Baby Bag

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი.

რა არის კვებითი აშლილობა?

კვებითი აშლილობა ფსიქიკურ დაავადებათა ჯგუფს მიეკუთვნება. ეს მდგომარეობა ყოველთვის დაკავშირებულია კვების მიმართ არაადეკვატურ დამოკიდებულებასთან. კვებითი აშლილობის დროს თავს იჩენს საკვების მიღებასთან დაკავშირებული პრობლემები, რაც ცხადია დროთა განმავლობაში იწვევს, როგორც ფიზიოლოგიურ, ისე ფსიქოლოგიურ პრობლემებს. ავადმყოფობა ყოველ მე-5 ადამიანში ქრონიკულ სახეს იღებს და ადამიანები, რომლებსაც ეს პრობლემა აქვთ ხანგრძლივი დროით ებრძვიან დაავადებისგან გამოწვეულ შედეგებს, მაგალითად, გულსისხლძარღვთა სისტემის, საჭმლის მონელებელი, ენდოკრინული და რეპროდუქციული სისტემის დაავადებებს. კვებითი აშლილობა სხვადასხვა შემთხვევაში, სხვადასხვა ფორმით ვლინდება ნებისმიერი ასაკის და სქესის ადამიანებში. თუმცა, სტატისტიკურად, უმეტესად კვებით აშლილობას ვხვდებით მოზარდობისას, მდედრობითი სქესის წარმომადგენლებში.

- რა არის გამომწვევი მიზეზი ბავშვებში?

რაც შეეხება მიზეზებს, სპეციალისტები ერთ კონკრეტულ მიზეზს ვერ ასახელებენ. ისინი გვთავაზობენ ფართო სპექტრს იმ ფაქტორებისა, რაც შეიძლება იყოს კვებითი აშლილობის გამომწვევი. გამოყოფენ სამ ძირითად ჯგუფს:

  • გენეტიკური - მაღალი ემოციური მგრძნობელობა, ან აზროვნების თავისებურებები, მაგალითად მომატებული დეტალიზაციის სახით;
  • ფსიქოგენური - სტრესული გარემო, დაბალი თვითშფასება, პერფექციონიზმი, მოზარდობის ასაკში ავტონომიისკენ სწრაფვის ტენდენცია;
  • სოციოკულტურული - სოციუმში დამკვიდრებულია გარკვეული ღირებულებები, მაგალითად, ე.წ. სილამაზის სტანდარტი, აქედან გამომდინარე, ზოგიერთ ადამიანს უჩნდება მოთხოვნილება მოერგოს აღიარებულ სტანტარტს. როდესაც ასეთი მოთხოვნილება სცდება საღ აზრს შესაძლოა ვივარაუდოთ რომ უკვე გარკვეული ჩანასახი არსებობს კვებითი აშლილობის.

- რა სახის კვებითი აშლილობები არსებობს და მათ სიმპტომებზე რომ ვისაუბროთ.

კვებითი აშლილობის რამდენიმე სახეს გამოყოფენ. მათგან საკმაოდ გავრცელებულია ნერვული ანორექსია, რომელიც ძირითადად ვლინდება 14-15 წლის ასაკში. ამ შემთხვევაში არ არის საუბარი მადის დაქვეითებაზე, ეს არის საკუთარი სხეულის, წონის არასწორი, დარღვეული აღქმა. ადამიანს ჰგონია რომ აქვს ზედმეტი წონა და ამის გამო ცდილობს შეზღუდოს საკვები. ნერვული ანორექსიის ძირითადი ნიშანია, როდესაც მოზარდის სხეულის წონის ინდექსი ნორმის ქვემოთ ჩამოდის. ასევე, დამახასიათებელია დაღლილობა, დიეტების და კალორიების დათვლის მიმართ გადამეტებული ინტერესი, ჭარბი ფიზიკური აქტივობა, კვების დროს განმარტოების ტენდენცია, საკუთარი სხეულის კრიტიკულად შეფასება.

ბავშვებში კვებითი ქცევის დარღვევა ორგანიზმისთვის სერიოზულ პრობლემებს ქმნის, როდესაც ნივთიერებები, რომლებიც საჭიროა ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის დეფიციტშია და ორგანიზმს არ მიეწოდება. გარდა ამისა, ვლინდება სომატური პრობლემები, მაგალითად, საყრდენ-მამოძრავებელი, საჭმლის მომნელებელი, ენდოკრინული სისტემის, ასევე, ადგილი აქვს თმის ცვენას, სტომატოლოგიურ პრობლემებს, ზრდის შეფერხებას. უმეტეს შემთხვევებში, მკურნალობის შედეგად ეს პრობლემა დაძლევადია. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ ნერვული ანორექსია არის იმ მცირე რაოდენობის ფსიქიკური აშლილობებიდან ერთ-ერთი, რომელსაც აქვს ე.წ ლეტალური გამოსავალი და რთული შემთხვევებიდან 5% სამწუხაროდ ლეტალურ შედეგზე გადის.

კიდევ ერთი სახეობა კვებითი დარღვევისა არის ნერვული ბულემია. ამ დროს ადამიანი ჭარბად იკვებება და საკვების მიღების შემდეგ ცდილობს გაათავისუფლოს საკუთარი კუჭი ხელოვნურად, პირღებინებით. ბულემიის მიზეზი შეიძლება იყოს სხვა დაავადება, მაგალითად, დეპრესია. ამ შემთხვევაში, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს ისეთ ქცევას, როგორიცაა აბაზანით ხშირად და ხანგრძლივად სარგებლობა. ამასთან, საყურადღებოა სხეულის წონის მკვეთრი ცვლილება, განწყობის უმიზეზოდ ცვალებადობა, თმის ცვენა, ხშირი ვირუსული დაავადებები, ღრძილების ანთება, საყლაპავი მილის დაზიანება, რომელიც ხშირი პიღებინებით არის გამოწვეული.

ასევე, არსებობს უკონტროლო კვებასთან დაკავშირებული აშლილობა (Binge Eating Disorder ) . ამ დროს ადამიანი ვერ აკონტროლებს კვების რაციონს და ჭარბად მიღებული საკვების შემდეგ მას ეუფლება სინდისის ქენჯნა, სირცხვილის განცდა. ასეთი აშლილობის შედეგად შეიძლება განვითარდეს ჰიპერტონული დაავადება, შაქრიანი დიაბეტი.

ზოგჯერ კვებით აშლილობას მიაკუთვნებენ:

  • რუმინაციას (მიღებული საკვების რეგულარულად ამოღება);
  • ჯანსაღი კვებით გატაცებას, თუ ის წონის კლების იდეით არის განპირობებული;
  • ღამით ჭამის სინდრომს;
  • პიკას- როდესაც ხდება საკვებად გამოუსადეგარიან მავნე საკვების მიღებისკენ მიდრეკილება, რომელიც ორგანიზმისთვის საზიანოა;
  • საფაღარათო აშლილობას, რომელსაც ახასიათებს განზრახ ღებინება ან საფაღარათო აბების მიღება.

რაც შეეხება საფრთხეს, რომელსაც კვებითი აშლილობა იწვევს ბავშვებში. შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს სოციალური იზოლაციისკენ მიდრეკილებას, დადებითი ემოციებისგან თავის არიდებას, დეპრესიისკენ მიდრეკილებას და რთულ შემთხვევაში სუიციდურ აზრებს.

- როგორ შეიძლება გავუმკლავდეთ ამ პრობლემას, რას ურჩევდით მშობლებს?

ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მშობლების გულისხმიერებას და დამოკიდებულებას. თუ მათ შეამჩნიეს ბავშვის სულიერი მდგომარეობის ცვლილება, აუცილებლად უნდა დაფიქრდნენ რას შეიძლება უკავშირდებოდეს ეს. კვებითი აშლილობის მქონე მოზარდებში მთავარი მანიშნებელი პრობლემისა არის წონის მკვეთი ცვლილება, უმიზეზო დაღლილობა და სისუსტე, შფოთვა საკვების მიღების დროს, თუ ზედმეტად აღელვებს საკუთარი სხეულის ფორმები, მოჭარბებულად იღებს საკვებს ან პირიქით, ზედმეტად არის გატაცებული დიეტებით, ჯანსაღი კვებით და იკვებება იზოლირებულად. ადრეულ ასაკში მშობელი შეიძლება დააკვირდეს ბავშვს აქვს თუ არა საკვების ხანგრძლივად ღეჭვის ჩვევა, ან მყარი საკვების ღეჭვის დროს გულისრევის რეაქცია,ვერ გრძნობს შიმშილს ან მიდრეკილია მუდმივად ჭამისკენ.

როგორც აღვნიშნე, მშობლის ყურადღება არის უმნიშვნელოვანესი, ვინაიდან თუ მცირეწლოვან ასაკში არ მოაგვარა ეს პრობლემა, შესაძლოა დროთა განმავლობაში სერიოზული ფორმით იჩინოს თავი კვებითმა აშლილობამ.

რაც შეეხება სპეციალისთან კომუნიკაციას, რაც უფრო ადრეულ ასაკში მივმართავთ, მით უფრო მოკლე ვადაში მოხდება პრობლემის აღმოფხვრა. ეფექტური მკურნალობისთვის მნიშვნელოვანია დიაგნოზის სწორად დასმა. ფსიქიატრიაში რომელიმე აშლილობის დიაგნოზის დასმის დროს ხელმძღვანელობენ დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციის მიხედვით შემოთავაზებული იმ სიმპტომების ჩამონათვალით, რაც მიესადაგება ამა თუ იმ დაავადებას. დიაგნოზის დასმა ხდება ფსიქიატრის მიერ და მკურნალობა არის კომპლექსური. პროცესში ჩართულია ფსიქიატრი, კვებითი სპეციალისტი და ძალიან მნიშვნელოვანია ფსიქოთერაპიული ჩარევა, რომლის დროსაც ეფექტურია კოგნიტურ-ბიჰერვიორული თერაპია.

მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

​რჩევები მეძუძური დედებისთვის - ძუძუთი კვების სწორი ტექნიკა

​რჩევები მეძუძური დედებისთვის - ძუძუთი კვების სწორი ტექნიკა

მსოფლიოს პედიატრები დედებს შვილების ბუნებრივი კვებისკენ მოუწოდებენ, რადგან დედის რძე შეიცავს ბავშვის განვითარებისთვის აუცილებელ და შეუცვლელ კომპონენტებს, რომელთა სრულყოფილად ჩანაცვლებაც ჯერჯერობით ვერცერთი საშუალებით ვერ ხდება. ექიმები ხშირად ამახვილებენ ყურადღებას ძუძუთი კვების სწორ ტექნიკაზე, რომ ლაქტაციის პერიოდი გაგრძელდეს საჭირო დროით და პატარა ნაკლებად შეაწუხოს მუცელმა. დიახ! ექიმები თვლიან, რომ ძალიან ხშირად დედების არასწორი ქცევა არის მიზეზი იმისა, რომ დედებს ლაქტაცია უწყდებათ ნაადრევად და/ან პატარებს „მუცელი გამუდმებით აწუხებთ“. ყოველწლიურად სულ უფრო მეტ ქალს უჩნდება ლაქტაციის პრობლემა და ზოგჯერ ბავშვის ძუძუთი კვების პერიოდი 6 თვეზე ნაკლებ ხანს გრძელდება.

რატომ ხდება ასე? ექიმები ამბობენ, რომ ყველაზე ხშირად ამისი მიზეზი მეძუძურის არასწორი ქცევაა. თანამედროვე სამშობიარო სახლების უმეტესობა ამ საკითხთან დაკავშირებით სწორ რჩევებს აძლევს ახალბედა დედებს, მაგრამ, სამწუხაროდ, საწინააღმდეგო შემთხვევებიც არსებობს. ამიტომ მნიშვნელოვანია, ყველა ქალმა იცოდეს ახალდაბადებული ბავშვის კვების სწორი ტექნიკის ძირითადი პრინციპები.
ძუძუთი კვების სწორი ტექნიკის ოქროს წესი არის ბავშვის სწორ პოზიციაში დაჭერა:
• აირჩიეთ მოხერხებული პოზა, გაითვალისწინეთ, რომ კვება შეიძლება საკმაოდ დიდხანს გაგრძელდეს და თქვენ არ უნდა დაიღალოთ;
• ბავშვის კვება სხვადასხვა მდგომარეობაში შეიძლება, მთავარია, ამ პროცესის განმავლობაში ახალშობილი აუცილებლად იყოს მუცლით დედისკენ, ხოლო მისი სახე - ძუძუს თავისკენ;
• ბავშვის თავი არ უნდა იყოს მყარად დაფიქსირებული, რომ პატარას შეეძლოს ძუძუს თავის მდგომარეობის რეგულირება და დედისთვის შეტყობინება კვების დამთავრების შესახებ;
• ახალშობილის ცხვირი საკმაოდ ახლოს უნდა იყოს ძუძუსთან, მაგრამ არ უნდა ეფლობოდეს მასში, რადგან თუ ბავშვი ძუძუს თავისკენ გაიწევა, დიდია მისი ზედაპირული დაუფლების შესაძლებლობა. განსაკუთრებით ფრთხილად უნდა იყვნენ დიდი მკერდის მქონე ქალები;
• დაიმახსოვრეთ, ძუძუს თავი ბავშვმა დამოუკიდებლად უნდა აიღოს. არ არის საჭირო მისი პირში ხელით ჩადება. სხვაგვარად იგი მიეჩვევა ამას, რაც შემდგომში პრობლემებს წარმოქმნის;
• თუ ბავშვმა ძუძუს თავის მხოლოდ ბოლო ჩაიდო პირში, დედას ყოველთვის შეუძლია განთავისუფლდეს ნიკაპზე ოდნავი ხელის დაჭერით. მაგრამ როგორ მივხვდეთ, რომ ბავშვმა სწორად აიღო ძუძუ? ამისათვის საკმარისია კვების პროცესისათვის ყურადღების მიქცევა;
• ის ასე უნდა გამოიყურებოდეს: ბავშვი იღებს ძუძუს თავს, პატარას ტუჩები გადმობრუნებულია; ბავშვის ცხვირი მჭიდროდ არის მიკრული დედის ძუძუსთან, მაგრამ არ იფლობა მასში; წოვის დროს მხოლოდ ყლაპვის ხმები ისმის; დედა არანაირ უსიამოვნო შეგრძნებებს არ უნდა განიცდიდეს ამ პროცესის დროს;
• ბევრ დედას ეშინია ბავშვის ზედმეტად გაძღომის - მთავარია, პანიკაში არ ჩავარდეთ. ბავშვის ზედმეტად გაძღომა იოლია. დაიმახსოვრეთ, ყველაფერ ზედმეტს ის აუცილებლად ამოიღებს. ამიტომ მისი ჯანმრთელობა არ დაზარალდება;
• მოასწრებს თუ არა საკვების გადამუშავებას ბავშვი, რომელიც ძალიან ხშირად ჭამს? - შეშფოთების საფუძველი არც ამ შემთხვევაში გვაქვს - დედის რძე იმდენად იდეალურად არის ბალანსირებული ბავშვისათვის, რომ მისი გადამუშავებისათვის პატარას განსაკუთრებული ძალისხმევა არ სჭირდება. რძე პრაქტიკულად მაშინვე ხვდება ნაწლავებში, სადაც ძალიან სწრაფად გადამუშავდება;
• როგორ მოვაცილოთ ძუძუ სწორად? იმისათვის, რომ ამ პროცესმა არ გამოიწვიოს უსიამოვნო შეგრძნებები და არ წარმოშვას შემდგომი პრობლემები (ნახეთქი ძუძუს თავზე და სხვა), ძუძუ მხოლოდ მას შემდეგ უნდა მოვაცილოთ, რაც ბავშვმა ის გაუშვა. ამისათვის შეიძლება ნაზად მივაჭიროთ ნიკაპს (როგორც ზემოთ იყო ნახსენები), შეიძლება ნეკა თითის ჩადება პირის კუთხეში და მისი ნახევრად მობრუნება. ეს მანიპულაცია აიძულებს ბავშვს გააღოს პირი და ძუძუს მოცილება მარტივად შეიძლება.
როგორ უნდა მოიქცეს მეძუძური დედა, თუ კვების ტექნიკას ზედმიწევნით იცავს, დიატასაც არ არღვევს, მაგრამ პატარას მაინც სტკივა მუცელი და ღამითაც ხშირად იღვიძებს ტირილით?

ასეთი რამ ხშირად ხდება, რადგან 4-5 თვემდე ახალშობილთა კუჭ-ნაწლავი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების და გარემოსთან შეგუების პროცესშია.
საგანგაშო არაფერია, რადგან ეს მდგომარეობა არ ითვლება პათოლოგიად - ეს ბავშვის ორგანიზმის განვითარების ბუნებრივი პროცესია, ჩვენ მას ვერ „ვუმკურნალებთ“, მაგრამ შეგვიძლია შევამსუბუქოთ სიმპტომები და გარემოსთან შეგუების ეს პროცესი უფრო ასატანი გავხადოთ ბავშვისთვისაც და დედისთვისაც.
ამისთვის არსებობს ბუნებრივი, ნატურალური საშუალებები, რომლებსაც გააჩნიათ უსაფრთხოების უმაღლესი პროფილი, არ იწვევენ გვერდით მოვლენებს და თითქმის 100% შემთხვევებში (მართალია დროებით, მაგრამ მაინც) ეფექტურად აქრობენ სიმპტომებს.
ასეთი საშუალებაა „ბეიბიქალმის“ მცენარეული წვეთები, რომელიც ერთ-ერთ ყველაზე ეფექტურ საშუალებად არის მიჩნეული ახალშობილთა მუცლის ტკივილის სამკურნალოდ მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

რატომ „ბეიბიქალმი“?
„ბეიბიქალმი“ არის მცენარეული ეთერზეთების შემცველი საკვები დანამატი, რომელიც შექმნილია სპეციალურად ახალშობილებისთვის - აირების დაგროვებით გამოწვეული მუცლის ტკივილის სამკურნალოდ.
• შეიცავს 100%-ით ნატურალურ ინგრედიენტებს;
• არ შეიცავს კონსერვანტებსა და საღებავებს;
• არ შეიცავს შაქარსა და ხელოვნურ დამატკბობლებს;
• არ შეიცავს სპირტს;
• არ შეიცავს არანაირ ქიმიურ დანამატს;
• კომფორტულია გამოყენებისთვის;
• მოქმედებს მომენტალურად;
• არ აქვს გვერდითი მოვლენები;
• არ იწვევს შეჩვევას;
• არ შედის ურთიერთქმედებაში სხვა პრეპარატებთან, რის გამოც მისი გამოყენება შესაძლებელია ნებისმიერ ფარმ-პროდუქტთან ერთად;
• გამოყენების ჯერადობა შეუზღუდავია, რაც ნიშნავს, რომ შეგვიძლია გამოვიყენოთ დღეში იმდენჯერ, რამდენჯერაც ბავშვს კოლიკა შეაწუხებს;
• აქვს FDA, ABC, GMP, ISO საერთაშორისო სტანდარტების სერთიფიკატები;
• „ბეიბიქალმი“ უკვე 30 წელია, უზრუნველყოფს მილიონობით ჩვილის მშვიდ ძილს. იგი აღიარებულია ისრაელის, რუსეთის, ჩეხეთის, უკრაინის, სლოვაკეთის, ბულგარეთის, გერმანიის, დიდი ბრიტანეთისა და აშშ-ის მარეგულირებლებლების მიერ. „ბეიბიქალმს“ გამოარჩევენ სხვა მსგავსი პროდუქტებისაგან და ყველაზე ხშირად ურჩევენ მშობლებს ექიმები და ფარმაცევტები.
• „ბეიბიქალმის“ გამოყენების წესი და დოზირება შემდეგია: ბოთლი უნდა შეივსოს ანადუღარი, გაგრილებული წყლით ეტიკეტის ზედა საზღვრამდე (თეთრი ისარი); თავისივე პიპეტით ჩავაწვეთოთ ბავშვს პირში 10 წვეთი ყოველი ჭამის წინ ან კვებასა და კვებას შორის - ნელ-ნელა, წვეთ-წვეთობით (არ გამოიყენოთ კოვზი, რომ არ გადასცდეს პატარას). დღე-ღამის განმავლობაში გამოყენების ჯერადობა შეზღუდული არ არის; ყოველი გამოყენების წინ საჭიროა ბოთლის შენჯღრევა; გამოიყენება გახსნიდან 8 კვირის განმავლობაში.
R
წაიკითხეთ სრულად