როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
ბავშვებს თავდაჯერებას არა მშობლების და ნათესავების მხრიდან ქების მოსმენა, არამედ საკუთარი მიღწევები მატებთ. ისინი საკუთარ შესაძლებლობებში რწმუნდებიან, როდესაც ახალ უნარებს იძენენ და ცოდნას იღრმავებენ. მშობლებს ძალიან უნდათ, რომ თავდაჯერებული შვილები ჰყავდეთ. თუ ბავშვი საკუთარ შესაძლებლობებში დარწმუნებულია, ის სირთულეებს გაცილებით მარტივად უმკლავდება, ვიდრე მისი ნაკლებად თავდაჯერებული თანატოლები. მართალია, ყველა პატარა ინდივიდუალურია, მაგრამ არსებობს გარკვეული რეკომენდაციები, რომელთა გათვალისწინება ძალიან დაგეხმარებათ, რომ შვილს თავდაჯერება შემატოთ.
1. გამონახეთ დრო თამაშისთვის
თამაში ბავშვისთვის საუკეთესო მასწავლებელია. გარდა ამისა, როდესაც მშობელი ბავშვთან ხშირად თამაშობს, ბავშვი ხვდება, რომ ის მშობლისთვის ძვირფასია. პატარები ამჩნევენ, რომ მშობლები მათთვის დროის გამოყოფას ახერხებენ. თამაშის დროს თქვენი ყურადღება მთლიანად ბავშვზე გადაიტანეთ. ბავშვები ძალიან მარტივად ხვდებიან, როდესაც უფროსები სხვა რამეზე ფიქრობენ და უგულისყუროდ თამაშობენ. როდესაც ბავშვის მიმართ ყურადღებას იჩენთ, მას თვითშეფასება უმაღლდება. ბავშვი გრძნობს, რომ მას უსმენენ. მშობლებს თამაშისთვის დრო იშვიათად რჩებათ. როდესაც თავისუფალი დრო გექნებათ, თამაშში მთელი გულით უნდა ჩაერთოთ. ბავშვთან თამაშის პარალელურად საოჯახო საქმეებით ნუ დაკავდებით. მშობელსა და შვილს შორის ძლიერი და მტკიცე ურთიერთკავშირი სწორედ თამაშის დროს მყარდება.
2. ბავშვი ხშირად დაასაქმეთ
ბავშვებს საკუთარი უნარების გამომჟღავნება ძალიან აბედნიერებთ. ისინი ოცნებობენ, რომ მათი ძალისხმევა უფროსებმა შეამჩნიონ და დააფასონ. ბავშვი ბედნიერდება, როდესაც მშობლები მას საოჯახო საქმეებში დახმარებას სთხოვენ. ბავშვი შემდეგ საოჯახო საქმეებში უნდა დაიხმაროთ: მაგიდის გაწყობა, თოჯინების დალაგება, მტვრის გაწმენდა, მტვერსასრუტით ოთახის დასუფთავება, თეფშების რეცხვა, ბაღის მოვლა, გასარეცხი ტანსაცმლის გადახარისხება. ბავშვის დასაქმებისას მისი ინტერესები გაითვალისწინეთ და ისეთი საქმე დაავალეთ, რომელიც მას გააბედნიერებს. როდესაც ბავშვი თქვენ მიერ მიცემულ დავალებას ასრულებს, მას თავდაჯერება ემატება. თუ ბავშვს დროთა განმავლობაში მობეზრდება საოჯახო საქმეების კეთება, აუხსენით მას, რომ შრომა საჭიროა და ის ხშირად თამაშს წინ უძღვის.
3. ბავშვს სათანადო ყურადღება დაუთმეთ
ბავშვს ყველაფერზე მეტად მშობლების ყურადღება აბედნიერებს. როდესაც შვილისადმი ყურადღებას იჩენთ, ის თავს მნიშვნელოვან ადამიანად აღიქვამს. როდესაც ბავშვი გესაუბრებათ, მას თვალებში უყურეთ და აგრძნობინეთ, რომ ყურადღებით უსმენთ. თუ გრძნობთ, რომ ბავშვს თქვენთან საუბარი უნდა, მთელი ყურადღება მისკენ მიმართეთ. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ მისი აზრები და განცდები მნიშვნელოვანია. ბავშვის გრძნობებს პატივი ეცით და აგრძნობინეთ, რომ მისი ემოციები თქვენთვის გასაგებია. ბავშვმა საკუთარი ემოციების გამოხატვა მარტივად რომ შეძლოს, მასთან ემოციები თავადაც უნდა გამოხატოთ.
4. ბავშვი ხშირად წაახალისეთ
გაიხსენეთ, რა იგრძენით, როდესაც თქვენი გაკეთებული საქმე სათანადოდ დააფასეს და თქვენი შესაძლებლობების გამო შეგაქეს. ბავშვის შესაძლებლობების აღიარება მას არამხოლოდ მოტივაციას მატებს, არამედ თავდაჯერებასაც. ბავშვის წახალისებასა და შექებას შორის ძალიან დიდი განსხვავებაა. შექება ბავშვს აგრძნობინებს, რომ ის კარგი მხოლოდ მაშინაა, როდესაც რაღაცას იდეალურად აკეთებს, ხოლო წახალისება ბავშვის ქმედებებზე აკეთებს აქცენტს. შექებაა, როდესაც ბავშვს ეუბნებით: „ეს ქვიშის სასახლე შესანიშნავია!“ წახალისებაა, როდესაც ამბობთ: „ქვიშის სასახლის შენებისას საოცრად კარგად იმუშავე!“ ხშირი შექება ბავშვს აკომპლექსებს. ის ზეწოლას განიცდის და ყოველთვის აღიარების მოლოდინშია. ბავშვს უნდა აგრძნობინოთ, რომ ყველაზე მთავარი ძალისხმევა და მონდომებაა. მისი შრომისმოყვარეობა და მცდელობები აუცილებლად წაახალისეთ.
ბავშვის წახალისება, მასთან ხშირი საუბარი და თამაში, მის მიმართ სათანადო ყურადღების გამოჩენა თქვენს შვილს თავდაჯერების მატებაში ძალიან დაეხმარება, რაც მას წარმატების მიღწევაში შეუწყობს ხელს.