Baby Bag

„მოსწავლეს ვერ აჯობებ“ - რჩევები დამწყებ პედაგოგებს

„მოსწავლეს ვერ აჯობებ“ - რჩევები დამწყებ პედაგოგებს

ტექსტში ბევრი რჩევაა, თუ არ გიყვარს ასეთი ნაწერების კითხვა და გირჩევნია შენსავე შეცდომაზე ისწავლო, ნუ წაიკითხავ, ჩემიანი ხარ.

კოლფილდივით, სელინჯერის პერსონაჟივით, შევდივართ ახალგაზრდა მასწავლებლები საკლასო ოთახებში: „მე მინდა კლდის პირზე, ჭვავის ყანაში უამრავ მოთამაშე ბავშვს ვუყურებდე და როგორც კი რომელიმე მათგანი გადავარდნას დააპირებს, ვიჭერდე“ - ზუსტად ამ ენთუზიაზმით. ძალიან გვინდა სწავლა-სწავლების პროცესი თამაშს ჰგავდეს, თამაში ხომ წარმოსახვაა, თავისუფლება, ბევრი სივრცე. მოკლედ, ყველაფერი ის, რაც ბავშვებს უყვართ და სჭირდებათ განვითარებისთვის. ჰოლდენმა იცის, რომ გადავარდნის საფრთხე გარდაუვალია, უნდა რომ უყურებდეს მათ და იჭერდეს - მეტი არაფერი.

მაშ, პირველი და მთავარი რჩევა: დაივიწყე ეს ენთუზიაზმი, ჯერ უნდა მიგიღონ. პრაგმატულად შეხედე ყველაფერს და შეისწავლე სიტუაცია, ოღონდ არ დაგავიწყდეს მთავარი: შენ მაგალითი ხარ მოსწავლეებისთვის, როგორადაც მოიქცევი, ისე მოგექცევიან, ამიტომ იყავი ზრდილობიანი, პატივი ეცი მათ წინარე ცოდნას, სურვილებს, ინტერესებსა და დამოკიდებულებებს. მოსწავლეს ვერ „აჯობებ“! არც მოინდომო, რომ ხმას აუწევ და ასე გააჩუმებ. საკლასო ოთახში ბუზის გაფრენის ხმა კი არა, ბავშვების სილაღის, მათი თავისუფლების და აზრების ხმა უნდა გესმოდეს, ნუ დათრგუნავ მათ, ასე პატივისცემას დაკარგავ - „თუ ბავშვში ცელქს ჩაკლავ, ბრძენს ვეღარ აღზრდი“.

გაიცანი. დააცადე, რომ გაგიცნონ. მაშინათვე ნუ გამოიყენებ შენს ახალ მეთოდებს, სტილს, უნივერსიტეტში ნასწავლის დამკვიდრებას ნუ შეეცდები. იქ ხომ იმასაც გვასწავლიდნენ, რომ თითოეულ კლასს თავისი დინამიკა აქვს, წარსული გამოცდილება, ღირებულებათა სისტემა. ხოდა, ეცადე, დააკვირდე და შეისწავლო. მხოლოდ შემდეგ მიხვდები, რა უნდა შეცვალო და როგორ. იყავი დამკვირვებლის პოზიციაში, მეტად მოისმინე. ზოგიერთი კლასი მაშინვე მიგიღებს, ზოგიერთი - ვერ, დრო დასჭირდება.

შენ თუ გსიამოვნებს კონკრეტულ თემაზე საუბარი, კონკრეტული გაკვეთილის ახსნა, არ ნიშნავს, რომ მოსწავლეებს ეს სჭირდებათ. როცა გაკვეთილზე შედიხარ, გქონდეს გეგმა, დღის, კვირის, თვის მიზნები. გაკვეთილის დასრულებისთანავე საკუთარ თავს ჰკითხე, უახლოვდები თუ არა მიზანს, გაზომე შედეგები, იკვლიე მოსწავლეების საჭიროებები, იმოქმედე ამის მიხედვით.

კარგად გაეცანი ეროვნულ სასწავლო გეგმას, კანონს ზოგადი განათლების შესახებ, იკითხე პროფესიული ლიტერატურა. ხშირად გადაიკითხე ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები, დააკვირდი: იქ არსად წერია, რომ ზმნის ყველა კატეგორიის სწავლა სავალდებულოა თითოეული მოსწავლისთვის, სამაგიეროდ, აუციელებელია ერთმანეთის პატივისცემას, მოსმენას მივაჩვიოთ და ა. შ. ხშირად დაფიქრდი გეგმის თითოეულ პუნქტზე.

ძალიან მნიშვნელოვანია შეფასების კრიტერიუმები და მაქსიმალურად დეტალურად ახსნილი დავალების პირობა. მხოლოდ გვერდებს ნუ მიუთითებ. აუხსენი, რა, როგორ და რა თანმიმდევრობით უნდა შეასრულონ. მათ უნდა იცოდნენ, რაში და როგორ ვაფასებთ. ეს, ყველა სხვა სიკეთესთან ერთად, მოსწავლეებში უსამართლობის განცდას აგარიდებს. თავადაც შექმნან კრიტერიუმები. მოიფიქრე აქტივობები (საკლასო, საშინაო), რომლებიც შეფასების კრიტერიუმების მნიშვნელობას გააზრებინებს მოსწავლეებს. 

გაიხსენე ბლუმის ტაქსონომიაც. ნუ დასვამ მხოლოდ ფაქტობრივ ინფორმაციაზე ორიენტირებულ კითხვებს. გაიაზრონ, გამოიყენონ, შეაფასონ, გამოთქვან საკუთარი აზრი, რეალურ ცხოვრებასთან დააკავშირონ, პირად გამოცდილებასთან. ჩვენ ხომ ცოდნასთან ერთად უნარებსა და ღირებულებებზე ვმუშაობთ. ნუ იქნები რამდენიმე ბავშვზე ორიენტირებული. თუკი რამდენიმეს „ამოიჩემებ“, მათ მოაყოლებ ხოლმე, (ადექი, მოყევი, დაჯექის პრინციპით) ზარიც „მოგისწრებს“ და ამ დროს სინდისი არ შეგაწუხებს, ეს პროფესია შენი არ არის. არ მომერიდება იმის დაწერის, რომ არაკეთილსინდისიერად მოიქცევი. ბავშვობის ტრავმები მთელი ცხოვრება მიჰყვებათ ხოლმე ადამიანებს. მასწავლებელი ავითარებს თავდაჯერებულობის განცდას. ნუ მიაწებებ იარლიყებს, შეეცადე მრავალი მხრიდან შეხედო მათ შესაძლებლობებს. არ დაჩაგრო სიტყვებითა და ზოგჯერ გაუცნობიერებელი ქმედებებით. რწმენა გაუღვივე, რომ გარემოებების მიუხედავად შეუძლია წარმატებული და ბედნიერი მომავლის შექმნა - ეს განცდა ბავშვობიდან ყალიბდება. ამისთვის საკმარისია, გაკვეთილზე საჭიროდ, დაფასებულ და პატივსაცემ მოსწავლეებად იგრძნონ თავი.

განვითარდი, იკითხე, იკვლიე. გამოყავი ნახევარი საათი დღის ბოლოს, რომ ჩაიწერო, რა ხდებოდა ამა თუ იმ კლასში, რა მოლოდინი გქონდა, რატომ გამართლდა ან რატომ ვერ გამართლდა. გახსოვდეს, რომ ის რესურსები, რომლებსაც მოსწავლეებს სთავაზობ, უმნიშვნელოვანესია. თავადაც შექმენი. წიგნი ერთ-ერთი რესურსია და მხოლოდ მას ნუ დაეყრდნობი. გადადე ხოლმე, თუ შენი მოსწავლეების საჭიროებებს ვერ მოარგებ ამა თუ იმ საკითხსა და სავარჯიშოს. 

ყველაზე გულწრფელი ოცნებების, მრავალფეროვანი შესაძლებლობების, უცნაური წყენების, ზოგჯერ იმედგაცრუებების, მძაფრი ემოციების, თავგადასავლების და თავდავიწყებით შეყვარების ადგილია საკლასო ოთახი. გილოცავ ამ მუდმივ თავგადასავალს. პირადად მე, სადაც არ უნდა წავიდე, ყველაფერი იქნება პარალელურად. ჯერ იქნება სკოლა, მოსწავლეები, მათთან ურთიერთობა და შემდეგ დანარჩენი სხვა. 

დაბოლოს, ეს ტექსტი ჩემს შეცდომებზე დაკვირვების შედეგია. ახლა უფრო გვესმის მე და სელინჯერის გმირს ერთმანეთის. ვიცი, ბევრი შეცდომა იქნება მომავალშიც (სწავლა-სწავლება ცოცხალი პროცესია), მაგრამ მიმიღეს და მომცეს თამაშში ჩართვის უფლება და საშუალება. კონსტრუქტივიზმი ჰქვია თამაშს - თვითონ აღმოაჩენენ, თვითონ აგებენ, თვითონ ეძებენ და არც ფიქრობენ, რომ სადმე გადავარდნის საფრთხეა.

ეს უდიდესი მიზნების სფეროა, დაუჯერე შენს მიზნებს და ხელისშემშლელი ფაქტორები ვერაფერს დაგაკლებს. 

ავტორი: ნანა სამუშია 

შეიძლება დაინტერესდეთ

ჩვენთვის მთავარია, მასწავლებელს, პირველ რიგში, ეცალოს მოსწავლისთვის, საკლასო ოთახში დაიხარჯოს ბოლომდე, ჩაატაროს ხარისხიანი გაკვეთილი

ჩვენთვის მთავარია, მასწავლებელს, პირველ რიგში, ეცალოს მოსწავლისთვის, საკლასო ოთახში დაიხარჯოს ბოლომდე, ჩაატაროს ხარისხიანი გაკვეთილი

ჩვენთვის მთავარია, მასწავლებელს, პირველ რიგში, ეცალოს მოსწავლისთვის, საკლასო ოთახში დაიხარჯოს ბოლომდე, ჩაატაროს ხარისხიანი გაკვეთილი, – განაცხადა განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მოადგილემ, თამარ მახარაშვილმა საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „გადაწყვეტილება“.

„საბოლოო ჯაში, ჩვენი მთავარი სამიზნე, ვისთვისაც ყველა ერთად ვშრომობთ, არის მოსწავლე, მაგრამ მთავარი, ვისაც შესაბამისი განათლება მიაქვს, არის მასწავლებელი. ამიტომ მთელი ჩვენი ძალისხმევა მიმართულია იქითკენ, რომ მასწავლებლის პროფესია იყოს აღიარებული და დაფასებული, მასწავლებელმა თავი იგრძნოს კომფორტულად და აკეთოს მთავარი. რა არის მთავარი? ჩვენთვის მთავარია, მასწავლებელს, პირველ რიგში, ეცალოს მოსწავლისთვის, საკლასო ოთახში დაიხარჯოს ბოლომდე, ჩაატაროს ხარისხიანი გაკვეთილი და მას სისტემამ არ დაუდოს რამენაირი ბიუროკრატია, რომ ამ მთავარ მიზანს როგორმე მოაცილოს. მე მინდა, დღეს ამ პერსპექტივიდან შევხედოთ მთლიანად სქემას, იმას, რაც გვაქვს, მასწავლებლის პროფესიული განვითარება, და ეს მთავარი კონცეპტია ჩვენი მხრიდან, რაც ჩვენი ანალიტიკის, მოკვლევის ფარგლებში დავინახეთ. ეს კვლევა კიდევ გრძელდება და, საბოლოო ჯამში, ძალიან მალე გვექნება შედეგები“, – განაცხადა მახარაშვილმა.

მისი თქმით, როგორც ქვეყნის პრემიერმა დააანონსა, სრული დატვირთვის მქონე მასწავლებლებს სახელფასო ანაზღაურება, საშუალოდ, 500 ლარის ფარგლებში ეზრდებათ, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია.

როგორც მახარაშვილმა აღნიშნა, სამინისტროს თვითმიზანი არ არის, რომ აუცილებლად რაღაც უნდა შეცვალოს.

„მთავარია, სამართლიანობის პრინციპები იყოს დაცული. ის, რაც შეიმჩნევა და რაც კატეგორიულად არ გვინდა, იყოს, არის საკითხი, რომ, რეალურად, მასწავლებელი ამბობს: თქვენ წამყვანი რომ ბრძანდებით, მენტორი ან უფროსი, ნიშნავს თუ არა იმას, რომ თქვენ ჩემზე უკეთეს გაკვეთილს ატარებთ საკლასო ოთახში? ჩვენ, აი, ამ კითხვებიდან გამოვალთ და მივიღებთ იმ პასუხებს, რომლებიც ერთად გადაგვაწყვეტინებს, არის თუ არა რამე შესაცვლელი. იქნებ არაფერი არ არის შესაცვლელი. ჩვენი თვითმიზანი არ არის, რომ აუცილებლად რაღაც უნდა შევცვალოთ, მაგრამ დაგროვილმა ინფორმაციამ, გამოცდილებამ და ანალიტიკამ გვაჩვენა, რომ საქმე მთლად მაინცდამაინც კარგად არ გვაქვს“, – განაცხადა მახარაშვილმა.

მისივე თქმით, როდესაც საუბარია მასწავლებლის პროფესიულ განვითარებაზე და ხარისხის უზრუნველყოფაზე, არ შეიძლება, ეს ვინმემ ეჭვქვეშ დააყენოს, უნდა არსებობდეს თუ არა, მაგრამ მნიშვნელოვანია, წარიმართოს ფართო დისკუსია, რამდენად კარგია შემოთავაზებული მოდელი და უკუკავშირები.

„ათასობით მასწავლებელს შევხვდით და ამ თემაზე ჩვენ გვაქვს ღია მსჯელობა. საკლასო ოთახში თავის საქმიანობაში რა პრობლემასაც მასწავლებელი ხედავს, ეს მათგან უნდა მოვისმინოთ. ამიტომ ძალიან საინტერესოა მასწავლებლების მოსმენა და ჩვენ ერთად გვაქვს გადაწყვეტილება მისაღები, თუ რამე დასახვეწია, უნდა დავხვეწოთ, თუ ყველაფერი კარგად არის, ესე იგი, ისე იქნება, როგორც არის“, – განაცხადა მახარაშვილმა.

ამასთან, მინისტრის მოადგილემ თქვა, რომ რაც შეეხება მასწავლებლის მიერ მოპოვებულ სტატუსს, ეს საკითხი კითხვის ნიშნის ქვეშ არ დგას და ვერც დადგება.

„ის შრომა და ის შემოთავაზებული ვერსიები, რასაც სახელმწიფო აქამდე გთავაზობდათ, როგორი ფორმითაც არ უნდა ყოფილიყო და დღეს ეს სამსჯელო შეიძლება, გავხადოთ თუ არ გავხადოთ, აქ მოპოვებული სტატუსი კითხვის ნიშნის ქვეშ არც დგას და ვერც დადგება. შრომა, რომელიც თითოეულმა თქვენგანმა გასწია, არის დასაფასებელი და, რასაკვირველია, ყოველთვის ასე იქნება აღიარებული ჩვენი მხრიდან, მაგრამ ვსაუბრობთ იმაზე, რა შეგვიძლია, გავაკეთოთ უკეთესობისთვის და რა ნაბიჯები შეიძლება, გადაიდგას, რომ მთავარ მიზანს მივაღწიოთ – გვეცალოს მოსწავლისთვის“, – განაცხადა თამარ მახარაშვილმა.

წყარო: ​1TV.GE

წაიკითხეთ სრულად