Baby Bag

ქება ყოველთვის დამსახურებული უნდა იყოს. ნუ შეაქებთ ბავშვს მაშინ, როდესაც ის ამას არ იმსახურებს

ქება ყოველთვის დამსახურებული უნდა იყოს. ნუ შეაქებთ ბავშვს მაშინ, როდესაც ის ამას არ იმსახურებს

როგორ ვაგრძნობინოთ შვილს, რომ მისით ძალიან ვამაყობთ? მშობლებს უჭირთ ბავშვების მიმართ აღფრთოვანების გამოხატვა, რადგან ეშინიათ, რომ ბავშვებს საკუთარ თავზე ზედმეტი წარმოდგენა არ შეუქმნან, რაც მათი წინსვლისა და წარმატებისთვის, შესაძლოა, საზიანო აღმოჩნდეს. ბავშვის მიღწევებისა და ღირსებების აღნიშნვა ისეთი ფორმით უნდა შეგეძლოთ, რომ მას სიამაყის განცდა გაუჩნდეს და არა ამპარტავნების. თქვენმა შვილმა უნდა იგრძნოს, რომ მისი შესაძლებლობების დანახვა და დაფასება შეგიძლიათ.

  • ბავშვი მნიშვნელოვანი მიღწევებისთვის შეაქეთ

ბავშვები ყოველდღიურად უამრავ რამეს აკეთებენ, თუმცა ზოგიერთი აქტივობა სხვებთან შედარებით ბევრად მნიშვნელოვანია. თუ ბავშვი მუსიკაზე დადის და მან მნიშვნელოვანი მუსიკალური ნაწარმოების დაკვრა ისწავლა, ბევრი იშრომა და საუკეთესო შედეგი მიიღო, ის თქვენგან შექებას იმსახურებს. თუ ბავშვი კონცერტისთვის მარტივ მუსიკას შეარჩევს, რადგან რთული ნაწარმოების მომზადება ეზარება, ის არ უნდა შეაქოთ. ქება ყოველთვის დამსახურებული უნდა იყოს. ნუ შეაქებთ ბავშვს მაშინ, როდესაც ის ამას არ იმსახურებს.

  • ბავშვი შრომის პროცესში უნდა შეაქოთ

თქვენი შვილი მნიშვნელოვან სპორტულ კონკურსს თუ მოიგებს და მას შეაქებთ, ის იფიქრებს, რომ ცხოვრებაში ყველაზე მთავარი გამარჯვებაა. უმჯობესია, მას უთხრათ, რომ მისი შრომა და მონდომება დაფასდა. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ გამარჯვება შემთხვევითობა არ არის. ის უნდა მიახვედროთ, რა მნიშვნელობა აქვს შრომას და მონდომებას. თუ ბავშვს მხოლოდ მოგების გამო აქებთ, ის ვერ გაიგებს, როგორი მნიშვნელოვანია შრომის პროცესი.

  • ბავშვს აუხსენით, თუ რა სირთულეები შეიძლება შეხვდეს ცხოვრებაში

ბავშვებს მიზნის მიღწევამდე ბევრი სირთულის გადალახვა უწევთ. ისინი ხშირად მეგობრებთან დროის გატარებას ვერ ახერხებენ, რადგან მეცადინეობენ ან სპორტული აქტივობებით არიან დაკავებულები. როდესაც ბავშვები სხვადასხვა კონკურსში მონაწილეობენ, მათ მარცხთან შეგუებაც უწევთ. როდესაც ბავშვის წარმატებებს აღნიშნავთ, აუცილებლად უთხარით მას, თუ რამდენი რამის გამოვლა მოუხდა, რათა მიზნისთვის მიეღწია. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მის წარმატებებსა და წარუმატებლობებს თვალს ადევნებთ. მან უნდა იცოდეს, რომ თქვენთვის ყველაფერი მნიშვნელოვანია, რაც მის ცხოვრებაში ხდება.

  • ბავშვის წარმატება სათანადოდ დააფასეთ და მის მიმართ აღფრთოვანება გამოხატეთ

თქვენი შვილის წარმატებით თუ იამაყებთ, ამაში ცუდი არაფერია. ბავშვი იგრძნობს, რომ მისი მიღწევები სიხარულს განიჭებთ და გაბედნიერებთ. ბავშვებს ძალიან უხარიათ, როდესაც მათ შესაძლებლობებს ხოტბას ასხამთ და სათანადოდ აფასებთ. თქვენს შვილს აუცილებლად უთხარით კომპლიმენტები, თუ ის ამას იმსახურებს. ეს ბავშვზე დაუვიწყარ შთაბეჭდილებას მოახდენს.

  • გადაჭარბებული აღფრთოვანება საჭირო არ არის

თქვენს სიამაყეს გარკვეული კონტექსტი უნდა ჰქონდეს. ბავშვის წარმატება ზედმეტად არ უნდა აღნიშნოთ. თუ თქვენი შვილი ცხოვრებაში პირველად მოიგებს საფეხბურთო ჩემპიონატს, მეზობლებისა და ნათესავების მოპატიჟება არ გჭირდებათ. თუ საზეიმო მიღებას მოაწყობთ და ბავშვის გამარჯვებას გრანდიოზულად აღნიშნავთ, ის იფიქრებს, რომ უკვე ყველაფერს მიაღწია, რაც სურდა. ბავშვის მიღწევები ოჯახურ წრეში აღნიშნეთ და მას თქვენი სიხარული გაუზიარეთ.

  • შექება ყოველთვის დროული უნდა იყოს

ბავშვი მაშინ უნდა შეაქოთ, როდესაც ის წარმატებას აღწევს. მისთვის მნიშვნელოვანი მოვლენიდან ერთი კვირის შემდეგ ქებას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს. ბავშვმა ყველაფერი სიღრმისეულად რომ განიცადოს და პროცესის მთლიანობა აღიქვას, ქება დროული უნდა იყოს.

  • ბავშვის შექების დროს ნეგატიური ფრაზები არ გამოიყენოთ

მშობლებს ბავშვის შექება ძალიან აშინებთ, რადგან ფიქრობენ, რომ ის ზედმეტად გათამამდება. თუ თქვენი შვილი სკოლაში ცუდად სწავლობს, მაგრამ სპორტში წარმატებულია, მისი მიღწევების შექებისას, სწავლაში მის წარუმატებლობას ნუ ახსენებთ. თუ ბავშვს აქებთ, მას პარალელურად შენიშნვები არ უნდა მისცეთ.

  • ბავშვის შექებისას მასზე უნდა კონცენტრირდეთ

როდესაც ბავშვს აქებთ, ის სხვებს არ უნდა შეადაროთ. ქების დროს მხოლოდ მასზე უნდა კონცენტრირდეთ. თუ ბავშვს სხვებს შეადარებთ და აღნიშნავთ, რომ ის სხვებზე უკეთესი ან უარესია, ამით მას თავდაჯერებას ვერ შემატებთ.

  • ბავშვს სხვების შრომის დაფასება ასწავლეთ

ბავშვის ღირსეულ ადამიანად ჩამოყალიბება თუ გსურთ, მას სხვების შრომის დაფასება უნდა ასწავლოთ. თუ ის სკოლაში წარმატებული მოსწავლეა, უნდა იცოდეს, რომ ეს მხოლოდ მისი დამსახურება არ არის. ბავშვს მასწავლებლისთვის მადლობის წერილი მიაწერინეთ. მან უნდა იცოდეს, რომ ჯგუფური მუშაობა და მიღწევები ისევე მნიშვნელოვანია, როგორც ინდივიდუალური წარმატება.

მომზადებულია ​verywellfamily.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად