Baby Bag

რა შედეგს იწვევს მამის პასიური ჩართულობა ბავშვის აღზრდის პროცესში?

რა შედეგს იწვევს მამის პასიური ჩართულობა ბავშვის აღზრდის პროცესში?
რა შედეგს იწვევს მამის პასიური ჩართულობა ბავშვის აღზრდის პროცესში და რამდენად დიდი როლი აქვს მას? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი.
- ბავშვის აღზრდის პროცესში, ძირითადად დედები არიან ხოლმე ჩართულები. რამდენად მნიშვნელოვანია მამის როლი?
- მამის როლი ბავშვის აღზრდის პროცესში ნამდვილად მნიშვნელოვანია. ბავშვს სჭირდება გვერდით, როგორც დედა, ისე მამა. მისთვის აუცილებელია მამა იყოს დაინტერესებული, მხარს უჭერდეს, უყვარდეს, უგებდეს და აფასებდეს. ამ მხრივ, მამის მიერ შეტანილი წვლილი განსხვავდება იმისგან, რასაც დედა აძლევს შვილებს და მხოლოდ დედასთან ურთიერთობა ამას ვერ ჩაანაცვლებს. დღეისათვის მამების როლი ბავშვების აღზრდის პროცესში შეცვლილია. ამ მხრივ შეინიშნება დადებითი ტენდენცია - მამების მეტი ჩართულობა ბავშვთან დაკავშირებულ სხვადასხვა პროცესში. მამის მონაწილეობა აღზრდაში აღარ შემოიფარგლება მხოლოდ ფინანსური მხარდაჭერით და დისციპლინის უზრუნველყოფით. ეს ტენდენცია იკვეთება იმ მომენტებშიც, რომ დღეს უფრო ხშირად ნახავთ მამას, რომელიც მიჰყვება შვილს ექიმთან კონსულტაციაზე, მშობელთა კრებაზე ან უბრალოდ თავისუფალ დროს ატარებს ბავშვთან. ეს გარკვეულწილად დაკავშირებულია შეცვლილ სოციალურ და ეკონომიკურ რეალობასთან - მამებს დღეს მეტად აქვთ საშუალება, ჩაერთონ ბავშვებზე ზრუნვის პროცესში, ხოლო დედებს მეტად აქვთ საშუალება, რეალიზდნენ პროფესიაში და შექმნან ეკონომიკური დოვლათი.
- ცალ-ცალკე რომ ვისაუბროთ მამის როლზე გოგონების და ბიჭების შემთხვევაში.
- ორივე სქესის ბავშვისთვის მამის მონაწილეობა აღზრდის პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია. ასეთი მამების შვილები უკეთესად ვითარდებიან, აქვთ ჯანსაღი სოციალური ურთიერთობები და ზრდასრულ ასაკშიც მეტად წარმატებულები არიან. მეცნიერები ამას „მამის ეფექტს“ უწოდებენ. „მამის ეფექტი“ არის ერთგვარი ქოლგა, რომლის ქვეშ მოიაზრება ყველა ის სარგებელი, რაც მოსდევს ბავშვის ცხოვრებაში მამის არსებობას და მონაწილეობას. საინტერესოა, რომ ბევრი კვლევის მონაცემებით, მოზარდობის ასაკამდე მამის ეფექტი ბიჭების და გოგონების აღზრდაში დიდად არ არის განსხვავებული. მოზარდობის პერიოდში კი, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი როლი მიუძღვის გოგონების თვითშეფასების, იდენტობის და საწინააღმდეგო სქესთან ჯანსაღი ურთიერთობის ჩამოყალიბებაში. მოზარდი ბიჭების შემთხვევაში, მამა არის როლური მოდელი, ასევე ზეგავლენას ახდენს იმაზე, თუ რამდენად აქტიური იქნება მოზარდი სოციალურ ურთიერთობებში. მოზარდობის პერიოდში აღზრდაში ჩართული მამების შვილები ნაკლებად არიან მიდრეკილი განახორციელონ სარისკო და სოციალურად მიუღებელი ქცევა, ან მიიღონ ნაადრევი სექსუალური გამოცდილება.
- რა სახის პრობლემა შეიძლება გამოიწვიოს მამის პასიურობამ აღზრდის პროცესში?
- მამის პასიური პოზიცია შეიძლება გამოიხატებოდეს იმაში, რომ ბავშვებზე ზრუნვის მთელი პასუხისმგებლობა გადაჰქონდეს დედაზე (მათ შორის, ბევრი მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილების მიღება). ასეთ შემთხვევაში, მამა ნაკლებად იზიარებს პასუხისმგებლობას აღზრდის პროცესზე და არ რეაგირებს ბავშვის ქცევაზე, არ აძლევს ადეკვატურ უკუკავშირს, შესაძლოა, ყველაფრის ნებას რთავდეს ბავშვებს, ან უბრალოდ არ რეაგირებდეს არც კარგ და არც ცუდ ქცევაზე. ასევე შესაძლოა, მამა იყოს დისტანციური, ემოციურად მიუწვდომელი, ასეთ შემთხვევაში ბავშვს უჭირს მამის დამოკიდებულების ინტერპრეტაცია - მოეწონა ეს საქციელი თუ ეწყინა? ორივე შემთხვევაში, ბავშვის საჭიროებები (ფიზიკური, ემოციური, სოციალური) არ არის მიღებული და დაკმაყოფილებული. შესაბამისად, ის სარგებელი, რასაც ბავშვი მიიღებდა აღზრდის პროცესში აქტიურად ჩართული მამის შემთხვევაში, მათ შორის, უსაფრთხოების განცდა (მამა დიდი და ძლიერია, ზრუნავს დედაზე და მასზე), ჯანსაღი ემოციური მიჯაჭვულობა და წარმატებულობის განცდა (როდესაც მამა ამაყია შვილის მიღწევებით და გამოხატავს ამას), განსხვავებული აზრი რეალობის სხვა კუთხით დანახვა, ვიდრე დედა ხედავს, და ბევრი სხვა სარგებელი იკარგება.
- რა დადებითი შედეგები შეიძლება ჰქონდეს ორივე მშობლის თანაბარ ჩართულობას და როგორ შეიძლება შევცვალოთ გავრცელებული წარმოდგენა, რომ შვილების აღზრდა დიდწილად დედების მოვალეობაა?

- ნებისმიერი მამაკაცისთვის, გახდეს მამა ძალიან დიდი მოვლენაა. რეალურად არავინ იცის, როგორი მამა იქნება მანამ, სანამ ამ რეალობაში არ აღმოჩნდება. ყოველი ახალი რეალობა კი ადამიანისთვის სტრესია. სამწუხაროდ, მამის როლის მორგებას ბევრად ნაკლები ყურადღება ეთმობა, ვიდრე დედობას. ამ ახალი როლისთვის მას ფიზიკური მომზადებაც სჭირდება და ემოციურიც (უძილო ღამეები, ზოგჯერ ჩვილის ხშირი ტირილი, რადგან ამ ეტაპზე ბავშვისთვის კომუნიკაციის ერთადერთი საშუალებაა). ორსულობის და მშობიარობის პროცესებში ხშირად მომავალი მამები ნაკლებად მონაწილეობენ და ასე ერთი ხელის მოსმით აღმოჩნდებიან ახალ რეალობაში, როდესაც მთელი ყურადღება გადადის ახალშობილზე და მის მოთხოვნილებებზე. ამდენად, პირველი ნაბიჯი, რაც უნდა გადაიდგას მამების ჩართულობის მიმართულებით ესაა მათი მონაწილეობა ორსულობის მონიტორინგის პროცედურებში, მშობიარობის დროს მხარდაჭერა შეუფასებელი გამოცდილებაა, როგორც ორივე პარტნიორისთვის, ისე ჩვილისთვის. ასევე მნიშვნელოვანია მამების გამოცდილება საკუთარ მშობლებთან, რადგან აღზრდის პროცესში ხშირად ვიყენებთ იმ მიდგომებს და მეთოდებს, რასაც ჩვენი მშობლების იყენებდნენ ჩვენთან. ეს, რა თქმა უნდა, არ ნიშნავს იმას, რომ ამ მიდგომების გაუმჯობესება არ შეგვიძლია. მეორე, რაც უნდა გაკეთდეს მამების ჩართულობის წასახალისებლად, „ვაცალოთ“ ზრუნვა ჩვილზე, მივცეთ საშუალება, მიიღოს მონაწილეობა ჩვილის დაბანის, დაძინების პროცესებში, კრიტიკისა და ზედმეტი კომენტარების გარეშე. ყოველ შემდგომ ეტაპზე ყოველთვის არის ზრუნვისა და თამაშის აქტივობები, რომლებშიც შესაძლებელია მამების აქტიური ჩართვა. პირველი 2-3 წლის ასაკში ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია სამყაროს შეცნობა, ამ პროცესში მამამ შეიძლება მიიღოს აქტიური მონაწილობა, როგორც მეგზურმა და მხარდამჭერმა ამ აღმოჩენებში, არ შეზღუდოს ბავშვის ცნობისმოყვარეობა, არამედ დააზღვიოს და უზრუნველყოს უსაფრთხოება. სკოლამდელ ასაკში, მამა კარგი როლური მოდელია ბავშვისთვის სხვადსახვა ყოფითი წინააღმდეგობის გადალახვაში. აქ მნიშვნელოვანია ბავშის მოტივირება იყოს მეტად დამოუკიდებელი და დარწმუნებული საკუთარ ძალებში (რაც მნიშვნელოვანწილად ეფუძნება მამის მხარდაჭერას). სასკოლო ასაკის და შემდგომ ეტაპებზე, მამა ხდება სოციალური და მორალური ღირებულებების მოდელი. მესამე მნიშვნელოვანი მომენტია თავად მშობლების ურთიერთობა, რამდენად ჯანსაღი ემოციური კლიმატია სახლში, რამდენად შეუძლიათ მშობლებს ყოფითი პრობლემების ერთობლივი ეფექტური გადაწყვეტა, რა დამოკიდებულება აქვთ ერთმანეთის შეცდომების ან მიღწევების მიმართ, რამდენად აქვთ ერთმანეთის იმედი და მხარდაჭერა გადამწყვეტ მომენტებში.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური​

შეიძლება დაინტერესდეთ

გაიცანით 12 წლის თაკო კონცელიძე, რომელმაც ლეიკემია დაამარცხა და ახლა საკუთარი ნამუშევრების გაყიდვით სხვა ბავშვებს ეხმარება

გაიცანით 12 წლის თაკო კონცელიძე, რომელმაც ლეიკემია დაამარცხა და ახლა საკუთარი ნამუშევრების გაყიდვით სხვა ბავშვებს ეხმარება

12 წლის თაკო კონცელიძემ ლეიკემია დაამარცხა და ახლა სხვა ბავშვების დახმარებას ცდილობს, რომლებიც დაავადების დასამარცხებლად იბრძვიან. თაკო ხატავს და ლამაზ აქსესუარებს ამზადებს, რომლებსაც ყიდის, შემოსული თანხით კი ბავშვებს ეხმარება:

„მე ვარ თაკო კონცელიძე, 12 წლის, ვარ ბათუმიდან, ამჟამად ვცხოვრობ რუსთავში. მე ძალიან მიყვარს ხატვა. ჩემთვის ძალიან რთული იყო, როდესაც გავიგე ლეიკემიის შესახებ. ბევრი არაფერი არ ვიცოდი ამ დაავადებასთან დაკავშირებით. არ მჯეროდა, რომ ეს მე დამემართა. განერვიულებული ვიყავი, უმიზეზოდ ვეჩხუბებოდი ყველას. ვხვდებოდი, რომ ეს კარგი საქციელი არ იყო, მაგრამ ჩემდა უნებურად ხდებოდა ეს.

5 წლის ვიყავი, როდესაც წავიქეცი სოფელში, გამიჩნდა სილურჯეები. მივედით ბათუმში, იქ დამიდგინეს ლეიკემია და გადმოგვამისამართეს თბილისის იაშვილის კლინიკაში. ყოველთვის მაძლიერებდა ის ფაქტი, რომ ოჯახის წევრები, ახლობლები ჩემს გვერდით იყვნენ, ყოველთვის მამხნევებდნენ. ჩემს თავსაც ამიტომ შემოვუძახე, რომ კარგად უნდა გავმხდარიყავი. მკურნალობის დროს მხარში მედგა დედა, მამშვიდებდა, მაწყნარებდა, გულში მიკრავდა, სულ ცდილობდა გავემხიარულებინე, მაგრამ მაინც ცოტა ვნერვიულობდი ხოლმე. ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ გჯეროდეს შენი თავის, რომ შეუძლებელი არაფერია. როდესაც ოჯახის წევრები გიდგანან გვერდში, შეუძლებელია, რომ მათ გამო მაინც არ გახდე კარგად.

დაავადებასთან ბრძოლის პერიოდში შემოიჭრა ჩემს ცხოვრებაში ხელოვნება. იაშვილში ხელოვნების მასწავლებლები გვასწავლიდნენ ხატვას. ძირითადად მიყვარს პორტრეტების ხატვა, მაგრამ პორტრეტებს უფრო ჩანახატებისთვის ვხატავ. რასაც ხშირად ვხატავ არის პეიზაჟები, ბუნება. იაშვილში სტუმრები რომ მოდიოდნენ, წვრილმან საჩუქრებს რომ გვირიგებდნენ, თითოეული საჩუქარი უდიდეს ბედნიერებას მანიჭებდა. მინდა, რომ ბავშვები ისეთი ბედნიერები იყვნენ, როგორიც მე ვიყავი მაშინ. მივხვდი, რომ ჩემი ნახატებითა და დამზადებული აქსესუარების გაყიდვით შემეძლო მათი დახმარება და გაბედნიერება. როდესაც პირველად გავყიდე ნახატი, ძალიან ბედნიერი ვიყავი, რადგან ვხვდებოდი, რამხელა ბედნიერებას მივანიჭებდი პატარებს, რომლებიც იაშვილში მკურნალობენ. შემოსულ თანხას ვრიცხავ დიტო ცინცაძის სახელობის ფონდში, რომელიც ეხმარება ლეიკემიით დაავადებულ ბავშვებს. მე ასევე დავეხმარე ჩემს მოსახელე გოგონას, რომელიც ამჯერად თურქეთში მკურნალობს. ვფიქრობ, ჩემ მიერ გადარიცხული ფული დიდი არაფერია, მაგრამ იმედია ეს მათ რაღაცაში დაეხმარება და მათ მალე გამოჯანმრთელებაში ხელს შეუწყობს.

როდესაც ექიმებმა მითხრეს, რომ ჯანმრთელი ხარო და გამწერეს, ეს დღე იყო ჩემი დაბადების დღე. უბედნიერესები ვიყავით. უდიდესი ტორტი მივართვით ექიმებს. ჩემი თავის ვირწმუნე, რომ შეუძლებელი არაფერია,“ - თავისი ისტორიის შესახებ თაკო კონცელიძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დილა მშვიდობისა საქართველო“

წაიკითხეთ სრულად