Baby Bag

​როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში?

​როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში?

როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს კლინიკური ფსიქოლოგი თათია მჟავია ესაუბრა.

- რა როლი აქვს ადრეული ასაკის ბავშვის განვითარებისთვის წიგნების სწორად შერჩევას?

ადრეულ ასაკში წიგნის საშუალებით მიღებული ინფორმაცია პატარებს ეხმარება სამყაროს, ახალი საგნებისა და მოვლენების შემეცნებაში. პატარებისთვის სწორად შერჩეული წიგნი ხელს უწყობს ბავშვის მეტყველების, მხედველობის, კომუნიკაციის და სოციალურ-ემოციური უნარების განვითარებას.

წიგნის შერჩევისას მშობელმა უნდა გაითვალისწინოს ბავშვის ასაკი და ინტერესები. ადრეულ ასაკში მნიშვნელოვანია წიგნი იყოს დასურათებული, მკვეთრი ფერებითა და ფორმებით, ნახატები უნდა იყოს დიდი ზომის დამარტივად აღსაქმელი. ამ ტიპის წიგნები ძირითადად მეტყველებისა და მხედველობის უნარების განვითარებას უწყობს ხელს.

- როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის, ადრეულ ასაკში?

წიგნების შეძენისას გირჩევთ გაითვალისწინოთ რამდენიმე ფაქტორი:

  • ადრეული ასაკის ბავშვებს (0-დან2 წლამდე) მოსწონთ ხმოვანი, ფერადი, დიდი ფორმისა და ზომის ნახატებით დასურათებული წიგნები. ასეთი სახის წიგნები პატარების მხედველობის, მეტყველებისა და კოგნიტური უნარების განვითარებას უწყობს ხელს.
  • ბაღისა და წინასასკოლო ასაკის ბავშვებისთვის გირჩევთ შეიძინოთ ისეთი წიგნები, რომლებშიც გადმოცემულია სათავგადასავლო ისტორიები და ზღაპრები, ბავშვებისთვის გასაგები, მარტივი ენით. ასეთ წიგნებში ბავშვებისთვის ნაცნობი სიუჟეტები გადმოცემულია საინტერესოდ, რაც პატარას წარმოსახვითი და შემეცნებითი უნარების განვითარებაში ეხმარება.
  • რაც შეეხება დაწყებითი სკოლის ასაკის ბავშვების ლიტერატურას, შეეცადეთ შეარჩიოთ მარტივი სიტყვებით დაწერილი, მცირე ზომის მოთხრობები და ზღაპრები. ამ ასაკში ბავშვები დამოუკიდებლად ცდილობენ წაკითხვას, ამიტომ კითხვის პროცესი ბავშვისთვის სასიამოვნო უნდა იყოს. ასევე, გირჩევთ გაითვალისწინოთ თქვენი შვილის ინტერესები და წიგნების ჟანრიც შესაბამისად შეარჩიოთ.

- ბოლოს, რას ურჩევდით მშობლებს?

18-30 თვის ასაკში, პატარებს უყვართ მარტივი ისტორიები და ზღაპრები მიზეზ-შედეგობრივი კავშირებით. გირჩევთ პატარებს წაუკითხოთ ისეთი წიგნები, რომლებშიც მთავარი გმირი ცდილობს პრობლემის გადაჭრას, წინადადებები და სიტყვები უნდა იყოს ბავშვისთვის გასაგები და ნაცნობი. რაც შეეხება ზღაპრებსა და საბავშვო ლიტერატურას, აქ დიდი მნიშვნელობა ენიჭება პირველ წიგნსა და ემოციას, რომელიც ბავშვებს კითხვისას ან თხრობისას ეუფლებათ. ამიტომ, გირჩევთ, წიგნი თქვენს შვილებთან ერთად შეარჩიოთ. ყურადღებით შეარჩიეთ წიგნის მოცულობა, ილუსტრაციები და რაც მთავარია, შინაარსი. წიგნის სიუჟეტი უნდა შეესაბამებოდეს თქვენი შვილის ინტერესებს.

წიგნთან გატარებული დრო ბავშვისთვის უნდა აღიქმებოდეს, როგორც სასიამოვნო პროცესი, ამის საუკეთესო საშუალება კი შვილისთვის პირადი მაგალითის მიცემაა. იკითხეთ თქვენი შვილის თანდასწრებით, გამოხატეთ ემოციები. ჩართეთ წიგნის კითხვა დღის რუტინაში. მგზავრობისას ან ძილის წინ გამოყავით წიგნისთვის დრო. დღეში სულ რაღაც 15-30 წუთი, სრულიად საკმარისია ბავშვისთვის კითხვის ინტერესის გასაღვივებლად.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 


შეიძლება დაინტერესდეთ

რა ასაკიდან შევიყვანოთ ბავშვი სპორტზე და რა უნდა გავითვალისწინოთ, სანამ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას გადავწყვეტთ? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ორთოპედი ამირან შარაბიძე ესაუბრა

რა ასაკიდან შევიყვანოთ ბავშვი სპორტზე და რა უნდა გავითვალისწინოთ, სანამ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას გადავწყვეტთ? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ორთოპედი ამირან შარაბიძე ესაუბრა
რა ასაკიდან შევიყვანოთ ბავშვი სპორტზე და რა უნდა გავითვალისწინოთ, სანამ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას გადავწყვეტთ? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ორთოპედი ამირან შარაბიძე ესაუბრა. 

- ფიზიკური აქტივობა აუცილებელა ბავშვებისთვის. რა ასაკიდან დავაწყებინოთ სპორტული ცხოვრება?

- ფიზიკური აქტივობა, მით უმეტეს 21-ე საუკუნეში, როდესაც გავრცელდა ცხოვრების პასიური წესი, აუცლებელია ბავშვის ნორმალური ზრდა-განვითარებისთვის. სპორტი არ არის მხოლოდ ფიზიკური აქტივობის საშუალება, ის დიდ როლს თამაშობს პიროვნების მენტალური ჩამოყალიბების პროცესშიც. სპორტთან ერთად ბავშვი ხდება სოციალურად მეტად აქტიური, იძენს მეგობრებს, სწავლობს სირთულეების გადალახვას, სხვების პატივისცემას და ა.შ.

სპორტული აქტივობის დაწყება თეორიულად ნებისმიერი ასაკიდან შეიძლება. ამის ნათელი მაგალითია ცურვა, რომელსაც ბავშვები 1 წლამდე სწავლობენ, თუმცა სპორტის არსის გათავისება მხოლოდ 5-6 წლიდან იწყება, ამ დროისთვის ასევე იხვეწება ნეირო-მოტორული შესაძლებლობები. მანამდე სპორტზე სიარულსაც აქვს აზრი, მაგრამ არა სპორტული, უფრო გარემოსთან შეგუების თვალსაზრისით. ზოგადად, სპორტული ცხორების დაწყების ოპტიმალურ ვადებად მიჩნეულია 4-8 წლები.

- კონკრეტულად, რომელ ასაკში, რომელ სპორტს ურჩევდით მშობლებს, რომლებსაც ვერ გადაუწყვეტიათ, რაზე შეიყვანონ შვილი?

- პირველ რიგში, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ბავშვი უკვე პიროვნებაა, მას აუცილებლად უნდა მივცეთ არჩევანის საშუალება, უნდა დავუსვათ კითხვები, გავიგოთ მისი ინტერესების შესახებ და ამის შემდეგ შევთავაზოთ რამდენიმე ვარიანტი, რათა მისთვის უინტერესო სახეობის გამო საერთოდ არ გაუქრეს სპორტის მიმართ ინტერესი.

ზოგად რჩევებს რაც შეეხება, გასათვალიწინებელია ბავშვის ასაკი, კონსტიტუციური აგებულება, ფსიქო-ემოციური მდგომარეობა. 

მაგალითად, ჰიპერაქტიური ბავშვებისთვის სასურველია რომელიმე საბრძოლო ხელოვნება, სადაც ენერგიას დახარჯავენ, საუკეთესო ვარიანტად ბევრის აზრით მიჩნეულია ძიუდო. 

მათთვის ვისაც ბუნება უყვარს-ცხენოსნობა, კლდეზე ცოცვა. 

ინტროვერტი ბავშვებისთვის სპორტის გუნდური სახეობები, სადაც გაიხსნებიან და სხვებთან ურთიერთობას მიეჩვევიან. 

ცოტა მოუქნელებისთვის კალათბურთი, რომელიც მოტორიკას ანვითარებს. 

თუმცა, თუ უნდა დავასახელოთ ერთი უნივერსალური სახეობა, რომელსაც ყველასთვის მეტ-ნაკლებად შეუძლია სარგებლის მოტანა, ესაა ცურვა, რადგან წყალში გრავიტაციის ძალა 2-ჯერ ნაკლებია, ვიდრე ზედაპირზე, ძვალ- სახსროვანი სისტემა ნაკლებადაა დატვირთული, ხოლო იმის გამო, რომ წყლის სიმკვრივე მეტია ჰაერისაზე, ერთი და იგივე მოძრაობის განხორცილებისთვის კუნთს წყალში უწევს დაახლოებით 4-ჯერ მეტი სამუშაოს შესრულება, ეს ორი მოცემულობა იძლევა საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის განვითარებისთვის ოტიმალურ პირობებს. გარდა ამისა, ცურვის დროს კარგად ვითარდება კარდიო-ვასკულური და რესპირატორული სისტემები, მენტალური თვალსაზრისით კი ბავშვი იძენს თავდაჯერებულობას.

- მშობლებს ხშირად აწუხებთ ბავშვის სიმაღლის საკითხი, ასეთ შემთხვევაში, არის თუ არა რომელიმე სპორტის სახეობა ეფექტური სიმაღლეში ზრდისთვის და რომელს მიანიჭებდით უპირატესობას?

- საყოველთაოდ გარცელებული შეხედულების თანახმად, კალათბურთი ხელს უწყობს სიმაღლეში ზრდას, ხოლო ათლეტიზმი და ჭიდაობა პირიქით, ხელს უშლის. დღესდღეობით, არ არსებობს არც ერთი სარწმუნო მეცნიერული კვლევა, რომელიც ამ მოსაზრებას ცალსახად დაადასტურებდა, თუმცა დადგენილია, რომ კვირაში დაახლოებით 18 საათით ინტენსიური ვარჯიშის პირობებში ხდება ზოგიერთი ჰორმონის სეკრეციის სტიმულირება, მათ შორის საინტერესოა Insulin-like growth factor 1 (IGF-1), რომელიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ორგანიზმის ზრდის პროცესში, მაგრამ აქ გასათვალისწინებელია მეორე ფაქტორი, სპორტული აქტივობით ბავშვის დატვირთვის ხანგრძლივობა ძლიერაა დამოკიდებული მის ასაკზე, ზედმეტი ვარჯიში ზრდის ტრავმის მიღების ალბათობას, ხოლო 18 საათი პუბერტამდელი (პუბერტული ანუ მომწიფების პერიოდი) ასაკისთვის ძალიან ბევრია.

ადამიანის ზრდის პროცესს არეგულირებს ენდოკრინული სისტემა, ამიტომ თუ მშობელს საფუძვლიანი კითხვები გააჩნია ამ მიმართულებით, უმჯობესია მიმართოს ენდოკრინოლოგს, რათა შეფასდეს ბავშვის ჰორმონალური ბალანსი და საჭიროების შემთხვევაში განხორციელდეს ადეკვატური ჩარევა.

- თუ ბავშვი სუსტი აღნაგობისაა ან პირიქით, სიმსუქნისკენ არის მიდრეკილი, რომელი სპორტია უკეთესი, ორივე შემთხვევაში?

- ჭარბი წონა ნიშნავს ძვალ-სახსროვანი სისტემის ჭარბ დატვირთვას, ამიტომ არაა სასურველი სპორტის სახეობები, რომლებიც დაკავშირებულია სხეულის ვერტიკალურ დატვირთვასთან, სირბილთან, ფეხზე დიდხანს დგომასთან. 
ზოგადად, ჭარბწონიანობა არაა მდგომარეობა, რომელიც „მარტო მოდის“, ძვალ-სახსროვანის გარდა მას ახასიათებს კარდიო-ვასკულარული, ედოკრინული, რესპირატორული, დიგესტიური სისტემის დაზიანებები, ამიტომ თუ ბავშვის სხეულის მასის ინდექსი სცილდება, ან მიახლოებულია მაქსიმალურ, ან მინიმალურ მაჩვენებლებთან, გირჩევდით მიგემართათ სპეციალისტისთვის. დროულად დაწყებული მკურნალობა შედეგის მისაღწევად უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია.

- რა დროს არ შეიძლება ბავშვის სპორტით დაკავება და აუცილებელია თუ არა სანამ გადავწყვეტთ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას, მივმართოთ სპეციალისტს?

- თუ ბავშვს არ აქვს ისეთი ქრონიკული ან მწვავე დაავადება, რომელიც ფიზიკური აქტივობის შესაძლებლობას გამორიცხავს, სწორად შერჩეული სპორტის სახეობისგან თავის შეკავება საჭირო არაა.

წაიკითხეთ სრულად