Baby Bag

ეკრანზე დამოკიდებულება ბავშვის განვითარებას განსაკუთრებით ადრეულ ასაკში აფერხებს

ეკრანზე დამოკიდებულება ბავშვის განვითარებას განსაკუთრებით ადრეულ ასაკში აფერხებს
როგორ უნდა მოვიქცეთ, სანამ ბავშვი ეკრანდამოკიდებული გახდება და რა ზიანს აყენებს მათ გონებრივ განვითარებას ეკრანი? - აღნიშნულ თემებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი მარი ჯოხარიძე ესაუბრა.

- ეკრანდამოკიდებულება ბავშვებში ძალიან დიდი პრობლემაა. რა სიმპტომები ახასიათებს ეკრანდამოკიდებულ ბავშვს და როგორია მისი ქცევა?

- ეკრანდამოკიდებული ბავშვები პასიურები არიან, არ იჩენენ ინტერესს სხვა აქტივობების მიმართ. ხშირად ვხდებით პრობლემებს ქცევაშიც, როცა მშობელი ეკრანს მოაშორებს ბავშვს, აწყობენ ტანტრუმს და ასე ცდილობენ გაჯეტების დაბრუნებას, ძირითად შემთხვევაში იღებენ კიდეც მათთვის სასურველ შედეგს.

- როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რა საზღვრები უნდა დაუწესოს ბავშვს?

- საზღვრების დაწესება აუცილებელია, თუმცა ეს საზღვრებიც დამოკიდებულია ბავშვის ასაკზე, განვითარების საფეხურზე. 3 წლამდე ასაკის ბავშვები სასურველია, საერთოდ მოვარიდოთ ეკრანს, მაგრამ რადგან დღევანდელ რეალობაში ეს ძალიან რთულად შესასრულებელია, რეკომენდაციაა, რომ ეკრანთან გატარებული დრო არ უნდა აღემატებოდეს ნახევარ საათს. ადრეულ ასაკში ამას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. დრო შეიძლება გადანაწილებული გვქონდეს, მაგალითად, თუ ექვსი წლის ბავშვს ვაძლევთ უფლებას, რომ დღის განმავლობაში ერთი საათი გაატაროს ეკრანთან, შეიძლება ეს ერთი საათი, ორ ან სამ ნაწილად გავყოთ. აუცილებლად უნდა აკონტროლოს მშობელმა, რას უყურებს ბავშვი, რა ინფორმაციას მიიღებს, რას აითვისებს. ბევრი სასარგებლო რამეც შეიძლება ისწავლოს ბავშვმა ეკრანიდან თუ საზღვრებს დავუწესებთ და ყურადღებით შევურჩევთ, რას უყუროს.

- როგორ ავარიდოთ ბავშვი ეკრანდამოკიდებულებას, რომ არც მისი ფსიქიკა დააზიანოს და თან პრობლემაც აღმოიფხვრას? (ფაქტია, რომ გაჯეტების სრულად აკრძალვა დღევანდელ რეალობაში არ გამოდის)

- ბავშვს უნდა შევთავაზოთ რაც შეიძლება მეტი საინტერესო, გასართობი აქტივობა და წავახალისოთ მისი ინტერესები. პატარა ჩართული უნდა იყოს ოჯახის საქმიანობაში, რუტინაში და მისი მოქმედებები აუცილებლად უნდა იყოს წახალისებული.

- რამდენად აფერხებს ბავშვის გონებრივ განვითარებას ეკრანზე მიჯაჭვულობა?

- ეკრანზე დამოკიდებულება ბავშვის განვითარებას განსაკუთრებით აფეხებს ადრეულ ასაკში. ბავშვი ვითარდება მაშინ, როცა იკვლევს გარემოს, იღებს ახალ გამოცდილებებს, აკვირდება და შეისწავლის საგნებს, მაგალითად, შეხებით, ყნოსვით. ეკრანთან კი ამის შესაძლებლობა არ აქვს. გაჯეტებთან დიდი დროის გატარება განსაკუთრებით უშლის ხელს სოციალური უნარების განვითარებას.

- უკვე ეკრანდამოკიდებულ ბავშვთან რა რაციონალური ნაბიჯები უნდა გადადგას მშობელმა, უნდა მიმართოს თუ არა სპეციალისტს და თავად რისი გაკეთება შეუძლია?

- მშობელმა უნდა დააწესოს საზღვრები, მოიფიქროს, დაგეგმოს, რა აქტივობებით დაკავდება ბავშვი დღის განმავლობაში. აქტივობები უნდა იყოს ბავშვის ინტერესებს და შესაძლებლობს მორგებული. ეკრანი გამოიყენოს, როგორც ჯილდო. ბავშვი ჯერ დაკავდეს მშობლის მიერ შეთავაზებული აქტივობით და შემდეგ მიიღოს გაჯეტი განსაზღვრული დროით. მაგალითად, „ჯერ დავხატოთ და შემდეგ მიიღებ ტელეფონს 10 წუთით“. რთულია ერთი რეკომენდაცია მოარგო ყველა შემთხვევას, ყველაფერი დამოკიდებულია ბავშვის ასაკზე, განვითარების საფეხურზე, ოჯახის ცხოვრების წესზე. თუ მშობელი ხვდება, რომ დამოუკიდებლად ვერ უმკლავდება და უჭირს ბავშვის ქცევის მართვა, უნდა მიმართოს სპეციალისტს, ასე მიიღებს არა ზოგად, არამედ კონკრეტულ შემთხვევაზე მორგებულ რეკომენდაციებს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვისთვის ათჯერ თქმა რომ არ დაგვჭირდეს, უნდა გვქონდეს სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა აღზრდის მიმართ,“ - ფსიქოლოგი ნატა მეფარიშვილი

„ბავშვისთვის ათჯერ თქმა რომ არ დაგვჭირდეს, უნდა გვქონდეს სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა აღზრდის მიმართ,“ - ფსიქოლოგი ნატა მეფარიშვილი

ბავშვთა ფსიქოლოგი ნატა მეფარიშვილი გადაცემაში „იმედის დღე“ პოზიტიური მშობლობის უპირატესობების შესახებ საუბრობს და ბავშვთან ურთიერთობისას ლექსიკის კონტროლის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს:

„პოზიტიურ მშობლობაში ერთ-ერთი მთავარი გახლავთ ლექსიკის კონტროლი. ეს პოზიტიური მშობლობის ამოსავალი დებულებაა. ​როდესაც ბავშვს ვეუბნებით, რომ ქცევა არ მოგვწონს და ეს ცუდი საქციელია, ეს ფრაზა შეიძლება შემდეგნაირად შეიცვალოს: „როდესაც ასე იქცევი, მე გაცილებით უფრო მომწონს. შენ ძალიან კარგი ადამიანი ხარ, მაგრამ ხანდახან შენი საქციელი ისეთი კარგი არ არის.“შეგვიძლია ბავშვს ვუთხრათ: „არ მომწონს,“ მაგრამ ეს უნდა ეხებოდეს საქციელს.“

ნატა მეფარიშვილის თქმით, ბავშვთან სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა უნდა გამოვიყენოთ:

​ისე უნდა ვიფიქროთ მშობლობასა და აღზრდაზე, რომ ბავშვისთვის ათჯერ თქმა არ დაგვჭირდეს. ეს არის სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა აღზრდის მიმართ. ავტორიტეტულ აღზრდას განაპირობებს ის, რომ მე როდესაც ვამბობ „არას,“ ეს „არა“ ყოველთვის არის „არა.“ შეიძლება აბსოლუტურად გაკონტოლებული ინტონაციით და ხმით ვთქვა. როდესაც ვამბობ „კის,“ ეს „კი“ არის „კი.“ „არა“ და „კი“ შუა გზაში არ გადაკეთდება საპირისპიროდ.“

ნატა მეფარიშვილი აცხადებს, რომ არ არსებობს მშობელი, რომელიც აღზრდისას შეცდომებს არ უშვებს:

„ჩვენ, როგორც მშობლები, ცხადია, რომ ცოცხალი ადამიანები ვართ. მე ამ რეკომენდაციებს რომ ვამბობ, არ ვგულისხმობ, რომ ყოველთვის იდეალურად და კარგად მოვიქცევით, ან არსებობენ იდეალური მშობლები. ხშირად როდესაც ფსიქოლოგებს უსმენენ, ამბობენ, რომ ნეტავ ახლა თვითონ როგორ იქცევაო. ცხადია, ყველას ეშლება.​ მშობელი კარგი მშობელია მაშინ, როდესაც თავის საქციელს კრიტიკულად უყურებს, ცდილობს, რომ ცოდნა გაიღრმავოს კონკრეტულ საკითხებთან დაკავშირებით, ეძებს მხარდაჭერას სხვა მშობლებთან ან პროფესიონალთან.“

ნატა მეფარიშვილის თქმით, უპირობო სიყვარული ბავშვის ჯანსაღი ფსიქიკის ჩამოყალიბებისთვის აუცილებელია:

„ნებისმიერ შემთხვევაში რომ გვიყვარს ჩვენი შვილი, როგორც უნდა მოიქცეს, წარმატებული, წარუმატებელი, კარგი საქციელით, ცუდი საქციელით, ეს არის უპირობო სიყვარული. ამის შეგრძნება ბავშვს მუდმივად უნდა ჰქონდეს და მაშინ ვარ ადეკვატური მშობელი, მაშინ მყავს ფსიქიკურად ჯანსაღი შვილი. თუ მე მას ოდნავ მაინც ვაგრძნობინებ სიტყვით, ქცევით ან მზერით და ბავშვმა დაიჭირა, რომ იქ ის არ არის, რასაც ელის მშობლისგან, აი, ​იქ პრობლემები ჩნდება.“

„ბავშვს ათჯერ რომ ეუბნებით და უკვე მოჩეჩვამდე მიდიხართ, ​მას უნდა ვუთხრათ მისი ამ საქციელის შემთხვევაში, რა შედეგი დადგება. ბავშვს უნდა ვუთხრათ: „თუ ახლა არ შეწყვეტ ამ უსაქციელობას, საღამოს ვერ უყურებ მულტფილმს. ეს უნდა შესრულდეს. ეს პრივილეგიები მისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი უნდა იყოს, მულტფილმი უნდა უნდოდეს, ეზოში თამაში უნდა უნდოდეს,“ - აღნიშნავს ნატა მეფარიშვილი.

წყარო:​ „იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად