მასწავლებელთა გამოცდები, უკმაყოფილო აპლიკანტები და ნაეკის პასუხი

1. ვწუხვარ, რომ გული დაგწყვიტეთ - ახლაც ვგულშემატკივრობ იმას, რაც მომწონს ახალი სკოლის ფარგლებში და თავადაც აღნიშნეთ, რომ რამდენიმე რადიოგადაცემაც მივუძღვენი და ჟურნალ „სკოლის მართვის“ მთელი ნომერიც. თუმცა „გულშემატკივრობა“ მუდმივად (და - არც არასდროს) ბრმა აღტაცებას არ ნიშნავს. „მოყვარეს პირში უძრახეო“, ნათქვამია. საერთო საქმის წარმატებაზე ორიენტაცია სჯობს სხვაგვარს.
​

2. ჩემს, როგორც ბრძანებთ, „გულსა და გონებამდე“ ახალი სკოლის პედაგოგიკის არსმა (რომელშიც პრინციპულად ახალი მაინცდამაინც არაფერი არ არის - მისი ცალკეული ელემენტები, ცხადია, აქამდეც დიდი ხნით ადრე იყო ცნობილი) როგორღაც მოაღწია, მაგრამ ზოგიერთი რამ არ მომწონს და ეს საჯაროდ გამოვხატე. არავისგან ვკითხულობ, ამის უფლება მაქვს თუ არა. კრიტიკული ხედვა, რომელიც ამ „ახალ სკოლაშიც“ საკმარისად აქცენტირებულია და სკოლებში მის დანერგვასაც მართებულად გეგმავთ, მტრობად არ უნდა წარმოიდგინოთ და თავადაც მიიღოთ. მთლად ასე შეუმცდარადაც ნუ წარმოიდგენთ ვინმეს - საკუთარი თავის ჩათვლით (ობიექტურობისთვის მეც მაგ ნავში ჩავჯდები თქვენთან ერთად).
​

3. ის, რომ ცნებას თავისი სიღრმე და მრავალი განზომილება აქვს, ზედმეტად ასახსნელი არ არის. არც ის არის მიუღწეველი ჭეშმარიტება, რომ მოსწავლემ უბრალოდ მნიშვნელობები კი არ უნდა დაიზუთხოს, არამედ არა ერთი აქტიური ქმედებით საკუთარ გამოცდილებად აქციოს. ამაზე არავინ კამათობს, მაგრამ როცა ასეთ ელემენტარულ ჭეშმარიტებას მიხსნით, ყურადღება უნდა მიაქციოთ, რომ ხსენებულის საპირისპიროს ჩემს პოსტში არაფერს ვამბობ - ცოტა მეტი დაკვირვება და, ეს შეიძლება მოულოდნელად ნათელიც კი გახდეს. ე.წ. „სამიზნე ცნებები“, რომლებიც „ახალი სკოლის მოდელის“ ცენტრში დააყენეთ, სწორედ სიტყვებია („კომპოზიციაც“ სიტყვაა) და ასევე ესმით თქვენს „ქოუჩებსაც“ და ამ ახალი კულტურის სხვა დამნერგავებსაც. მაინც განვმარტავ: როდესაც „სიტყვას“ ვახსენებ, მისი მნიშვნელობის გამოვლინების ყველა შესაძლო განზომილებას ვგულისხმობ. ასევე მიგანიშნებთ, რომ ფრაზა სულ სხვა (და - უფრო მნიშვნელოვანი) რამ არის და ეს სადავო არავისთვის უნდა იყოს.
​

4. უკვე არა ერთხელ მიუთითებიათ, რომ არსებობს საზოგადოებასთან, კერძოდ სასკოლო საზოგადოებასთან კომუნიკაციის პრობლემა. მიუხედავად იმისა, რომ დღემდე ბევრი ტრენინგი ჩატარდა, სკოლის ხელმძღვანელები და მასწავლებლები მუდმივად აცხადებენ, რომ დანერგვის კულტურის სერიოზული პრობლემა ჩანს - ადამიანებს მაინცდამაინც არ ესმით, რას და რა გზებით ნერგავენ. ამაში შეგიძლიათ კიდევ ერთხელ დარწმუნდეთ უამრავი მასწავლებლის გამოხმაურებით, რომლებიც მათ ჩემს მცირე პოსტს დაურთეს.
​

5. ასევე მიგანიშნეს პირადად თქვენ და სხვებსაც, რომ უკიდურესად რთული ენით ლაპარაკობთ და ხშირია აღქმისა თუ გაგების ნეგატიური პრეცედენტები. როდესაც რაღაცას, მითუმეტეს - „ახალს“ და ასეთ მნიშვნელოვანს, ნერგავთ, ყველაფერი მაქსიმალურად სადად, გასაგებად, ნათლად და მკაფიოდ უნდა განმარტოთ და აუხსნათ მთავარ „მოქმედ პირებს“ - მოსწავლეებს, მშობლებს, მასწავლებლებს, სკოლის ხელმძღვანელებს (დავამატებ: საკუთარ თანამშრომლებსა და ე.წ. „ქოუჩებსაც“, რომლებიც ერთმანეთის გამომრიცხავი მსჯელობებით გვამახსოვრებენ თავს).
​

6. მოსწავლემ რაც უნდა „გემო გაუსინჯოს“ ლექსს (ამას ასე არასდროს დავწერდი) და „კონსტრუირებული ცოდნა ცნობიერების ღრმა შრეებში ფესვიანდებოდეს“ (არც ამას დავწერდი ასე, თუმცა, როგორც ჩემი და თქვენი საყვარელი ფრანგები ამბობენ: „სტილი ადამიანია“), თქვენგან ნახსენები სამიზნე ცნება „კომპოზიცია“ მაინც ვერ უპასუხებს სრულად იმ კითხვებს, რომლებიც ჩამოთვალეთ: „რა ქმნის ლექსს ლექსად? რა აქვს საერთო ლექსებს? რა არსებითი მახასიათებლები აქვთ მათ? როგორია ტექსტი, რომელსაც ლექსს ვუწოდებთ? რატომ ჰქვია ამ ტექსტს ლექსი? რა განაპირობებს ლექსის მთლიანობას? რა განაპირობებს ლექსის მიმზიდველობას?“ ბევრი სხვა კითხვაც შეიძლება დასვას მასწავლებელმაც და მოსწავლემაც - ყველაფერს წინასწარ ვერ განსაზღვრავთ და ვერ უკარნახებთ, როგორი პასუხები და რა გზებით შეიძლება გასცენ.
​

7. კითხვაზე, რატომ სვამთ ჩარჩოში მასწავლებლებს, თქვენ უპასუხებთ: „აი, რას ვიტყვი ამის თაობაზე: ოსტატობას წინ უძღვის შეგირდობის პერიოდი, რომელიც ეფუძნება საკმაოდ ხანგრძლივ პრაქტიკულ გამოცდილებას. მასწავლებელს, რომელმაც არ იცის, როგორ უზრუნველყოს მოსწავლეში ცოდნის კონსტრუირება, ანუ არ იცის, როგორ დააფუძნოს თავისი პრაქტიკა ხუთ ძირეულ საგანმანათლებლო პრინციპზე, შეგირდობის პერიოდი აქვს გასავლელი. ამ პერიოდში მას საუკეთესო მეგზურობას გაუწევს ახალი სკოლის მოდელის პედაგოგიკა. როცა მასწავლებელი, ამ მოდელით მიღებული გამოცდილების საფუძველზე, ჩაწვდება ცოდნის კონსტრუირებაზე ორიენტირებული პედაგოგიკის არსს, ის უკვე თავადაც გახდება ოსტატი, თავადაც შეძლებს ცოდნის „მყარი შენობის აგებას“ და ამის შემდეგ თვითონვე შეიმუშავებს მოდელს თავისი პრაქტიკისთვის. ზემოხსენებული ფუნდამენტური პედაგოგიკური პრინციპების დანერგვა-გაცნობიერება მხოლოდ ამ პრინციპების შემცველი პრაქტიკითაა შესაძლებელი.“ სწორედ ეს არის თქვენი პრინციპული განწყობა და სხვა შეცდომათა წყაროც. თქვენ თავი მიგაჩნიათ „მოძღვრად“, ხოლო მასწავლებლები - „შეგირდებად“, რომლებსაც წინ ნათელი გზები უნდა დაუგოთ და შემდეგ თავადაც შეძლებენ რაღაცის გაკეთებას - ოღონდ ახლა არა! ალბათ - ბუნდოვან მომავალში. ეს დამოკიდებულება ყველგან ჩანს: საჯარო გამოსვლებისას, ტრენინგებზე, ონლაინ შეხვედრებზე, სახელმძღვანელოთა შერჩევის პროცესშიც კი. სწავლა, ბუნებრივია, ყოველთვის შეიძლება, აუცილებელიც არის და, რომ იტყვიან, „სიბერემდეა“, მაგრამ თქვენ უნდა საუბრობდეთ არა „შეგირდებზე“, არამედ თანამოაზრეთა შემოკრება უნდა გქონდეთ მიზნად. აკადემიური თავისუფლების შეზღუდვა, პედაგოგის შემოქმედებითი პოტენციალის მუდმივი დაპროგრამება და გაუთავებელი კარნახი, რა და როგორ უნდა გააკეთოს, სრულიად მიუღებელია. დასახეთ ამოცანები, იქნებ მასწავლებელმა პრობლემის უკეთესი გადაწყვეტა მოიფიქროს, ვიდრე ის, რომელსაც უალტერნატივოდ სთავაზობთ და პირდაპირაც აძალებთ?
​

8. რაც უნდა უარყოთ, სასწავლო პროცესის მართებულად წარმართვის მეფე ფრაზაა. ოდენ აზრი ასწავლის, დანარჩენი ყველაფერი მხოლოდ მისთვის და მასთან ერთად მოქმედებს.
​

9. დაეხმარეთ, მაგრამ მასწავლებელს არჩევანი დაუტოვეთ, ქალბატონო თამარ.
​

ნება მომეცით, დაგარწმუნოთ ჩემს კეთილგანწყობასა და პატივისცემაში - მიუხედავად კამათისა თუ გაუგებრობისა, ვიცი და მწამს, რომ კეთილი განზრახვები გვაქვს და ერთ საერთო საქმეს ვემსახურებით“, - წერს გია მურღულია.