Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მეშინოდა, რომ მეუღლე მიმატოვებდა, საკუთარ თავს ყოველდღიურად ვებრძოდი“ - სექსუალური პრობლემები მშობიარობის შემდგომი დეპრესიის დროს

„მეშინოდა, რომ მეუღლე მიმატოვებდა, საკუთარ თავს ყოველდღიურად ვებრძოდი“ - სექსუალური პრობლემები მშობიარობის შემდგომი დეპრესიის დროს

ყველასთვის ცნობილია, რომ ადამიანები ტრავმულ გამოცდილებაზე ერთმანეთისგან განსხვავებულად რეაგირებენ. ზოგიერთები საკუთარ თავში იკეტებიან, ნაწილს დეპრესია ტანჯავს, არიან ისეთებიც, ვისაც ყველაფრის მარტივად გადალახვა შეუძლია. ხშირად ხდება, რომ ტრავმული გამოცდილება და ხშირი უსიამოვნებები ადამიანებს სექსისადმი ინტერესს აკარგვინებს ან მისადმი სიძულვილით განაწყობს. ჩვენს სტატიაში ერთ-ერთი ქალბატონის ისტორიას გაგაცნობთ, რომელსაც მშობიარობის შემდგომი დეპრესიის გამო სექსის დროს უსიამოვნო ფსიქოსომატური სიმპტომები და ტკივილები აღენიშნებოდა. სექსუალური ცხოვრების ხარისხის მნიშვნელოვანმა დაქვეითებამ მას მეუღლესთან ურთიერთობაში სერიოზული პრობლემები შეუქმნა. ქალბატონის თქმით, ის განქორწინებაზეც ხშირად ფიქრობდა. საბოლოოდ მან მეუღლესთან ერთად აღნიშნულ პრობლემასთან წარმატებით გამკლავება და ჯანსაღი ოჯახური ურთიერთობების აღდგენა შეძლო.

„წარმოდგენა არ მქონდა, როგორ შეცვლიდა ბავშვის გაჩენა ჩემს ცხოვრებას. მეგონა, ყველაფერი არაჩვეულებრივად იქნებოდა, მაგრამ აღმოვაჩინე, რომ ამის წინასწარ პროგნოზირება შეუძლებელია.

ჩემი პირველი მშობიარობა რთული ნამდვილად არ ყოფილა, თუმცა დიდხანს გაგრძელდა. ბავშვის გაჩენიდან მალევე საცხოვრებელი ადგილი შევიცვალეთ და მეუღლის ოჯახთან ახლოს დავსახლდით. მე ყველა ჩემს ახლო მეგობარს დავშორდი და თავს მარტოსულად ვგრძნობდი, თუმცა, იმედი მქონდა, რომ ეს მალე გაივლიდა. როდესაც ჩვენი ვაჟი თვენახევრის გახდა, ჩემი მეუღლე სექსზე პირველად ალაპარაკდა. მე ამისთვის მორალურად მზად არ ვიყავი, თუმცა მისი სურვილი გავითვალისწინე და დავთანხმდი. ძალიან ვღელავდი, რის გამოც პროცესი ძალიან მტკივნეული იყო. მეუღლემ განიცადა, რომ ყველაფერი ასე ცუდად დასრულდა. რამდენიმე წარუმატებელი მცდელობის შემდეგ ექიმთან წავედი. მან მითხრა, რომ ყველაფერი რიგზე იყო. ექიმის თქმით, ტკივილი, შესაძლოა, ჯერ კიდევ შეუხორცებელ ნაკერებთან ყოფილიყო კავშირში. თუმცა, დამარწმუნა, რომ ძალიან მალე ყველაფერი გაივლიდა.

დრო გადიოდა, თუმცა სექსის დროს ტკივილი ისევ მაწუხებდა, რის გამოც ქმართან ურთიერთობას გავურბოდი. სექსუალური კავშირისთვის თავის ასარიდებლად ათასგვარ მიზეზს ვიფიქრებდი, დასაძინებლად ადრე ვწვებოდი, ბავშვს ვუვლიდი, სახლს ვალაგებდი. ჩემი მეუღლე ძალიან მიყვარდა, მაგრამ სექსი ტკივილს მაყენებდა, რის გამოც თავს საშინლად ცუდად ვგრძნობდი. ვხედავდი, რომ ჩვენი ქორწინება საფრთხის ქვეშ იყო. ჩვენს ვაჟზე ვღელავდი, რომელსაც, სავარაუდოდ, განქორწინებული მშობლები ეყოლებოდა. მეშინოდა, რომ მეუღლე მიმატოვებდა. საკუთარ თავს ყოველდღიურად ვებრძოდი.

მეუღლე ყველაფერს მოთმინებით იტანდა და ჩემს პრობლემას გაგებით ეკიდებოდა, თუმცა ერთ დღეს ჩვენ ერთმანეთთან საუბარი საერთოდ შევწყვიტეთ. თავს დამნაშავედ ვგრძნობდი. განვიცდიდი, რომ მას განწყობას ვუფუჭებდი. ყველაფერზე ვბრაზობდი და საკუთარ თავში ჩავიკეტე. ჩემთვის ყველა და ყველაფერი უცხო გახდა. პანიკური შეტევები დამეწყო. როდესაც ჩემი შვილი 3 წლის გახდა, ექიმთან წავედი და მის კაბინეტში ქვითინი დავიწყე. ვამბობდი, რომ არ ვიცოდი, ვინ ვიყავი. ექიმს ვუთხარი, რომ ვერ შევძელი დედისა და ცოლის ღირსეული როლის შესრულება. ჩემი მდგომაროების შეფასების შემდეგ ანტიდეპრესანტები დამინიშნეს და ფსიქოთერაპევტთან გამგზავნეს. ექიმმა მირჩია, რომ თერაპიის კურსებზე მეუღლესთან ერთადაც უნდა მევლო და მის გარეშეც. მე და ჩემმა ქმარმა გავაცნობიერეთ, რომ საქმე მშობიარობის შემდგომ მძიმე დეპრესიასთან გვქონდა, რომელიც ჩემზე, როგორც ფიზიკურად, ასევე ფსიქიკურად ზემოქმედებდა და სექსუალური ცხოვრების ხარისხსაც მიქვეითებდა.

თერაპიის დროს მივხვდი, რომ ჩემს ქმარს არამხოლოდ სექსი სურდა ჩემთან, მას ჩვენი ჩვეული სიახლოვე და ურთიერთობა ძალიან ენატრებოდა. ჩვენ ღამით პაემნებზე სიარული დავიწყეთ. ერთად ბევრ დროს ვატარებდით, თუმცა სექსი არ გვქონდა. მეუღლესთან ერთად ხშირად ვიცინოდი, საინტერესო თემებზე ვსაუბრობდით, საკუთარ ემოციებს და განცდებს ღიად გამოვხატავდით. ერთი წლის შემდეგ ვიგრძენი, რომ ნელ-ნელა საკუთარ თავს ვუბრუნდებოდი. მე და ჩემი მეუღლე არსებულ ვითარებას ერთად ვაფასებდით. ანტიდეპრესანტის დოზების შემცირების გადაწყვეტილებაც ერთობლივად მივიღეთ და მეორე ბავშვის ყოლაზეც დავფიქრდით. ჩვენი სექსუალური ცხოვრება კვლავ არაჩვეულებრივი გახდა.

ფიზიკური ჯანმრთელობა ჩვენს გონებასთან ძალიან ძლიერ კავშირშია. უსიამოვნო გამოცდილება ორგანიზმზე მრავალმხრივ ზემოქმედებს. ხშირად მტკივნეული ფიზიკური შეგრძნებების ნამდვილი მიზეზის დადგენა გვიჭირს. მეორე ბავშვის გაჩენის შემდეგ მე და ჩემს მეუღლეს პირველი სექსის ძალიან გვეშინოდა, თუმცა ყველაფერმა კარგად ჩაიარა. ჩვენ იმაზე უკეთესი სექსუალური ცხოვრება გვქონდა, ვიდრე წლების წინ, როდესაც ორივენი ბევრად ახალგაზრდები და ენერგიულები ვიყავით. სექსი კვალვ ჩვენი ცხოვრების განუყრელ და მნიშვნელოვან ნაწილად იქცა, რაც ძალიან მაბედნიერებს.

მომზადებულია​ Cosmo.ru​-ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად