Baby Bag

„რა უნარები ვითარდება ბავშვებში? ის უნარები, რასაც მშობელი აღიარებს, მშობელი ეს არის კარი სამყაროსი,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე გადაცემაში „რა დროს ძილია“ მიჯაჭვულობის თეორიის შესახებ საუბრობს და აღნიშნავს, რომ მშობლის შვილისადმი დამოკიდებულება ბავშვის თვითშეფასებას მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს:

„არსებობს მიჯაჭვულობის თეორია, რომელიც გულისხმობს, როგორ მექცევიან მე დაბადებიდან. მე მაქვს გარკვეული დაძაბულობები, ეს დაძაბულობები მოდის ჩემი მოთხოვნილებებიდან: კვების მოთხოვნილება, კონტაქტის მოთხოვნილება, რომ ვიყო ჩახუტებული თბილად და ფიზიოლოგიუირი მოთხოვნილება. ეს დაძაბულობა რამდენად სწრაფად მეხსნება და რამდენად დროულად შემოდის ჩემთან სიმშვიდე, სიამოვნების განცდა, ამაზეა დამოკიდებული, მე ვენდობი თუ არ ვენდობი სამყაროს. დიდი ზომის ინსტიტუციებში, სადაც ორი აღმზრდელი იყო და თხუთმეტი ბავშვი, თავისთავად, ბავშვებს მოთხოვნილებები დროულად არ დაუკმაყოფილდებოდათ. თუ მე რიგით მეთვრამეტე ვარ, როდესაც ყველას გვშია, თავისთავად დროულად არ მიკმაყოფილდება ჩემი მოთხოვნილება. თუ მოთხოვნილება ყოველთვის დროულად მიკმაყოფილდება და არა ხანდახან ან ზოგჯერ, ამას მოაქვს განცდა, რომ მე ვარ სასურველი, მე ვარ მისაღები, რომ მე მელოდებოდნენ.“

ნინო ბუაძის თქმით, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ბავშვთან თვალებით კონტაქტს, ღიმილს და მისდამი სითბოს გამოხატვას:

„ასევე მნიშვნელოვანია კონტაქტის მოთხოვნილება. ხშირად მშობლები ამბობენ, რომ არ აქვს მნიშვნელობა, ვინ დაიჭერს რძის ბოთლს ხელში, მაგრამ არის კიდევ უმნიშვნელოვანესი თვალით კონტაქტი, ღიმილი, რითიც ბავშვს გადავცემ, რომ ის არის სასურველი, მიხარია, ბედნიერი ვარ, ველოდებოდი. ამიტომაც არის საუბარი იმაზე, რომ მშობელი ეს არის კარი სამყაროსი. ის გეუბნება, რომ ეს სამყარო სასურველია, გელოდება და ღიაა შენთვის. ან გეუბნება, რომ შენ არ ხარ სასურველი, ხან ხარ სასურველი, ხან არა. ძალიან ბევრი უნდა იშრომო იმისთვის, რომ ვიღაცამ გაღიაროს. აქედან იწყება ყველაფერი. ამას ეძახიან მიჯაჭვულობის თეორიას. ამას სხვაგვარად ეძახიან უსაფრთხო მიჯაჭვულობას. მე ვენდობი, აქტიური გავდივარ, შემოქმედებითი გავდივარ ამ სამყაროში, ან არ ვენდობი, მეშინია, კრიტიკის მოლოდინი მაქვს.“

ნინო ბუაძე აღნიშნავს, რომ ბავშვს უნდა ავუხსნათ ყველაფერი, რასაც ის ვერ იგებს, რადგან გაურკვევლობა ბავშვებში სერიოზულ ტრავმებსა და ტკივილს იწვევს:

„როდესაც ბავშვი ვერ იგებს რამეს და მას არ უხსნიან, ეს წარმოქმნის უფრო მძაფრ ემოციებს. კონფლიქტის შემთხვევაში, სჯობს ბავშვმა უყუროს, ვიდრე ტიპიურად ვუთხრათ: „გადი შენს ოთახში!“ რატომ? იმიტომ, რომ იქ ის ყველაფერს უფრო მძაფრად წარმოიდგენს. როდესაც მას ინფორმაციას არ ვაწვდით, ამან შეიძლება იმხელა შიშები გააჩინოს, იმხელა ტრავმები. შესაძლოა, გაჩნდეს თვითბრალდების განცდა. როდესაც ბავშვს არ ვუხსნით რაღაცას, ის ფიქრობს, რომ იყო არასასურველი, რაღაც გააკეთა არასწორად. შეიძლება ბავშვმა თავი დაიდანაშაულოს. იფიქროს, რომ არ ისწავლა, არ ჭამა და იწყებს თვითბრალდებას. რაც ბევრად მტკივნეული და მატრავმირებელია, ვიდრე სიმართლის თქმა.“

„როდესაც ბავშვი ინიციატივას გამოხატავს, „მე თვითონ“ როდესაც იწყება, ხშირად ხდება, რომ ის არ არის ისეთი სრულყოფილი, როგორი მოთხოვნილებაც მშობელს აქვს. ვთქვათ ბავშვმა დახატა რვაფეხა და მას რვა ფეხი არ აქვს, მშობელი ერევა, რომ არ აქვს რვაფეხას ყველა ფეხი. ამით ის ბავშვს ეუბნება, რომ მისგან სრულყოფილ პროდუქტს ვერ იღებს. ამით ბავშვს ვეუბნებით: „არ ხარ საკმარისი, მე გაგაკეთებინებ, მე დაგაწერინებ.“ თუნდაც ბავშვმა მოკიდა რაღაცას ხელი და გადააადგილა, მას უხარია, მაგრამ არ ხდება ამის აღიარება. რა უნარები ვითარდება ბავშვებში? ის უნარები, რასაც მშობელი აღიარებს,“ - აცხადებს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​რა დროს ძილია

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენ...
​ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რამ შეიძლება გამოიწვიოს ღამის შიშები ბავშვებში და როგორ დავეხმაროთ პატარებს - ინტერვიუ ნეიროფსიქოლოგ მარიამ ხვადაგიანთან

რამ შეიძლება გამოიწვიოს ღამის შიშები ბავშვებში და როგორ დავეხმაროთ პატარებს - ინტერვიუ ნეიროფსიქოლოგ მარიამ ხვადაგიანთან

ღამის შფოთვები, კოშმარები, სიბნელის და მარტო დარჩენის შიში არაერთ ბავშვს აწუხებს. როგორ უნდა დაეხმარონ მშობლები შვილებს ასეთ შემთხვევებში. ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მარიამ ხვადაგიანი.

- ქალბატონო მარიამ, რამ შეიძლება გამოიწვიოს ღამის შიში ბავშვებში?

​- ღამის შიში, ერთი მხრივ, შესაძლოა, გამოწვეული იყოს კოშმარებისგან. 3-დან 6 წლამდე ბავშვებს ხშირად ახასიათებთ გამოღვიძება, რადგან ნახეს ცუდი სიზმარი და ითხოვენ მშობელთან გადასვლას. ამის მიზეზი, თუ რატომ ესიზმრებათ, ზუსტად არ არის ახსნილი, მაგრამ არის გზები, რითაც პრევენციას მოვახდენთ და დავეხმარებით. მსგავსი კოშმარები შესაძლოა, პროვოცირებული იყოს ტრავმით. ეს ტრავმა შეიძლება გამოიწვიოს, მარტივად რომ ვთქვათ, ფოიერვერკის ხმამაც, რომელსაც არ ელოდებოდა და შეეშინდა. ანუ, რაღაც ისეთი ფაქტორი, რამაც შეიძლება, მასში შიში ან სტრესი გამოიწვიოს.

​- რა უნდა გააკეთოს მშობელმა და როგორ უნდა ესაუბროს ბავშვს, რომ დაეხმაროს ღამის შიშების დაძლევაში?

​- როდესაც ბავშვი მსგავსი ტიპის სიზმრებს ნახულობს და ეღვიძება, მშობლებს ეძახის ხოლმე დასახმარებლად, რომ დაამშვიდონ ჩახუტებით ან სიტყვიერად. თუმცა სასურველია, რომ შემდეგ ბავშვი დაბრუნდეს თავის საწოლში. ყოველთვის, როდესაც გაეღვიძება, თუ ის გადაწვება მშობელთან, დარჩება შთაბეჭდილება, რომ იქ ნაკლებად საშიშია, ვიდრე თავის საწოლში, სადაც უფრო შეეშინდება. ამ შემთხვევაში ზღვარია დასაცავი. თავდაპირველად, ვრწმუნდებით, რომ ის უსაფრთხოდ და კარგად გრძნობს თავს და შემდეგ ვუხსნით, რომ შეუძლია მშვიდად განაგრძოს ძილი თავის საძინებელ ოთახში. თუ ბავშვს ეშინია სიბნელის, არის ნათურები, რომლებმაც შეიძლება, დააბალანსოს სინათლე და დაბალ შუქზე იყოს დაყენებული. სასურველია, რომ კარი ღია დავტოვოთ, თუ ცალკე ოთახში სძინავს ბავშვს. ასეთ დროს, იყენებენ ხოლმე სათამაშოს, რომელსაც ბავშვი აირჩევს. მას შეგრძნება რჩება, რომ ამ სათამაშოსთან ერთად იძინებს. ასევე, კარგია აბაზანის მიღება, ოღონდ არა ძლიერი შხაპით, რომ აღგზნება არ მივიღოთ, არამედ უფრო მომადუნებელი პროცედურა.

​კარგი საშუალებაა დღის მანძილზე ვკითხოთ, თუ ახსოვს რა დაესიზმრა, ან ვთხოვოთ დახატოს სიზმარი. არის ერთ-ერთი მეთოდი, რომ შეიძლება თავისი დახატული დახიოს, გადააგდოს და ემოციურად გამოიტანოს შიშები. კიდევ არსებობს წიგნები, ასევე მულტფილმები იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ დავძლიოთ შიში. კარგი იქნება, მშობელმა ბავშვთან ერთად გაიაროს ეს, ოღონდ მარტივ ენაზე. მშობელს შეუძლია თავისი გამოცდილებაც გაუზიაროს, რომ მასაც ესიზმრებოდა ხოლმე, პატარა რომ იყო, თუმცა იცოდა, რომ ეს სიზმარი იყო და შემდეგ აგრძელებდა ხოლმე ძილს.

​- რა არ უნდა გააკეთოს მშობელმა, რომ უარესი შედეგი არ გამოიწვიოს?

​- პრევენციისთვის ბავშვებმა ძილის წინ არ უყურონ საშიში შინაარსის მულტფილმებს და ზოგადად, რეკომენდაცია არის, რომ დაძინებამდე მინიმუმ ორი საათით ადრე ტექნიკასთან ურთიერთობა აღარ ჰქონდეთ. მნიშვნელოვანია, არ მოხდეს იგნორირება, მაგალითად, როდესაც ბავშვი ამბობს, რომ ეშინია ძაღლის, არ უნდა ვუთხრათ, სისულელეა ძაღლის რომ ეშინია. პირველ რიგში, უნდა მივიღოთ ეს ემოცია და შემდეგ გავშალოთ. ზოგჯერ ძაღლი ყეფს და ეს არ ნიშნავს, რომ რამეს დაუშავებს მას, ადამიანები ლაპარაკობენ, ძაღლები ყეფენ.
მშობელმა ჰიპერმზრუნველობაც არ უნდა გამოიჩინოს, რადგან ხელს შეუშლის ბავშვს, რომ შეეჩვიოს მარტო დაძინებას.

​- როდიდან უნდა დაიძინოს პატარა მარტომ და როგორ მივაჩვიოთ ამას?

​- ასეთი სტანდარტი არ არსებობს. დიდ ქვეყნებში ჩვილობიდან აძინებდნენ, თუმცა შემდეგ თქვეს, რომ ჩვილისთვის კარგია ჩახუტება. კვლევებითაც დასტურდება, რომ მშობელთან ერთად ყოფნა მნიშვნელოვანია. ეს არის მშობლის გადასაწყვეტი, თუ ბავშვი უსაფრთხოდ გრძნობს თავს შესაძლოა, მანამდეც, მაგრამ ორი წლიდან უკვე ნამდვილად შეუძლია ბავშვს ცალკე ოთახში დაიძინოს, თუმცა აქაც მთავარია კომუნიკაცია, იმაში დასარწმუნებლად, რომ ის უსაფრთხოდ გრძნობს თავს. 

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად