Baby Bag

როდის უნდა ავცრათ ბავშვი და რა გართულება შეიძლება მოჰყვეს? - აცრის საკითხის ირგვლის არსებულ კითხვებს პედიატრი ნანა საპანაძე პასუხობს

როდის უნდა ავცრათ ბავშვი და რა გართულება შეიძლება მოჰყვეს? - აცრის საკითხის ირგვლის არსებულ კითხვებს პედიატრი ნანა საპანაძე პასუხობს

როდის უნდა ავცრათ ბავშვი და რა გართულება შეიძლება მოჰყვეს? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ნანა საპანაძე.

- რა არის ვაქცინაცია?

ტერმინი ვაქცინა და ვაქცინაცია მომდინარეობს Variolae vaccinae-დან (ძროხის ყვავილი); ეს ტერმინი ინგლისელმა მეცნიერმა ედვარდ ჯენერმა მოიგონა (ზოგადად, ვაქცინის ლოგიკური იდეის ავტორი და პირველი ვაქცინისშემქმნელი), ძროხის ყვავილის ვირუსის აღსანიშნავად. ეს ფრაზა მან 1798 წელს გამოიყენა თავისი წიგნის სათაურში: „კვლევა Variolae vaccinae-ისა, აგრეთვე ცნობილი, როგორც ძროხის ყვავილი“, სადაც აღწერა ძროხის ყვავილის ვირუსის დამცავი ეფექტი ყვავილის ვირუსის წინააღმდეგ. ჯენერის მიგნებას ბევრი პესიმისტი მოწინააღმდეგე ჰყავდა წლების განმავლობაში, თუმცა, 1840 წელს ინგლისში საბოლოოდ დამტკიცდა ვაქცინაცია, რომელიც შემდგომში მთელს მსოფლიოში გავრცელდა. ხოლო 1881 წელს, მე–19 საუკუნის გამოჩენილმა ფრანგმა მეცნიერმა ლუი პასტერმა წამოაყენა წინადადება, რომ ჯენერის პატივსაცემად ეს ტერმინი გავრცელებულიყო ახალ დამცავ აცრებზეც, რომლებსაც მაშინ ქმნიდნენ. ასეც მოხდა.

ვაქცინა ბიოლოგიური პრეპარატია, რომელიც უზრუნველყოფს აქტიურ, შეძენილ იმუნიტეტს კონკრეტული ინფექციური დაავადების წინააღმდეგ. იგი შეიცავს აგენტს, რომელიც დაავადების გამომწვევ მიკროორგანიზმს წააგავს და ხშირად, დამზადებულია მიკრობის, მისი ტოქსინების ან მისი ზედაპირის რომელიმე ცილის მოკლული ან შესუსტებული ფორმებისგან. ეს აგენტი ასტიმულირებს ორგანიზმის იმუნურ სისტემას, რომ საფრთხედ აღიქვას, გაანადგუროს იგი და შემდეგშიც, ამოიცნოს და გაანადგუროს ამ აგენტთან დაკავშირებული ნებისმიერი მიკროორგანიზმი, რომელსაც ის შეიძლება მომავალში გადაეყაროს.

ვაქცინის მიღებას ვაქცინაცია ეწოდება. ვაქცინაცია ინფექციურ დაავადებათა პრევენციის ყველაზე ეფექტიანი მეთოდია. ვაქცინაციის შედეგად მიღებულმა საყოველთაო იმუნიტეტმა მსოფლიო მასშტაბით ამოძირკა ინფექციური დაავადება ყვავილი და მსოფლიოს უმეტეს ნაწილში მნიშვნელოვნად შეზღუდა ისეთი დაავადებები, როგორებიც არის პოლიომიელიტი, წითელა და ტეტანუსი. ვაქცინაციის ეფექტიანობა ფართოდ არის შესწავლილი და დადასტურებული. ეფექტიანობა დაამტკიცეს ისეთმა ვაქცინებმა, როგორებიცაა: გრიპის ვაქცინა, ადამიანის პაპილომა ვირუსის ვაქცინა, ჩუტყვავილას ვაქცინა.

- როდის უნდა ავცრათ ბავშვი?

- ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მონაცემებით, ამჟამად ლიცენზირებული ვაქცინები არსებობს 25 სხვადასხვა პრევენცირებადი ინფექციის წინააღმდეგ. პროფილაქტიკური აცრებისეროვნული კალენდრით გათვალისწინებული სავალდებულო აცრებია:

  • BCG – ტუბერკულოზის საწინააღმდეგო აცრა– ვაქცინაცია კეთდება დაბადებიდან 0–5 დღის განმავლობაში;
  • Hep B – B ჰეპატიტის საწინააღმდეგო აცრა –ვაქცინაცია კეთდება დაბადებიდან 12 საათის განმავლობაში (პირველი დოზა) აცრა ტარდება მონო ვაქცინით;
  • DTP-HIB-HepB-IPV– დიფტერია, ყივანახველა(არაუჯრედული), ჰემოფილუს ინფლუენცა ტიპიB, B ჰეპატიტის, ტეტანუსის, პოლიომიელიტის(ინაქტივირებული)საწინააღმდეგოაცრა „ჰექსა“ – ვაქცინაცია ტარდება2, 3, 4, თვის ასაკში;
  • Rota–როტავირუსული ინფექციის საწინააღმდეგო აცრა.ვაქცინაცია ტარდება2- 3 თვის ასაკში;
  • PCVპნევმოკოკური ინფექციის საწინააღმდეგოაცრავაქცინაცია ტარდება2, 3, 12, თვის ასაკში;
  • MMR –წითელა, წითურა, ყბაყურას საწინააღმდეგოაცრა –ვაქცინაცია ტარდება12 თვის და 5 წლის ასაკში;
  • DaPT-IPV – დიფტერია, ყივანახველა(არაუჯრედული), ჰტეტანუსის,პოლიომიელიტის( ინაქტივირებული)საწინააღმდეგოაცრა„ტეტრაქსიმი–ვაქცინაცია ტარდება18 თვის და 5 წლის ასაკში;
  • Td ტეტანუსის, დიფტერიიას საწინააღმდეგოაცრა- ვაქცინაცია ტარდება14 წლის ასაკში და შემდეგ ყოველ10 წელიწადში, 55 წლამდე;
  • HPV ადამიანის პაპილომა ვირუსის საწინააღმდეგო აცრა ვაქცინაციის დასაწყისი 10, 11, 12 წლის ასაკიდანორჯერედად. აცრებს შორის ინტერვალი 9 თვე). ჯერჟერობის მხოლოდ გოგონებში.

- რამდენად მიზანშეწონილია აცრის გადავადება?

იმუნიზაცია ჩვენი შვილების ჯანმრთელობის გარანტიაა და აუცილებელია, ზუსტად დავიცვათ აცრების კალენდარი და რაც მთავარია, დროულად ჩავუტაროთ აცრების კურსი.

- შესაძლებელია თუ არა გართულება მოჰყვეს?

როგორც უკვე მოგახსენეთ, რადგანაც ვაქცინა იმუნობიოლოგიურად აქტიური პრეპარატის, მის შეყვანას შესაძლებელია თან ახლდეს რეაქციები ან გართულებები.

ვაქცინაციის შემდგომი რეაქციები – ტემპერატურის მომატება, ინექციის ადგილის შეწითლება, შესიება. პათოლოგიად არ მიიჩნევა, რადგან ისინი ორგანიზმში განვითარებულ იმუნურ პასუხს ასახავს და მკურნალობის გარეშეც გაივლის. დიფტერიის, ტეტანუსის, ყივანახველას საწინააღმდეგო ვაქცინაციის შემდეგ რეაქციები შესაძლოა 48 საათი გაგრძელდეს. პატარას, თქვენი პედიატრის რჩევით, სათანადო დოზით სიცხის დამწევი პრეპარატი მიეცით, ამითბავშვს ვაქცინის შეყვანის ადგილას განვითარებული ტკივილიცდაუდუმდებადა ტემპერატურაც დაიწევს. წითელას, წითურას და ყბაყურას საწინააღმდეგო აცრის შემდგომი რეაქცია შესაძლებელია მოგვიანებით მე-4-10 დღეს გამოვლინდეს, ტემპერატურის მომატებით, გამონაყრით, რაც თავისთავად გაივლის.

სხვაგვარად გამოვლენილი ვაქცინაციის გართულებები შეიძლება იყოს ანაფილაქსიური (ალერგიული) შოკი, კრუნჩხვა, სხვადასხვა ნევროლოგიური დარღვევა, ყოველივე ეს საფრთხეს უქმნის ბავშვის ჯანმრთელობას.გართულებათა მიზეზი შესაძალებელია იყოს ორგანიზმის ინდივიდუალური თავისებურებები, უხარისხო ვაქცინები, ვაქცინების ტრასნპორტირებისა და შენახვის წესების, აგრეთვე ინექციის წესების დარღვევა. ამიტომ ვაქცინაცია შესაბამისი დებულებების სრულყოფილი დაცვით უნდა წარმოებდეს. საბედნიეროდ, თანამედროვე, მავნე მინარევებისაგან გასუფთავებული ვაქცინები იშვიათად იწვევს გართულებებს.
ვაქცინაციამდე ექიმთან ვიზიტი აუცილებელია, რათა განისაზღვროს, აქვს თუ არა პატრას აცრის უკუჩვენება.

უკუჩვენებები კი მართლაც არსებობს, მაგალითად, ბავშვის აცრა დაუშვებელია, თუ წინა აცრაზე მძიმე ალერგიული რეაქცია ჰქონდა ან ამ ეტაპზე აქვს რაიმე მწვავე დაავადება. ცოცხალი ვაქცინები(მაგალითად, წითელას, წითურას, ყბაყურას საწინააღმდეგო აცრა) არ ტარდება შიდსით ან სიმსივნით დავადებულ პირებში, ორსულებში; დიფტერიის, ტეტანუსის, ყივანახველას საწინაღმდეგიო აცრა დაუშვებელია პროგრესირებადი ნევროლოგიური დაავადებებისა და ეპილეფსიის დროს.

აქვე მინდა შეგახსენოთ, რომ აცრის უკუჩვენებას არ წარმოადგენს ზაფხული და გარემოს მაღალი ტემპერატურა.

- როგორ უნდა მოვამზადოთ ბავშვი აცრისთვის?

აცრების შესახებ ყველა წვრილმანს, თუ როგორ მოამზადოთ პატარა აცრისთვის, ასევე, როგორ მართოთ აცრის შემდგომი პერიოდი,თქვენი ბავშვის პედიატრი გაგაცნობთ, თუმცა შემიძლია რამდენიმე მათგანი წინასწარ გითხრათ.

  • 2 თვის ასაკში, აცრის წინ სასურველია ბავშვთა ნევროლოგმა ნახოს, რათა გამოირიცხოს ჭეშმარიტი უკუჩვენება ნევროლოგიური სისტემის დაავადების გამო;
  • კარგია წინასწარ ტკივილგამაყუჩებელი საშუალებების მომარეგება;
  • აცრის წინ ანტიალერგიული მედიკამენტების მიცემა არ არის მიზანსეწონილი, რადგანაც ეს მედიკამენტები თრგუნავენ იმუნურ რეაქციებში მონაწილე ჰისტამინის გამომუშავებას. შესაბამისად შეფერხდებასრულყოფილი იმუნიტეტის ჩამოყალიბება;
  • აცრის წინ მოზრდილ ბავშვს ეცადეთ აუხსნათ აცრის მნიშვნელობა, და გააფრთხილოთ, რომ ნემსის ჩხვლეტა არ არის სრულიად უმტკოვნეულო.
  • დღევანდელი სისტემატიზაციის პირობებში ექიმს შეუძლია პორტალიდან ნახოს ინფორმაცია თქვენი პატარას აცრების შესახებ, მაგრამ უმჯობესიათან გქონდეთ დოკუმენტი ჩატარებული აცრების შესახებ.


წლებმა დაადასტურა ვაქცინაციის ეფექტურობა დიდი ეპიდემიებისა და პანდემიების წინააღმდეგ, რომლებიც კაცობრიობას ახსოვს. ჩვენ 21-ე საუკუნის ადამიანებს ყველანაირი საშუალება გვაქვს, რომ ბევრად უფრო მარტივად და სწრაფად დავუბრუნდეთ ჩვეულ ჯანსაღ, თავისუფალ ცხოვრებას, ვიზრუნოთ საკუთარ თავებსა და გარშემომყოფებზე.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები

ნაწლავური კოლიკა ჩვილ ბავშვებსა და მათ მშობლებს ხშირად სერიოზულ დისკომფორტს უქმნის. პატარები დღის განმავლობაში ზოგჯერ 3 საათს ან მეტს ტირილში ატარებენ, ღამით ჩაძინება უჭირთ და ხშირად ჭირვეულობენ. კოლიკის სიმპტომები, როგორც წესი, დაბადებიდან 2-3 კვირაში იჩენს თავს. 6-8 კვირის ჩვილებს მდგომარეობა მეტისმეტად უმწვავდებათ, ხოლო 3-4 თვის ასაკიდან კოლიკის სიმპტომები შედარებით მსუბუქდება. კოლიკა დაავადება არ არის. არ არსებობს სპეციფიკური სადიაგნოსტიკო ტესტი, რომლის დახმარებითაც ბავშვს კოლიკის დიაგნოზს უსვამენ. ექიმები და დიეტოლოგები კოლიკის გამომწვევ მიზეზებზე საუბარს თავს არიდებენ, რადგან აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით ზუსტი და უტყუარი პასუხები არ აქვთ.


მედიცინის მუშაკებს კოლიკის გამომწვევ მიზეზებთან დაკავშირებით განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ. მათი ნაწილი აღნიშნულ პრობლემას საჭმლის მომნელებელი სისტემის შეფერხებულ მუშაობასთან აკავშირებს. ბავშვების დიდი ნაწილი, რომლებსაც ნაწლავური კოლიკის პრობლემა აქვთ, ტირილისას ფეხებს მაღლა წევს და იქმნება შთაბეჭდილება, რომ საქმე მუცლის მწვავე ტკივილთან გვაქვს. პატარებს, რომლებსაც კოლიკა აწუხებთ, გაზების დაგროვების პრობლემა მართლაც აქვთ, თუმცა ეს შესაძლოა ხანგრძლივი და უწყვეტი ტირილით იყოს გამოწვეული და არა პირიქით. ექიმების ნაწილი კოლიკას ბავშვის ხასიათის ინდივიდუალურ თავისებურებებსა და ნერვული სისტემის პრობლემებთან აკავშირებს. როგორც წესი, კოლიკით დატანჯულ პატარებს მეტისმეტად მგრძნობიარე ბუნება აქვთ და ისინი გარემოს გამაღიზიანებლებზე მწვავედ რეაგირებენ.

ჩვილის ტირილს, შესაძლოა, სხვა უამრავი მიზეზი ჰქონდეს. ბავშვები, რომლებსაც კოლიკა აწუხებთ, ყოველდღიურად ერთსა და იმავე დროს ტირიან. ზოგიერთი ტირილს საღამოს საათებში იწყებს, ზოგი დილით, ზოგი კი ღამით. მშობლები ხშირად თავს დამნაშავედ გრძნობენ და ფიქრობენ, რომ პატარას მშვიდ და მყუდრო ატმოსფეროს ვერ უქმნიან. ისინი თვლიან, რომ ბავშვის უხასიათობასა და ტირილში ბრალი სწორედ მათ მიუძღვით, რაც არასწორია. პატარები, რომლებსაც კოლიკის დიაგნოზს უსვამენ, გაბმით და მწარედ ტირიან. მათ მიმიკებსა და მოძრაობებს კარგად თუ დააკვირდებით, იფიქრებთ, რომ მწვავე ტკივილის შემოტევა აქვთ. მშობლებს ატირებული ჩვილების დამშვიდება უჭირთ, რადგან კოლიკით გაწამებულ პატარებს მოფერება ნაკლებად სიამოვნებთ. ისინი მოფერებაზე მწვავედ რეაგირებენ და უფრო მწარედ ტირიან, რაც მშობლების სასოწარკვეთას ერთიორად ზრდის.

როგორ დავამშვიდოთ ატირებული ჩვილი?

კოლიკის გამომწვევი მიზეზების არცოდნა მის წინააღმდეგ ბრძოლას ართულებს. მედიკამენტოზური მკურნალობა, როგორც წესი, არ ამართლებს. მეტეორიზმის საწინააღმდეგო პრეპარატები, სპაზმოლიტიკები, ფერმენტები და პრობიოტიკები ჩვილ ბავშვებს მდგომარეობას ვერ უმსუბუქებს. კოლიკის სიმპტომების შემსუბუქებას მეძუძური დედები ვერც ჯანსაღი დიეტების დაცვით ახერხებენ. ხელოვნურ კვებაზე მყოფ ჩვილებს მშობლები ფორმულას ხშირად უცვლიან, რადგან თვლიან, რომ პრობლემა საკვებშია და კოლიკას ალერგიული ხასიათი აქვს, თუმცა აღნიშნულ პრობლემასთან გამკლავება არც ამ გზით ხერხდება.

ერთადერთი მეთოდი, რომელიც ჩვილის ნაწლავური კოლიკის წინააღმდეგ ბრძოლაში მეტ-ნაკლები ეფექტურობით გამოირჩევა, ბავშვთან მეტი სიახლოვის დამყარებაა. თუ თქვენი შვილი კოლიკის გამო ხშირად ტირის და გაღიზიანებულია, მასთან მეტი დროის გატარება გმართებთ. აიყვანეთ ჩვილი ხელში, როდესაც ის მშვიდადაა. ხშირად მოეფერეთ და სიმშვიდის საათებში გვერდიდან არ მოიშოროთ. ბავშვს თქვენი სიახლოვე მეტად დაამშვიდებს და ღამის საათებში ჭირვეულობას გადაეჩვევა. პატარებს, რომლებიც დედასთან ახლოს დიდ დროს ატარებენ, ღამით ჩაძინების პრობლემა არ აქვთ და როგორც წესი, ძალიან ღრმად სძინავთ. ბუნებრივია, ჩვილი ბავშვის მშობლებს დღის განმავლობაში უამრავი საქმის გაკეთება უხდებათ და პატარასთან 24 საათიანი სიახლოვე თითქმის შეუძლებელია, თუმცა აუცილებლად ეცადეთ, ჩვილს თქვენი დროის უდიდესი ნაწილი დაუთმოთ. თუ ბავშვის ხელით ტარება გღლით, შეგიძლიათ, მის სატარებლად სპეციალური მოწყობილობები შეიძინოთ და დღის განმავლობაში პატარასთან ერთად თავისუფლად იმოძრაოთ.

პატარას ისეთი გარემო უნდა შეუქმნათ, რომ მან თავი მშვიდად და უსაფრთხოდ იგრძნოს. ჩვილებს ახალ გარემოსთან შეგუება უჭირთ. მათ მუცლად ყოფნის ბედნიერი ხანა რომ მოაგონოთ, ხშირად ჩასვით თბილ აბაზანაში, არწიეთ, ამოძრავეთ (მუცელში ყოფნისას ბავშვები ბევრს მოძრაობენ). ჩვილს ხშირად მოასმენინეთ სასიამოვნო მუსიკა.

ატირებული ჩვილის მშობლებმა სიმშვიდე აუცილებლად უნდა შეინარჩუნონ. თუ გრძნობთ, რომ ბავშვის ტირილის მოსმენა აღარ შეგიძლიათ და საკუთარ ემოციებს ვეღარ აკონტროლებთ, ბავშვი მეუღლეს დაუტოვეთ, თავად კი გაისეირნეთ. უნდა გააცნობიეროთ, რომ ჩვილის პრობლემა თქვენ არ გამოგიწვევიათ და რაც ხდება, თქვენი ბრალი არ არის. საკუთარი თავისადმი მეტი მზრუნველობა გამოიჩინეთ. ბავშვს კოლიკასთან გამკლავებაში ვერ დაეხმარებით, თუ მყარი ფსიქიკა არ გაქვთ. ატირებული ბავშვი ძლიერად არასდროს შეანჯღრიოთ, ეს მისი ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისთვის უკიდურესად სახიფათოა. თუ თქვენი შვილის დახმარება გსურთ, პირველ რიგში, საკუთარ თავზე ზრუნვით დაიწყეთ.

როდის უნდა მიმართოთ ექიმს?

ჩვილი ბავშვი დაბადებიდან პირველი 2 თვის მანძილზე რუტინული კვლევებისთვის პედიატრთან მინიმუმ 3-ჯერ მაინც უნდა მიიყვანოთ. შეგიძლიათ, ექიმს თქვენი პრობლემის შესახებ გაესაუბროთ და მისი რჩევები მოისმინოთ. თუ პატარას ხშირი ღებინება აწუხებს და პარალელურად მწარედაც ტირის, სავარაუდოდ მას გასტროეზოფაგური რეფლუქსის დიაგნოზს დაუსვამენ, რაც ანტაციდებით მკურნალობას მარტივად ექვემდებარება. თუ ბავშვი ღია მწვანე შეფერილობის სითხეს ამოაღებინებს, ამასთან მწარედ ტირის, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს, რადგან, შესაძლოა, საქმე სერიოზულ ნაწლავურ პრობლემასთან გქონდეთ.

პატარა, რომელიც წონაში არ იმატებს და უმადობასაც ხშირად უჩივის, ექიმს აუცილებლად უნდა აჩვენოთ, რადგან აღნიშნული სიმპტომები კოლიკასთან კავშირში არ არის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად