Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

სხვა მშობელს და მისი აღზრდის მეთოდებს სანამ გააკრიტიკებთ, დაფიქრდით, თავად ხართ თუ არა იდეალური მშობელი

სხვა მშობელს  და მისი აღზრდის მეთოდებს სანამ გააკრიტიკებთ, დაფიქრდით, თავად ხართ თუ არა იდეალური მშობელი

ადამიანები წინასწარ გეგმავენ, როგორი მშობლები იქნებიან, რას გააკეთებენ ან არ გააკეთებენ, როდესაც შვილების აღზრდას დაიწყებენ. ბევრი ქალბატონი დედობის გამოცდილების მიღებამდე ხმამაღლა აცხადებს, რომ მისი შვილი ისტერიკას არასდროს მოაწყობს, რომ ის ყოველთვის მოუსმენს მშობელს. ადამიანები ვერ ვხდებიან, რომ მშობლობისთვის წინასწარ მომზადება შეუძლებელია. არავინ იცის, რა გადაწყვეტილების მიღება მოუწევს ცხოვრებაში შვილების გაჩენის შემდეგ.

მშობლები ძალიან ღიზიანდებიან, როდესაც მათ ისეთი ადამიანები აკრიტიკებენ, რომლებსაც შვილები უკვე ჰყავთ. ყველა მშობლისთვის ცნობილია, რამდენ სირთულესთან არის დაკავშირებული ბავშვის აღზრდა. როდესაც მშობლებს დასაოჯახებელი ადამიანები აკრიტიკებენ, მათი ნეგატიური შეფასებები შედარებით მისაღებია, რადგან გამოცდილების არქონის გამო ისინი ძალიან ბევრ რამეს ვერ ხვდებიან.

სხვა მშობელს და მისი აღზრდის მეთოდებს სანამ გააკრიტიკებთ, გირჩევთ კარგად დაფიქრდეთ, რა მიზეზები შეიძლება იდგეს მშობლის კონკრეტული ქცევის ან გადაწყვეტილების მიღმა. არ შეიძლება ადამიანის გაკრიტიკება, როდესაც მის შესახებ ბევრი არაფერი იცით.

  • ბავშვის აღზრდის ერთადერთი სწორი გზა არ არსებობს

ბავშვები ერთმანეთისგან ძალიან განსხვავდებიან. მათ სხვადასხვაგვარი დისციპლინა და ყურადღება ესაჭიროებათ. ბავშვს მშობელზე უკეთ არავინ იცნობს. როდესაც ხედავთ, რომ სხვა მშობელი თქვენგან განსხვავებულ აღზრდის მეთოდებს იყენებს, მისი გაკრიტიკება არ უნდა დაიწყოთ. მან თქვენზე უკეთ იცის, როგორ მოიქცეს საკუთარ შვილთან.

  • მშობლის შესახებ საკმარისი ინფორმაცია არ გაქვთ

მაღაზიაში ატირებულ ბავშვს თუ ხედავთ, რომლის ქცევასაც მშობელი ყურადღებას არ აქცევს და შვილის მიმართ გულგრილობას ავლენს, მისი გაკრიტიკება საჭირო არ არის. თქვენ არაფერი იცით ამ ადამიანის შესახებ. წარმოდგენა არ გაქვთ, რა ხდება მის ცხოვრებაში, რატომ იქცევა ის ასე და არა სხვაგვარად. თქვენი კრიტიკა უკანასკნელია, რაც ატირებული ბავშვის მშობელს სჭირდება.

  • სხვა მშობლების შვილები თქვენი შვილები არ არიან

სხვა მშობლების აღმზრდელობითი მეთოდები და მიდგომები თუ არ მოგწონთ, თქვენი ნეგატიური ფიქრები ღიად არ უნდა გამოხატოთ. ისინი თქვენს შვილებს არ ზრდიან. მათ უკეთ იციან, რა უფრო სწორია საკუთარ შვილებთან მიმართებაში. შესაძლოა, თქვენი აღზრდის მეთოდები მათთვის მოსაწონი სულაც არ იყოს. ნუ იფიქრებთ, რომ მხოლოდ თქვენ ხართ იდეალური მშობელი.

  • ნუ გააკრიტიკებთ სხვას იმის გამო, რასაც თავად აკეთებთ

არასდროს გქონიათ შემთხვევა, როდესაც ადამიანი გარკვეული ქცევისთვის გააკრიტიკეთ, შემდეგ კი თავადაც ასე მოიქეცით? რა თქმა უნდა, მსგავსი რამ ყველა ადამიანის ცხოვრებაში ხდება. თქვენ წინასწარ არასდროს იცით, რისი გაკეთება მოგიწევთ ხვალ. სწორედ ამიტომ, გირჩევთ, დაუფიქრებელი კრიტიკისგან თავი შეიკავოთ.

  • ბავშვის აღზრდის საკითხში ექსპერტები არ არსებობენ

შეუძლებელია, რომ რომელიმე ადამიანმა ზუსტად იცოდეს, როგორ აღზარდოს თითოეული ბავშვი, რომელიც სამყაროს ევლინება. ყველა პატარა ინდივიდუალურია და მათთან ერთნაირ მიდგომებს ვერ გამოვიყენებთ. შესაძლოა, თქვენ ბავშვთა აღზრდის სწორი მეთოდების შესახებ უამრავი წიგნი წაიკითხოთ, ყველა რჩევა გაითვალისწინოთ, მაგრამ მაინც უამრავი შეცდომა დაუშვათ. იდეალური ბავშვის აღზრდის ოქროს წესი არ არსებობს.

მშობლის მთავარ მიზანს ბავშვისთვის იდეალური როლური მოდელის შექმნა წარმოადგენს. სხვა მშობლების კრიტიკა ყველაზე მარტივი და ამავე დროს მიუღებელი ქცევაა. სხვების აღმზრდელობითი მეთოდების შეფასების ნაცვლად საკუთარი შვილების აღზრდაზე კონცენტრირდით. დისციპლინა, მატერიალური კეთილდღეობა ან მზრუნველობა ღირსეული ბავშვის აღზრდის გარანტი ვერ იქნება. თუ სხვების აღზრდის წესების შეფასებას მეტისმეტად დიდ დროს დაუთმობთ, შესაძლოა, აღმოაჩინოთ, რომ ძალიან ბევრი შეცდომა დაუშვით და ისეთი შვილები ვერ აღზარდეთ, როგორებზეც მთელი ცხოვრება ოცნებობდით.

მომზადებულია ​chicagonow.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად