Baby Bag

რძის პროდუქტის როლი ბავშვთა კვებაში

რძის პროდუქტის როლი ბავშვთა კვებაში

ჯანმრთელი ბავშვი ძლიერი იმუნიტეტით, ალბათ, ყველა დედის ოცნებაა. ბავშვის ჯანმრთელობაზე ზრუნვა მისი მუცლადყოფნის პერიოდში იწყება და დაბადების პირველი წუთებიდან მის ზრდასრულობამდე გრძელდება. განსაკუთრებული როლი კი ამ ყველაფერში ეკოლოგიასთან და გარემო პირობებთან ერთად, რა თქმა უნდა, სწორ კვებას ენიჭება. რა მიკროელემენტები და ვიტამინები სჭირდება ბავშვს და რა როლი უკავია ბავშვთა კვებაში რძეს და რძის პროდუქტებს ამაზე პედიატრს, მედიცინის აკადემიური დოქტორს მაია ჩხაიძეს ვესაუბრეთ.

ქალბატონო მაია, რომელი პროდუქტებია ბავშვთა კვებაში აუცილებელი და რა ადგილი უკავია ამ პროდუქტებში რძეს და მის ნაწარმს?

- რძე და რძის პროდუქტები ბავშვთა კვების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია, წარმოადგენენ ცილების და ენერგიის შესანიშნავ წყაროს. ასევე შეიცავენ ვიტამინების და მინერალების ფართო სპექტრს.

რძე და რძის ნაწარმი არის ენერგიის, ცილების, ცხიმების (ძირითადად ნაჯერი), ვიტამინების (რიბოფლავინი, B12, Aდა D ვიტამინი) და მინერალების (კალციუმი, იოდი, ფოსფორი, თუთია) წყარო. ეს ჯგუფი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბავშვთა ასაკში ძვალ-სახსროვანი სისტემის ჩამოყალიბებისთვის და ჯანსაღი კბილებისათვის.

ცილას აქვს ყველა უჯრედში, სტრუქტურული და ფუნქციური როლი და უმნიშვნელოვანესია ზრდისთვის. ცილაზე მოთხოვნილება შეესაბამება სხეულის ზომებს და ასაკს. მისი კარგი წყაროა: უცხიმო ხორცი, ფრინველის ხორცი, ზღვის პროდუქტები, რძე, რძის ნაწარმი, კვერცხი, პარკოსნები, თხილეული და მცენარის თესლები.

რას იღებს ბავშვი რძითა და რძის პროდუქტებით?

- რძის პროდუქტებთან ერთად ბავშვის ორგანიზმი ღებულობს ყველაზე მეტად ვიტამინ D-ს და კალციუმს. ვიტამინი D აძლიერებს კალციუმის შეწოვას, რაც მნიშვნელოვანია ძვლოვანი სისტემის განვითარებისთვის და ჯანმრთელი კბილებისთვის. მისი ნაკლებობა ბავშვებში ძირითადად რაქიტის სახით გამოვლინდება. ვიტამინი D-ს საკვები წყაროები ცოტაა, ამიტომაც ვიტამინი D-ს ადექვატური რაოდენობის მიღება მხოლოდ საკვებით რთულია. მზის სხივები ან ულტრაიისფერი სხივები ვიტამინი D-ს კიდევ ერთი წყაროა. ამიტომ პედიატრები ხშირად ვურჩევთ მშობლებს მზის აბაზანებს, სუფთა ჰაერზე ბავშვის გასეირნებას... ჩვილი ბავშვებისათვის ასევე რეკომენდებულია ვიტამინი D-ს 400 ს.ე. (10 მკგ) მიღება დღეში ერთხელ

საკვები პროდუქტების უმეტესობა D ვიტამინს არ შეიცავს. შედარებით მდიდარია ამ ვიტამინით ცხიმიანი თევზი. ვეგეტარიანელი ბავშვისთვის D ვიტამინის ალტერნატიულ წყაროს შეიძლება წარმოადგენდეს D ვიტამინით გამდიდრებული რძე ან მარცვლოვნები.

ასევე უმნიშვნელოვანესია რძის მიღება კალციუმის თვალსაზრისით. კალციუმი აუცილებელია ძვლებისთვის და კბილებისთვის. რძე და ზოგიერთი რძის ნაწარმი (მაგ. იოგურტი, მაწონი და ყველი) კალციუმის მიღების ერთ-ერთი საუკეთესო წყაროა. რძეს კალციუმის საბადოსაც ვეძახით.

ბავშვებს კალციუმზე მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად ყოველდღე 2-3 ულუფა რძის ან რძის ნაწარმის მიღება სჭირდებათ. დაბალცხიმიანი რძე და რძის ნაწარმი შეიცავს იმდენ ან იმაზე მეტ კალციუმს, რამდენიც არის ჰომოგენიზებულ და ცხიმმოუხდელ რძეში.

ბავშვებისთვის ვინც ვერ/არ იღებს ძროხის რძეს, რეკომენდებულია კალციუმით გამდიდრებული ალტერნატიული რძე. რძის შაქრის, ლაქტოზის აუტანლობისას ასევე რეკომენდაციას ვაძლევთ ბავშვმა მიიღოს ულაქტოზო რძე და მისი ნაწარმი. იმ შემთხვევაში თუ ბავშვი კალციუმით და ვიტამინი D მდიდარ პროდუქტებს მაინც არ იღებს, საჭიროა ამ პრეპარატების დამატებით მიცემა.

კალციუმის წყაროს 75 პროცენტს რძე და რძის ნაწარმი შეადგენს. ვეგეტარიანელი ბავშვების შემთხვევაში თუ ის რძეს არ სვამს, ყოველდღიურად უნდა იღებდეს კალციუმით მდიდარ საკვებს (ბროკოლი, ჩინური კომბოსტო, თხილეული, თესლეული) ან კალციუმით გამდიდრებულ მარცვლეულს.

განსაკუთრებით მინდა გამოვყო რძის პროდუქტებში მაწონი, რომელიც ენდემური პროდუქტია. მაწონი ტრადიციული ქართული რძემჟავა პროდუქტია. რძემჟავა პროდუქტები განსაკუთრებით სასარგებლოა მათში შემავალი ბაქტერიების გამო. აღნიშნული ბაქტერიები - პრობიოტიკები - ცოცხალი მიკროორგანიზმებია, რომლებსაც შეუძლიათ სარგებლობა მოუტანონ ადამიანს, კერძოდ, დადებითი გავლენა მოახდინონ კუჭ-ნაწლავის ფუნქციონირებაზე. პრობიოტიკები ორგანიზმის მეგობარ ბაქტერიად მიიჩნევა. ისინი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს აძლიერებენ. პრობიოტიკებს ხშირად კეთილ ბაქტერიებს უწოდებენ, რომლებიც ორგანიზმში მოხვედრილ ცუდ ბაქტერიებს ებრძვიან. ისინი ერთგვარი ბარიერის ეფექტს ქმნიან, ნაწლავებს ცუდი ბაქტერიების ზემოქმედებისგან იცავენ, ამასთან, ანთების განვითარების რისკსაც ამცირებენ, რადგან ორგანიზმში პარაზიტების გავრცელებას უშლიან ხელს. გარდა ამისა, პრობიოტიკების დახმარებით ჩვენი იმუნური სისტემა ვირუსების წინააღმდეგ გაცილებით ეფექტურად მოქმედებს.

პრობიოტიკების ჯგუფში ბევრი ტიპის ბაქტერია შედის. განსაკუთრებით სასარგებლო ბაქტერიებად მიიჩნევა ლაქტობაცილა, ანუ რძისმჟავას ბაქტერია და ბიფიდობაქტერია. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ ადამიანმა რძემჟავა ბაქტერიის შემცველი საკვები რეგულარულად მიიღოს. ამ მხრივ, მაწონი, რომელიც ენდემურ დედოზეა დამზადებული, ყველაზე სასარგებლო პროდუქტია, რადგან ის ბუნებრივ პრობიოტიკებს შეიცავს. მასში განსაკუთრებით დიდი რაოდენობითაა კონცენტრირებული რძემჟავა. ამას ადასტურებს ის ფაქტიც, რომ მაწვნის შენახვის ვადა საკმაოდ ხანმოკლეა.

მაია ჩხაიძე - პედიატრი, მედიცინის აკადემიური დოქტორი

საქართველოს პედიატრთა აკადემიის გამგეობის თავმჯდომარე

R.

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ უნდა გაასინჯოთ ჩვილს თავდაპირველად მწვანე ან ყვითელი ფერის ვაშლი? - პედიატრი გირჩევთ

რატომ უნდა გაასინჯოთ ჩვილს თავდაპირველად მწვანე ან ყვითელი ფერის ვაშლი? - პედიატრი გირჩევთ
რატომ უნდა გაასინჯოთ ჩვილს თავდაპირველად მწვანე ან ყვითელი ფერის ვაშლი? - აღნიშნულ თემაზე პედიატრი თამარ ობგაიძე საუბრობს. გთავაზობს მის ​ბლოგს უცვლელად:

,,ვაშლი, ალბათ, მთელ მსოფლიოში ყველაზე პოპულარული ხილია, უამრავი ჯიშით, ფართო გავრცელებით. უმიც, მოშუშულიც, წვენის, პიურეს, თუ ნამცხვრის შემადგენლობაში, გემრიელი და სასარგებლოა.

წარმოშობით ცენტრალური აზიიდანაა, სადაც მისი ველური წინაპარი Malus sieversii ახლაც იზრდება.

ვაშლის შესახებ მთავარი ხუმრობა გეცოდინებათ - სამმა ვაშლმა შეცვალა სამყარო დასაბამიდან დღემდე - სამოთხის, ნიუტონის და სტივ ჯობსის.

არის კიდევ ერთი ცნობილი გამოთქმა ვაშლის შესახებ - ის გასული საუკუნიდან მოდის და უელესელებს ეკუთვნით - ,,ერთი ვაშლი დღეში და ექიმი არ დაგჭირდება! “

ჰოდა, მოდი, სწორედ ამ მიმართულებით გავშლი ჩემს ბლოგს ვაშლის შესახებ.

აი, ვაშლის საარგებლო ქიმია:

  • ვაშლის მთავარი შემადგენელი მარონუტრიენტები წყალი და ნახშირწყლებია. თუმცა ნახშირწყლები მარტივი შაქრებიითაა წარმოდგენილი (გლუკოზა, ფრუქტოზა, სუკროზა), ვაშლის გლიკემიური ინდექსი არ არის მაღალი
  • სავსეა C ვიტამინით
  • შეიცავს საკვები ბოჭკოების დიდ რაოდენობას, რაც ნაწლავური მიკროფლორის ზრდისა და განვითარებისათვის სჭირდება, ეს ნივთიერებები ყაბზობის პროფილაქტიკის საუკეთესო საშუალებაა
  • ცხოველებზე ჩატარებული კვლევების შედეგები მიუთითებენ, რომ ვაშლის შემადგენლობაში არსებულ ანტიქსიდანტებს, განსაკუთრებით, ქვერცენტინს ანტივირუსული, ანტიბაქტერიული და სიმსივნის საწინააღმდეგო მოქმედება აქვს. განსაკუთრებით აქტუალურია ეს კავშირი მსხვილი ნაწილავის კიბოს შემცირებულ რისკთან
  • 2019 წელს გამოქვეყნებული ექსპერიმენტული კვლევებმა აჩვენა, რომ ამ ნივთიერებებს ნერვული უჯრედების - ნეირონების დაცვა შეუძლიათ. შეგახსნებთ, რომ ნეირონები ის უჯრედებია, რომელთაც დაზიანების შემდეგ აღდგენის ან ახლით ჩანაცვლების უნარი არ აქვთ
  • ვაშლი შეიცავს კალიუმს, რაც გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ფუნქციონირებისათვის აუცილებელი მიკრონუტრიენტია
  • რკინა ის ნივთიერებაა, ურომლისოდაც ჰემოგლობინი არ სინთეზირდება. ამიტომ ვაშლი რკინადეფიციტური ანემიების პროფილაქტიკისათვის საუკეთესო საკვებია.
  • ვაშლის შემადგენლობაშია K ვიტამინი, რომელიც სისხლის შედედების პროცესებში მონაწილეობს

გახსოვდეთ, რომ ვაშლის მიღება გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომის დროს მუცლის ტკივილის და გაზების დაგროვებას იწვევს ფერნეტირებადი ორიგო, მონო- და დისაქრიდების შემცველობის გამო, ამიტომ ასეთ შემთხვევაში თქვენს პედიატრთან კონსულტაცია უნდა გაიაროთ

ვაშლის კანის ფერადოვნებას მის კანში ფლავანოიდების და ანთოციანების მაღალი შემცველობა უზრუნველყოფს. რაც უფრო მკევთრი ფერისაა ვაშლი, მით მეტია მასში პიგმენტები, რაზეც შეიძლება პატარას ალერგია ჰქონდეს.

ამიტომ, როცა ჩვილისათვის ვაშლს არჩევთ, თავდაპირველად გირჩევთ, მწვანე ან ყვითელი ფერის ვაშლი შეარჩიოთ. მისი შეტანა რაციონაში 6 თვიდან შეგიძლიათ, როცა ძუძუ უკვე აღარ აკმაყოფილებს ჩვილის მოთხოვნილებას საკვებ ინგრედიენტებზე და დამატებით კვებას იწყებთ.

არ დაგავიწყდეთ, რომ ვაშლი, ისევე როგორც ყველა ახალი საკვები, მცირე დოზებით უნდა დაიწყოთ და ბავშვის რეაქციას დააკვირდეთ.

მოკლედ, უელსელებმა იქნებ ცოტა უტრირებაც გააკეთეს, მაგრამ ვაშლი მართლა ძალიან სასარგებლო ხილია და აუცილებლად შეიტანეთ თქვენი პატარას რაციონში.


თქვენი ექიმი ჯანმრთელობას გისურვებთ!​''  - აღნიშნავს პედიატრი. 

წაიკითხეთ სრულად