Baby Bag

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მე შუაში ვწევარ, აქეთ კატო მყავს, იქეთ ილია... ეს არის ჩემთვის ყველაზე კარგი პერიოდი,“ - რუსკა მაყაშვილი შვილების შესახებ საუბრობს

მსახიობმა და ტელეწამყვანმა რუსკა მაყაშვილმა შვილების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ უფროსი შვილი უმცროსზე ეჭვიანობს: 

„როდესაც ილიამ გაიგო, რომ მუცელში ზის კატო, მიღება იყო ძალიან რთული. თავიდან ცდილობდა, რომ დაბრუნებულიყო მუცელში. ჩვენი ტანჯვა-წამება არ დაწყებულა კატოს გაჩენის შემდეგ. კატოს გაჩენამდეც იყო ძალიან რთული. მოვიფიქრეთ ასეთი რამ, რომ როდესაც კატო გამოგვყავდა სამშობიაროდან, კატომ საჩუქრები მოუტანა ილიას. თავიდან ვიყავით ისე, რომ ილია არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, ის არის პირველი, კიდევ ჰყავს და - კატო, რომელიც გაჩნდა და უნდა გვიყვარდეს. ილიას ძალიან მოეწონა, რომ კატომ საჩუქრები მოუტანა. პირველ დღეებში ნორმალურად იყო ყველაფერი, მაგრამ რაც უფრო იზრდება კატო, უფრო რთულდება სიტუაცია.

მე არ ვამბობ იმას, რომ მე და სანდრო იდეალური მშობლები ვართ და არაფერი არ გვეშლება, მაგრამ ნამდვილად არ არის ისე, რომ ილიას ყურადღება მოაკლდა და ყველა კატოზე გადავერთეთ. პირიქით, ილია გრძნობს ყოველ წამს, რომ ის არის მნიშვნელოვანი, ძალიან გვიყვარს და როგორც აქამდე იზრდებოდა, ისე იზრდება, მაგრამ მაინც ძალიან ეჭვიანობს. მას კატო ძალიან უყვარს და ამას ჩვენც ვგრძნობთ, მაგრამ მისია და თითქოს მხოლოდ მას აქვს უფლება, რომ გაუბრაზდეს კატოს, მოეფეროს და სხვას არავის. კატოს ვინმე თუ გაუბრაზდება ან აწვალებს, ილია ძალიან ბრაზდება. გადადის იმასთან ჩხუბზე და ყვირის: „კატო ჩემია.“ თან ძალიან აწვალებს კატოს. მე ვეუბნები: „კატოს ძალიან ტკივა შენ რომ ურტყამ, მე რომ შენ ასე გაგიკეთო, ხომ გეტკინება? შენ რომ ასე უკეთებ კატოს, ძალიან სტკივა და ამიტომ ტირის.“ კატო შეგუებულია თავის ბედს. იცის, რომ ძმა ჰყავს ასეთი, რომელიც კივის, დახტის. სანამ რამე არ ეტკინება, კატო ერთობა ამით. ერთხელ ვუთხარი, შენ თუ ასე ცემ კატოს, ე.ი. არ გიყვარს. წაიყვანს ვინმე და შენ დარჩები ჩვენთან-თქო. ამაზე ილიას ჰქონდა საშინელი რეაქცია. იმ დღეს ყველაფერი შემისრულა საერთოდ.

ილია ამ ასაკში უკვე ძალიან ცელქი იყო. უფრო რთული იყო მისი დამორჩილება. 1 წლის გახდა და გართულდა და გართულდა. კატოს ყველაფერი ესმის, რასაც სთხოვ, ყველაფერს გისრულებს. ბებიასთან ძალიან კარგად იქცევა ილია. მე რომ ვარ, კატოს გარეშეც ძალიან ცუდად იქცევა. როდესაც სამივეს ერთად გვძინავს, ილია მთელი ღამე ჩამეხუტეს იძახის. მე შუაში ვწევარ, აქეთ კატო მყავს, იქეთ ილია. ეს არის ჩემთვის ყველაზე კარგი პერიოდი, როდესაც ორივეს ძინავს და ორივე ჩემთან ერთად არის. მამასთან ერთადაც ძალიან უყვარს ძილი. მამა ძალიან აქტიურად არის ჩართული. მე და სანდრო ერთად ვზრდით ბავშვებს ძიძის გარეშე გადასარევად," მოცემულ საკითხზე რუსკა მაყაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„იმედის დღე“ 

წაიკითხეთ სრულად