Baby Bag

როგორ მივაჩვიოთ ბავშვი მარტო დაძინებას?

როგორ მივაჩვიოთ ბავშვი მარტო დაძინებას?
შფოთვის, დაუცველობის შეგრძნების და შიშის განცდის გამო ბავშვებს მარტო დაძინება ხშირად ძალიან უძნელდებათ, რის გამოც ისინი მშობლებთან ძილს არჩევენ და საკუთარ საძინებელში დარჩენა ​არ სურთ. თუ თქვენს შვილსაც მსგავსი პრობლემა აწუხებს, ყურადღებით გაეცანით ჩვენს სტატიას. ჩვენ მიერ შემოთავაზებული სპეციალური სტრატეგიების გამოყენებით ბავშვს შფოთვისა და შიშის დაძლევაში დაეხმარებით.

ღამით ბავშვის ოთახში სიჩუმე და სიმშვიდე უნდა სუფევდეს

ბავშვის საძინებელი კომპიუტერის, ტელევიზორის, სმარტფონების და ელექტრონული მოწყობილობებისგან უნდა გაათავისუფლოთ. პატარას ოთახში ძილისთვის ხელსაყრელი და კომფორტული ატმოსფერო უნდა შექმნათ. კომპიუტერის, ტელევიზორის ან სმარტფონის გამოსხივება ბავშვს ჩაძინებაში ხელს შეუშლის. თქვენს შვილს ღამით ოთახს მხოლოდ ნათურის სუსტი შუქი უნდა უნათებდეს, ისიც მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვს სიბნელეში დაძინება აშინებს.

ბავშვი ძილის წინ ჩასატარებელ ჰიგიენურ პროცედურებს უნდა მიაჩვიოთ

თბილი აბაზანის მიღება, ღამის პერანგის ჩაცმა, კბილების გახეხვა და ძილის წინ ზღაპრების კითხვა ყოველდღიურ რუტინად უნდა აქციოთ. ჰიგიენური პროცედურების რეგულარულად ჩატარება ბავშვს ძილისადმი უფრო დადებითად განაწყობს, ამასთან ის თავს მეტად დაცულად და უსაფრთხოდაც იგრძნობს. აღნიშნული რუტინა ბავშვს შფოთვის დაძლევაში ეხმარება. პატარები, რომლებიც ძილის წინ ჰიგიენურ პროცედურებს რეგულარულად იტარებენ, ჩაძინებას მარტივად ახერხებენ.

ბავშვის ოთახში დიდხანს ნუ დარჩებით

ბავშვის საძინებელი იქამდე უნდა დატოვოთ, ვიდრე მას ჩაეძინება. პატარა თქვენზე დამოკიდებული არ უნდა იყოს. მან დაძინება თქვენს გარეშე უნდა შეძლოს. თუ ბავშვი მარტო დარჩენაზე უარს აცხადებს, მის საწოლზე ნუ ჩამოჯდებით, ნუ ეცდებით პატარას გართობას. ეცადეთ ბავშვის საწოლისგან მოშორებით დადგეთ. ყოველდღიურად თქვენსა და ბავშვს შორის არსებული მანძილი ნელ-ნელა უნდა გაზარდოთ, რათა პატარა დამოუკიდებლად ჩაძინებას მიეჩვიოს.

ბავშვი ოთახში თავს დაცულად უნდა გრძნობდეს

მარტო დარჩენილი პატარა საძინებელში თავს უსაფრთხოდ უნდა გრძნობდეს. „საშინელმა მონსტრებმა“ და „მოჩვენებებმა“ მისი დაშინება რომ ვერ შეძლონ, ბავშვს საწოლში საყვარელი სათამაშო ჩაუწვინეთ, რათა თავი მარტოდ არ იგრძნოს.

იყავით თანმიმდევრული და პრინციპული

თუ თქვენი შვილი შუაღამით საძინებელში შემოდის და თქვენს საწოლში დაწოლას ითხოვს, ის თავის ოთახში უნდა დააბრუნოთ. გზად ბავშვის გართობას ნუ შეეცდებით. დაამშვიდეთ პატარა და თავის საწოლში ჩააწვინეთ. აუცილებელია, რომ მის თხოვნას ყოველთვის ამგვარი ქცევით უპასუხოთ. თუ ბავშვს ერთხელ მაინც მისცემთ ნებას, რომ თქვენს საწოლში დარჩეს, ის თავის ოთახში დაბრუნებას აღარ მოისურვებს.

ბავშვი კარგი ქცევისთვის ხშირად დაასაჩუქრეთ


თუ პატარა ღამით ტირის და არ იძინებს, მის ამგვარ ქცევას ყურადღება არ მიაქციოთ. თუ ის მარტო დაძინებაზე უარს არ ამბობს და თავის საძინებელში რჩება, მეორე დღეს საყვარელი ტკბილეულით დაასაჩუქრეთ. ბავშვი გააცნობიერებს, რომ მის სიმამაცეს მშობლების მხრიდან სათანადო ჯილდო და აღიარება მოყვება. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი

შეიძლება დაინტერესდეთ

რას გულისხმობს ბავშვის განვითარების შეფერხება, რას უნდა მიაქციოს მშობელმა ყურადღება და ძირითადად რა ნიშნები აფიქრებინებს, რომ პატარას პრობლემა აქვს?

რას გულისხმობს ბავშვის განვითარების შეფერხება, რას უნდა მიაქციოს მშობელმა ყურადღება და ძირითადად რა ნიშნები აფიქრებინებს, რომ პატარას პრობლემა აქვს?
რას გულისხმობს ბავშვის განვითარების შეფერხება, რას უნდა მიაქციოს მშობელმა ყურადღება და ძირითადად რა ნიშნები აფიქრებინებს, რომ პატარას პრობლემა აქვს? ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.

​- ქალბატონო თათია, რას გულისხმობს ბავშვის ადრეული განვითარება და რა ეტაპებს მოიცავს?
- ადამიანის განვითარება კომპლექსური პროცესია და რამდენიმე ეტაპისგან შედგება. ადრეული განვითარება ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური და მნიშვნელოვანი პერიოდია ადამიანის ცხოვრებაში. ბავშვის ადრეული განვითარება მოიცავს რამდენიმე სფეროს. ეს სფეროებია - მოტორული, კოგნიტური, ენა და მეტყველება, სოციალურ-ემოციური სფერო და ადაპტური ფუნქციონირება.
მოტორული (ფიზიკური) განვითარება გულისხმობს ძვლების და კუნთების ეტაპობრივ განვითარებას, სხეულის გარემოში მობილობის და მანიპულირების უნარს. მოტორულ განვითარებაში გამოიყოფა მსხვილი და ნატიფი მოტორული უნარები. მსხვილი მოტორული უნარები, ძირითადად დაკავშირებულია სხეულის დიდი კუნთების და კიდურების მოძრაობასთან, როგორებიცაა: ფეხები, ხელები, ტორსი და ჩართულია შემდეგი უნარების განვითარებაში: თავის დაჭერა, ჯდომა, ხოხვა, სიარული, სირბილი, კიბეზე ასვლა-ჩამოსვლა. ნატიფი მოტორული უნარები ძირითადად დაკავშირებულია ხელის და მაჯის კუნთების მოძრაობებთან, მაგალითად, ტაშის დაკვრა, თითების თითებზე შეხება, ღილების შეკვრა/გახსნა, კუბიკების და ფაზლების აწყობა, მაკრატელის გამოყენება, გაფერადება, ხატვა და წერა.
ენის და მეტყველების განვითარება აერთიანებს მეტყველების გაგებას, საკუთარი აზრების და მოთხოვნილებების სიტყვიერად გამოხატვას, ასევე კომუნიკაციას. სოციალურ-ემოციური სფერო მოიცავს ისეთ უნარებს, რომლებიც ბავშვს ეხმარება დაამყაროს ურთიერთობები, გამოხატოს და მართოს საკუთარი ემოციები, გაიგოს სხვისი ემოციები, გამოხატოს თანაგრძნობა, ხოლო ადაპტური უნარები ადრეულ ასაკში გულისხმობს, თვითმომსახურების უნარებს, რაც ყოველდღიურ ცხოვრებაში ფუნქციონირებისას გვჭირდება.
თითოეული ამ სფეროსთვის არსებობს განვითარების ასაკობრივი ნორმები, ანუ განსაზღვრულია უნარების განვითარების ასაკობრივი პერიოდი. ეს სფეროები ერთმანეთისგან განსხვავდება, თუმცა იზოლირებულად არ ფუნქციონირებენ და განვითარების პროცესში მნიშვნელოვან გავლენას ახდენენ ერთმანეთზე.
- რას გულისხმობს ბავშვის განვითარების შეფერხება?
- ასაკობრივი განვითარების ნორმების ცოდნა გვეხმარება, განვსაზღვროთ მიჰყვება თუ არა ბავშვი განვითარების ნორმას ასაკის შესაბამისად. განვითარებაში ხანმოკლე ჩამორჩენა, როგორც წესი, არ არის საგანგაშო, თუმცა დროში გახანგრძლივებული შეფერხება, შესაძლოა, იყოს განვითარების ეტაპების დაყოვნების ან განვითარების დარღვევის ნიშანი.
განვითარების შეფერხება გულისხმობს ერთ ან მეტ სფეროში ასაკობრივი განვითარების ნორმებში მნიშვნელოვან ჩამორჩენას. ეს შეიძლება იყოს დროებითი ან ხანგრძლივი, როგორც რომელიმე ნეიროგანვითარების დარღვევის ადრეული გამოვლინება. ასეთ დროს განვითარების შეფერხების დიაგნოზი არის პირველადი დიაგნოზი მანამ, სანამ სპეციალისტები მოახდენენ მდგომარეობის ზუსტ იდენტიფიცირებას.
ზოგიერთ შემთხვევაში შესაძლოა, ადგილი ჰქონდეს უკვე განვითარებული უნარის რეგრესს, მაგალითად, ბავშვმა დაიწყოს მეტყველება და შემდეგ შეწყვიტოს. ეს განსაკუთრებით საყურადღებოა და მნიშვნელოვანია დროულად მოხდეს სპეციალისტთან მიმართვა.
- შესაძლებელია თუ არა მშობელს გამოეპაროს განვითარებასთან დაკავშირებული სირთულეები?
- მშობელი ყველაზე უკეთ იცნობს თავის შვილს და თვალს ადევნებს ბავშვის განვითარებას, თუმცა შესაძლოა, არ ჰქონდეს საკმარისი ინფორმაცია სხვადასხვა უნარის განვითარების ასაკობრივ ნორმებზე, შესაბამისად, არ გაუჩნდეს ეჭვი და დროულად არ მიმართოს სპეციალისტს. განვითარების ადრეულ ეტაპზე მნიშვნელოვანია რეგულარული ვიზიტები პედიატრთან და მეთვალყურეობა ბავშვის განვითარებაზე, რომ საჭიროების შემთხვევაში დროულად მოხდეს იდენტიფიცირება და შესაბამის სპეციალისტთან გადამისამართება. შეიძლება თვითონ მშობელსაც გაუჩნდეს კითხვები ბავშვის განვითარებასთან დაკავშირებით, ეს განსაკუთრებით მაშინ ხდება, როდესაც მშობელს უკვე ჰყავს სხვა ბავშვი და აქვს გამოცდილება ბავშვის განვითარებასთან დაკავშირებით. ასეთ დროს, როგორც წესი, თავად მიმართავენ შესაბამის სპეციალისტს კონსულტაციისთვის.
- რას უნდა მიაქციოს მშობელმა ყურადღება ასაკის მიხედვით და რა ნიშნები აფიქრებინებს მას, რომ მდგომარეობა საყურადღებოა?
- ბავშვის განვითარება იმდენად კომპლექსური პროცესია, ასე ცალსახად თქმა რთულია. აქ რამდენიმე ფაქტორია გასათვალისწინებელი. თითოეული უნარი განვითარების პროცესში სხვადასხვა ეტაპს გადის, შესაბამისად, განვითარების შეფერხების შემთხვევები განსხვავებულია. გასათვალისწინებელია, როდის გამოვლინდა პირველად უნარი და განვითარების რა ეტაპზე გაჩერდა. ასევე, უნარის აღმოცენების დრო სხვა უნარებთან მიმართებაში, უნარის ჩამოყალიბების ტემპი და ასე შემდეგ.
მაგალითად, შეიძლება ბავშვი ცდილობდეს სიარულის დაწყებას, მაგრამ ასაკის მიუხედავად დამოუკიდებლად ვერ დადიოდეს ან საერთოდ არ ცდილობდეს და არ იჩენდეს სიარულის ინიციატივას. სავარაუდო შეფერხების მაჩვენებელი შეიძლება იყოს, როდესაც ბავშვს 9 თვის ასაკში აქვს დამოუკიდებლად ჯდომის სირთულე, 18 თვისას აქვს დამოუკიდებლად სიარულის სირთულე, არ რეაგირებს სახელზე. საყურადღებოა, როდესაც 5 თვის ბავშვი არ ღუღუნებს, 1-1,5 წლის ასაკში არ ცდილობს წარმოთქვას სიტყვები, მიამსგავსოს ბგერები მარტივ სიტყვებს. 2 წლის ასაკში სპონტანურად არ ამბობს ცალკეულ სიტყვებს ან არ იყენებს მარტივ 2-სიტყვიან ფრაზებს, აქვს უჩვეული ინტონაცია. არ მიჰყვება მარტივ სიტყვიერ ინსტრუქციებს. ასევე, მიიჩნევა, რომ 2 წლის ასაკში მშობლისთვის და ძირითადი აღმზრდელისთვის, ბავშვის მეტყველების 50% გასაგები უნდა იყოს. არ იყენებს სათამაშოს ფუნქციურად და ძირითადად იყენებს მხოლოდ ცალკეულ ნაწილებს. 3 წლის ასაკში არ იჩენს ინიციატივას ბავშვებთან ურთიერთობაში, არ თამაშობს მათთან.
თუმცა ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ ცალკეული ნიშნების არსებობა არ გულისხმობს აუცილებლად განვითარების შეფერხებას, საჭიროა ინდივიდუალური შემთხვევის ანალიზი და ამ პროცესში სხვადასხვა ფაქტორის გათვალისწინება.
- რას ეტყოდით მშობლებს, ვინც ვარაუდობს, რომ ბავშვს შეიძლება ჰქონდეს განვითარების შეფერხება?
- აუცილებლად გაიარონ კონსულტაცია სპეციალისტთან და ნაკლებად მიაქციონ ყურადღება ისეთ ფრაზებს, როგორებიცაა: „მალე თავისით გაივლის“ ან „ჩემი ახლობელიც ასე იყო და თავისით დაიწყო ლაპარაკი“. კონკრეტულ შემთხვევაში შესაძლოა, უნარის განვითარების გადავადება მართლაც იყოს ტიპური განვითარების ნაწილი, თუმცა ასევე შეიძლება იყოს ადრეული ნიშანი განვითარების შეფერხების ან/და რომელიმე ნეიროგანვითარების დარღვევის, ასეთ დროს დროული იდენტიფიცირება და ადრეული ინტერვენცია მნიშვნელოვანია.
განვითარების შეფერხების პროგნოზი ინდივიდულურია. ეს შეიძლება იყოს გამოწვეული გარემო ან სხვა ფაქტორებით და დროული, სწორი ინტერვენციის შედეგად, მალევე მოხდეს ასაკობრივ ნორმებზე დაწევა. ხოლო იმ შემთხვევაში, როდესაც განვითარების შეფერხება ვლინდება, როგორც ადრეული ნიშანი რომელიმე ნეიროგანვითარების დარღვევის, შედეგი შეიძლება შედარებით დროში გახანგრძლივდეს. თუმცა, ნებისმიერ შემთხვევაში, დროულ იდენტიფიცირებას და ინტერვენციას აქვს პოზიტიური ეფექტი ბავშვის განვითარებაზე.

წაიკითხეთ სრულად