რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

მასწავლებლის პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის ​ცვლილებები დამტკიცდა.  გარდამავალი დოკუმენტი უკვე ძალაშია და „მასწავლებლის რეგულაციის წესის“ ამოქმედებამდე იმუშავებს.

რა ძი­რი­თა­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­ვი­და სქე­მა­ში და რამ გა­ნა­პი­რო­ბა ამის აუცი­ლებ­ლო­ბა, ამის შესახებ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის დირექტორის მოადგილე მანანა რატიანი „ახალ განათლებასთან“ ინტერვიუში საუბრობს. 

„პირ­ველ რიგ­ში, გეტყ­ვით იმას, რომ რამ­დე­ნი­მე სა­ხის პრობ­ლე­მას­თან შე­იძ­ლე­ბა გვქო­ნო­და საქ­მე, თუ­კი ეს ცვლი­ლე­ბე­ბი არ გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და.

პირ­ვე­ლი ცვლი­ლე­ბა სტა­ტუ­სის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბას შე­ე­ხო. სის­ტე­მა­ში გვყავს უფ­რო­სი და წამ­ყ­ვა­ნი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი, რო­მელ­თაც უკ­ვე დი­დი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვპირ­დე­ბო­დით, რომ სტა­ტუ­სის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით ცვლი­ლე­ბე­ბი აისა­ხე­ბო­და არ­სე­ბულ სქე­მა­ში, რომ­ლის თა­ნახ­მა­დაც, მათ სტა­ტუ­სის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა­ზე ზრუნ­ვა აღარ მო­უ­წევ­დათ. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ისი­ნი, რა თქმა უნ­და, ენ­დ­ნენ ამ გა­ნაცხადს და აღარ აგ­რო­ვებ­დ­ნენ სტა­ტუ­სის შე­სა­ნარ­ჩუ­ნებ­ლად გან­საზღ­ვ­რულ კრე­დიტ­ქუ­ლებს. ცვლი­ლე­ბით, რო­მე­ლიც გარ­და­მა­ვალ დო­კუ­მენ­ტ­ში აისა­ხა, მას­წავ­ლებ­ლებს მი­ვე­ცით სა­შუ­ა­ლე­ბა, რომ სტა­ტუ­სი ჩა­ეთ­ვა­ლოთ შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლად, ვიდ­რე მას­წავ­ლე­ბელ­თა რე­გუ­ლი­რე­ბის წე­სი არ ამოქ­მედ­დე­ბა და ის არ გან­საზღ­ვ­რავს რო­მე­ლი სტა­ტუ­სის მას­წავ­ლე­ბელს რა სა­ვალ­დე­ბუ­ლო აქ­ტი­ვო­ბა ექ­ნე­ბა გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლე­ბე­ლი იმი­სათ­ვის, რომ პრო­ფე­სი­ა­ში დარ­ჩეს და მოს­წავ­ლე­ებს ხა­რის­ხი­ა­ნი გა­ნათ­ლე­ბა მის­ცეს.

მე­ო­რე ცვლი­ლე­ბით, თვით­შე­ფა­სე­ბის კითხ­ვა­რი სა­რე­კო­მენ­და­ციო ხა­სი­ათის გახ­და. ეს ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტი ძა­ლი­ან მუ­შაა და მას­წავ­ლე­ბელ­თა ნა­წი­ლის­თ­ვის მი­სა­ღე­ბიც იყო. ახ­ლა ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თია და სა­ვალ­დე­ბუ­ლო აღარ იქ­ნე­ბა. სკო­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც გა­დაწყ­ვე­ტენ ამ ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტის გა­მო­ყე­ნე­ბას იმის­თ­ვის, რომ მას­წავ­ლებ­ლის სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბი და­ად­გი­ნონ, მას გა­მო­ი­ყე­ნე­ბენ, თუმ­ცა, ამის ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა აღარ ექ­ნე­ბათ. ეს გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა იმი­ტომ მი­ვი­ღეთ, რომ, ხშირ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი ფორ­მა­ლურ ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბად გა­და­იქ­ცე­ვა ხოლ­მე და მას­წავ­ლებ­ლე­ბი უკ­ვე ში­ნა­არსს აღარ უყუ­რე­ბენ, არა­მედ ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლე­ბი არი­ან რა­ღა­ცის შევ­სე­ბა­სა და დას­რუ­ლე­ბა­ზე. ამ ცვლი­ლე­ბით ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბის წნე­ხი მოვ­ხ­სე­ნით.

ასე­ვე, შეზღუდ­ვე­ბი გვქონ­და და­წე­სე­ბუ­ლი პრაქ­ტი­კო­სი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი­სთ­ვის — მათ და­მა­ტე­ბით აქ­ტი­ვო­ბებ­ში 5 კრე­დიტ­ზე მე­ტის დაგ­რო­ვე­ბის უფ­ლე­ბა არ ჰქონ­დათ, რაც, კა­რი­ე­რულ წინ­ს­ვ­ლა­ში, გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად, და­მა­ტე­ბით ბა­რი­ე­რებს უქ­მ­ნი­დათ. თუ­კი მას­წავ­ლე­ბელს შექ­მ­ნი­ლი ჰქონ­და სხვა­დას­ხ­ვა რე­სურ­სი, გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი — არა­ერ­თი აქ­ტი­ვო­ბა, დას­წ­რე­ბუ­ლი იყო ტრე­ნინ­გებ­ზე და ა.შ., ამის აღი­ა­რე­ბა ვერ მოხ­დე­ბო­და 5-ზე მე­ტი კრე­დიტ­ქუ­ლით. ცვლი­ლე­ბით ეს შეზღუდ­ვაც მო­ვუხ­სე­ნით მას­წავ­ლებ­ლებს. შეზღუდ­ვა ვრცელ­დე­ბო­და სა­მუ­შაო შეხ­ვედ­რე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა­ზეც — წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, 3-ზე მეტ სა­მუ­შაო შეხ­ვედ­რა­ზე არ შე­იძ­ლე­ბა ყო­ფი­ლიყ­ვ­ნენ ჩარ­თუ­ლე­ბი. თუ­კი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი კო­ლე­გებს ხვდე­ბი­ან და მათ­თან გა­ნათ­ლე­ბის­თ­ვის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან სა­კითხებს გა­ნი­ხი­ლა­ვენ, ახ­ლა ეს ყვე­ლა­ფე­რი უღი­არ­დე­ბათ და რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი შეზღუდ­ვაც მო­ეხ­ს­ნათ.

მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბა შე­ე­ხო სპეც­ს­კო­ლებს — სპეც­ს­კო­ლე­ბის მას­წავ­ლებ­ლე­ბი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად მძი­მე დარ­ღ­ვე­ვე­ბის მქო­ნე მოს­წავ­ლე­ებ­თან მუ­შა­ო­ბენ. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მა­თი შე­ფა­სე­ბა ხდე­ბო­და იმ სტან­დარ­ტი­ზე­ბუ­ლი შე­ფა­სე­ბის ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტე­ბით, რო­მე­ლიც სქე­მის მი­ხედ­ვით იყო დამ­ტ­კი­ცე­ბუ­ლი. ჩვე­ნი ცენ­ტ­რის ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი სა­მარ­თ­ლებ­რი­ვი აქ­ტით სპეც­ს­კო­ლებს მი­ე­ცათ სა­შუ­ა­ლე­ბა, ცვლი­ლე­ბე­ბი გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლონ სა­კუ­თა­რი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად (უბ­რა­ლოდ, ცენ­ტ­რ­თან უნ­და შე­ა­თან­ხ­მონ). ახ­ლა ისი­ნი შეძ­ლე­ბენ მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბას, რო­მელ­საც თვი­თონ­ვე გა­უ­კე­თე­ბენ მო­დი­ფი­კა­ცი­ას და ეს არ მოხ­დე­ბა ცენ­ტ­რა­ლი­ზე­ბუ­ლად, არა­მედ, სკო­ლე­ბის დო­ნე­ზე.

რაც მთა­ვა­რია, არ­სე­ბული კრი­ტე­რი­უ­მების მო­დი­ფი­ცი­რე­ბას იმ სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბი­სა და არ­სე­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად მოახდენენ, რო­მე­ლიც კონ­კ­რე­ტულ საკ­ლა­სო ოთახ­ში იქ­ნე­ბა. შე­სა­ბა­მი­სად, ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტებს თა­ვად სკო­ლა და­ამ­ტ­კი­ცებს და შემ­დეგ მი­სი მეშ­ვე­ო­ბით შე­ა­ფა­სებს მას­წავ­ლე­ბელს. ვფიქ­რობ, ძა­ლი­ან კარ­გი და სა­ჭი­რო ცვლი­ლე­ბაა. რე­სურ­ს­ს­კო­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა ბევ­რი არ არის — სულ 8 რე­სურ­ს­ს­კო­ლაა, მაგ­რამ იქ მას­წავ­ლებ­ლე­ბი საკ­მა­ოდ გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში მუ­შა­ო­ბენ და მა­თი გა­რე­მო არ არის ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი სას­წავ­ლო გა­რე­მო. ასეთ არა­თა­ნა­ბარ პი­რო­ბებ­ში აღ­მო­ჩე­ნილ პე­და­გო­გებს, სამ­წუ­ხა­როდ, წინს­ვ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ ჰქონ­დათ.

დო­კუ­მენ­ტ­ში მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბი ჩა­ი­წე­რა კა­რი­ე­რულ წინ­ს­ვ­ლას­თან და­კავ­ში­რე­ბით. როგ­ორც ცნო­ბი­ლია, რე­ფორ­მის ფარ­გ­ლებ­ში, სა­პენ­სიო ასა­კის პრაქ­ტი­კოს მას­წავ­ლებ­ლებს სა­ხელ­მ­წი­ფომ, პენ­სი­ა­ში გას­ვ­ლის სა­ნაც­ვ­ლოდ, ჯილ­დო შეს­თა­ვა­ზა. ისი­ნი, ამ შე­თა­ვა­ზე­ბის არ­ჩე­ვის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, პრო­ფე­სი­ი­დან გა­დი­ან ან უარს ამ­ბო­ბენ ჯილ­დო­ზე, პრო­ფე­სი­ა­ში რჩე­ბი­ან და გა­მოც­დას აბა­რე­ბენ. თუ მას­წავ­ლე­ბე­ლი, წელს, პირ­ვე­ლად გა­დის გა­მოც­და­ზე, შე­საძ­ლოა, მან სრუ­ლად ვერ და­აგ­რო­ვოს საკ­მა­რი­სი კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბი შემ­დეგ სა­ფე­ხურ­ზე გა­და­სას­ვ­ლე­ლად. ამი­ტომ, ცვლი­ლე­ბის თა­ნახ­მად, პრაქ­ტი­კოს მას­წავ­ლებ­ლებს კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის დაგ­რო­ვე­ბის ვა­და 2020 წლის იან­ვ­რამ­დე გა­უ­ხან­გ­რ­ძ­ლივ­დათ. შე­სა­ბა­მი­სად, სა­შე­მოდ­გო­მო სემე­ს­ტ­რ­ში ისი­ნი შეძ­ლე­ბენ გა­აგ­რ­ძე­ლონ კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის დაგ­რო­ვე­ბა და შე­ავ­სონ სტა­ტუ­სის ცვლი­ლე­ბის­თ­ვის სა­ჭი­რო რა­ო­დე­ნო­ბა. ამის გარ­და, მათ შე­საძ­ლებ­ლო­ბა ეძ­ლე­ვათ, შე­მოდ­გო­მა­ზე გა­მოცხა­დე­ბულ გა­მოც­და­ზე ისევ სცა­დონ ბე­დი გა­სა­უმ­ჯო­ბე­სებ­ლად ან ხელ­მე­ო­რედ ჩა­სა­ბა­რებ­ლად, თუ­კი მა­ში­ნაც ვერ და­აგ­რო­ვე­ბენ სტა­ტუ­სის შე­საც­ვ­ლე­ლად სა­ჭი­რო კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბას, ისევ გა­აგ­რ­ძე­ლონ აქ­ტი­ვო­ბე­ბით შევ­სე­ბა.

პრაქ­ტი­კო­სი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი­სთ­ვის კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბის დაგ­რო­ვე­ბა და სტა­ტუ­სის ამაღ­ლე­ბა 2020 წლის იან­ვ­რამ­დე გაგ­რ­ძელ­დე­ბა და, რო­გორც გითხა­რით, კრე­დიტ­ქუ­ლე­ბიც აღარ შე­იზღუ­დე­ბა.

გარ­კ­ვე­უ­ლი ცვლი­ლე­ბა შე­ე­ხო უფ­რო­სის სტა­ტუ­სის მქო­ნე მას­წავ­ლებ­ლებ­საც — იმ მას­წავ­ლებ­ლებ­ის­თ­ვის, რომ­ლე­ბიც აპი­რე­ბენ წამ­ყ­ვა­ნის სტა­ტუ­სის მი­ღე­ბას და დაგ­რო­ვე­ბუ­ლი ექ­ნე­ბათ 15 კრე­დიტ­ქუ­ლა რო­გორც სა­ვალ­დე­ბუ­ლო, ისე და­მა­ტე­ბი­თი აქ­ტი­ვო­ბე­ბით, სექ­ტემ­ბერ­ში, და­მა­ტე­ბით გა­მოცხად­დე­ბა გა­რე­დაკ­ვირ­ვე­ბა, რი­თაც შე­საძ­ლებ­ლო­ბა მი­ე­ცე­მათ, სტა­ტუ­სი 2020 წლის­თ­ვის შე­იც­ვა­ლონ.

სი­ახ­ლეა „ახა­ლი სკო­ლის მო­დელ­ში“ ჩარ­თუ­ლი დაწყე­ბი­თი სა­ფე­ხუ­რის მას­წავ­ლებ­ლე­ბის­თ­ვის. იმის გა­მო, რომ მათ ინ­ტენ­სი­უ­რად იმუ­შა­ვეს, უღი­არ­დე­ბათ სა­გაკ­ვე­თი­ლო დაკ­ვირ­ვე­ბე­ბი და სა­მუ­შაო შეხ­ვედ­რე­ბი. ყო­ველ­დღი­ურ რე­ჟიმ­ში ხვდე­ბოდ­ნენ მხარ­დამ­ჭერ ჯგუ­ფებს, მუ­შა­ობ­დ­ნენ ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი სას­კო­ლო გეგ­მის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე. ამ გა­წე­უ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბის­თ­ვის, მათ, და­მა­ტე­ბით, 6 კრე­დიტ­ქუ­ლა მი­ე­ნი­ჭე­ბათ.

ეს არის ის ძი­რი­თა­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც სქე­მა­ში შე­ვი­და. ჩვე­ნი სურ­ვი­ლია, გარ­და­მა­ვალ ეტაპ­ზე ყვე­ლა მას­წავ­ლე­ბელს, რო­მე­ლიც სქე­მა­ში იყო ჩარ­თუ­ლი და აქ­ტი­უ­რად აგ­რო­ვებ­დ­ნენ კრე­დი­ტებს, წინ­ს­ვ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბა მივ­ცეთ, რომ მა­თი გან­ვი­თა­რე­ბის პრო­ცე­სი შუ­ა­ში არ შეწყ­დეს. 2020 წლი­სათ­ვის კი, რო­ცა შე­მუ­შავ­დე­ბა ახა­ლი დო­კუ­მენ­ტი, ის და­ა­რე­გუ­ლი­რებს მას­წავ­ლებ­ლის პრო­ფე­სი­ა­ში სა­ჭი­რო მოთხოვ­ნებს,“ - აღნიშნავს მანანა რატიანი.