Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ უნდა უთხრათ ქმარს, რომ ორსულად ხართ - ორიგინალური გზები და მეთოდები

როგორ უნდა უთხრათ ქმარს, რომ ორსულად ხართ - ორიგინალური გზები და მეთოდები
მომავალი მამები, რომლებსაც წარმოდგენა არ აქვთ, რომ მალე შვილი ეყოლებათ, როგორც წესი, ამ სასიამოვნო სიახლეს დიდი სიხარულით ხვდებიან. თუ ორსულად ხართ და თქვენი მეუღლისთვის აღნიშნული სიახლის შესახებ თქმის საინტერესო და ორიგინალურ მეთოდებს ეძებთ, ეს ​სტატია სწორედ თქვენთვისაა. შეგიძლიათ ჩვენ მიერ შემოთავაზებული სახალისო ხრიკებიდან თქვენთვის ყველაზე საინტერესო და მომხიბლავი იდეა შეარჩიოთ და მეუღლეს სასიამოვნო და დაუვიწყარი სიურპრიზი მოუწყოთ.

სიურპრიზი ოთხფეხა მეგობრისგან

თუ გსურთ, რომ თქვენი ორსულობის შესახებ ქმარს სასიამოვნო და ამავდროულად მოულოდნელი გზით შეატყობინოთ, შეგიძლიათ, დახმარებისთვის თქვენს ოთხფეხა მეგობარს მიმართოთ. ფურცელზე გააკეთეთ მსგავსი შინაარსის წარწერა : „დედიკო ორსულადაა“ (შეგიძლიათ ტექსტი თქვენი გემოვნებით შეცვალოთ) და ძაღლს საყელოზე მიამაგრეთ. როდესაც შინ დაბრუნებულ მომავალ მამიკოს ოთხფეხა მეგობარი კართან ამ სასიხარულო ცნობით დახვდება, შესაძლოა, თქვენმა მეუღლემ სიხარულით გონებაც დაკარგოს, ამიტომ პირველადი დახმარების გასაწევად მზად იყავით.

„დამზადებულია სიყვარულით“

გურმანი მეუღლე თუ გყავთ, უმჯობესია, თუ ამ სასიხარულო სიახლეს მისთვის სასიამოვნო და საინტერესო გზით შეატყობინებთ. როდესაც სავახშმოდ მაგიდასთან დასხდებით, თქვენს მეუღლეს უთხარით, რომ ღუმელში მისი საყვარელი დესერტი გაქვთ გადამალული და შეუძლია მიირთვას. ღუმელთან მისულ მსუნაგ მამიკოს სასიამოვნო სიურპრიზით გააკვირვებთ. ღუმელში წინასწარ მოათავსეთ პატარა ნამცხვარი, რომელსაც შესაბამისი წარწერა ან გამოსახულება უნდა დაურთოთ. როდესაც თქვენი მეუღლე მიხვდება, რომ ღუმელში დესერტის გარდა მას მეორე, გაცილებით სასიხარული სიურპრიზი დახვდა, არ არის გამორიცხული, რომ სიხარულისგან ხმამაღლა იყვიროს და ცრემლებიც კი წასკდეს.

წარწერა მაისურზე

თუ თქვენ და თქვენს მეუღლეს ბავშვი უკვე გყავთ და აღმოაჩენთ, რომ მეორეს ელოდებით, თქვენი უფროსი შვილისთვის ახალი მაისური შეიძინეთ, რომელსაც სპეციალური წარწერა უნდა ამშვენებდეს, მაგ. „I’m a Big Brother” ან „I’m a Big Sister”. თქვენი მეუღლე შვილის ახალ ტანსაცმელს აუცილებლად შეამჩნევს და წარწერის წაკითხვის შემდეგ გონზე მოსვლა ძალიან გაუჭირდება.

ტკბილი სიურპრიზი

მეუღლისთვის სასიამოვნო სიურპრიზის მოწყობა თუ გსურთ, თემატური სადილი გამართეთ. მაგიდა საბავშვო ტკბილეულით უნდა გაავსოთ, თავად კი ხელში საბავშვო ორცხობილებით სავსე ჯამი მოიმარჯვეთ. თქვენი მეუღლე სიხარულს და აღტაცებას ვერ დამალავს.

წარწერა მუცელზე

მუცელზე წარწერის გაკეთება მხოლოდ ერთ წუთს წაგართმევთ, მომავალ მამიკოს კი უსაზღვროდ გააბედნიერებს. მეუღლის სამსახურიდან დაბრუნებამდე მუცელზე წითელი პომადით წარწერა გაიკეთეთ: „მომავალი მამიკო“ ან „გილოცავ, შენ მამა გახდები.“

პასტა სოუსით და მოულოდნელი სიურპრიზით

სადილამდე რამდენიმე საათით ადრე პასტისთვის სოუსი მოამზადეთ, ფურცელზე დაწერეთ: „მომავალი მშობლები“ ან ნებისმიერი ფრაზა, რომელიც თქვენ მოგწონთ. მეუღლეს სადილისთვის პასტის მირთმევა და მომზადება შესთავაზეთ. როდესაც მაგიდას მიუსხდებით, მისთვის განკუთვნილ თეფშზე გემრიელ კერძთან ერთად წინასწარ მომზადებული ფურცელიც მოათავსეთ. სადილი საოცრად მხიარულ განწყობაზე ჩაივლის.

სიურპრიზი ჩანთაში

თუ თქვენი მეუღლე სპორტითაა გატაცებული, საჩუქრად სპორტული ჩანთა უყიდეთ. ჩანთაში კი წერილი მოათავსეთ წარწერით: „მამიკოს მომავალი პრინცი/პრინცესა“. თქვენი მეუღლე სიხარულისგან, შესაძლოა, ატირდეს კიდეც.

წარწერა ბოთლზე

მეუღლე რესტორანში სადილად დაპატიჟეთ. წინასწარ შეიძინეთ საბავშვო ბოთლი, დეკორატიულად გააფორმეთ და გაალამაზეთ. რესტორნის მომსახურე პერსონალს წინასწარ შეუთანხმდით, რომ შეკვეთილი სასმელი მეუღლეს საბავშვო ბოთლით მოართვან. თავდაპირველად მომავალი მამიკო, შესაძლოა, დაიბნეს და ვერ მიხვდეს, რა ხდება, მაგრამ დაბნეულობა მალე გადაივლის. დარწმუნებული უნდა იყოთ, რომ თქვენი მეუღლე ამ უბედნიერეს წუთებს არასდროს დაივიწყებს. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად