Baby Bag

თუ ბავშვი ხელს გირტყამთ, მას ეშინია, ის თქვენგან დახმარებას ელის და არა - დასჯას

თუ ბავშვი ხელს გირტყამთ, მას ეშინია, ის თქვენგან დახმარებას ელის და არა - დასჯას

მცირეწლოვანი შვილი უწყინარი თამაშის დროს მოულოდნელად აგრესიულად იქცევა და გირტყამთ, ის ასე სხვებთანაც იქცევა. თქვენ ღელავთ, ფიქრობთ, რომ აღზრდაში შეცდომა დაუშვით, მაგრამ ცდებით.

მცირეწლოვანი ბავშვები ხელის დარტყმით საკუთარ ემოციებს გამოხატავენ. შესაძლოა, პატარა აგრესიული ქცევის დროს იცინოდეს კიდეც, სინამდვილეში კი მისი იმპულსური საქციელის მიღმა ემოცია დგას, როგორც წესი, ეს ემოცია შიშია. როდესაც მცირეწლოვანი ბავშვი გირტყამთ, არ უნდა ჩათვალოთ, რომ მას თქვენთვის ტკივილის მოყენება უნდა. არ დასაჯოთ თქვენი შვილი მოულოდნელი აგრესიული ქცევის გამოვლენის გამო. დასჯა მის ქცევას უფრო რთულს გახდის. მცირეწლოვანი ბავშვი, რომელიც ხელს გირტყამთ, თქვენგან დახმარებას ელის და არა - დასჯას.

პატარები მეცნიერები არიან. მათ ექსპერიმენტების ჩატარება უყვართ. თუ ბავშვი გირტყამთ, ის ცდილობს გაიგოს, რა მოჰყვება მის ქმედებას. მსგავსი ქცევით პატარები გარესამყაროს, მშობლებს, მეგობრებსა და საგნებს უკეთ ეცნობიან. თუ ბავშვი ხშირად გირტყამთ, საგანგაშო არაფერია. მისი ხელი ნაზად აიღეთ და ბავშვს მშვიდად უთხარით, რომ ეს მტკივნეულია. ბავშვს ინფორმაცია მიაწოდეთ და მასზე ნუ განრისხდებით. თუ ბავშვზე არ გაცხარდებით, დარტყმის ექსპერიმენტები მალე წარსულს ჩაბარდება. პატარა ბურთის გადაგდებით ან ფისოსთან თამაშით გაერთობა.

თუ ბავშვს ხელის დარტყმის გამო გაუბრაზდებით, მისი ნეგატიური ქცევა ყოველდღიურ ხასიათს მიიღებს. ბავშვი შეშინდება და დაინტერესდება, რატომ უყვირეთ, რატომ განრისხდით, როდესაც მან ხელი დაგარტყათ. სწორედ ამიტომ, ის თავის ექსპერიმენტს ისევ გაიმეორებს. როდესაც ბავშვი თავს მარტოსულად ან მოწყენილად იგრძნობს, ის ყოველთვის ხელს დაგარტყამთ. თქვენ მიერ გამოყენებული დასჯის მეთოდები კი ძალას დაკარგავს და ბავშვის ყოველდღიურობის ნაწილად იქცევა.

შიშის გრძნობის გამო ხელს ყველა ბავშვი არ დაგარტამთ, მაგრამ ზოგიერთები შიშს სწორედ ასე გამოხატავენ. თუ პატარა იცინის, არ იფიქროთ, რომ ის კარგად არის. სინამდვილეში, მას ეშინია და ხელს ამიტომ გირტყამთ. ბავშვები შიშს სიცილითაც ებრძვიან. სწორედ ამიტომ, დარტყმისას ისინი იცინიან კიდეც.

მშობლები ბავშვს ხშირად არ აძლევენ უფლებას, რომ საკუთარი ემოციები ღიად გამოხატონ. როდესაც ბავშვს აიძულებთ საკუთარი შიშის გრძნობა დამალოს, მისი ემოციები არსად ქრება. ბავშვი ნეგატიურ განწყობას აგროვებს და სხვა ბავშვებზე ძალადობს. თუ ბავშვი ხელს გირტყამთ, ღამით არ იძინებს, საჭმელს შერჩევით მიირთმევს, ისტერიკებს აწყობს, ეს იმას ნიშნავს, რომ მას ბევრი ფარული ემოცია დაუგროვდა, რომელთა გამოხატვის შესაძლებლობა არ მიეცით. როდესაც ბავშვი ხელს გირტყამთ, მის ქმედებაზე რეაქცია არ უნდა გქონდეთ. დააკვირდით თქვენი შვილის ქმედებებს. თუ იგრძნობთ, რომ ის ხელის დარტყმისთვის ემზადება, ბავშვს მიუახლოვდით და მოემზადეთ. როდესაც ბავშვი ხელს დაგარტყამთ, სიმშვიდე შეინარჩუნეთ. თუ მომზადებული იქნებით, ეს არ გაგიჭირდებათ.

ბავშვი ხელის დარტყმას თუ არ შეწყვეტს, მას წინააღმდეგობა მშვიდად უნდა გაუწიოთ. ხელი დაუჭირეთ და შესაძლებლობა არ მისცეთ, რომ დაგარტყათ. შესაძლოა, თქვენი შვილი ისტერიკაში ჩავარდეს, იატაკზე დაწვეს და იყვიროს. ამის ნუ შეგეშინდებათ. ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ საკუთარი ემოციები გამოხატოს, ნეგატიური ემოციებისგან დაიცალოს და დამშვიდდეს. თქვენი სიმშვიდე ბავშვს შიშის გრძნობის დაძლევაში დაეხმარება. შეგიძლიათ, ბავშვს ვერბალურადაც დაეხმაროთ, როდესაც ის აგრესიულად იქცევა. თქვენს შვილს უთხარით, რომ სხვებისთვის ხელის დარტყმის ნებას ვერ მისცემთ, მაგრამ ის გიყვართ და მის გვერდით ხართ. ბავშვი დაამშვიდეთ, უთხარით, რომ არ უნდა ეშინოდეს. ბავშვისთვის ლექციების წაკითხვა შედეგს ვერ გამოიღებს. მთავარია, რომ რთული ქცევის გამოვლენისას მშვიდად იყოთ და შვილს თანადგომა გამოუცხადოთ.

მომზადებულია​ handinhandparenting.org - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა ფსიქოლოგიურ ზიანს ვაყენებთ ბავშვს, როდესაც ვცდილობთ სასურველი მოქმედება დაშინებით გავაკეთებინოთ - ფსიქოლოგი ანა მეუნარგია

რა ფსიქოლოგიურ ზიანს ვაყენებთ ბავშვს, როდესაც ვცდილობთ სასურველი მოქმედება დაშინებით გავაკეთებინოთ - ფსიქოლოგი ანა მეუნარგია
როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი ბავშვს, რომელიც არ უჯერებს (მაგალითად, ჭამის, ჩაცმის, მეცადინეობის დროს) და რა ფსიქოლოგიურ ზიანს ვაყენებთ პატარას, როდესაც ვცდილობთ სასურველი მოქმედება დაშინებით გავაკეთებინოთ? ამ საკითხებზე ​Momsedu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ანა მეუნარგია.

​- ქალბატონო ანა, ხშირად მშობლები ბავშვებს აშინებენ (პოლიცია მოვა, „ბუა“ წაგიყვანს და ა.შ.), რომ საჭმელი აჭამონ, ჩააცვან, დაუჯერონ. რა სახის ზეგავლენას ახდენს ეს ბავშვის ფსიქო-ემოციური განვითარებაზე?

​- მინდა გითხრათ, რომ საკმაოდ ნეგატიური გავლენა აქვს. მარტივად რომ ვთქვათ, ასე ბავშვებს ვასწავლით, საკუთარ საჭიროებებს არ მოუსმინონ. მათ ცხოვრებაში 0-1 წლამდე არის პერიოდი, როცა ბავშვი დამოკიდებულია მშობელზე და გარშემომყოფ უფროსებზე. ბავშვზე მზრუნველი ადამიანი მისი ტირილით უნდა მიხვდეს, თუ რა აწუხებს და რა სჭირდება მას. ასე უყალიბდება პატარას გარემოსა და ადამიანებისადმი ნდობა. თუმცა ამ დროსაც კი ბავშვი მიგვანიშნებს, როდის დანაყრდა, აღარ შია და ა.შ. ე.ი. მნიშვნელოვანია მოსმენა. ასაკის მატებასთან ერთად ნელ-ნელა სწავლობს, რომ მიგვანიშნოს და მერე გვითხრას თავისი საჭიროებების შესახებ, მაგალითად, როდის შია, წყალი უნდა თუ წვენი და ასე შემდეგ. ამ პერიოდში უყალიბდება დამოუკიდებლობისკენ სწრაფვის სურვილი და დამოუკიდებლობის ხარისხიც იზრდება. როცა მშობელი ბავშვს საკუთარი საჭიროებების დაკმაყოფილების შესაძლებლობას აძლევს და ბავშვთან ერთად ცდილობს ამოიცნოს მისი საჭიროებები, პატარა სწავლობს იმის გარჩევას, თუ რა მოსწონს ან არ მოსწონს, როდის სცივა ან შია, რა აინტერესებს და ა.შ. მაშინ კი, როცა მშობელი ბავშვის მაგივრად აკეთებს რაღაცას და თან არ უსმენს, მაგალითად, აცმევს 5 ან 4 წლის ასაკში, მხოლოდ იმას, რაც თავად სურს, ოთახსაც ისე უწყობს, როგორც თავად წარმოუდგენია, მაშინ აჭმევს და მხოლოდ იმას, რაც თვითონ უნდა, ასე ბავშვს ვეუბნებით და ვასწავლით, რომ ის, რაც მას სურს და აინტერესებს უმნიშვნელოა, სხვისი ინტერესები და საჭიროებები მეტად მნიშვნელოვანია, ვასწავლით საკუთარი თავის მიმართ უნდობლობას.

​- არის თუ არა დაშინებით მიღწეული შედეგი ბავშვზე ძალადობა?

​- დაშინება ემოციური, ფსიქოლოგიური ძალადობის ერთ-ერთი ფორმაა, რაც საკმაოდ ნეგატიურად აისახება ბავშვის ემოციურ მდგომარეობაზე და შემდეგ ქცევაზეც. „გუდიანით“ შეშინება კი ცალკე პრობლემაა, რადგან ამით, მშობელი ბავშვს მესიჯს აწვდის, რომ ის თავის პატარას ვერ დაიცავს, რაც უკიდურეს შფოთვასთან ასოცირდება. შედეგად კი ბავშვისგან შეიძლება, მივიღოთ უარესი ქცევა, რადგან მისი ემოციური მდგომარეობა არეულია. შესაძლოა, მშობლები იყენებდნენ დაშინებით მეთოდს და თავადაც ვერ ხვდებოდნენ ამას, ერთ-ერთი მაგალითია, როცა დედა, მამა ან ბებია-ბაბუები ეუბნებიან ხოლმე ბავშვს: „ამის მერე შენი დედა (მამა, ბაბუა) აღარ ვიქნები“, „ე.ი. არ გიყვარვარ, ხო? მაშინ აღარ მოხვიდე, არც მე მიყვარხარ!“. ამით ბავშვის უსაფრთხოების განცდას პირდაპირ ზიანს ვაყენებთ და ვეუბნებით, რომ თუ ის „კარგია“, ჩვენთან იქნება და თუ „ცუდია“, აღარ გვჭირდება. თანაც „ცუდია“ და „კარგია“ განისაზღვრება ბავშვისგან საკუთარი სურვილების, ინტერესების ან საჭიროებების დაცვის დროს (ზოგადად ბავშვის ამ კატეგორიებად დაყოფა, კიდევ ცალკე პრობლემას წარმოადგენს). თუნდაც, როდესაც ვეუბნებით, ჭამე თორე ბუა წაგიყვანს, ამ დროს, ბავშვს არ შია, ან საჭმელი არ მოსწონს და უარს გვეუბნება, ჩვენ კი ამით ვაწვდით მესიჯს, რომ თუ შენ საკუთარ ინტერესებს იცავ, ცუდი ხარ, მე აღარ მჭირდები. ჩვენ მათ ვაყენებთ არჩევანის წინაშე, ან საკუთარი თავი ან მშობელი (ბებია, ბაბუა). სევდიანია, არა?!

​- რამდენად დიდია შანსი, რომ ასეთი ქმედებით ბავშვის ფსიქიკა არასრულფასოვნად (არაჯანსაღად) ჩამოყალიბდეს?

​- როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ასეთ დროს ადამიანს, ბავშვს უჩნდება დაუცველობის განცდა, მომატებული შფოთვა, ექმნება თვითშეფასებასთან დაკავშირებული პრობლემები, დანაშაულის შეგრძნება სხვადასხვა საკითხის მიმართ.

​- არის კატეგორია ბავშვების, რომლებიც არანაირი ქმედებით არ უჯერებენ მშობლებს, ასეთ შემთხვევაში რას ურჩევდით, როგორ მიუდგნენ შვილებს?

​- მგონია, რომ ასეთი ბავშვები არ არსებობენ. ალბათ, ბავშვი, როცა ასეთ წინააღმდეგობას გვიწევს, აქვს განცდა იმისა, რომ არ უსმენენ და მხოლოდ ასე თუ შეძლებს, გააგებინოს მშობელს თავად რა სურს. მეორე ვარიანტია, რომ ბავშვი ზომავს სადამდე შეუძლია საკუთარი საზღვრის გადაწევა, ამიტომაც, ორივე შემთხვევისთვის მნიშვნელოვანია, რომ მშობელს ჰქონდეს ​ავტორიტეტული აღზრდის სტილი. ფსიქოლოგები საკმაოდ დიდხანს იკვლევდნენ და ეძებდნენ ოპტიმალურ აღზრდის სტილს და კვლევების თანახმად აღმოჩნდა, რომ ავტორიტეტული აღზრდის სტილით ბავშვის აღზრდა საუკეთესოა. ამ დროს, პატარებში ნაკლებია შფოთვა, დეპრესია, თვითშეფასების პრობლემები და ასეთ ოჯახში აღზრდილი ბავშვებიც თავს უფრო ბედნიერად და წარმატებულად გრძნობენ. ავტორიტეტული აღზრდა გულისხმობს სითბოსა და წესების დაცვას შორის ბალანსის დაჭერას. სადაც, ერთი მხრივ, ვითვალისწინებთ ბავშვის სურვილებსა და ინტერესებს, მის ხასიათს, გუნება-განწყობის ამოცნობას, პატივისცემას ვცდილობთ და ამასთან, წესების დაცვით ვამყარებთ ბალანსს. აქ ვგულისხმობ, რომ გვაქვს წესები (რამდენიმე, რასაც ოჯახის ყველა წევრი აუცილებლად იცავს) და ვაკვირდებით ბავშვის ემოციურ მდგომარეობას, რა აწუხებს, რა სურს და ა.შ.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად