Baby Bag

„რეცეპტული ენის დარღვევას ვხვდებით მაშინ, როდესაც ბავშვს უჭირს სხვისგან მიღებული ინფორმაციის გაგება და გადამუშავება“

„რეცეპტული ენის დარღვევას ვხვდებით მაშინ, როდესაც ბავშვს უჭირს სხვისგან მიღებული ინფორმაციის გაგება და გადამუშავება“

რეცეპტული ენის დარღვევაზე MomsEdu.ge-ს ფსიქოკონსულტანტი, ენისა და მეტყველების თერაპევტი თათული ბაკურაძე ესაუბრა.

- რა არის რეცეპტული ენის დარღვევა?

- როდესაც გვესმის ენის განვითარების დარღვევა, მასში არ იგულისხმება მეტყველებასთან, კერძოდ კი არტიკულაციასთან/გამოთქმასთან დაკავშირებული სირთულეები, ეს არის კომუნიკაციური უნარების დარღვევის ერთ-ერთი გამოხატულება, რომელიც შეიძლება იყოს რეცეპტული ენის დარღევა, ექსპრესიული ენის დარღვევა ან რეცეპტული და ექსპრესიული ენის დარღვევა ერთდროულად.

ბავშვებს უჭირთ ენის მნიშვნელობის აღქმა, მათ აქვთ ენის ცოდნასთან დაკავშირებული სირთულეები. ასეთ დროს ბავშვის სმენა წესრიგშია, მას ესმის ყველანაირ სიმაღლეზე ნათქვამი სიტყვა, თუმცა მაინც არ შეუძლია აზრი გამოიტანოს ნათქვამიდან და შესაბამისად, სწორ კონტექსტში დააბრუნოს პასუხი. რეცეპტული ენის დარღვევა ეს არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც ბავშვს უჭირს, როგორც ზეპირი საუბრის, ასევე დაწერილი ტექსტის გაგება. მათთვის სირთულეს წარმოადგენს სიტყვების მნიშვნელობების გაგება და მათი ფუნქციური დატვირთვის ცოდნა, შესაბამისად, რეცეპტული ენის დარღვევის მქონე ბავშვს ხშირ შემთხვევაში უჭირს სხვისი საუბრის შინაარსის აღქმა.

- რა ნიშნებით გამოიხატება რეცეპტული ენის დარღვევა ბავშვებში?

- რეცეპტული ენის სირთულე არის განვითარების დარღვევა და ის ადრეული ბავშვობიდანვე შეიმჩნევა. ჩამოვთვალოთ ის ნიშნები, რაც შეიძლება ახასიათებდეს რეცეპტული ენის დარღვევის მქონე ბავშვს:

  • უყურადღებობა, როდესაც მას ესაუბრებიან;
  • უჭირს ინსტრუქციების შესრულება და მიმართული საუბრის გაგება;
  • უჭირს პასუხის გაცემა შეკითხვებზე;
  • ეჭრება და აწყვეტინებს სხვებს საუბარს;
  • საჭიროებს წინადადების ან შეკითხვის რამდენჯერმე გამეორებას ან გამარტივებული ენით თქმას;
  • მისი პასუხი ყოველთვის არ შეესაბამება დასმულ შეკითხვას;
  • წინადადების შინაარსს არასწორად იგებს;
  • ვერ აღიქვამს ხუმრობით ამ გადატანითი მნიშვნელობით ნათქვამ წინადადებას.

- რა უნარებია საჭირო, რათა რეცეპტული ენის განვითარებას ხელი შევუწყოთ?

როდესაც მშობელი ატყობს რომ ბავშვს აქვს გარკვეული სირთულეები ენის აღქმასა და პროდუცირებასთან დაკავშირებით, მნიშვნელოვანი ნაბიჯები, რაც მშობელმა უნდა გადადგას არის:

  • სმენის სკრინინგი, რათა გამოირიცხოს სმენასთან დაკავშირებული სირთულეები,
  • შემდეგ მიმართოს ენისა და მეტყველების თერაპევტს, რათა შეფასდეს ბავშვის ენობრივი განვითარება. სპეციალისტი შეძლებს დიფერენცირებას ენის დარღვევის რომელ სირთულესთან გვაქვს საქმე,
  • დაიწყოს ენისა და მეტყველების თერაპიები,
  • აქტიურად ჩაერთოს პროცესში ოჯახის ყველა წევრი.

რეცეპტული ენის შეფასება და დიაგნოსტირება ყველა ასაკშია შესაძლებელი, თუმცა რაც უფრო ადრე მიმართავს მშობელი სპეციალისტს მით უკეთესია, რადგან მაქსიმალურად მოხდეს ენობრივი უნარების ათვისება და ენის განვითარების მიახლოება ბავშვის ქრონოლოგიურ ასაკთან. ამისათვის საჭიროა, როგორც ენისა და მეტყველების თერაპიების ინტენსიურად მიღება, ასევე, ოჯახის წევრების აქტიური ჩართვა პროცესში, სხვა ბავშვებთან ურთიერთობა, მრავალფეროვანი სამეტყველო გარემო, საუბრით დატვირთული როლური თამაშები, მშობლის მხრიდან ბავშვის ჩართვა თავის ყოველდღიურ აქტივობებში, ეს იქნება სახლის დალაგება თუ საჭმლის მომზადება, ილუსტრირებული წიგნების თვალიერება და მასზე საინტერესო ზღაპრების მოფიქრება, ბევრი სეირნობა და ბუნებასთან პირისპირი კავშირი. ასეთ დროს, მშობელი თავადაც ბავშვი უნდა გახდეს, რადგან მათი თამაში და ურთიერთობა მაქსიმალურად ბუნებრივი, საინტერესო და „მადისაღმძვრელი“ იყოს პატარასთვის, რათა სურვილი გაუჩნდეს მოგბაძოთ და მაქსიმალურად ბევრი ისწავლოს თქვენგან.

- რაში შეიძლება შეუშალოს ბავშვს ხელი რეცეპტული ენის დარღვევამ?

- რეცეპტული ენის დარღვევის მქონე ბავშვებს უჭირთ ადამიანებთან დაკონტაქტება ბაღის, სკოლის ან ნებისმიერ სხვა გარემოში. ამან მათში შესაძლოა გამოიწვიოს სირცხვილის გრძნობა. სირთულე აქვთ, როგორც საკუთარი აზრის ზეპირად ან წერილობით გამოხატვის დროს, ასევე, სხვისი საუბრის აღქმაში. მნიშვნელოვანია აღვნიშნოთ, რომ სირთულეები ენობრივ განვითარებაში არ უკავშირდება ინტელექტუალურ დარღვევას, მათ შესაძლოა ჰქონდეთ საკმაოდ მაღალი ინტელექტი, თუმცა ამის გამოვლენაში ხელს უშლიდეთ მათი არასაკმარისად განვითარებული ენობრივი უნარები, რის გამოც ისინი შესაძლოა იყვნენ საკმაოდ ფრუსტრირებულები და იმედგაცრუებულები. აუცილებელია გვახსოვდეს, რომ ენობრივი განვითარების დარღვევის მქონე ბავშვები, ისეთივე ჭკვიანები არიან, როგორც ისინი, ვისაც ეს სირთულე არ აღენიშნებათ.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,არ დააძალოთ ბავშვს სიმღერა, სპორტზე სიარული" - რჩევები მშობლებს

,,არ დააძალოთ ბავშვს სიმღერა, სპორტზე სიარული" - რჩევები მშობლებს

რა სირთულეებთან არის დაკავშირებული მცირე ასაკში ბავშვის ,,იძულება", იაროს მან მუსიკაზე და როდის ხდება ეს პროცესი სტრესული - ამის შესახებ მომღერალმა, ნოდიკო ტატიშვილმა და პიანისტმა, სანდრო გეგეჭკორმა გადაცემაში ,,იმედის დღე" ისაუბრეს. მათ მსმენელს საკუთარი გამოცდილება გაუზიარეს.

,,ბავშვებთან მუშაობა ძალიან რთულია. ყველა მათგანი თავისებურად უნიკალური, ნიჭიერია. რთულია, ადრეულ ასაკში აღმოაჩინო, აქვს თუ არა ბავშვს სმენა. პირველი ამას ვაქცევ ხოლმე ყურადღებას - თუ ბავშვს იმ კონკრეტული მომენტისთვის არ აღენიშნება სმენა, არ არის მზანშეწონილი, მშობელმა მოახდინოს გავლენა. ერთი ბავშვი რომ ისეთ 9 ადამიანთან დავსვათ, რომელსაც კარგი სმენა აქვს, ეს ბავშვი აღმოაჩენს, რომ დანარჩენი 9 კარგად მღერის და მის შემთხვევაში რაღაც ისე ვერ არის და ისტრესება. 

ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც არის და მინდა, ყველა მშობელს ვურიო მთელი გულით - არ დააძალოთ ბავშვს სიმღერა, სპორტზე სიარული ან რამე სხვა. ჩემთან რომ მოდიან ბავშვები, მათ ვეკითხევბი, თუ უყვართ სიმღერა და თუ უნდათ სიარული. თუ ბავშვს თვალები უციმციმებს და უხარია, ესე იგი, ის უნდა მოსულიყო. მე ვფიქრობ, რომ 4-5 წელი არის ოპტიმალური ასაკი, როდესაც ბავშვმა უნდა დაიწყოს სიმღერაზე სიარული, სურვილის შემთხვევაში", - ამბობს ნოდკო ტატიშვილი.

სანდრო გეგეჭკორი საუბრობს, თუ რა შემთხვევაში ხდება ამ მხრივ მეცადინეობა მოსაწყენი.

,,სად ამჟღავნებს მუსიკალურ ნიჭს ბავშვი - ან წაიღიღინებს რაიმე მელოდიას, რომელიც იმღერა სადმე ვინმემ და ის გონებაში დარჩა. მე 3-4 წლის ასაკში ვმღეროდი სიმღერებს და ალბათ აქედან ჩანდა, რომ მქონდა ნიჭი. 

როდესაც მეცადინეობ, ეს მოსაბეზრებელია და ჰგავს მასწავლებლის მიერ დავალების მიცემას, რომ რაღაც უნდა დაწერო ძალიან ბევრჯერ. ეს არის ერთი მომენტი და მეორეა, როდესაც ის გეუბნება, მოიძიო ინფორმაცია რომელიღაც ომის შესახებ და თვითონ ეძებ, არკვევ. თუ რაღაც მუსიკას აღიქვამ, როგორც გამების ერთობლიობას, ეს არის ძალიან მოსაწყენი და საათები ისე იწელება, ერთი სული გაქვს, მიატოვო ეს საქმიანობა", - ამბობს პიანისტი.


წყარო: ,​,იმედის დღე"

წაიკითხეთ სრულად