Baby Bag

რატომ აღიქვამენ ბავშვები სამყაროს უფროსებისგან განსხვავებულად?

რატომ აღიქვამენ ბავშვები სამყაროს უფროსებისგან განსხვავებულად?

ბავშვებს გარკვეულ ასაკამდე ფანტაზიასა და რეალობას შორის განსხვავების დანახვა უჭირთ. ისინი ფიქრობენ, რომ მათ წარმოდგენაში შექმნილი სამყარო ნამდვილად არსებობს. ჩვენს სტატიაში განვიხილავთ, თუ რატომ აღიქვამენ ბავშვები სამყაროს უფროსებისგან განსხვავებულად.

1. ბავშვს მდიდარი ფანტაზია აქვს

ბავშვები საკუთარ წარმოდგენებს რეალობად აღიქვამენ და არ სჯერათ, რომ ბევრი რამ მათი ფანტაზიის ნაყოფია. ბავშვს რეალურისა და არარეალურის ერთმანეთისგან განსხვავება ძალიან უჭირს. არაერთი კლევით დგინდება, რომ ბავშვი სამყაროს უფროსისგან განსხვავებულად აღიქვამს და საკუთარ ფანტაზიას ძალიან ენდობა.

2. ბავშვს აბსტრაქტული აზროვნება განვითარებული არ აქვს

თერთმეტ წლამდე ასაკში ბავშვები მხოლოდ აწმყოზე ფიქრობენ. მათ აბსტრაქტული აზროვნება უძნელდებათ. ერთ-ერთ ფსიქოლოგიურ ექსპერიმენტში მონაწილე ბავშვებს ფსიქოლოგმა სთხოვა, რომ სხეულზე მესამე თვალის განსათავსებლად ადგილი შეერჩიათ. 9 წლამდე ასაკის ბავშვები ერთხმად ასახელებდნენ შუბლის არეს, რადგან ვერ წარმოედგინათ, რომ მესამე თვალი დანარჩენი ორისგან დაშორებით ყოფილიყო. 11 წელს გადაცილებული ბავშვების წარმოდგენა კი გაცილებით შორს მიდიოდა და მათ ერთმანეთისგან განსხვავებული პასუხები ჰქონდათ.

3. ბავშვები ახალ ენას ადვილად სწავლობენ

ზრდასრულებს ახალი ენის შესწავლა უჭირთ, ბავშვებისთვის კი ეს გაცილებით ადვილია. 10 წლამდე ასაკის ბავშვებს ენების ათვისება უადვილდებათ. ადამიანი რაც უფრო ასაკში შედის, მისთვის მით უფრო ძნელია ახალი ენის სწავლა, რაც ტვინის განვითარების თავისებურებებით არის განპირობებული.

4. ბავშვებს გარვეულ ასაკამდე საგნების მუდმივობის განცდა არ აქვთ

წლამდე ასაკის ბავშვი თვლის, რომ საგანი, როგორც კი თვალს ეფარება, სამუდამოდ ქრება. ჟან პიაჟემ ჩამოაყალიბა თეორია, რომლის მიხედვითაც საგნების მუდმივობის განცდა ადამიანს ასაკთან ერთად უყალიბდებდა. პატარა ბავშვი მეტისმეტად გამოუცდელია იმისთვის, რომ საგნის მუდმივობა აღიქვას.

5. მცირეწლოვან პატარებს იდენტიფიკაციის პრობლემა აქვთ

მეცნიერები გვარწმუნებენ, რომ მცირეწლოვან ბავშვებს უჭირთ საგნებისა და ადამიანების ნათლად დანახვა. მათი მხედველობა ფოკუსირებული არ არის. ექსპერიმენტებით დასტურდება, რომ 6 თვემდე ასაკის ბავშვს უჭირს უცნობი და ნაცნობი სახეების გარჩევა. ეს უნარი ბავშვს მხოლოდ 9 თვიდან უყალიბდებდა. ერთი წლის ასაკისთვის ბავშვის მხედველობა ფოკუსირებული ხდება და ის სამყაროს მრავალფეროვნად აღიქვამს.

6. ბავშვებს გარკვეულ ასაკამდე უჭირთ საგნების ზომებს შორის სხვაობის და მსგავსების აღქმა

კვლევებით დგინდება, რომ შვიდ წლამდე ასაკის ბავშვს უჭირს საგნების ზომებს შორის სხვაობის და მსგავსების აღქმა. თუ მცირეწლოვან ბავშვს აჩვენებთ წყლით სავსე მაღალ ჭიქას და წყალს გადაასხამთ უფრო განიერ, მაგრამ დაბალ ჭიქაში, ის ჩათვლის, რომ ახალ ჭიქაში წყლის მოცულობა შემცირდა.

7. ბავშვები უფროსებისგან განსხვავებულად ხატავენ

ბავშვები უფროსებისგან განსხვავებულად მხოლოდ იმიტომ არ ხატავენ, რომ მათ მოტორული უნარები სათანადოდ განვითარებული არ აქვთ. ექსპერიმენტით დადგინდა, რომ 7 წლამდე ასაკის ბავშვები ხატვისას საკუთარ წარმოსახვას მეტად ენდობიან, ვიდრე იმას, რასაც ხედავენ. ბავშვებს ექსპერიმენტის დროს ჭიქის დახატვა დაავალეს. 7 წლამდე ასაკის ბავშვებმა ჭიქა სახელურით დახატეს, მიუხედავად იმისა, რომ მათ წინ უსახელურო ჭიქა ედგათ. 7 წელს ზემოთ ბავშვებმა კი ჭიქა სწორედ ისეთი დახატეს, როგორსაც ხედავდნენ.

8. ბავშვებს უფროსებისგან განსხვავებული მორალი აქვთ

უფროსები კარგ და ცუდ ქცევას ერთმანეთისგან მარტივად ასხვავებენ. ისინი საზოგადოებაში დამკვიდრებული უნივერსალური წესების მიხედვით ცხოვრობენ. ბავშვები კი ქცევას ჯილდოს მიღებისა და სასჯელის თავიდან აცილების მოტივით ახორციელებენ. ერთ-ერთ ექსპერიმენტში მონაწილე ბავშვებს ჰკითხეს, რა უფრო ცუდი ქცევა იყო, გამიზნულად ერთი სათვალის გატეხვა, თუ უნებურად ორი სათვალის გაფუჭება. ბავშვების უდიდესი ნაწილი აღნიშნავდა, რომ უნებურად ორი სათვალის გატეხვა უფრო ცუდი ქცევაა, რადგან ზიანი ამ შემთხვევაში მეტია.

მომზადებულია ​brightside.me-ს მიხედვით

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს
​მშობლები შვილებს ხშირად იმაზე მეტად ეხმარებიან, ვიდრე საჭიროა. უფროსებმა ბავშვების ნაცვლად არ უნდა იცხოვრონ. ბავშვი უნდა გაიზარდოს და განვითარდეს, მან დამოუკიდებლობა ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოს....

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად