Baby Bag

თუ ბავშვი ხელს გირტყამთ, მას ეშინია, ის თქვენგან დახმარებას ელის და არა - დასჯას

თუ ბავშვი ხელს გირტყამთ, მას ეშინია, ის თქვენგან დახმარებას ელის და არა - დასჯას

მცირეწლოვანი შვილი უწყინარი თამაშის დროს მოულოდნელად აგრესიულად იქცევა და გირტყამთ, ის ასე სხვებთანაც იქცევა. თქვენ ღელავთ, ფიქრობთ, რომ აღზრდაში შეცდომა დაუშვით, მაგრამ ცდებით.

მცირეწლოვანი ბავშვები ხელის დარტყმით საკუთარ ემოციებს გამოხატავენ. შესაძლოა, პატარა აგრესიული ქცევის დროს იცინოდეს კიდეც, სინამდვილეში კი მისი იმპულსური საქციელის მიღმა ემოცია დგას, როგორც წესი, ეს ემოცია შიშია. როდესაც მცირეწლოვანი ბავშვი გირტყამთ, არ უნდა ჩათვალოთ, რომ მას თქვენთვის ტკივილის მოყენება უნდა. არ დასაჯოთ თქვენი შვილი მოულოდნელი აგრესიული ქცევის გამოვლენის გამო. დასჯა მის ქცევას უფრო რთულს გახდის. მცირეწლოვანი ბავშვი, რომელიც ხელს გირტყამთ, თქვენგან დახმარებას ელის და არა - დასჯას.

პატარები მეცნიერები არიან. მათ ექსპერიმენტების ჩატარება უყვართ. თუ ბავშვი გირტყამთ, ის ცდილობს გაიგოს, რა მოჰყვება მის ქმედებას. მსგავსი ქცევით პატარები გარესამყაროს, მშობლებს, მეგობრებსა და საგნებს უკეთ ეცნობიან. თუ ბავშვი ხშირად გირტყამთ, საგანგაშო არაფერია. მისი ხელი ნაზად აიღეთ და ბავშვს მშვიდად უთხარით, რომ ეს მტკივნეულია. ბავშვს ინფორმაცია მიაწოდეთ და მასზე ნუ განრისხდებით. თუ ბავშვზე არ გაცხარდებით, დარტყმის ექსპერიმენტები მალე წარსულს ჩაბარდება. პატარა ბურთის გადაგდებით ან ფისოსთან თამაშით გაერთობა.

თუ ბავშვს ხელის დარტყმის გამო გაუბრაზდებით, მისი ნეგატიური ქცევა ყოველდღიურ ხასიათს მიიღებს. ბავშვი შეშინდება და დაინტერესდება, რატომ უყვირეთ, რატომ განრისხდით, როდესაც მან ხელი დაგარტყათ. სწორედ ამიტომ, ის თავის ექსპერიმენტს ისევ გაიმეორებს. როდესაც ბავშვი თავს მარტოსულად ან მოწყენილად იგრძნობს, ის ყოველთვის ხელს დაგარტყამთ. თქვენ მიერ გამოყენებული დასჯის მეთოდები კი ძალას დაკარგავს და ბავშვის ყოველდღიურობის ნაწილად იქცევა.

შიშის გრძნობის გამო ხელს ყველა ბავშვი არ დაგარტამთ, მაგრამ ზოგიერთები შიშს სწორედ ასე გამოხატავენ. თუ პატარა იცინის, არ იფიქროთ, რომ ის კარგად არის. სინამდვილეში, მას ეშინია და ხელს ამიტომ გირტყამთ. ბავშვები შიშს სიცილითაც ებრძვიან. სწორედ ამიტომ, დარტყმისას ისინი იცინიან კიდეც.

მშობლები ბავშვს ხშირად არ აძლევენ უფლებას, რომ საკუთარი ემოციები ღიად გამოხატონ. როდესაც ბავშვს აიძულებთ საკუთარი შიშის გრძნობა დამალოს, მისი ემოციები არსად ქრება. ბავშვი ნეგატიურ განწყობას აგროვებს და სხვა ბავშვებზე ძალადობს. თუ ბავშვი ხელს გირტყამთ, ღამით არ იძინებს, საჭმელს შერჩევით მიირთმევს, ისტერიკებს აწყობს, ეს იმას ნიშნავს, რომ მას ბევრი ფარული ემოცია დაუგროვდა, რომელთა გამოხატვის შესაძლებლობა არ მიეცით. როდესაც ბავშვი ხელს გირტყამთ, მის ქმედებაზე რეაქცია არ უნდა გქონდეთ. დააკვირდით თქვენი შვილის ქმედებებს. თუ იგრძნობთ, რომ ის ხელის დარტყმისთვის ემზადება, ბავშვს მიუახლოვდით და მოემზადეთ. როდესაც ბავშვი ხელს დაგარტყამთ, სიმშვიდე შეინარჩუნეთ. თუ მომზადებული იქნებით, ეს არ გაგიჭირდებათ.

ბავშვი ხელის დარტყმას თუ არ შეწყვეტს, მას წინააღმდეგობა მშვიდად უნდა გაუწიოთ. ხელი დაუჭირეთ და შესაძლებლობა არ მისცეთ, რომ დაგარტყათ. შესაძლოა, თქვენი შვილი ისტერიკაში ჩავარდეს, იატაკზე დაწვეს და იყვიროს. ამის ნუ შეგეშინდებათ. ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ საკუთარი ემოციები გამოხატოს, ნეგატიური ემოციებისგან დაიცალოს და დამშვიდდეს. თქვენი სიმშვიდე ბავშვს შიშის გრძნობის დაძლევაში დაეხმარება. შეგიძლიათ, ბავშვს ვერბალურადაც დაეხმაროთ, როდესაც ის აგრესიულად იქცევა. თქვენს შვილს უთხარით, რომ სხვებისთვის ხელის დარტყმის ნებას ვერ მისცემთ, მაგრამ ის გიყვართ და მის გვერდით ხართ. ბავშვი დაამშვიდეთ, უთხარით, რომ არ უნდა ეშინოდეს. ბავშვისთვის ლექციების წაკითხვა შედეგს ვერ გამოიღებს. მთავარია, რომ რთული ქცევის გამოვლენისას მშვიდად იყოთ და შვილს თანადგომა გამოუცხადოთ.

მომზადებულია​ handinhandparenting.org - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად