Baby Bag

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?
რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტ სოფო მელაძეს ესაუბრა. 

- სოფო, რომელი თვიდან უნდა დავუწყოთ პატარებს წიგნის კითხვა?

- მშობელს შვილისთვის წიგნის გამოყენება და მისი წაკითხვა არა მხოლოდ ადრეულ ჩვილობაში შეუძლია, არამედ ორსულობის დროსაც კი. მოგეხსენებათ, ორსულები ხშირად ასმენინებენ პატარებს ​კლასიკურ მუსიკასაც. ბავშვი მუცელშიც ასხვავებს დედის ხმას და ხმაურს ერთმანეთისგან, შესაბამისად, ჩვენ ბავშვის მუცლადყოფნის პერიოდშიც შეგვიძლია წიგნის ემოციურად და საინტერესოდ წაკითხვა მათთვის. ეს ძალიან სასარგებლო პროცედურაა ნაყოფისთვის. პატარა მუცლადყოფნისას უკვე იწყებს ადრეული სოციალური უნარების და ურთიერთობების ჩამოყალიბებას დედასთან, ხმები და ემოციები ახდენს ნაყოფის რეფლექსების და რეაქციების სტიმულირებას. ბავშვი დაბადებამდე მეტ-ნაკლებად ახდენს ადაპტირებას გარემოსთან, მცირდება შფოთვა. რაც შეეხება ჩვილობის პირველ 2 თვეს, ამ დროს რეკომენდებულია სპეციფიკური წიგნების გამოყენება, ეს არის მკვეთრი კონტრასტის მქონე შავ-თეთრი გამოსახულებები. ამ თემაზე ძალიან საინტერესო აქტივობები ჰქონდა იტალიელ ექიმს და პედაგოგს, ​მარია მო​ნტესორის. მისი აზრით, მსგავსი შავ-თეთრი გამოსახულების მქონე ნახატები ეხმარება ბავშვს მზერის ფიქსაციაში, კონცენტრაციის გაუმჯობესებაში. ასევე, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ პირველი ორი თვე, როცა ბავშვის მხედველობა მეტ-ნაკლებად ჩამოყალიბების პროცესშია, ჩვილი გამოსახულებებს ხედავს 20-25 სმ-ის მოშორებით.

2-4 თვემდე კი შეგვიძლია ღია, ნათელი ფერების მქონე წიგნების გამოყენება, სადაც მარტივი ილუსტრაციებია. აქ მთავარია, არა წიგნის შინაარსი, არამედ მისი ემოციურად გამოხმოვანება, რომელიც მიიქცევს ჩვილის ყურადღებას და კომუნიკაციას დაამყარებს შენთან, თუნდაც გაღიმებით ან თვალით კონაქტით.

- რა დადებითი ზეგავლენა აქვს ამ პროცესს?

- გარდა იმისა, რომ კითხვის პროცესი ასტიმულირებას, როგორც ბავშვის ვიზუალურ, ასევე სმენით უნარებს, ამასთან მეტყველების ერთ-ერთი ძლიერი მასტიმულირებელი საშუალებაა. გავიმეოროთ ის სიტყვები, დავასახელოთ ის საგნები, რაც დედამ გვანახა წიგნში ან წაგვიკითხა. ასევე იწვევს კრეატიულობის და წარმოსახვითი უნარების განვითარებას. სხვადასხვა სიუჟეტის წიგნი ხელს უწყობს სოციალურ-ემოციური უნარების განვითარებას ბავშვებში, ემპათიის თუ სხვადასხვა ემოციის განცდის ხელშეწყობას, ბოლოს სოციალური როლების ჩამოყალიბებასა და გააზრებას.

- ზოგადად, ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალზე რომ ვისაუბროთ...

- ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ გვქონდეს გამოყოფილი გარკვეული დრო, როცა ბავშვთან ერთად წიგნს დავათვალიერებთ, გავახმოვანებთ და წავიკითხავთ. მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ წასაკითხი წიგნები იყოს მშვიდი, სახალისო და ნაკლებად აქტიური. წიგნის კითხვის ან დათვალიერების პროცესი ერთ-ერთი სტრესის და შფოთვის შემამცირებელი აქტივობაა. ამ დროს ბავშვის სხეული და ორგანიზმი მოდუნებულია და კარგ წინაპირობას ქმნის მშვიდი ძილისთვის, ანუ ხელს უწყობს ძილის რუტინას.

ასევე, მე ხშირად მესმის, რომ, როცა ბავშვი 1 წლის ან მეტისაა, უფრო მოძრავია, დღის მანძილზე რთულია მისი წიგნთან გაჩერება, უფრო მოტორული და მოძრავი თამაშები ურჩევნია, შესაბამისად, დედები ვეღარ ახერხებენ წიგნის კითხვის რუტინაში ჩართვას. ძილის წინ კი კითხვა ხელს შეუწყობს მის აქტიურად ჩართულობას ბავშვის ცხოვრებაში.

- როგორი წიგნები შევარჩიოთ ამ ასაკისთვის?

- როგორც აღვნიშნე, ორსულობის დროს ყურადღება მივაქციოთ ხმებს და ემოციებს, ნაკლებად ნახატებს, რადგან ბავშვი ფიზიკურად ამას ვერ დაინახავს.

როცა ჩვილი 1-2 თვისაა, გამოვიყენოთ სპეციფიკური კონტრასტული შავ-თეთრი გამოსახულებების მქონე ნახატები და მოვათავსოთ იგი მისგან 20-25 სმ-ის მოშორებით;

2-4 თვემდე მაქსიმალურად ჩავრთოთ სხვადასხვა ფერი, ფორმა;

ასევე 0-2 წლამდე ბავშვისთვის სენსომოტორული სტადიაა. ამ დროს ბავშვი მოტორულად ანუ მოქმედებით და სენსორული არხების საშუალებით, როგორებიცაა: მხედველობა, სმენა თუ შეხება საგნებთან, შეიმეცნებს მის გარშემო არსებულ სამყაროს, შესაბამისად, მაქსიმალურად ჩავრთოთ სენსორული სტიმულები თამაშებში. ვუყიდოთ წიგნები, სადაც სხვადასხვა ტექსტურაა გამოყენებული, მაგალითად, კატა ილუსტრირებულია ნატურალური ღუნღულა ბეწვით, სადაც ასევე იქნება ხაოიანი თუ რბილი მასალები. ვუყიდოთ ისეთი წიგნები, რომლებსაც სპეციალური ზედაპირი აქვს პირში ჩასადებად, წყალში დასასველებლად თუ ხელის მოჭიდებისთვის;

1-2 წლამდე ბავშვი უკვე იაზრებს, რომ წიგნებში გახმოვანებული სიტყვები და საგნები რაღაცას ნიშნავს და შეესაბამება მის გარშემო არსებულ გარემოს. შეგიძლიათ გამოიყენოთ ნივთების დასახელებისთვის თითის დადება, ხან მან დაადოს თითი, ხან - თქვენ. ასევე წიგნებზე გამოსახული ცხოველების იმიტირება: ხშირად შეჩერდით და დაუსვით მარტივი კითხვები, ეცადეთ აქტიურად ჩართოთ პროცესში და ხელი შეუწყვეთ მისი ლექსიკური მარაგის გამდიდრებას.

- ერთი და იგივე წიგნების წაკითხვა სჯობს თუ განსხვავებულის?

- არაა საჭირო ძალიან ბევრი და განსხვავებული წიგნი, 2-3 წიგნიც საკმარისი იქნება. ბავშვს შესაძლოა, ამ პერიოდში ჰქონდეს რომელიმე საყვარელი წიგნი, რომელთან ურთიერთობაც განსაკუთრებულ სიამოვნებას ანიჭებს. არ დავუშალოთ, დაიმახსოვრეთ ერთი წიგნიც კი ძალიან ბევრი ფუნქციით, უნარის განსავითარებლად შეგიძლიათ გამოიყენოთ. ბავშვს უყვარს გამეორება, როცა რომელიმე ილუსტრაციას ან ამბავს კარგად აითვისებს, ეს ზრდის მათში კომპეტენტურობის და თავდაჯერებულობის განცდას.

- პატარები ხშირად წიგნების ფურცლებს ხევენ, დავუშალოთ ეს ქცევა თუ ამით იწყება მათი კონტაქტი წიგნებთან? როგორ ავუხსნათ, რომ ეს არ არის სწორი საქციელი?

- კი წიგნის ფურცვლა, მისი დახევა და თუნდაც პირში ჩადება ბავშვის წიგნთან ურთიერთობის პირველი მცდელობაა. ზემოთ ვახსენე, ზუსტად ეს არის სენსომოტორული სტადია. შეგრძნებებით ცდილობს გაიგოს, რა არის წიგნი, რა არის ფურცელი, იხევა და თუ აქვს ხმა გახევის პროცესში. მოსწონს შეხება და შეგრძნება, თუ როგორი ზედაპირი აქვს ფურცელს. უფრო მოზრდილ ასაკში კი შეგვიძლია დახევის სურვილი წიგნის მაგივრად ფერადი ქაღალდების გამოყენებით ჩავანაცვლოთ და ჩავრთოთ ეს რაიმე თამაშში. ასევე სხვადასხვა ტექსტურის და მასალის გამოყენებით ვათამაშოთ ბავშვი. ვითამაშოთ ბევრი მოტორული თამაში და ასე დავტვირთოთ მისი ტაქტილური თუ მოტორული მოხოვნილებები. გვქონდეს წიგნის კუთხე, სადაც ლამაზად დავალაგებთ და მოვუვლით წიგნებს. საჭიროა ვაჩვენოთ ბავშვს, რომ წიგნებს ვუფრთხილდებით.

- ხმოვან წიგნებზეც რომ ვისაუბროთ. სჯობს თავად წავუკითხოთ, თუ ხმოვანი წიგნებიც იმავე ფუნქციის მატარებელია?

- ჩვილობის დროს ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლის ხმა, მისი კომუნიკაცია ბავშვთან და ჩართულობა. ეს ბავშვში აყალიბებს ნდობის და უსაფრთხოების განცდას. მნიშვნელოვანია, მშობელი თავად ესაუბრებოდეს პატარას. ერიკ ერიქსონის ფსიქოსოციალური განვითარების თეორიაც ამაზე უსვამს ხაზს, 0-1,5 ასაკამდე ბავშვს უვითარდება სამყაროს მიმართ ნდობა/უნდობლობის სტადია, რაც შემდგომში განაპირობებს მის პოზიტიურ ურთიერთდამოკიდებულებას სამყაროსთან თუ პირიქით შფოთვის დონეს. ამ პერიოდში, ასევე ვითარდება მშობლისადმი ბუნებრივი მიჯაჭვულობა, რომელიც უზრუნველჰყოფს მას საკვებით, უსაფრთხოების განცდით თუ ფიზიკური სიახლოვით. ამ ყველაფრის დეფიციტი იწვევს მისი შფოთვის დონის აწევას. აი, უკვე 18 თვიდან შეგვიძლია აქტიურად გამოვიყენოთ ყველანაირი ტიპის ხმოვანი სათამაშოები თუ წიგნები და მათი საშუალებით მაქსიმალურად შევუწყოთ ხელი მეტყველების სტიმულირებას. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ​ჯგუფი“)

„ბავშვს თუ ყველაფრის გაკეთების უფლებას მივცემთ, ამით თავისუფლების იდეას ვუღალატებთ,“ - მარ...
​მარია მონტესორის სწავლებისა და აღზრდის მეთოდებმა დროის გამოცდას გაუძლო. ჩვენს სტატიაში ცნობილი იტალიელი პედაგოგის გამონათქვამებს გაგაცნობთ, რომლებიც ბავშვის სწორად აღზრდაში დაგეხმარებათ.1. „დამ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

მშობლის 7 ქცევა, რომელიც ბავშვს ბედნიერ ადამიანად ჩამოყალიბებაში ხელს უშლის

მშობლის 7 ქცევა, რომელიც ბავშვს ბედნიერ ადამიანად ჩამოყალიბებაში ხელს უშლის

მზრუნველი და მოსიყვარულე მშობელი ყოველთვის ცდილობს, რომ ბავშვს ზიანი არ მიაყენოს, თუმცა ზოგჯერ ერთი შეხედვით უვნებელი ქმედებები ჩვენი შვილებისთვის გარკვეულ საფრთხეს შეიცავს. არსებობს მახეები, რომლებსაც თავი უნდა ავარიდოთ. ჩვენს სტატიაში ​მშობლების 7 ქცევას გაგაცნობთ, რომელიც ბავშვს ბედნიერ ადამიანად ჩამოყალიბების შესაძლებლობას ართმევს.

  • 1. შვილის დაცვა ნებისმიერი რისკისა და წარუმატებლობისგან

მშობლებისთვის რთულია შვილის წარუმატებლობასთან შეგუება. ისინი აცნობიერებენ, რომ ბავშვის პრობლემას თავად მარტივად გადაჭრიან. თუ თქვენ ეცდებით, რომ ბავშვს რისკი, გამოწვევები და წარუმატებლობები ყოველთვის აარიდოთ, როგორ შეძლებს ის მათთან გამკლავებას?! პრობლემური ვითარებები ბავშვს ბრძოლისუნარიანს ხდის და მას დაცემის შემდეგ ფეხზე წამოდგომას ასწავლის.

  • 2. ბავშვის პოტენციალის იგნორირება

ბევრი მშობელი საკუთარი ოცნებების ახდენას შვილების ხარჯზე ცდილობს. ისინი ბავშვებს აიძულებენ ისე იცხოვრონ, როგორც თავად სურთ. მშობლები ცდილობენ შვილებმა შეავსონ ის დანაკლისი, რომელიც მათ გარკვეული შესაძლებლობების ხელიდან გაშვების შემდეგ დარჩათ. ბავშვები ვერ ახერხებენ საკუთარი ოცნებების ასრულებას და თავიანთი პოტენციალის რეალიზებას, რაც მათ ბედნიერებაში ხელს უშლის.

  • 3. ბავშვის მეტისმეტად განებივრება

მშობლებს სურთ, რომ ბავშვებს ყველაფერი უყიდონ, რაც მათ ბავშვობაში აკლდათ. სათამაშოებით, ძვირფასი ტანისამოსით და გემრიელი ტკბილეულით განებივრებული ბავშვის ცხოვრება მხოლოდ ერთი შეხედვით გვგონია იდეალური. როგორც წესი, მშობლებს, რომლებიც ​ბავშვს ძალიან ათამამებენ, მისთვის უარის თქმა აშინებთ და ფიქრობენ, რომ არას თქმა მათ ცუდ მშობლებად აქცევს. ისინი ბავშვის ტანტრუმთან გამკლავებას ვერ ახერხებენ და პრობლემის მოგვარებას მისთვის სხვადასხვა ნივთის შეძენით ცდილობენ. მსგავსი დამოკიდებულება ბავსვს აფიქრებინებს, რომ ცხოვრებაში მთავარი მატერიალური საგნებია. ზრდასრულობაში ისინი მთლიანად ხდებიან დამოკიდებული მატერიალურ კეთილდღეობაზე და ბედნიერების განცდა ნაკლებად აქვთ.

  • 4. მშობლების მიერ ოჯახში არსებული წესების დარღვევა

წესების დადგენა და შემდგომ მათი დარღვევა არათანმიმდევრულ მშობლებს ახასიათებთ. ეს კი მშობელს ავტორიტეტს აკარგვინებს. ოჯახში წესების ხშირი ცვალებადობა ბავშვს მომავალში არასტაბილურ ადამიანად აყალიბებს. ​ზრდასრულობაში მსგავსი ადამიანები თავს დაუცველად გრძნობენ და საკუთარი იდენტობის გაცნობიერება უჭირთ.

  • 5. როდესაც მშობელი ცუდი როლური მოდელია

მშობლები, რომლებიც საკუთარ სიტყვებს საქმედ არ აქცევენ, ბავშვებისთვის ცუდ როლურ მოდელებს წარმოადგენენ. როდესაც თქვენ ბავშვს გარკვეული ქცევის შესრულებას სთხოვთ, თავად კი საპირისპიროს აკეთებთ, შემდეგ კი უკმაყოფილებას გამოთქვამთ, რომ ბავშვი არ გიჯერებთ, ეს იმას ნიშნავს, რომ სარკეში საკუთარ თავს ეჩხუბებით. ბავშვები ჩვენს ქცევებს აკვირდებიან, ამიტომ აუცილებელია, რომ ჩვენი სიტყვა და საქმე თანხვედრაში იყოს.

  • 6. ბავშვის დასწავლის სირთულეების იგნორირება

ბავშვს, რომელიც საათობით ცდილობს მათემატიკის ამოცანის ამოხსნას, არ უნდა უსაყვედუროთ, რომ ზარმაცია ან მოტივაცია აკლია. ზოგჯერ ბავშვებს დასწავლის სირთულეები აქვთ და მათ მიერ მიღებული შედეგი სწავლაში ჩადებული შრომის პირდაპირპროპორციული სულაც არ არის. მსგავს შემთხვევაში, სჯობს, დახმარებისთვის ექსპერტს მიმართოთ. ბავშვზე ფსიქოლოგიური ზეწოლა კი მიუღებელია.

  • 7. მეუღლესთან კონკურენცია „საუკეთესო მშობლის“ ტიტულის მოსაპოვებლად

​„საუკეთესო მშობლის“ ტიტულის მოპოვება გაცილებით მარტივია, როდესაც მშობლები ერთ გუნდად არიან შეკრულნი. სამწუხაროდ, ზოგჯერ მშობლები ერთმანეთს ექიშპებიან და ცდილობენ, რომ ერთმანეთზე უკეთესები გამოჩნდნენ. მსგავსი დამოკიდებულება ბავშვების ცხოვრებაზე ნეგატიურად აისახება და მათ ბედნიერებაში ხელს უშლის.

მომზადებულია ​brightside.me - მიხედვით

წაიკითხეთ სრულად