აშშ-ში მოღვაწე ქართველი ექიმი დავით მრელაშვილი სოციალურ ქსელში კორონავირუსისა და ვაქცინაციის შესახებ პოსტს აქვეყნებს, რომელსაც MomsEdu.ge უცვლელად გთავაზობთ:
,,საინტერესო ნიშნულს მიაღწია ქვეყანამ. მთელი საქართველოს მოსახლეობის 1%-ს ოფიციალურად აქტიური, მიმდინარე კოვიდ ინფექცია აქვს (39,000 ადამიანი). ეს ტესტით დადასტურებული და დამტკიცებული. დაუდასტურებელი და დაუტესტავი - რა თქმა უნდა უფრო გაზრდის მაგ ციფრს.
ეს ნიშნავს რომ 100-ში ერთი ქართველი საავადმყოფოში ან სახლშია (ბევრი მათგანი ოჯახის წევრებთან ერთად) და კოვიდს ებრძვის - ფსიქოლოგიურად და ფიზიკურად. მინიმუმ ნახევარს შედარებით მსუბუქი ფორმა აქვს, თუმცა ფსიქოლოგიურად მძიმეა თითქმის ყველა მათგანისთვის.
რომ გავიაზროთ ეს რამდენია - ეს 39,000 ინფიცირებული რომ თანაბრად გადავანაწილოთ ქვეყანაში (ვიდრე სიმპტომები გამოუვლინდება და გაიგებდეს დიაგნოზს), ნიშნავს რომ
- ყოველ მეტროს ვაგონში (პიკის საათებში) - თითო კოვიდ-ინფიცირებულია მიჭყუნული და ცხვირში ასუნთქებს გარშემო მინიმუმ რამდენიმე ადამიანს.
- ყოველ მე-3, მე-4 ავტობუსში სადაც ახვალთ - თითო კოვიდ-ინფიცირებულია ნიკაპზე ჩამოწეული ნიღაბით, დასიცხული.
- ყოველ კონცერტზე, მიტინგზე, ქორწილში, ქელეხში - მინიმუმ რამდენიმე ინფიცირებულია მოძრაობს - გეცეკვებათ, გეხუტებათ, გისამძიმრებთ.
შარშან ნოემბრის შუაში რომ დავპოსტე ცუდადაა საქმე - მსიფლიოში პირველი ადგილისკენ მივდივართ თქო მრავალი პარამეტრით - და ახდა. ახლაც იგივეს მოგახსენებთ.
დღეს, ბოლო კვირის ინფიცირებითაც და სიკვდილიანობის (ორივე!) მაჩვენებლით მთელს მსოფლიოში მესამე ადგილზე ვართ ფიჯის კუნძულების და აფრიკის ერთი სახელმწიფოს მერე.
რაც ყველაზე საგანგაშოა - შემთხვევების მატების სისწრაფით (ე.წ. "რაზგონით") გაცილებით ვუსწრებთ ორივეს, ასე რომ დიდი ალბათობით სულ მალე პირველ ადგილზე გავალთ.
არ ვიცი სხვა ქვეყანა თუ არის რომელმაც ერთი პანდემიის განმავლობაში ორი ყველაზე დიდი ტალღის დროს მოახერხა პირველობა - ორჯერ. შეიძლება არის, მარა ალბათ ბევრი არა. სხვათა შორის ეს კონკრეტული ფაქტი უფრო მოსახლეობის ეთნო-გენეტიკურ-კულტურული თავისებურებით მგონია იყოს გამოწვეული, იმასთან ერთად რომ საქართველო ნაკლებ-რესურსიანი ქვეყანაა (ეკონომიურ-პოლიტიკურად).
ეხლა ნამდვილად ვამტკიცებთ რომ ქართველები ვართ "უშიშარი ვითარცა უხორცო" რადგან ყველაზე ნაკლებად გვეშინია სიკვდილის, თუმცა განსხვავებით ომებისაგან, კორონათი სიკვდილით ვერც აფხაზეთს დავიბრუნებთ, ვერც სამხრეთ ოსეთს. პირიქით - ქვეყანას უფრო ვაუძლურებთ (მინიმუმ ეკონომიურად და სოციალურად) და ადვილად დაპყრობადს ვხდით.
დეკემბრის პიკთან განსხვავებით უფრო შეშფოთებული ვარ რამდენიმე მიზეზის გამო:
1) ლოქდაუნს არ ვაპირებთ - არ ვაპირებ იმაზე კამათს გამართლებულია თუ არა, უბრალოდ ფაქტია რომ მკაცრი შეზღუდვების (და მათი აღსრულების) გარეშე შემთხვევები მნიშვნელოვნად გაიზრდება.
2) აგვისტოს მერე ტემპერატურა კიდევ უფრო იკლებს (სიცივეში ვირუსი როგორც წესი მინიმუმ უფრო მეტად ვრცელდება).
3) დელტა შტამია - უფრო ჩქარა და ბევრ ადამიანზე ვრცელდება, ეს უკანასკნელი მცირე ნაწილით "მუხრუჭდება" პოპულაციაში ნაწილობრივი იმუნიტეტის არსებობის გამო (ნოემბრისგან გასხვავებით თითქმის 30%-ს აღენიშნება სეროპოზიტიურობა), თუმცა ეს უკანასკნელი საკმარისი არ არის.
4) საწოლ-ფონდი კრიტიკულ ზღვარზეა, თუმცა დეკემბერთან განსხვავებით ჰოსპიტალიზაცია რადგან დაახლოებით 15%-ია (25-30%-ის ნაცვლად), ეგ ნიშნავს რომ სახლში ორჯერ მეტი უფრო მძიმე პაციენტებს უწევთ მკურნალობა ვიდრე მათთვის ადგილი გამოჩნდებოდეს.
ჭიქა სანამ წყლით გაივსება - წყალი არ გადმოდის. რომ გაივსება - მერე თვითოეული დამატებითი წვეთი იღვრება. ასე ხდება გადასვსებული საავადმყოფოების შემთხვევაშიც. წყლის წვეთები - ადამიანებია.
დღესვე რომ ყველამ პიბადე გაიკეთოს - თვის ბოლომდე მზარდ სიკვდილიანობას თითქმის ვერანაირად შევცვლით რადგან სიკვდილიანობა 2-3 კვირის მერე აღწევს პიკს.
სახუმაროდ ნამდვილად არ გვაქვს საქმე, მაგრამ ამერიკელებს აქვთ ერთი კარგი გამოთქმა ასეთ სიტუაციებში და ეს ყველაზე მეტად ჩემ კოლეგებს და ჯანდაცვის მუშაკებს ეხებათ:
Brace for impact!
პ.ს. აცრა ალბათ ცალკე პოსტს იმსახურებს, მაგრამ ვისაც ჩემი აზრი გაინტერესებთ (და მნიშვნელობა აქვს) - ვფიქრობ ყველა ადამიანი უნდა აიცრას საქართველოში დღეს-დღეისობით არსებული ნებისმიერი ვაქცინით. გარდა იმისა ვისაც ***კონკრეტულად*** ამ ვაქცინის კომპონენტებზე გქონდათ ალერგია. სხვა რამეებზე ალერგია (ჭინჭრის ციება, ურტიკარია, და ასე შემდეგ) - არაა უკუჩვენება, ისევე როგორც არანაირი ქრონიკული დაავადება (გულის, ფილტვის, ღვიძლის, თირკმლის, სიმსივნური, ავტოიმუნური და ასე შემდეგ).
თუ თქვენმა ექიმმა გითხრათ რომ აცრა თქვენთვის არ შეიძლება ან საშიშია, ის 99.9% ალბათობით არასწორია (ძირითადად არასაკმარისი ცოდნის გამო) - მინიმუმ ერთ სხვა (უფრო გამოცდილ) ექიმთან გადაამოწმეთ).
თუ მაინც და მაინც ახალი ტექნოლოგია (ფაიზერი) გაშინებთ - მაშინ ტრადიციული (ჩინური) ვაქცინით მაინც აიცერით, რომელიც იგივე პრინციპითაა დამზადებული როგორც ბევრი სხვა თქვენთვის ცნობილი - მაგალითად პოლიომიელიტის, ყივანახველას, და ცოფის ვაქცინები - რომლითაც (ერთ-ერთი მათგანით მაინც) დიდი ალბათობით თითქმის ყველა ხართ აცრილი ბავშობაში,'' - აღნიშნავს დავით მრელაშვილი.
„ყველა არ ხდება ავად, ზოგს აქვს თანდაყოლილი იმუნიტეტი ამ დაავადების მიმართ, ზოგს კი შეძენილი,” - თენგიზ ცერცვაძე
ინფექციური საავადმყოფოს დირექტორი თენგიზ ცერცვაძე საქართველოში არსებული ეპიდვითარების შესახებ საუბრობს და აცხადებს, რომ კორონავირუსით ყველა ადამიანი არ ავადდება. თენგიზ ცერცვაძის თქმით, ზოგიერთ ადამიანს კოვიდ 19-ის მიმართ თანდაყოლილი, ზოგს კი შეძენილი იმუნიტეტი აქვს:
„ყველა არ ხდება ავად, ეს ფენომენი უნდა გვახსოვდეს. პირველი პაციენტები რომ შემოდიოდნენ, ჩვენთან მოხვდნენ ცოლ-ქმარი და კიდევ რელიგიური წყვილი, რომლებიც ირანში იყვნენ მოსალოცად. მორწმუნეებიდან ერთმა არ დატოვა მეორე, ცოლ-ქმართანაც იგივე მოხდა. ახალდაქორწინებული წყვილი იყო და ვაჟმა არ დატოვა ცოლი. მათ პალატაში ერთად გაატარეს 3 კვირა ისე, რომ არ დაინფიცირებულა ქმარი და ერთ-ერთი მორწმუნე. მეტი ახლო კონტაქტი რაღა გინდათ. ერთად იყვნენ, ერთად ეძინათ. ზოგს აქვს თანდაყოლილი იმუნიტეტი ამ დაავადების მიმართ, ზოგს კი შეძენილი. რომ ამბობენ „გავცივდი,“ 15-20 %-ს სინამდვილეში კორონავირუსი აქვს, სხვა ტიპის კორონავირუსი. ვარაუდობენ, რომ სხვა ტიპის კორონავირუსმა ჯვარედინი იმუნიტეტის გამომუშავება გამოიწვია. ასევე ვარაუდობდნენ, რომ ტუბერკულოზის ვაქცინა იცავს ადამიანს კორონავირუსისგან. ეს ვერ დამტკიცა, მაგრამ არც უარყოფილია.“
თენგიზ ცერცვაძე სახლში მყოფ პაციენტებს სიმშვიდისკენ მოუწოდებს და რეკომენდაციებს აძლევს:
„სახლში მყოფ პაციენტებს ვეტყვი, რომ უნდა იყვნენ მშვიდად. რადგან სასწრაფო დახმარების ექიმმა გადაწყვიტა, რომ პაციენტი არ საჭიროებს ჰოსპიტალიზაციას, ე.ი. ის მართლა არ საჭიროებს ჰოსპიტალიზაციას. მას არ უნდა ჰქონდეს შიშის საფუძველი, რომ იფიქროს: „აი, ადგილი არ იყო, თორემ წამიყვანდნენ და შეიძლება რაიმე დამემართოს.“ ბინაზე დარჩენილ პაციენტს არ სჭირდება რაიმე მედიკამენტის დანიშვნა კოვიდის გამო. მან უნდა მიიღოს მხოლოდ სიცხის დამწევი, ისიც, თუ ტემპერატურა 38-ზე მეტია. მან უნდა მიიღოს დღეში 3 ლიტრამდე სითხე, რომლის მინიმუმ ნახევარი სუფთა წყალი უნდა იყოს. მან უნდა იმოძრაოს ბევრი, მიიღოს ვიტამინი D, C და თუთია. სხვა მედიკამენტები კოვიდის პროფილაქტიკის ან მკურნალობის მიზნით არავითარ შემთხვევაში არ უნდა მიიღოს. მან უნდა გააგრძელოს ქრონიკული დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტების მიღება, რომლებსაც მანამდეც იღებდა. განსაკუთრებით სახლში დარჩენილმა პაციენტმა არ უნდა მიიღოს დექსამეტაზონი და ჰორმონები.“
„ჩემი პროგნოზი ასეთია, რომ ნოემბერი იქნება ყველაზე მძიმე თვე. ნოემბრის განმავლობაში იქნება მატება, თუ არ შევცვალეთ ჩვენი მენტალიტეტი, ფსიქოლოგია და არ გადავედით ნებაყოფლობით შეზღუდვებზე. ჩემი აზრით, დეკემბრიდან, ახალი წლიდან დაიწყება კლება. ჯერ არ არის მეორე ტალღის პიკი. პიკი იქნება დაახლოებით ნოემბრის ბოლოს. მე მკურნალი ექიმი ვარ და ჩემი გონება გამუდმებით მკურნალობის ირგვლივ ტრიალებს, მაგრამ ამჯერად არა. ჩემი მთავარი სათქმელი იქნება: დაიცავით ელემენტარული რეგულაციები. გაიკეთეთ პირბადე აუცილებლად დახურულ და ღია სივრცეშიც, დაიცავით სოციალური დისტანცია, მოერიდეთ ხალხმრავალ შეკრებებს, ხშირად დაიბანეთ ან გაისტერილეთ ხელები. ამით თქვენ, თავად რომ არ იცით ისე, გადაარჩენთ თქვენი ახლობლების სიცოცხლეს, რომელიც, შესაძლოა, იმსხვერპლოს კოვიდმა. თქვენ გადაარჩენთ ადამიანებს დაავადებისგან, მათ ნაწილს კი სიკვდილისგანაც, - აცხადებს თენგიზ ცერცვაძე.