Baby Bag

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნუ ეტყვით ბავშვს: „ფრთხილად იყავი!“ - როგორ დავიცვათ შვილების უსაფრთხოება მათი დაშინების გარეშე?

ნუ ეტყვით ბავშვს: „ფრთხილად იყავი!“  - როგორ დავიცვათ შვილების უსაფრთხოება მათი დაშინების გარეშე?

მშობლები ხშირად იყენებენ ფრაზას: „ფრთხილად იყავი!“ ამგვარად ისინი ბავშვების საფრთხისგან დაცვას ცდილობენ, თუმცა უფროსები ვერ აცნობიერებენ, რომ მსგავსი ფრაზები ბავშვს რისკისგან არ აზღვევს. „ფრთხილად იყავი“ ბავშვს გარემოში დაფარულ საფრთხეებზე მიანიშნებს და მასში ხშირად გადაჭარბებულ შიშსაც ბადებს.

ნაცვლად იმისა, რომ ბავშვი მსგავსი შეძახილებით დააშინოთ, მისი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად შემდეგი 5 მეთოდი გამოიყენეთ:

1. ბავშვს აგრძნობინეთ, რომ მის დასახმარებლად ყოველთვის მზად ხართ

ზოგჯერ ბავშვები თამაშისას კომფორტის ზონიდან გადიან და ახალ გამოწვევებს ეჯახებიან. ნაცვლად იმისა, რომ ამ დროს ბავშვს უთხრათ: „ფრთხილად იყავი!“ შეახსენეთ მას, რომ მის გვერდით ხართ და საჭიროების შემთხვევაში დაეხმარებით. შეგიძლიათ ბავშვთან ერთად მოიფიქროთ სიტყვა, რომლითაც ბავშვი დახმარების საჭიროებაზე მიგანიშნებთ. თამაშის დაწყებამდე შვილს უთხარით: „თუ გაგიჭირდება, დამიძახე და მაშინვე მოვალ!“ მშობლის თანადგომა ბავშვს ახალ გამოწვევებთან გამკლავებისთვის მეტ მოტივაციას შესძენს.

2. გაამხნევეთ ისინი, რათა მიზნების მისაღწევად დრო და ძალისხმევა არ დაიშურონ

ბავშვები ხშირად ბაძავენ მათზე უფროს ბავშვებს. თუ თქვენი შვილი პარკში სიმაღლეზე მცოცავ ბავშვებს ხედავს, მიუხედავად მცირე ასაკისა, მან, შესაძლოა, იმავეს გამეორება სცადოს. ეცადეთ ბავშვს საკუთარი შესაძლებლობების ფარგლებში მოქმედების უფლება მისცეთ. ვიდრე ის სიმაღლეზე ძრომას მთელი სისწრაფით დაიწყებს, უთხარით, რომ ჯერ ნელა იმოძრაოს, ხოლო თუ დასახულ მიზანს მიაღწევს, ტემპს მხოლოდ ამის შემდეგ მოუმატოს.

3. ბავშვთან ერთად აწარმოეთ დაკვირვება თამაშის პროცესზე

ბავშვის თამაშზე დაკვირვებისას თქვენ საფრთხეებს მარტივად აღიქვამთ, თუმცა თქვენი შვილი ამას ვერ ახერხებს. ნაცვლად იმისა, რომ მას უბრალოდ სიფრთხილისკენ მოუწოდოთ, ჩაერთეთ მასთან ერთად თამაშში და პროცესზე დაკვირვება ერთობლივად აწარმოეთ. თუ ბავშვი საქანელაზეა და მიწაზე გადმოხტომას აპირებს, ჰკითხეთ მას, ხომ არ არის ძალიან მაღლა და ხომ არ დაემუქრება საფრთხე, თუ ის მთელი სისწრაფით დაეშვება მიწაზე. ამასთან აღნიშნეთ, რომ თქვენ ამას არ გააკეთებდით, რადგან მიწაზე უსაფრთხოდ ვერ დაეშვებოდით.

4. სიტყვების დახმარებით ბავშვს მინიშნებები გაუკეთეთ, რომლებიც მის უსაფრთხოებას დაიცავს

თუ ბავშვი თამაშისას გამოუვალ მდგომარეობაში აღმოჩნდება, აუხსენით, როგორ მოიქცეს. უთხარით, რომ მისთვის მარცხენა ფეხის გამოყენება უკეთესი იქნება, ვიდრე მარჯვენასი, რათა უხერხულ პოზიციას თავი დააღწიოს. ამგვარად, ბავშვს უსაფრთხო ქმედებისკენ უბიძგებთ, ამასთან ის ვერ იგრძნობს, რომ თქვენ სიტუაციის გაკონტროლებას ცდილობთ.

5. ბავშვს ჰკითხეთ, რა სტრატეგია აქვს მას თამაშის დროს უსაფრთხოების დაცვისთვის

ბავშვები ხშირად ეუბნებიან მშობლებს: „მიყურე!“ ზოგჯერ ეს სანახაობა სასიამოვნოდ სრულდება, ბავშვი ბედნიერი და კმაყოფილია, ზოგჯერ კი პატარები ტრავმების მიღებისგანაც არ არიან დაზღვეულები. ჰკითხეთ ბავშვს, რის ჩვენებას აპირებს თქვენთვის. როდესაც ის თავის გეგმას გაგაცნობთ, ჰკითხეთ, როგორ აპირებს სიმაღლიდან უსაფრთხოდ დაშვებას მიწაზე. ბავშვი საკუთარ ქმედებებზე მეტად უნდა დააფიქროთ, რათა უსაფრთხოების მნიშვნელობა გაიაზროს. ეს ბევრად უფრო ეფექტიანია, ვიდრე სიფრთხილისკენ მოწოდებები, რომლებიც მას შიშს უნერგავს და გამოწვევებთან შეჯახებისას ხელს უშლის.

წყარო:​ imom.com 

წაიკითხეთ სრულად