა, რომ ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლების პედაგოგებისთვის გააქტიურდა Microsoft-TEAMS -ის პროგრამები, არაერთი ვიდეოინსტრუქციებით, დავინახეთ ჩვენი როლი მასწავლებლების მხარდაჭერის კუთხით და ტექნოლოგიების გამოყენების უნარ-ჩვევების განვითარების ხელშეწყობისათვის შეიქმნა TEAMS-ში მუშაობისთვის სპეციალური ტრენინგ-მოდული. ეს მცირე ჩამონათვალია, რადგან ტრენინგ-ცენტრი უწყვეტ რეჟიმში აგრძელებს მუშაობას ტრენინგ-მოდულების შემუშავების მიმართულებით.
აღსანიშნავია, რომ 2017 წლიდან საქართველოს პედაგოგთა და მეცნიერთა თავისუფალმა პროფკავშირმა დაიწყო თანადგომისა და მხარდაჭერის პროექტი „სკოლისა და განათლების პოლიტიკის ადვოკატირების შესაძლებლობების განვითარება საქართველოში“, რომლის მიზანია დანიური პრაქტიკის დანერგვა და ადაპტაცია ქართულ რეალობაში. აღნიშული საერთაშორისო პროექტის ერთ-ერთი თემა სწავლა-სწავლების პროცესში ინტერნეტტექნოლოგიების გამოყენებაც არის. პროექტში ჩართულმა პედაგოგებმა, პროფესიული ზრდასთან ერთად, დანიელი ექსპერტ-მასწავლებლების ტრენინგებზე მიღებული ცოდნა გამოიყენეს სტატუსის ასამაღლებლად, სხვადასხვა აქტივობების განხორციელებით. 21-ე საუკუნის სწავლა-სწავლების კომპეტენციების დანერგვა-განვითარება, კოლეგებისათვის გამოცდილებების გაზიარება, ამჟამად, დისტანციურ რეჟიმში მიმდინარეობს. სიამაყით და სრული ობიექტურობით მინდა განვაცხადო, რომ პედაგოგთა და მეცნიერთა თავისუფალი პროფკავშირი პირველია, ვინც 2017 წლიდან დაიწყო პედაგოგთა გადამზადება „განმავითარებელი შეფასების“ მექანიზმების შესწავლა-დანერგვის მიმართულებით. შექმნილია ჩვენ მიერ გადამზადებულ პედაგოგთა ჯგუფები, რომლებიც ენთუზიაზმით მუშაობენ მიღებული ცოდნის კოლეგებთან გაზიარების მიზნით.
- სოციალურ მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია თითქოს ცალკეული ორგანიზაციები პედაგოგებს, ფასიანი ტრენინგების გავლის სანაცვლოდ, კრედიტქულებს სთავაზობენ. თქვენ განაცხადეთ, რომ პროფკავშირის იურისტები იკვლევენ ამ საკითხს, ხომ არ დასრულებულა მოკვლევა?
- დაგვიკავშირდნენ პედაგოგები, რომლებსაც აინტერესებდათ, გამოადგებოდათ თუ არა 4-კრედიტიანი ტრენინგები კარიერული წინსვლისთვის, რასაც სთავაზობდა ორგანიზაცია „ცოდნა“. აღნიშნული ტრენინგები ფასიანია და საკმაოდ სოლიდურ თანხას შეადგენს. ჩვენ შეგნებულად არ შევეხებით ამ ტრენინგების ხარისხს და სარგებლიანობას, ცოდნის მიღების თვალსაზრისით. პედაგოგებმა თავად უნდა გადაწყვიტონ, უღირთ თუ არა კონკრეტული თანხის გადახდა იმ ცოდნის სანაცვლოდ, რასაც ამ ტრენინგების შედეგად მიიღებენ. თუმცა, აუცილებლად უნდა გავაკეთოთ განმარტება იმის შესახებ, რომ ასეთი ორგანიზაციების დაპირება, კრედიტების მინიჭების თაობაზე, წარმოადგენს სიცრუეს და პედაგოგების შეცდომაში შეყვანის მცდელობას, ფულადი სარგებლის მიღების მიზნით.
ყველასთვის ცნობილია, რომ კრედიტქულების მინიჭების უფლებამოსილება აქვს მხოლოდ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნულ ცენტრს, ან მის ქვეკონტრაქტორ ორგანიზაციას, ასეთის არსებობის შემთხვევაში. მაგალითად, სპმთპ-ს ტრენინგ-ცენტრმა, გასულ წლებში, ორჯერ განახორციელა მასწავლებლის სახლის მიერ აკრედიტირებული ტრენინგ-პროგრამები და მონაწილეებს კრედიტქულები მიანიჭა. გადავამოწმეთ მასწავლებლის სახლთან და გაირკვა, რომ ორგანიზაცია „ცოდნის“ მიერ დაპირებული კრედიტები მასწავლებლებს კარიერული წინსვლისთვის არ გამოადგებათ. საგანგაშოდ მივიჩნიეთ ის გარემოება, რომ პრაქტიკოსი მასწავლებლების გარკვეული ნაწილი, რომელთაც უფროსი მასწავლებლის სტატუსის მისაღებად სავალდებულო აქტივობები განახორციელეს, მაგრამ დააკლდათ ნახევარი, ერთი ან 4 კრედიტი, აღარ ინტერესდებოდა მასწავლებლის სახლის მიერ გამოცხადებული 5-კრედიტიანი ტრენინგებით, ვინაიდან საკმარისად მიიჩნიეს ორგანიზაცია „ცოდნის“ დაპირება, 4 კრედიტის მინიჭების თაობაზე. მდგომარეობას კიდევ უფრო ამძიმებს ჩვენ ხელთ არსებული ინფორმაცია, რომლის მიხედვით, ორგანიზაცია „ცოდნის“ წარმომადგენლები მასწავლებლებს სასამართლოთი დაემუქრნენ, თითქოსდა დეზინფორმაციის გავრცელებისათვის, არადა მათი ფბ გვერდის სტატუსები კრედიტქულების მინიჭების დაპირებას ადასტურებს.
გაეცანით ინტერვიუს სრულად ახალი განათლების საიტზე
