Baby Bag

„თუ პირველი ჯიუტობის ხანაში ჩვენ აკრძალვებს მივმართეთ, მოვა თუ არა პუბერტატის პერიოდი, უცებ იფეთქებს ბავშვი,“ - ნანა ჩაჩუა

„თუ პირველი ჯიუტობის ხანაში ჩვენ აკრძალვებს მივმართეთ, მოვა თუ არა პუბერტატის პერიოდი, უცებ იფეთქებს ბავშვი,“ - ნანა ჩაჩუა

​​ფსიქოლოგმა ნანა ჩაჩუამ ორიდან ოთხ წლამდე ასაკის ბავშვების ქცევის თავისებურებების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ეს ბავშვის ცხოვრებაში ჯიუტობის ხანაა:

„ორი წლიდან ოთხ წლამდე ბავშვი აცნობიერებს, რომ „მე ვარ მე.“ ამიტომ ეს არის ჯიუტობის ხანა. ბავშვს უნდა, რომ ყველას ყველაფერი წაართვას, თვითონ არაფერი არ მისცეს. მშობლები შეწუხებულები არიან, იმართლებენ თავს, ამბობენ: „არ არის ასეთი ძუნწი. ეს აუცილებლად ასე უნდა გააკეთოს ბავშვმა. ამ დროს ბავშვი აცნობიერებს, ვინ არის. ბავშვი ფიქრობს: „მე ვარ მაშინ, როდესაც ეს ჩემია.“ ამიტომ უნდა, რომ მას ჰქონდეს ეს. ბავშვებმა ამ ასაკში იციან: „დედა ჩემია, არ მოკიდო ხელი.“ არ აძლევს ნივთს სხვას. იმიტომ კი არა, რომ ეს ნივთია მისთვის მნიშვნელოვანი, უბრალოდ აცნობიერებს, რომ თუ ეს ჩემია, ე.ი. მე ვარ.“

ნანა ჩაჩუას თქმით, გარდამავალ ასაკამდე ბავშვებს მშვიდი, ლატენტური პერიოდი აქვთ და ისინი მშობლებს ემორჩილებიან:

„გარდამავალ ასაკამდე, გოგონებთან ეს ასაკი 9-10 წელია, ბიჭებთან 10-11 წელი, ეს ასაკი ლატენტური, ფარული პერიოდია და მშვიდად მიმდინარეობს. თუ პირველი ჯიუტობის ხანაში ჩვენ ავკრძალეთ, კი ბატონო, დაგემორჩილება, მეტი რა გზა აქვს ბავშვს. ყველანაირი ძალა მშობლის მხარესაა. ფარულ პერიოდში მორჩილება კი ჩანს და ​მშობელი აღფრთოვანებულია, რომ რასაც ეტყვის ბავშვს, ყველაფერს აკეთებს. მოვა თუ არა უკვე პუბერტატის პერიოდი, უცებ იფეთქებს ბავშვი.“

„დავუშვათ ბავშვს არაფერი არ ავუკრძალეთ და ყველაფრის ნება დავრთეთ. შედეგი არის იგივე. ​სად გადის ზღვარი და რა არის ოქროს შუალედი? ცოდნაა მთავარი. „ხერხი სჯობია ღონესა, თუ კაცი მოიგონებსა.“ ღონეზე უფრო მნიშვნელოვანი ხერხია. ამ ხერხებზეა აქ ლაპარაკი. უნდა ვიცოდეთ, როგორ დავუშალოთ ბავშვს, როგორ ვუთხრათ: „არა, ეს არ შეიძლება.“ ვთქვათ გვაქვს ოჯახისთვის ძვირფასი ლარნაკი. ჩვენ ბავშვს ვეუბნებით ხელით, არავერბალურად: „არა, ეს არ შეიძლება.“ ამას ვამბობთ მტკიცედ, მაგრამ ეს არ არის საყვედური, ეს არ არის ბრაზი, ეს არ არის ხმის ტონის აწევა. მერე უნდა ახსნა, რატომ არ შეიძლება ლარნაკით თამაში. „ეს გატყდება და მერე აღარ იქნება.“ მესამე საფეხურია, რომ უნდა შესთავაზო ალტერნატივა, რომ მოდი, ამით ვითამაშოთ, ნახე, რა ლამაზია.ჩვენ იმ წინააღმდეგობაში, რომელსაც ვუწევთ ამ დროს ბავშვებს, მეტ დროს ვხარჯავთ. მშობელი აღზრდის პროცესში ზრდის არამარტო თავის შვილს, არამედ საკუთარ თავსაც,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნანა ჩაჩუამ საპატრიარქოს ტელევიზიის გადაცემაში „განთიადი“ ისაუბრა.

წყარო: ​„განთიადი“

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

„სიყვარულისა და სიმკაცრის ერთდროული მოცემულობა უნდა მოვახერხოთ მოზარდთან ურთიერთობაში,“ -...
​ფსიქოლოგმა ნანა ჩაჩუამ მოზარდთან ურთიერთობაში სიყვარულისა და სიმკაცრის ერთდროული გამოყენების მნიშვნელობაზე ისაუბრა:„სიყვარულისა და სიმკაცრის ერთდროული მოცემულობა უნდა მოვახერხოთ მოზარდთან ურთიერთობაშ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად