Baby Bag

„დასჯამდე არსებობს ძალიან ბევრი საშუალება, რომელმაც შეიძლება დასჯა თავიდან აგვაცილოს,“ - ფსიქოლოგი ლელა ტყეშელაშვილი

„დასჯამდე არსებობს ძალიან ბევრი საშუალება, რომელმაც შეიძლება დასჯა თავიდან აგვაცილოს,“ - ფსიქოლოგი ლელა ტყეშელაშვილი

ფსიქოლოგმა ლელა ტყეშელაშვილმა მშობლობის მნიშვნელობისა და ბავშვის აღზრდისას დაშვებული მნიშვნელოვანი შეცდომების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, აღზრდა ბავშვისთვის სტრესული არ უნდა იყოს:

„მშობლობა გახლავთ ის, რომ გარჩეული იყოს, სად მივანიჭოთ ბავშვს თავისუფლება და სად არის ჩვენი დახმარება საჭირო. აღზრდა არ უნდა იყოს სტრესული. ახალგაზრდა მშობლებს, ვისაც ჯერ ცოტა შეცდომა აქვს დაშვებული აღზრდის პროცესში, მინდა ვუთხრა, რომ ასეთი სტრესი ადამიანს არ უნდა მივაყენოთ. დასჯამდე არსებობს ძალიან ბევრი საშუალება, რომელმაც შეიძლება დასჯა თავიდან აგვაცილოს. რა ალტერნატივა არსებობს იმისთვის, რომ დასჯის გამოყენება ნაკლებად დაგვჭირდეს? ეს გახლავთ ის, რომ ​აქცენტი გავაკეთოთ ქცევებზე, რომლებიც დამაკმაყოფილებელია. ბავშვი არის ნამდვილად დაინტერესებული იმით, რომ მშობლის თვალში კარგად გამოიყურებოდეს. ბუნებრივად მოხდება ისე, რომ ქცევებს, რომლებიც მიუღებელია კვებასთან, დღის რეჟიმთან, სწავლასთან, ჰიგიენასთან დაკავშირებით, ნაკლებად გამოიყენებს.“

ლელა ტყეშელაშვილმა აღნიშნა, რომ თუ ბავშვი მშობელს სისუსტეს შეამჩნევს, ის აუცილებლად გამოიყენებს ამას მანიპულირებისთვის:

„ბავშვმა თუ იგრძნო, რომ მას შეუძლია თუნდაც ორი წუთით გადაავადოს რაღაც, ​თქვენც დაღლილი ხართ, იშვიათად ხვდებით ბავშვს დღის განმავლობაში, თავს იკავებთ, რომ შენიშვნები მისცეთ, ოღონდ დღე დამთავრდეს და დაიძინოს, თუ მან თქვენი სისუსტე დაინახა, ამას გამოიყენებს. თუ დასჯაზე იქნება საუბარი და მაინცდამაინც ჭირვეულობასთან გვაქვს საქმე, ეს ჩვენი დამსახურებაა, იმიტომ, რომ უკვე შორს წავიდა პრობლემა. ფიზიკური შეხება უბრალოდ გამორიცხულია. იყო დრო, როდესაც გაწკეპვლა კარგ მშობლობად ითვლებოდა. ჩვენ გვასწავლინდნენ: „მტრად გაზარდე და მოყვრად გამოგადგება,“ მაშინ ითვლებოდა, რომ ეს ჩვეულებრივი ამბავი იყო. ახლა ჩვენი ბავშვებიც გათვითცნობიერებულები არიან, ბავშვის უფლებებზე საუბრობენ.“

ლელა ტყეშელაშვილის თქმით, როდესაც ბავშვის დასჯის მიზნით აკრძალვებს ვიყენებთ, სიფრთხილე უნდა გამოვიჩინოთ და სწორად განვსაზღვროთ, რა უნდა ავუკრძალოთ ბავშვს:

„დასჯა არის რაღაცის გაკეთების აკრძალვა, რაც მას უნდა. როდესაც ბავშვს ვეტყვით: „დღეს ტელეფონს არ მოგცემ, კომპიუტერს არ ჩაგართვევინებ,“ ეს ქვეტექსტით ბავშვისთვის ნიშნავს, რომ ისეთი მნიშვნელოვანი რამეა სმარტფონი და კომპიუტერი, რომ ​მე ამ კარგი რაღაცის გაკეთების საშუალებას არ მაძლევენ. რასაც ჩვენ ვუკრძალავთ, ბავშვი უფრო მეტ ფასს ადებს, ვიდრე სინამდვილეში უნდა ადებდეს.“

„ყველა ასაკში, როგორც მისი განვითარება აძლევს შესაძლებლობას, თავისი მდგომარეობის ექსპერტი უნდა გავხადოთ ბავშვი. უნდა ვკითხოთ: „როდის გააკეთებ?“ თუ მან იგრძნო, რომ თვითონ არის თავისი ქცევის ავტორი, გაცილებით უკეთ იცავს მერე ამ წესებს.​ დაგეგმვაში მიაღებინეთ ბავშვს მონაწილეობა. როდესაც თავისი ნათქვამი იქნება, რომ ჯერ ამას გავაკეთებ, მერე იმას გავაკეთებ, უკვე საშუალება გვექნება, რომ მოვთხოვოთ პასუხი: „აი, შენ რომ თქვი, რატომ არ გააკეთე?“ დემოკრატიული აღზრდა არის საუკეთესო აღზრდა. ბავშვის ნებისყოფის გამომუშავება ხდება იმ შემთხვევაში, როდესაც ის თვითონ იწყებს თავისი ქცევის რეგულაციას. ძალიან ცოტა რამეა, რაც ბავშვისთვის არ შეიძლება და უფროსისთვის შეიძლება. ბავშვებს უფრო ცუდად ესმით, ვიდრე ხედავენ. თუ იმას, რასაც ბავშვს ვუკრძალავთ, მშობელი აკეთებს, ჩავთვალოთ, რომ ფუჭად არის გადაყრილი ყველაფერი,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ლელა ტყეშელაშვილმა საპატრიარქოს ტელევიზიის გადაცემაში „განთიადი“ ისაუბრა.

წყარო:​ „განთიადი“

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, „ფასდაკლებები დედებისთვის“ (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „ფასდაკლებები დედებისთვის“)

„დედის სიყვარული არის უპირობო სიყვარული, მამის სიყვარულს სჭირდება დამსახურება,“- ფსიქოლოგი...
​ფსიქოლოგი ლელა ტყეშელაშვილი ბავშვის აღზრდაში მამის მონაწილეობის მნიშვნელობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ ამ მხრივ ორივე მშობელს თავისი განსხვავებული როლი აქვს:​„ბავშვის მოვლა, აღზრდა და უპი...

შეიძლება დაინტერესდეთ

​რატომ არის მნიშვნელოვანი დამოუკიდებლად თამაში ბავშვის განვითარებისთვის?

რატომ არის მნიშვნელოვანი დამოუკიდებლად თამაში ბავშვის განვითარებისთვის? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.

- რატომ არის მნიშვნელოვანი თამაში ბავშვის განვითარებისთვის?

- თამაში ბავშვის განვითარების მნიშვნელოვანი ნაწილია. თამაშით ის საკუთარ თავს და გარე სამყაროს შეიმეცნებს. კერძოდ, თამაში ბავშვს ეხმარება ჩამოუყალიბდეს ნდობა ადამიანების და გარესამყაროს მიმართ, იგრძნოს თავი ბედნიერად, განუვითარდეს სოციალური უნარები, ენა და კომუნიკაცია, შემეცნებითი და მოტორული უნარები, ისწავლოს ემოციების რეგულაცია, ზრუნვა.

თამაშის კატეგორიზება ხდება ასაკის და თამაშის ფორმის მიხედვით. მაგალითად, გამოიყოფა 0-2 წლამდე ე.წ. მარტო თამაშის ეტაპი - ამ დროს ბავშვი ძალიან ბევრს ამოძრავებს ხელებს, ფეხებს და ამგვარად ცდილობს შეისწავლოს საკუთარი სხეულის შესაძლებლობები. იღებს ახალ სენსორული გამოცდილებას. 2 წლიდან იწყება ე.წ. პარალელური თამაშის ეტაპი, რა დროსაც ბავშვები თამაშობენ ერთნაირ თამაშს გვერდიგვერდ, მაგრამ ერთმანეთთან ინტერაქცია ნაკლებია. 4 წლიდან იწყება თანამშრომლობითი თამაში - ამ დროს ბავშვები ერთად მოქმედებენ, ინაწილებენ აქტივობებს, როლებს. თამაშის ფორმის მიხედვით გამოიყოფაარასტრუქტურირებული და სტრუქტურირებული თამაში, თამაში შიდა და გარე სივრცეში,მარტო და გუნდური თამაში. სტრუქტურირებული თამაში უფრო მეტად ორგანიზებულია და მას ხშირად ხელმძღვანელობს ზრდასრული. არასტრუქტურირებული ე.წ. თავისუფალი თამაშის დროს ძირითადად ბავშვი წარმართავს პროცესს.

- რატომ არის მნიშვნელოვანი დამოუკიდებლად თამაში ბავშვის განვითარებისთვის?

- ზოგადად, როგორც სტრუქტურირებული, ასევე არასტრუქტურირებული, ანუ დამოუკიდებელი თამაში მნიშვნელოვანია ბავშვის განვითარებისთვის, რადგან სხვადასხვა ტიპის თამაშის გამოცდილება განსხვავებული უნარების განვითარებას უწყობს ხელს. რომ ვისაუბროთ კონკრეტულად დამოუკიდებლად თამაშის მნიშვნელობაზე, ამ დროს, ბავშვებს შემოქმედებითი უნარი მეტად უვითარდებათ. ამ პროცესში ისინი კრეატიულ გადაწყვეტილებებს იღებენ, უჩნდებათ ინტერესი, ემატებათ მოტივაცია, ვითარდება ბავშვის მოთმინება და გამძლეობა, რაც ხელს უწყობს რომ უფრო კომფორტულად ითამაშონ მარტო და ამცირებს თანატოლების ზეგავლენას. ეს ეხმარება მათ იპოვონ საკუთარი გზა.

- როგორ შეუძლიათ მშობლებს წაახალისონ დამოუკიდებლად თამაში?

- პირველ რიგში, დარწმუნდით, რომ თქვენს შვილს აქვს უსაფრთხო ადგილი სათამაშოდ. დამოუკიდებლად თამაშისას ბავშვებს უნდა ჰქონდეთ შესაძლებლობა გამოიკვლიონ გარემო და ეს დიდწილად საკუთარი ძალებით გააკეთონ, რათა განივითარონ თავდაჯერებულობა და დამოუკიდებლობა. თუმცა, მნიშვნელოვანია რომ ბავშვს ჰქონდეს უსაფრთხო გარემო. ამიტომ, უნდა „გავასუფთავოთ“ სათამაშო ადგილები პოტენციური საფრთხისგან და მთელი თამაშის განმავლობაში ვაკონტროლეთ პროცესი, რათა დავრწმუნდეთ, რომ თქვენი პატარა უსაფრთხოდ თამაშობს. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ადრეულ ასაკში.

მნიშვნელოვანია გამოიკვლიოთ ბავშვის ინტერესები და მისცეთ შესაბამისი სათამაშოები. მაგალითად, თუ სახლის აწყობა უნდა ლეგოებით, დარწმუნდით რომ ოთახში ხელმისაწვდომია ლეგოები და სხვა საჭირო სათამაშოები. პერიოდულად შეგიძლიათ მისცეთ მითითებები, დაეხმაროთ თუ სირთულის წინაშე დადგება, შეაქოთ და მოტივაცია აუმაღლოთ. მიეცით ბავშვს საშუალება საკუთარი წესებით ითამაშოს და იყოს ლიდერი.

- რა გავაკეთოთ როდესაც ბავშვს არ უყვარს თამაში?

- არის შემთხვევები, როდესაც ბავშვები არ ერთვებიან მრავალფეროვან თამაშებში, ზოგჯერ ეს უბრალოდ ნაკლები მოტივაციითაა გამოწვეული, ზოგჯერ კი ეს შეიძლება განვითარების შეფერხების მაჩვენებელიც კი იყოს. განსაკუთრებით საყურდღებოა, როდესაც ბავშვი არ გადადის თამაშის ერთი ეტაპიდან მეორეზე ანუ, მაგალითად, როდესაც უკვე მოეთხოვება, როლური/ფუნქციური თამაში სხვა ბავშვებთან ერთად, მაგრამ ყოველთვის ირჩევს მარტო თამაშს, აქვს ძალიან შეზღუდული ინტერესები, არ იყენებს სათამაშოს ფუნქციას შესაბამისად. რა თქმა უნდა, მხოლოდ ამ ნიშნებით არ ხდება დარღვევის შეფასება, თუმცა საყურადღებოა და საჭიროა სპეციალისტთან კონსულტაცია. ამ ყველაფერში დიდი წვლილი მიუძღვის გაჯეტებს, ეკარენზე დამოკიდებულასაც. ასეთ დროს ეცადეთ დააკვირდეთ ბავშვს და განმავითარებელი თამაშები მის ინტერესებს მოარგოთ. დაიწყეთ თამაში მცირე დროით და ნელ-ნელა გაზარდეთ დრო, მიჰყევით ბავშვის ტემპს.

გახსოვდეთ, რომ თამაშმა არ უნდა დაკარგოს გართობის ფუნქცია და არ უნდა გახდეს ბავშვისთვის მომაბეზრებელი ან სტრესის მომტანი. ამისათვის კი მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ ბავშვის ინტერესები და შესაძლებლობები. არასწორად შერჩეულ სათამაშოს ან თამაშს შესაძლოა თან ახლდეს იმედგაცრუება, გაღიზიანება ან თამაშის თავიდან არიდების მცდელობა. ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ შერჩეული თამაში იყოს ბავშვის ასაკის და განვითარების შესაბამისი.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად