Baby Bag

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

როგორ აისახება ბავშვის ფსიქიკასა და თვითშეფასებაზე დაცინვა, დაშინება, შევიწროვება?-  ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი მარი ჯოხარიძე.

- როგორ აიახება ბავშვის ფსიქიკაზე დაცინვა და რა ზიანი შეიძლება მიაყენოს სამომავლოდ ამ გამოცდილებამ?

- დაცინვამ, დაშინებამ, შევიწროვებამ, რასაც ყველა უკვე ბულინგს ვეძახით, შესაძლოა ძალიან სერიოზულად იმოქმედოს ბავშვის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე, ადამიანის კეთილდღეობაზე.

ჩვენ ყურადღება უნდა გამოვიჩინოთ არა მხოლოდ იმ ბავშვების მიმართ, რომლებსაც დასცინიან, ავიწროვებენ, აშინებენ, არამედ მჩაგვრელების მიმართაც, ვინაიდან დიდი რისკია იმისა, რომ მათი ანტისოციალური ქცევა, დროსთან ერთად, უფრო ინტენსიური გახდება, მოიმატებს აგრესიაც. ისინი, ჩაგრული ბავშვების მსგავსად, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით და შფოთვით. ასევე აღსანიშნავია, ბავშვები, რომლებიც დამკვირვებლების როლში არიან. არ აქვს მნიშვნელობა რომელ მხარეს იჭერენ, შფოთვის მიზეზი შესაძლოა შიში იყოს, მათაც არ დასცინონ, ან განცდა იმისა, რომ თანატოლის დახმარება უნდოდათ და ვერ მოახერხეს.

ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები. ეს ყველაფერი შეიძლება აისახოს არა მარტო დაბალ აკადემიურ მოსწრებაზე, არამედ მომავალში მეგობრებთან, პარტნიორებთან, სანდო და ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარებაზე.

- როგორ აისახება თვითშეფასებაზე?

- თვითშეფასება დიდ გავლენას ახდენს ადამიანის კეთილდღეობაზე, ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებაზე, ხოლო თვითშეფასების ჩამოყალიბებაზე უამრავი რამ ახდენს ზეგავლენას, მათ შორის ცხოვრების ისტორია, გამოცდილება, სოციალური გარემოებები და სხვების რეაქციები ჩვენზე. შესაბამისად, დაცინვა, დაშინება ცუდად აისახება მათ თვითშეფასებაზე. ბავშვს შეიძლება ეგონოს, რომ რადგან დასცინიან, რაღაც პრობლემა აქვს, ე.ი. არ არის საკმარისად კარგი.
მახსოვს, სკოლაში რამდენიმე ბავშვმა კომენტარი გამიკეთა სიმაღლესთან დაკავშირებით. ვერ ვიტყვი, რომ ინტენსიურად დამცინოდნენ ან მავიწროვებდნენ, ეს იყო რამდენიმე უწყინარი ხუმრობა ჩემს სიმაღლეზე, თუმცა აღარ მინდოდა სკოლაში სიარული, მეგობრების ნახვა, ვიგონებდი მიზეზებს, ოღონდ სახლიდან არ გავსულიყავი. როდესაც გარეთ მიწევდა გასვლა, მეწყებოდა შფოთვა, იმის გამო, რომ ვინმე კიდევ დამცინებდა. ბავშვები ძალიან მგრძნობიარეები არიან, ერთმა სიტყვამაც შეიძლება იმოქმედოს მათ თვითშეფასებაზე და ქცევაზე.
- რა რეკომენდაციას მისცემდით მშობლებს?
- როდესაც მშობელი, მასწავლებელი ან უბრალოდ მზრუნველი პირი შენიშნავს, რომ ბავშვი დაძაბული, შეშინებული, გაღიზიანებულია, თავს არიდებს გარეთ გასვლას ან ისეთ აქტივობებში ჩართვას, რაც ადრე სიამოვნებდა, იწყებს სხვების დაცინვას ან შეშინებას, უნდა დავიწყოთ მიზეზების გარკვევა.
არ უნდა მივცეთ პირდაპირი მითითებები და რჩევები. საუბრის დროს ბავშვს უნდა შევუქმნათ მშვიდი და უსაფრთხო გარემო, უნდა გავგრძნობინოთ, რომ მას არ განვსჯით. ბავშვებს ხშირად უჭირთ მათთვის მტკივნეულ თემაზე საუბარი, ამიტომ მოთმინება გვმართებს! როდესაც ის დაიწყებს ისტორიის მოყოლას, არასდროს არ შევაწყვეტინოთ, მოუსმინეთ ბოლომდე და ეცადე ყველაფერი გაიგოთ სიტუაციაზე. მიზეზების გარკვევის შემდეგ უნდა განისაზღვროს დამცავი სტრატეგიები, რაც მომავალში დაეხმაარება ბავშვს.
საჭიროა მშობლების და მასწავლებლების ჩართულობა. კონფლიქტის მოგვარების სტრატეგიები არის აუცილებელი უნარ-ჩვევები, რომლებიც ადრეული ასაკიდანვე უნდა ისწავლებოდეს, როგორც ოჯახში, ასევე სკოლაში. ბავშვებმა უნდა ისწავლონ ნებისმიერი საკითხის ჯანსაღად გადაწყვეტა, უნდა იცოდნენ საკუთარი უფლებები, ჰქონდეთ სხვის მიმართ თანაგრძნობის გამოხატვის უნარი. როგორც ყოველთვის, ახლაც ვიტყვი, რომ საუკეთესო სწავლების მეთოდი მაგალითის მიცემაა და ამ შემთხვევაში, მშობელმა ბავშვს უნდა მისცეს პოზიტიური მაგალითი.
მშობლებს, ბაღს, სკოლას ძალიან დიდი როლი აქვს. ერთობლივი და დროული ჩართულობით, ფსიქოლოგის რეკომენდაციების გათვალისწინებით, შეგვიძლია ბავშვებს შევუქმნათ ჯანსაღი გარემო, რათა მჩაგვრელი არ დარჩეს მჩაგვრელად და მსხვერპლი მსხვერპლად ცხოვრების ბოლომდე.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედ​ების ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„რაც უფრო ენდობი ბავშვს, მით უფრო უკეთესად იქცევა ბავშვი,“ - ფსიქოლოგი ნინო კანდელაკი

„რაც უფრო ენდობი ბავშვს, მით უფრო უკეთესად იქცევა ბავშვი,“ - ფსიქოლოგი ნინო კანდელაკი

​​ფსიქოლოგი ნინო კანდელაკი ბავშვის აღზრდის უმთავრეს პრინციპებზე საუბრობს. ის აღნიშნავს, რომ ბავშვისთვის პატიოსნების და სამართლიანობის მაგალითი არის მშობელი:

„ბავშვს პატიოსნებისა და სამართლიანობის მაგალითი, პირველ რიგში, უნდა მისცეს მშობელმა. მშობელი არის ბავშვისთვის პატიოსნების, სამართლიანობის, სიკეთის, სიყვარულის, ყველაფერი დადებითის სიმბოლო. როდესაც ბავშვი ხედავს, რომ თვითონ მშობელი იქცევა არასწორად, აქ ელემენტარულ რამეებზეა საუბარი, ​პატარა დეტალებს, ყველაფერს იჭერს ბავშვი. ვთქვათ, ავტობუსში ავიდნენ ერთად მშობელი და შვილი, დედამ არ აიღო ბილეთი. ბავშვი ეუბნება: „დედა, აიღე ბილეთი.“ დედა კი პასუხობს, რომ არაუშავს, ეს არაფერია. ბავშვს თავზე დაემხო მთელი სამყარო. მისთვის დედა იყო სიმბოლო სამართლიანობის და ის უცებ ასე მოიქცა. ბავშვმა უკვე ვეღარ გაარჩია სიკეთე და ბოროტება, მან უკვე ვეღარ გაიგო თეთრი და შავი. რომ იზრდება ბავშვი, ის უკვე ვეღარ არჩევს სიკეთეს ბოროტებისგან, იმიტომ, რომ ბავშვობაში ეს დაერღვა. ვთქვათ, სახლში ტელეფონი რეკავს, დედა ან მამა შვილს ეუბნება, რომ უპასუხოს და უთხრას, თითქოს მშობლები სახლში არ არიან. თითქოს არაფერი, პატარა დეტალია, მაგრამ ბავშვს უკვე დაენგრა სამყარო. ის წარმოდგენა სიკეთეზე, რომელიც იყო მშობლის სიმბოლო, დაინგრა, მოიტყუა მშობელმა.“

ნინო კანდელაკის თქმით, ბავშვთან ურთიერთობისას დეტალებს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, რაც მშობლებს ხშირად ყურადღების მიღმა რჩებათ:

„ჩვენ ვფიქრობთ, რომ პატარა დეტალებს არ აქვს მნიშვნელობა. სწორედ ეს დეტალები განსაზღვრავს ბავშვის მთელ შემდგომ ცხოვრებას, ეცოდინება მას სიკეთის და ბოროტების გარჩევა, თუ ეს გაუჭირდება. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ვენდოთ ბავშვს ყველა ასაკში. ის უნდა იზრდებოდეს ნდობის ატმოსფეროში. რაც უფრო ენდობი ბავშვს, მით უფრო უკეთესად იქცევა ბავშვი. რაც უფრო არ ენდობი ბავშვს, ის შეიძლება უფრო ცუდად მოიქცეს, იმიტომ, რომ შენს ნდობას ის ვერ იმსახურებს. ბავშვი ასეა მოწყობილი, რომ ​შენ რა სახელსაც ეძახი, ის ცდილობს ეს სახელი გაამართლოს. თუ დაუძახებ: „უზრდელი ხარ, ცუდი ხარ, ზარმაცი ხარ,“ ის გაამართლებს ამ სახელს საქციელით. ამიტომ ყოველთვის უნდა ვუთხრათ ბავშვს: „შენ კარგი ხარ!“ თუ რაღაც მისათითებელია ქცევაზე, რა თქმა უნდა, ვეუბნებით, რომ ეს არ არის კარგი ქცევა, თუმცა თავად ბავშვი კარგია. ასე იმიტომ უნდა მოვიქცეთ, რომ ბავშვი არაცნობიერად თავის კარგ, პოზიტიურ სახელს დაემსგავსოს. ბავშვს სულ რომ არ უნდოდეს, ის მაინც შენს სახელს დაემსგავსება, რასაც ეძახი. რომ ენდობი ბავშვს, ის უფრო და უფრო კარგად მოიქცევა, რომ ისევ შენი ნდობა დაიმსახუროს.“

„ხშირად არის, რომ მშობლები არ ენდობიან ბავშვებს, ამით პროვოცირებას უკეთებენ, რომ რაღაც ცუდი გამოიწვიონ. აუცილებელია, რომ ვენდოთ ბავშვს, რადგან უნდობლობა არის დიდი ტრავმა ბავშვისთვის. თვითონაც უჭირს მერე მას სხვების ნდობა. ​ნდობით ძალიან ვეხმარებით ბავშვს, რომ ძლიერ პიროვნებად ჩამოყალიბდეს. ჩვენ მას ვასწავლით, რომ შეუძლია ენდოს სხვა ადამიანს, თავის თავს, სამყაროს და ღმერთს. თუ მას ნდობა ბავშვობაში არ აქვს ნასწავლი, ის დაოჯახების მერე ვერ ენდობა თავის მეორე ნახევარს. ასეთი ადამიანის გვერდით ცხოვრება შეუძლებელი და გაუსაძლისია. ეს სიტყვები უნდა გაიგონოს ბავშვმა მშობლისგან: „მე მჯერა შენი!“ ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ სამყარო მშვენიერი ადგილია. ამის რომ გჯეროდეს, საფუძველი უნდა ჩაიყაროს ბავშვობაში. ეს ხდება მეგობრული დამოკიდებულებით. შენ ოჯახში დაბადებიდან გქონდა მეგობრული დამოკიდებულება მშობლებისგან. რომ იზრდები, შენთვის სამყარო აღქმაში არის მეგობრული. თუ შენ სამყაროს აღიქვამ მტრულად, აუცილებლად მიიღებ მტრობას. შენ რასაც ასხივებ, მხოლოდ იმას იღებ სამყაროსგან,“ - აღნიშნავს ნინო კანდელაკი

წყარო: ​ზღვარი მარინა კაჭარავასთან ერთად

წაიკითხეთ სრულად