Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

პროდუქტების სია, რომელიც დაბერებას უშლის ხელს - როგორ ვიკვებოთ 40 წლიდან?

პროდუქტების სია, რომელიც დაბერებას უშლის ხელს - როგორ ვიკვებოთ 40 წლიდან?

როგორ ვიკვებოთ 40 წლიდან? - ამ თემაზე „დილა მშვიდობისა საქართველოს“ პირდაპირ ეთერში დიეტოლოგმა ნატალია გოგავამ ისაუბრა.

„ჯანმრთელობისთვის ჩვენს ორგანიზმს ესაჭიროება მთელი რიგი ნუტრიენტები, საჭირო რაოდენობით. თუ კვება იქნება სწორი, დაბალანსებული და მრავალფეროვანი ჩვენ ამ ამოცანას შევასრულებთ. როდესაც ეს პროცესი მწყობრშია, შესაბამისად, დაბერების პროცესიც ნელდება. სხვადასხვა დაავადებისგან და დროული ან ნაადრევი სიბერისგან თავდაცვის მიზნით ჩვენ გვჭირდება ნივთიერებები, რომლებსაც ორ ან მაქსიმუმ სამ ჯგუფად დავყოფ:

  1. ანტიოქსიდანტები - ნივთიერებები, როგორიცაა A,E,C ვიტამინები, ბეტა - კაროტინი, თუთია, ლიკოპინი. მათი მთავარი ამოცანაა ორგანიზმის თითოეული უჯრედი დაიცვან მავნე რადიკალების ზემოქმედებისგან;
  2. არანაჯერი ცხიმ-მჟავები - განსაკუთრებით ომეგა 3.
  3. ნივთიერებები, რომლებიც აფერხებენ კოლაგენის გლიკაციის პროცესს. მოგეხსენებათ, რომ კოლაგენი არის ჩვენი კანის მთავარი სტრუქტურა, რომელიც უნარჩუნებს ფორმას, სიმკვრივეს, ელასტიკურობას, ფერს. ამ პროცესის შეფერხების შემდეგ კოლაგენი კარგავს ამ თვისებებს, შესაბამისად, ჩვენი კანი ნაკლებად მკვრივი ხდება.

პროდუქტების არჩევანი საკმაოდ დიდი გვაქვს, თუმცა, მთავარია როგორ არის მოყვანილი, რამდენად ვარგისიანია და ბევრი სხვა დეტალი. არ შემიძლია არ აღვნიშნო პომიდორი, რომელიც შეიცავს ლიკოპინს. ლიკოპინი არის ნივთიერება, რომელიც ებრძვის ულტრაიისფერ გამოსხივებას, რაც ხელს უწყობს ჩვენი კანის სიჯანსაღეს და ახალგაზრდობას. ლიკოპინი არ იშლება თერმული დაზიანების დროს და პირიქით, უკეთესადაც კი ხდება მისი ათვისება. თუ ადამიანს პრობლემა არ აქვს ნაღვლის ბუშტზე, პომიდორის მიღება შეუძლია კანით, როგორც ცოცხლად, ასევე, გამომცხვარი. ლიკოპინს გააჩნია კიდევ ერთი ძალიან კარგი თვისება, ის ამცირებს თრომბების წარმოქმნის რისკს, ამკვრივებს ჩვენი სისხლძარღვების კედლებს, ქოლესტერინის დონეს დაბლა წევს. რადგან ლიკოპინზე ვსაუბრობთ, აუცილებელია ვახსენოთ წითელი ბულგარული წიწაკა. წითელი ბულგარული წიწაკაც შეიცავს დიდი რაოდენობით ლიკოპინს და ასევე, ბეტა-კარატინოიდებს, რომელიც ებრძვის დაბერებას;

კომბოსტო - მას აქვს ბევრი დადებითი თვისება, C ვიტამინის და კალცის მაღალი დონე. განსაკუთრებით სასარგებლოა ბროკოლი, რომელიც ყველა სხვა კომბოსტოსგან განსხვავებით E ვიტამინსაც შეიცავს ( უმიც დასაშვებია და ოდნავ თერმულად დამუშავებულიც - არ უნდა იყოს ძალიან გადახარშული, დადებითი თვისებების შესანარჩუნებლად). ისპანახი, ოხრახუში (აკავებს კალცს, ებრძვის შეშუპებას, შეიცავს დიდი რაოდენობით ანტიოქსიდანტებს, შეიცავს უჯრედისს, რაც მნიშვნელოვანია ჩვენი ნაწლავების მიკროფლორისთვის);

კაკაო და შავი შოკოლადი - განსაკუთრებულ ნივთიერებებს შეიცავს, ებრძვის ანთებით პროცესებს, აფერხებს ზოგიერთი სახეობის სიმსივნის განვითარებას. თუმცა, ზომიერება არ უნდა დაგვავიწყდეს. შოკოლადის მიღების დროს, ორგანიზმში გამოიყოფა ენდორფინები, ამიტომ ხშირად სტრესის დროს ვიღებთ ხოლმე.

თხილეული და სხვადასხვა სახის თესლი - ჯანსაღი ცხიმის შემცველი პროდუქტები. ომეგა 3-ის შემცველობით პირველ ადგილზეა სელის თესლი, რომელიც შეიცავს კალიუმს, მაგნიუმს, B ჯგუფის ვიტამინებს, უჯრედისს, ამცირებს ქოლესტერინის დონეს სისხლში, სასარგებლოა საჭმლის მონელებისთვის. გოგრის თესლი - მის შემადგენლობაშია ისეთი ნივთიერებები, რომლებიც ებრძვის სიმსივნეს. ნუში - ჯანსაღი ცხიმების შემცველობასთან ერთად, ცილის წყაროა და ამასთან, შეიცავს დიდი რაოდენობით მაგნიუმს.

ჯანსაღი ცხიმის შემცველ პროდუქტებს დავამატოთ - ზეითუნის ზეთი, ცხიმიანი თევზი (ქაშაყი, სარდინები, სკუმბრია, ორაგული).

ანტიოქსიდანტები - კენკრა (ჟოლო, მოცვი, მარწყვი, შტოში); სხვადასხვა მწვანილი(სალათის ფურცელი, რუკოლა, აისბერგი).

მთავარია, ჩვენი კვება იყოს დაბალანსებული და მრავალფეროვანი, სხვადასხვა ელემენტით და ნივთიერებით'' - აღნიშნა დიეტოლოგმა ნატალია გოგავამ. 

წყარო: ​,,დილა მშვიდობისა საქართველო''

წაიკითხეთ სრულად