Baby Bag

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?
რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ზოგადი სახელწოდებაა და ვლინდება ბაზისური აკადემიური საგნების წერის, კითხვისა და მათემატიკური უნარების ათვისების სირთულეში, რაც გამოწვეულია ინფორმაციის გადამუშავების სპეციფიკურობით. სხვადასხვა სტატისტიკის მიხედვით, მოსწავლეთა 5-15%-ს დასწავლის უნარის დარღვევა აქვს.
დისლექსია, იგივე კითხვის უნარის სპეციფიკური დარღვევა, ყველაზე ხშირად დიაგნოსტირებადი ფორმაა. სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს სიტყვის სწორად ამოკითხვაში, კითხვის ტემპსა და წაკითხულის გააზრებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი კითხვის დროს შეიძლება უშვებდეს შეცდომებს ასოების ან სიტყვის ამოკითხვაში, ვერ აერთიანებდეს მარცვლებს, კითხულობდეს ნელა ან ძალიან სწრაფად და მიხვედრით. წერის უნარის სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს მართლწერაში, გრამატიკასა და პუნქტუაციაში, ასევე, წერილობითი ფორმით აზრის ჩამოყალიბებასა და ნაწერის ორგანიზებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი შეიძლება ამატებდეს, ტოვებდეს, ანაცვლებდეს სიტყვაში ასოებს. ჰქონდეს ფურცელზე სივრცის დაცვის და ასოების მოხაზვის სირთულე. უშვებდეს ბევრ გრამატიკულ და პუნქტუაციურ შეცდომას, წინადადებების წყობა იყოს გაუმართავი, ნაწერში ნათლად არ იკითხებოდეს აზრი. მათემატიკური უნარების სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს რიცხვების მნიშვნელობის წვდომაში, არითმეტიკული ფაქტების დამახსოვრებაში, ანგარიშსა და მათემატიკური ცნებების საშუალებით მსჯელობაში. უფრო კონკრეტულად, ჰქონდეს რიცხვების და მათი ურთიერთმიმართებების გაგების სირთულე, ამოცანის ამოხსნისას ურევდეს მოქმედებების შესრულების თანმიმდევრობას.
- რა შეიძლება იყოს დასწავლის უნარის დარღვევის მიზეზი?
დასწავლის უნარის დარღვევა ნეიროგანვითარების დარღვევაა და საფუძვლად ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირების სპეციფიკური დეფიციტი უდევს. ამის გამომწვევი შეიძლება იყოს სხვადასხავა გენეტიკური, სამედიცინო და გარემო ფაქტორები.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევის ნიშნები?
- სწავლის სირთულეები, როგორც წესი, შესამჩნევი დაწყებით კლასებში ხდება, როდესაც მოსწავლეს მოეთხოვება აითვისოს ბაზისური აკადემიური უნარები. თუმცა, შესაძლოა თავიდანვე არ იყოს გამოხატული აკადემიური სირთულეები და თავი იჩინოს მოგვიანებით. დასწავლის უნარის დარღვევის მახასიათებლების გამოვლენა ასაკის მიხედვით განსხვავებულია. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი არ გამოხატავს ინტერესს ისეთი თამაშების მიმართ, რომლებიც მოითხოვს სიტყვების გამეორებას, არ აქვს ასაკის შესაბამისი ლექსიკური მარაგი, არ გამოთქვამს სიტყვებს სწორად, მაშინ როდესაც ეს ასაკობრივად უკვე მოეთხოვება, აქვს ფერების, ფორმების, საგნების დასახელების დამახსოვრების სირთულე, აქვს მითითების გაგების და შესრულების სირთულე. დაწყებით კლასებში აქვს ასოების დამახსოვრების და ამოკითხვის სირთულე, რის გამოც შეიძლება კითხვისას სიტყვაში ტოვებდეს, ანაცვლებდეს ასოებს, კითხულობდეს ნელა და ხარჯავდეს დიდ ძალისხმევას ან კითხულობდეს სწრაფად და მიხვედრით და შესაბამისად, უშვებდეს ბევრ შეცდომას. საუბრისას ჰქონდეს აზრის ჩამოყალიბების სირთულე, ჰქონდეს ასაკის შეუსაბამო, მწირი ლექსიკური მარაგი, ფაქტების დამახსოვრების, წერის, საათის ცნობის და დროის ორგანიზების სირთულე, თანატოლებთან შედარებით დიდ ძალისხმევას ხარჯავდეს სწავლის პროცესში და მიუხედავად ამისა, არ ჰქონდეს კარგი აკადემიური მოსწრება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დროს ინტელექტის მაჩვენებელი ძირითადად ნორმის ფარგლებშია, ამიტომ ხშირად აღნიშნული სპეციფიკური სირთულეების იდენტიფიცირება რთულდება.
- როდის უნდა მიმართონ სპეციალისტს?
- თუ ბავშვს აქვს აღნიშნული სირთულეები და სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიის გამოყენების მიუხედავად სწავლაში არ შეიმჩნევა მნიშვნელოვანი პროგრესი, მიმართეთ კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგს ან კლინიკურ ფსიქოლოგს. შეფასების პროცესში ასევე შეიძლება ჩაერთოს განათლების ფსიქოლოგი, ენისა და მეტყველების თერაპევტი და ოკუპაციური თერაპევტი.
- შესაძლებელია თუ არა სპეციალისტის დროული ჩარევის შედეგად ეს პრობლემა სრულიად მოგვარდეს?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ქრონიკული მდგომარეობაა, თუმცა ადრეული შეფასების და ინტერვენციის შედეგად, ადამიანები აღწევენ მნიშვნელოვან წარმატებას. სწავლება ეფუძნება უშუალოდ სუსტი უნარების გავარჯიშებას და ძლიერი მხარეების გამოყენებით სწავლებას. 
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„​მე ვთვლი, რომ ძალიან დავჩაგრეთ ბავშვები და ახალგაზრდები... ყველაზე ადვილად მისაკეტი აღმოჩნდა სკოლები და უმაღლესი სასწავლებლები“ - მაია ბუწაშვილი

„​მე ვთვლი, რომ ძალიან დავჩაგრეთ ბავშვები და ახალგაზრდები... ყველაზე ადვილად მისაკეტი აღმოჩნდა სკოლები და უმაღლესი სასწავლებლები“ - მაია ბუწაშვილი

„​მე ვთვლი, რომ ძალიან დავჩაგრეთ ბავშვები და ახალგაზრდები. სკოლები და უმაღლესი სასწავლებლები უნდა იყოს საერთო ლოქდაუნის ნაწილი და არა ის, რომ მხოლოდ სკოლები და უმაღლესი სასწავლებლები იყოს დაკეტილი, როგორც ნოემბრამდე იყო,“ - ამის შესახებ ინფექციონისტმა მაია ბუწაშვილმა მედიაცენტრ „მთავარში“ განაცხადა.

მისივე თქმით, მოსწავლეები და სტუდენტები პერიოდულად მაინც უნდა დაბრუნდნენ სასწავლო დაწესებულებებში:

ნოემბრის ბოლოდან გასაგებია, რომ გამოცხადდა საყოველთაო რეგულაციები და ამის ნაწილი კი ბატონო, სკოლები და უმაღლესი სასწავლებლები შეიძლებოდა, რომ ყოფილიყო. მანამდე არ იყოს ამის აუცილებლობა, როცა ყველაფერი ღია იყო. ჩვენ შეგვიძლია ვთქვთ, რომ აბსოლუტურად არავითარი შეზღუდვა არ იყო ზაფხულში, სექტემბერსა და ოქტომბერში და მივიღეთ 5 ათასი შემთხვევა დღეში. მაშინ სკოლები და უმაღლესი სასწავლებლები დაკეტილი იყო, მიუხედავად ამისა, ჩვენ გავედით ასეთ ნიშნულზე. უფრო სწრაფად უნდა მოხდეს რეაგირება, არ უნდა დაგვავიწყდეს ბავშვები და უმაღლესი სასწავლებლები და ისინი პერიოდულად მაინც უნდა დაბრუნდნენ დაწესებულებებში,“ - აღნიშნა მაია ბუწაშვილმა.

კითხვაზე, რატომ ვერ ხდება სწრაფი რეაგირება, ინფექციონისტის შეფასებით, ბიზნესისგან განსხვავებით, განათლების სფერო პრიორიტეტად არ ჩანს:

„როგორც ბიზნესის მხრიდანაა, მაგალითად, ყოველდღიური ზეწოლა და ყველასთვის გასაგებია, რომ ეკონომიკის ჩამოშლა არ უნდა მოხდეს და ბიზნესის ინტერესებს ყველა ითვალისწინებს, განათლება ასეთ პრიორიტეტად არ ჩანს. მე ვფიქრობ, რომ უმაღლესი სასწავლებლები და სკოლებიც, ალბათ ზოგიერი მაინც, ცოტა მოერგო სიტუაციას. ძალიან დიდი წნეხი არ არის არც განათლების სამინისტროს მხრიდან, არც სკოლების და უმაღლესი სასწავლებლების მხრიდან. ცალკეული მშობლებისთვის ძალიან ძნელია თავიანთი ინტერესების გატანა. სხვათა შორის, მშობლების დიდ ნაწილს არ უნდა, შიში აქვს და ესეც გასაგებია.

ჩემი აზრით, სასწავლო დაწესებულებებში უნდა დაბრუნდნენ ბავშვები, განსაკუთრებით, სტუდენტები. ტრანსპორტი აქამდეც კარგა ხნის აღდგენილი უნდა ყოფილიყო, სავაჭრო დაწესებულებები კი გაიხსნა უკვე. მობილობის შემცირება ხომ არის მიზანი - რაც შეიძლება ნაკლები იყოს მობილობა, რომ ნაკლები იყოს რისკი. ყველაზე ადვილად მისაკეტი ადგილი აღმოჩნდა სკოლები და უმაღლესი სასწავლებლები და საზოგადოებრივი ტრანსპორტი. ბიზნესზე რომაა დიდი ამბავი, რომ ეკონომიკისთვის ცუდია, (სკოლებისა და უმაღლესი სასწავლებლების დაკეტვას) ამას მყისიერი შედეგი ხომ არ აქვს, ამ დროს ყველას უნდა ახსოვდეს, რომ სამომავლოდ უმძიმესი შედეგები შეიძლება ჰქონდეს განათლების სისტემაში ასეთ სიტუაციას,“ - განაცხადა მაია ბუწაშვილმა.

წაიკითხეთ სრულად