Baby Bag

„მოსწავლეს ვერ აჯობებ“ - რჩევები დამწყებ პედაგოგებს

„მოსწავლეს ვერ აჯობებ“ - რჩევები დამწყებ პედაგოგებს

ტექსტში ბევრი რჩევაა, თუ არ გიყვარს ასეთი ნაწერების კითხვა და გირჩევნია შენსავე შეცდომაზე ისწავლო, ნუ წაიკითხავ, ჩემიანი ხარ.

კოლფილდივით, სელინჯერის პერსონაჟივით, შევდივართ ახალგაზრდა მასწავლებლები საკლასო ოთახებში: „მე მინდა კლდის პირზე, ჭვავის ყანაში უამრავ მოთამაშე ბავშვს ვუყურებდე და როგორც კი რომელიმე მათგანი გადავარდნას დააპირებს, ვიჭერდე“ - ზუსტად ამ ენთუზიაზმით. ძალიან გვინდა სწავლა-სწავლების პროცესი თამაშს ჰგავდეს, თამაში ხომ წარმოსახვაა, თავისუფლება, ბევრი სივრცე. მოკლედ, ყველაფერი ის, რაც ბავშვებს უყვართ და სჭირდებათ განვითარებისთვის. ჰოლდენმა იცის, რომ გადავარდნის საფრთხე გარდაუვალია, უნდა რომ უყურებდეს მათ და იჭერდეს - მეტი არაფერი.

მაშ, პირველი და მთავარი რჩევა: დაივიწყე ეს ენთუზიაზმი, ჯერ უნდა მიგიღონ. პრაგმატულად შეხედე ყველაფერს და შეისწავლე სიტუაცია, ოღონდ არ დაგავიწყდეს მთავარი: შენ მაგალითი ხარ მოსწავლეებისთვის, როგორადაც მოიქცევი, ისე მოგექცევიან, ამიტომ იყავი ზრდილობიანი, პატივი ეცი მათ წინარე ცოდნას, სურვილებს, ინტერესებსა და დამოკიდებულებებს. მოსწავლეს ვერ „აჯობებ“! არც მოინდომო, რომ ხმას აუწევ და ასე გააჩუმებ. საკლასო ოთახში ბუზის გაფრენის ხმა კი არა, ბავშვების სილაღის, მათი თავისუფლების და აზრების ხმა უნდა გესმოდეს, ნუ დათრგუნავ მათ, ასე პატივისცემას დაკარგავ - „თუ ბავშვში ცელქს ჩაკლავ, ბრძენს ვეღარ აღზრდი“.

გაიცანი. დააცადე, რომ გაგიცნონ. მაშინათვე ნუ გამოიყენებ შენს ახალ მეთოდებს, სტილს, უნივერსიტეტში ნასწავლის დამკვიდრებას ნუ შეეცდები. იქ ხომ იმასაც გვასწავლიდნენ, რომ თითოეულ კლასს თავისი დინამიკა აქვს, წარსული გამოცდილება, ღირებულებათა სისტემა. ხოდა, ეცადე, დააკვირდე და შეისწავლო. მხოლოდ შემდეგ მიხვდები, რა უნდა შეცვალო და როგორ. იყავი დამკვირვებლის პოზიციაში, მეტად მოისმინე. ზოგიერთი კლასი მაშინვე მიგიღებს, ზოგიერთი - ვერ, დრო დასჭირდება.

შენ თუ გსიამოვნებს კონკრეტულ თემაზე საუბარი, კონკრეტული გაკვეთილის ახსნა, არ ნიშნავს, რომ მოსწავლეებს ეს სჭირდებათ. როცა გაკვეთილზე შედიხარ, გქონდეს გეგმა, დღის, კვირის, თვის მიზნები. გაკვეთილის დასრულებისთანავე საკუთარ თავს ჰკითხე, უახლოვდები თუ არა მიზანს, გაზომე შედეგები, იკვლიე მოსწავლეების საჭიროებები, იმოქმედე ამის მიხედვით.

კარგად გაეცანი ეროვნულ სასწავლო გეგმას, კანონს ზოგადი განათლების შესახებ, იკითხე პროფესიული ლიტერატურა. ხშირად გადაიკითხე ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები, დააკვირდი: იქ არსად წერია, რომ ზმნის ყველა კატეგორიის სწავლა სავალდებულოა თითოეული მოსწავლისთვის, სამაგიეროდ, აუციელებელია ერთმანეთის პატივისცემას, მოსმენას მივაჩვიოთ და ა. შ. ხშირად დაფიქრდი გეგმის თითოეულ პუნქტზე.

ძალიან მნიშვნელოვანია შეფასების კრიტერიუმები და მაქსიმალურად დეტალურად ახსნილი დავალების პირობა. მხოლოდ გვერდებს ნუ მიუთითებ. აუხსენი, რა, როგორ და რა თანმიმდევრობით უნდა შეასრულონ. მათ უნდა იცოდნენ, რაში და როგორ ვაფასებთ. ეს, ყველა სხვა სიკეთესთან ერთად, მოსწავლეებში უსამართლობის განცდას აგარიდებს. თავადაც შექმნან კრიტერიუმები. მოიფიქრე აქტივობები (საკლასო, საშინაო), რომლებიც შეფასების კრიტერიუმების მნიშვნელობას გააზრებინებს მოსწავლეებს. 

გაიხსენე ბლუმის ტაქსონომიაც. ნუ დასვამ მხოლოდ ფაქტობრივ ინფორმაციაზე ორიენტირებულ კითხვებს. გაიაზრონ, გამოიყენონ, შეაფასონ, გამოთქვან საკუთარი აზრი, რეალურ ცხოვრებასთან დააკავშირონ, პირად გამოცდილებასთან. ჩვენ ხომ ცოდნასთან ერთად უნარებსა და ღირებულებებზე ვმუშაობთ. ნუ იქნები რამდენიმე ბავშვზე ორიენტირებული. თუკი რამდენიმეს „ამოიჩემებ“, მათ მოაყოლებ ხოლმე, (ადექი, მოყევი, დაჯექის პრინციპით) ზარიც „მოგისწრებს“ და ამ დროს სინდისი არ შეგაწუხებს, ეს პროფესია შენი არ არის. არ მომერიდება იმის დაწერის, რომ არაკეთილსინდისიერად მოიქცევი. ბავშვობის ტრავმები მთელი ცხოვრება მიჰყვებათ ხოლმე ადამიანებს. მასწავლებელი ავითარებს თავდაჯერებულობის განცდას. ნუ მიაწებებ იარლიყებს, შეეცადე მრავალი მხრიდან შეხედო მათ შესაძლებლობებს. არ დაჩაგრო სიტყვებითა და ზოგჯერ გაუცნობიერებელი ქმედებებით. რწმენა გაუღვივე, რომ გარემოებების მიუხედავად შეუძლია წარმატებული და ბედნიერი მომავლის შექმნა - ეს განცდა ბავშვობიდან ყალიბდება. ამისთვის საკმარისია, გაკვეთილზე საჭიროდ, დაფასებულ და პატივსაცემ მოსწავლეებად იგრძნონ თავი.

განვითარდი, იკითხე, იკვლიე. გამოყავი ნახევარი საათი დღის ბოლოს, რომ ჩაიწერო, რა ხდებოდა ამა თუ იმ კლასში, რა მოლოდინი გქონდა, რატომ გამართლდა ან რატომ ვერ გამართლდა. გახსოვდეს, რომ ის რესურსები, რომლებსაც მოსწავლეებს სთავაზობ, უმნიშვნელოვანესია. თავადაც შექმენი. წიგნი ერთ-ერთი რესურსია და მხოლოდ მას ნუ დაეყრდნობი. გადადე ხოლმე, თუ შენი მოსწავლეების საჭიროებებს ვერ მოარგებ ამა თუ იმ საკითხსა და სავარჯიშოს. 

ყველაზე გულწრფელი ოცნებების, მრავალფეროვანი შესაძლებლობების, უცნაური წყენების, ზოგჯერ იმედგაცრუებების, მძაფრი ემოციების, თავგადასავლების და თავდავიწყებით შეყვარების ადგილია საკლასო ოთახი. გილოცავ ამ მუდმივ თავგადასავალს. პირადად მე, სადაც არ უნდა წავიდე, ყველაფერი იქნება პარალელურად. ჯერ იქნება სკოლა, მოსწავლეები, მათთან ურთიერთობა და შემდეგ დანარჩენი სხვა. 

დაბოლოს, ეს ტექსტი ჩემს შეცდომებზე დაკვირვების შედეგია. ახლა უფრო გვესმის მე და სელინჯერის გმირს ერთმანეთის. ვიცი, ბევრი შეცდომა იქნება მომავალშიც (სწავლა-სწავლება ცოცხალი პროცესია), მაგრამ მიმიღეს და მომცეს თამაშში ჩართვის უფლება და საშუალება. კონსტრუქტივიზმი ჰქვია თამაშს - თვითონ აღმოაჩენენ, თვითონ აგებენ, თვითონ ეძებენ და არც ფიქრობენ, რომ სადმე გადავარდნის საფრთხეა.

ეს უდიდესი მიზნების სფეროა, დაუჯერე შენს მიზნებს და ხელისშემშლელი ფაქტორები ვერაფერს დაგაკლებს. 

ავტორი: ნანა სამუშია 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ცენტრი უნდა ეცადოს, მხარი დაუჭიროს მასწავლებლებს და იზრუნოს მათ პროფესიულ განვითარებაზე. თუმცა, საუნივერსიტეტო განათლების ტრენინგით ჩანაცვლება წარმოუდგენელია“

„ცენტრი უნდა ეცადოს, მხარი დაუჭიროს მასწავლებლებს და იზრუნოს მათ პროფესიულ განვითარებაზე. თუმცა, საუნივერსიტეტო განათლების ტრენინგით ჩანაცვლება წარმოუდგენელია“

რა თქმა უნდა, მხოლოდ ტრენინგი არ არის იმის განმსაზღვრელი, თუ როგორი მასწავლებელი გვყავს, - განაცხადა მასწავლებლის სახლის“ დირექტორის მოადგილემ, მანანა რატიანმა საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „აქტუალური თემა მაკა ცინცაძესთან ერთად“ სტუმრობისას.

„რა თქმა უნდა, ჩვენი ცენტრი თავისი ფუნქციებიდან გამომდინარე უნდა ეცადოს, რომ მხარი დაუჭიროს მასწავლებლებს და იზრუნოს მათ პროფესიულ განვითარებაზე. თუმცა, საუნივერსიტეტო განათლების ტრენინგით ჩანაცვლება წარმოუდგენელია. ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს იმას, თანმიმდევრულად ვინ შემოდის სისტემაში და საიდან შემოდის. მასწავლებლად შემოსვლის ღია კარის პოლიტიკა რომ გვქონდა, ვინც კი უმუშევარი იყო, ვისაც არ დაეზარა, სხვაგან სამუშაო ვერ ნახა და მასწავლებლად აღმოჩნდა, ეს რა თქმა უნდა, პრობლემა იყო, რადგან მათ შესაბამისი განათლება არ ჰქონდათ მიღებული. თუმცა, ძალიან მნიშვნელოვანია ის, თუ ახლა ვინ შემოვა მასწავლებლად და როგორი იქნება მათი თუნდაც, სკოლის დონეზე, ან აკადემიური მხარდაჭერა“, - განაცხადა მასწავლებლის სახლის დირექტორის მოადგილემ.

ამ განცხადებით მანანა რატიანმა გადაცემის წამყვანის შეკითხვას უპასუხა, რამდენად შეიძლება, ცენტრის მიერ შექმნილი მექანიზმი ეფექტიანად ჩაითვალოს იმ რეალობაში, როცა პედაგოგთა უმრავლესობა სტატუსის შეცვლას მინიმალური ზღვარის გადალახვით ახერხებს.

როგორც მანანა რატიანმა აღნიშნა, საბაკალავრო და მაგისტრის პროგრამების გარდა, არსებობს 60-კრედიტიანი ერთწლიანი პროგრამები, სადაც ძალიან მაღალი დაინტერესება აქვთ ახალგაზრდებს, რომლებიც სისტემაში მოდიან და ამ შემთხვევაში მნიშვნელოვანია, მათ გზა გაეხსნათ, რომ სკოლაში შევიდნენ.

„ისინი ნამდვილად გადიან და აჩვენებენ, რომ 60 პროცენტზეც აქვთ გამოცდა ჩაბარებული, პედაგოგიური მეთოდოლოგიაც ნასწავლი აქვთ, მოზარდთა განვითარების ფსიქოლოგიაც, საგნობრივი მეთოდოლოგიაც და შესაბამისად, ისინი ღირსეული კადრები იქნებიან“, - განაცხადა მანანა რატიანმა.

მისი თქმით, ამავდროულად არსებობს მაძიებლობის პროგრამა, რომელიც კადრს ორმხრივად ავითარებს, თუ მას შესაბამისი კვალიფიკაცია არ აქვს.

„პირველი, ეს არის მომზადების აკადემიური ნაწილი, რაც გრძელვადიანი პროგრამის გავლას გულისხმობს და მეორე არის სკოლის ბაზაზე ხელშეწყობა ტუტორის დახმარებით, რომელიც მასწავლებელს ადგილზე ეხმარება, რომ რაც თეორიულად შეისწავლა, მოსწავლეებთან ამის გადატანა მოახერხოს და ამ პროცესებში მხარდაჭერა გამოუცხადოს“, - განაცხადა მანანა რატიანმა.

მაკა ცინცაძის შეკითხვაზე, შეცვლის თუ არა არსებულ ვითარებას ის გარემოება, რომ მასწავლებლისთვის გამოცდებზე გასვლა მიმდინარე წლიდან სავალდებულო ხდება, რატიანმა აღნიშნა, რომ ეს სკოლაში არსებულ მოცემულობას შეცვლის.

„ეს სკოლაში არსებულ მოცემულობას შეცვლის იმ მიმართულებით, რომ მათ ადგილას, ვინც 2010 წლიდან მოყოლებული საკუთარი კომპეტენციები არ დაადასტურა, ცხადდება ვაკანსია და შესაბამისად, ახალბედა მასწავლებლებისთვის ჩნდება შესაძლებლობა, რომ სკოლაში დასაქმდნენ. თუმცა, ბუნებრივია, მხარდაჭერა მათაც სჭირდებათ, რადგან არ შეიძლება, ადამიანი კლასის წინაშე დადგეს და ის ამ პროცესში მარტო მივატოვოთ. ასეთ შემთხვევაში შეიძლება, ის სკოლიდან გაგვექცეს. მეორე არის ის, რომ, ვინც სკოლაში იქნება, ავად თუ კარგად, კომპეტენციის მინიმალური თუ მაქსიმალური დადასტურებით, ყველას რაღაც ფორმით დადასტურებული კომპეტენცია ექნება და ეს უკვე არის წინ გადადგმული ნაბიჯი“, - განაცხადა მანანა რატიანმა.

შეკითხვაზე, განსაზღვრავს თუ არა სტატუსი მასწავლებლის კვალიფიციურობას, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის დირექტორის მოადგილემ განაცხადა, რომ როგორც საერთაშორისო კვლევამ აჩვენა, მასწავლებლის სტატუსი რაც უფრო მაღალია, მოსწავლეები მით უკეთეს შედეგს აჩვენებენ, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ მასწავლებლის სტატუსსა და მოსწავლეების შედეგს შორის ბმა ნამდვილად არის და რა თქმა უნდა, ამას კიდევ უფრო განვითარება უნდა.

წყარო: ​1tv.ge

წაიკითხეთ სრულად