Baby Bag

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?
რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ზოგადი სახელწოდებაა და ვლინდება ბაზისური აკადემიური საგნების წერის, კითხვისა და მათემატიკური უნარების ათვისების სირთულეში, რაც გამოწვეულია ინფორმაციის გადამუშავების სპეციფიკურობით. სხვადასხვა სტატისტიკის მიხედვით, მოსწავლეთა 5-15%-ს დასწავლის უნარის დარღვევა აქვს.
დისლექსია, იგივე კითხვის უნარის სპეციფიკური დარღვევა, ყველაზე ხშირად დიაგნოსტირებადი ფორმაა. სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს სიტყვის სწორად ამოკითხვაში, კითხვის ტემპსა და წაკითხულის გააზრებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი კითხვის დროს შეიძლება უშვებდეს შეცდომებს ასოების ან სიტყვის ამოკითხვაში, ვერ აერთიანებდეს მარცვლებს, კითხულობდეს ნელა ან ძალიან სწრაფად და მიხვედრით. წერის უნარის სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს მართლწერაში, გრამატიკასა და პუნქტუაციაში, ასევე, წერილობითი ფორმით აზრის ჩამოყალიბებასა და ნაწერის ორგანიზებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი შეიძლება ამატებდეს, ტოვებდეს, ანაცვლებდეს სიტყვაში ასოებს. ჰქონდეს ფურცელზე სივრცის დაცვის და ასოების მოხაზვის სირთულე. უშვებდეს ბევრ გრამატიკულ და პუნქტუაციურ შეცდომას, წინადადებების წყობა იყოს გაუმართავი, ნაწერში ნათლად არ იკითხებოდეს აზრი. მათემატიკური უნარების სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს რიცხვების მნიშვნელობის წვდომაში, არითმეტიკული ფაქტების დამახსოვრებაში, ანგარიშსა და მათემატიკური ცნებების საშუალებით მსჯელობაში. უფრო კონკრეტულად, ჰქონდეს რიცხვების და მათი ურთიერთმიმართებების გაგების სირთულე, ამოცანის ამოხსნისას ურევდეს მოქმედებების შესრულების თანმიმდევრობას.
- რა შეიძლება იყოს დასწავლის უნარის დარღვევის მიზეზი?
დასწავლის უნარის დარღვევა ნეიროგანვითარების დარღვევაა და საფუძვლად ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირების სპეციფიკური დეფიციტი უდევს. ამის გამომწვევი შეიძლება იყოს სხვადასხავა გენეტიკური, სამედიცინო და გარემო ფაქტორები.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევის ნიშნები?
- სწავლის სირთულეები, როგორც წესი, შესამჩნევი დაწყებით კლასებში ხდება, როდესაც მოსწავლეს მოეთხოვება აითვისოს ბაზისური აკადემიური უნარები. თუმცა, შესაძლოა თავიდანვე არ იყოს გამოხატული აკადემიური სირთულეები და თავი იჩინოს მოგვიანებით. დასწავლის უნარის დარღვევის მახასიათებლების გამოვლენა ასაკის მიხედვით განსხვავებულია. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი არ გამოხატავს ინტერესს ისეთი თამაშების მიმართ, რომლებიც მოითხოვს სიტყვების გამეორებას, არ აქვს ასაკის შესაბამისი ლექსიკური მარაგი, არ გამოთქვამს სიტყვებს სწორად, მაშინ როდესაც ეს ასაკობრივად უკვე მოეთხოვება, აქვს ფერების, ფორმების, საგნების დასახელების დამახსოვრების სირთულე, აქვს მითითების გაგების და შესრულების სირთულე. დაწყებით კლასებში აქვს ასოების დამახსოვრების და ამოკითხვის სირთულე, რის გამოც შეიძლება კითხვისას სიტყვაში ტოვებდეს, ანაცვლებდეს ასოებს, კითხულობდეს ნელა და ხარჯავდეს დიდ ძალისხმევას ან კითხულობდეს სწრაფად და მიხვედრით და შესაბამისად, უშვებდეს ბევრ შეცდომას. საუბრისას ჰქონდეს აზრის ჩამოყალიბების სირთულე, ჰქონდეს ასაკის შეუსაბამო, მწირი ლექსიკური მარაგი, ფაქტების დამახსოვრების, წერის, საათის ცნობის და დროის ორგანიზების სირთულე, თანატოლებთან შედარებით დიდ ძალისხმევას ხარჯავდეს სწავლის პროცესში და მიუხედავად ამისა, არ ჰქონდეს კარგი აკადემიური მოსწრება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დროს ინტელექტის მაჩვენებელი ძირითადად ნორმის ფარგლებშია, ამიტომ ხშირად აღნიშნული სპეციფიკური სირთულეების იდენტიფიცირება რთულდება.
- როდის უნდა მიმართონ სპეციალისტს?
- თუ ბავშვს აქვს აღნიშნული სირთულეები და სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიის გამოყენების მიუხედავად სწავლაში არ შეიმჩნევა მნიშვნელოვანი პროგრესი, მიმართეთ კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგს ან კლინიკურ ფსიქოლოგს. შეფასების პროცესში ასევე შეიძლება ჩაერთოს განათლების ფსიქოლოგი, ენისა და მეტყველების თერაპევტი და ოკუპაციური თერაპევტი.
- შესაძლებელია თუ არა სპეციალისტის დროული ჩარევის შედეგად ეს პრობლემა სრულიად მოგვარდეს?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ქრონიკული მდგომარეობაა, თუმცა ადრეული შეფასების და ინტერვენციის შედეგად, ადამიანები აღწევენ მნიშვნელოვან წარმატებას. სწავლება ეფუძნება უშუალოდ სუსტი უნარების გავარჯიშებას და ძლიერი მხარეების გამოყენებით სწავლებას. 
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ნუ ესხმით თავს და შეუგნებლებად ნუ გამოგყავთ ისინი, ვისაც შვილების სკოლაში და უნივერსიტეტებში დაბრუნება უნდა“ - მაია ბუწაშვილი

„ნუ ესხმით თავს და შეუგნებლებად ნუ გამოგყავთ ისინი, ვისაც შვილების სკოლაში და უნივერსიტეტებში დაბრუნება უნდა“ - მაია ბუწაშვილი
ინფექციონისტი მაია ბუწაშვილი სკოლების გახსნა/დაკეტვასთან დაკავშირებით მშობლების მხრიდან არაერთგვაროვანი დამოკიდებულების შესახებ წერს. გთავაზობთ მის პოსტს სიტყვა-სიტყვით:
„კარგია, რომ იმ მშობლებს, ვისაც კატეგორიულად არ მოსწონთ სკოლების გახსნის იდეა, უფლება ეძლევათ ონლაინ რეჟიმი აირჩიონ.
გარკვეული აფეთქებები სკოლების გახსნასთან დაკავშირებით შეიძლება გვქონდეს კიდევაც, მაგრამ დასაფიქრებელია რამდენიმე მომენტი:
- სკოლების დაკეტვის უმთავრესი მიზანია, შევამციროთ ბავშვების, როგორც ვირუსის გადამტანების როლი. როგორც ყველამ ვიცით, კორონავირუსის ზემოქმედება ბავშვების ჯანმრთელობაზე მინიმალურია (ნაკლებიც კი, ვიდრე სეზონური გრიპის, რომლის ერთ-ერთი მთავარი სამიზნე მცირე ასაკის ბავშვებია. სეზონური გრიპის დროს კი სკოლებს არ ვკეტავთ).
- თავისთავად, ეს მიზანი ნამდვილად გამართლებულია,
რადგან ბავშვებმა შესაძლოა, დააინფიცირონ ხანდაზმული და მაღალი რისკის ჯგუფების ოჯახის წევრები.
- თუმცა უცნაურად გამოიყურება ის ფაქტი, რომ ისინი, ვისაც ბავშვებისგან ვიცავთ (ანუ ხანდაზმულები და მაღალი რისკის პირები), თვითონ არ არიან ჩაკეტილები.
- ბებია-ბაბუები ხშირად მუშაობენ და მათი სამსახურები სრული დატვირთვით მუშაობს
- ასევე მუშაობენ ქრონიკული დაავადებების მქონე ოჯახის წევრები
- ისინი ასევე დადიან მაღაზიებში, ბაზრებში, რესტორნებში. ნუთუ რისკი არსად არ არის და მხოლოდ ბავშვებს შეუძლიათ დააინფიცირონ? ცოტა ლოგიკას მოკლებულია.
- ასევე მუშაობენ ამ ბავშვების მშობლები ხალხმრავალ ოფისებში, ბაზრობებზე და სხვა, დადიან ბევრ სხვა სარისკო ადგილებში.
- ანუ ყველა დადის გარეთ ყოველგვარი შეზღუდვების გარეშე და მაინცდამაინც მოსწავლეები და სტუდენტები (კიდევ ვიმეორებ, რომელთა ჯანმრთელობასაც დიდი საფრთხე არ ემუქრება) უნდა იყვნენ სახლში იმათ დასაცავად, ვინც თვითონ მუდმივად იმყოფება ინფიცირების რისკის ქვეშ? ნამდვილად მოკლებულია ლოგიკას.
- ამიტომ სკოლების და უნივერსიტეტების დაკეტვას მაშინ აქვს აზრი, თუ საერთო სურათის ნაწილი იქნება, ანუ თუ სხვა საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილები და სამსახურებიც დაიკეტება. სხვა შემთხვევაში, მხოლოდ ბავშვების/სტუდენტების ჩაკეტვა ეპიდსიტუაციას ვერ შეამსუბუქებს. (აქვე დავაკონკრეტებ, რომ მე არ ვამბობ, ყველაფერი უნდა ჩაიკეტოს-მეთქი). ვკეტავთ მხოლოდ იმიტომ, რომ სკოლები და უნივერსიტეტები ყველაზე ადვილი დასაკეტია?
- აქვე მინდა დავამატო, რომ სკოლებში/უნივერსიტეტებში დაბრუნდნენ ქვეყანათა უმრავლესობაში.
- ინფექცია სკოლების დაკეტვის ფონზეც აღმავალ რეჟიმშია. წარმოვიდგინოთ, სკოლები სრული დატვირთვით რომ ამუშავებულიყო სექტემბრიდან, ინფიცირებულების ამჟამინდელ რაოდენობას სულ ამას დავაბრალებდით, რაც, სინამდვილეში არ იქნებოდა სწორი.
- მაშინ, თუ მთავარ მიზანს ვერ ვაღწევთ და პანდემია თავის გზას მიუყვება, რატომ უნდა იყვნენ ბავშვები სახლში? რატომ უნდა მატულობდეს პროგრესულად თავის ტკივილით და მხედველობის დაქვეითებით შეწუხებული ბავშვების/მოზარდების რაოდენობა? აღარაფერს ვამბობ განათლების სრულიად დაქვეითებულ ხარისხზე, რომელიც ისედაც არ ბრწყინავდა.
- რატომ უნდა იყვნენ მუდმივ სტრესში სამსახურში წასული მშობლები იმაზე ფიქრით, რას შვრებიან კომპიუტერთან ან მობილურთან მარტო დატოვებული ბავშვები (ისიც იმ შემთვევაში, თუ კომპიუტერის და მობილურის ფუფუნება აქვთ, თანაც ზოგჯერ ოჯახში რამდენიმე ასეთის საჭიროებაა და კიდევ ერთი სტრესია იმაზე ფიქრი, ვისზე გაანაწილონ ეს ტექნიკა).
- ამიტომ გთხოვთ, ისინი, ვისაც აქვს შესაძლებლობა და კომფორტი, სახლში ეჯდეს თავის შვილებს, ჩაურთოს რამდენიმე ძვირადღირებული ლეპტოპი, ცალკე ბინაში გახიზნული ჰყავდეს ბებია-ბაბუა, რომელსაც არ სჭირდება ბაზარში სიარული (და ბაზრის სამჯერ შემოვლა, რომ რამე იაფად იშოვოს) და პროდუქტებს ფინანსურად წელში გამართული ოჯახის წევრები აწვდიან, ნუ ესხმით თავს და შეუგნებლებად ნუ გამოგყავთ ისინი, ვისაც შვილების სკოლაში და უნივერსიტეტებში დაბრუნება უნდა,“ - წერს მაია ბუწაშვილი.

წაიკითხეთ სრულად