Baby Bag

„თუ კვების პროცესის მიჯაჭვულობა დარღვეულია, ბავშვის საკვებთან დამოკიდებულება არაერთგვაროვანი იქნება,“- ფსიქოლოგი ირმა კვაჭაძე

„თუ კვების პროცესის მიჯაჭვულობა დარღვეულია, ბავშვის საკვებთან დამოკიდებულება არაერთგვაროვანი იქნება,“- ფსიქოლოგი ირმა კვაჭაძე

ფსიქოლოგმა ირმა კვაჭაძემ ბავშვის ჯანსაღი განვითარებისთვის ძუძუთი კვების მნიშვნელობის შესახებ ისაუბრა:

„ძუძუთი კვების პროცესი არის ყველაზე ინტიმური კავშირი დედასა და შვილს შორის, რომელიც დაბადებიდან პირველივე წამებში მყარდება. მუცლად ყოფნისას ბავშვი საკვებს დედის ჭიპლარით იღებს. ეს პროცესი მერეც გრძელდება. დაბადებიდან პირველი წელი ბავშვი გადის ორალურ ფაზას. ის სამყაროს ეცნობა პირით. მისი მოთხოვნილებები კმაყოფილდება პირით. ეს კონტაქტი არის მისი შფოთვის დამარეგულირებელი, დაცულობის გარანტი. ბავშვი პირით შეიცნობს სამყაროს. სწორედ ამიტომ, როდესაც ზრდასრულ ასაკში შფოთვა გვაქვს და ის არ არის გაცნობიერებული, მას კვებით ვირეგულირებთ, ან ფრჩხილების კვნეტის მოთხოვნილება გვაქვს. ეს არის ორალურ ფაზაში მომხდარი ცვლილებების დამსახურება. ამ ფაზას რამდენად ჯანსაღად გავივლით, ეს შემდგომ ასაკში აისახება.

ორალური ფაზა არის სიგნალი იმისა, რომ სამყარო აღიქვამს ჩემს მოთხოვნილებებს და ამას აკმაყოფილებს. ეს არის კვების პროცესის გამართულად ფუნქციონირება. ბუნებრივი კვების დროს ბევრად უფრო უსაფრთხოდ ხდება ამ პროცესის გავლა, ვიდრე ხელოვნური კვების დროს. ამ დროს მშობელი განსაკუთრებით ყურადღებით უნდა იყოს. როდესაც ბავშვის ორგანიზმში წარმოიშობა იმპულსი, რომ მას კვების მოთხოვნილება აქვს, დედა ამას გრძნობს, როდესაც ბავშვი ბუნებრივ კვებაზეა. ხელოვნურ კვებაზე იმპულსის დაფიქსირება გადავადდება 10-15 წუთით. ბავშვს აქვს განცდა, რომ უნდა კვება, მაგრამ როდის დაუკმაყოფილებენ სურვილს, არ იცის. როდესაც არ ხდება ამ სიგნალის დროულად დაკმაყოფილება, ბავშვში არაერთგვაროვანი ემოციები იჩენს თავს. თუ კვების პროცესის მიჯაჭვულობა დარღვეულია, ამ შემთხვევაში ბავშვის საკვებთან დამოკიდებულება არაერთგვაროვანი იქნება. ფსიქოანალიზი მთლიანად ამ ფაზის სწორად გავლაზეა დაყრდნობილი. ამ ფაზის გახანგრძლივებაც კი იგივე პრობლემაა, როგორც მისი არქონა,”- აღნიშნულ საკითხზე ირმა კვაჭაძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „უიქენდი“ ისაუბრა.

წყარო:​ „უიქენდი“

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად