Baby Bag

„სამწუხაროდ, საქართველოში აღზრდის საკითხებში მშობელთა განათლება ძალიან დაბალ დონეზეა,“- ფსიქოლოგი თეა კაჭარავა

„სამწუხაროდ, საქართველოში აღზრდის საკითხებში მშობელთა განათლება ძალიან დაბალ დონეზეა,“- ფსიქოლოგი თეა კაჭარავა

ფსიქოლოგმა თეა კაჭარავამ აღზრდის საკითხებში მშობლების განათლების მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„ყველაზე უფრო მნიშვნელოვანი, როდესაც დევიაციური ქცევის მოზარდებთან ვმუშაობთ, არის ოჯახის, მშობლების ფაქტორი. როგორ ოჯახში იზრდება? მშობლები ერთად ცხოვრობენ თუ არა? დასაქმებულები არიან თუ არა? მათ შორის როგორი ურთიერთობაა? ფსიქიკურად როგორ მდგომარეობაში არიან მშობლები? თუ რაიმე პრობლემებია ოჯახურ ურთიერთობებში, ეს აუცილებლად აისახება ბავშვის ფსიქიკაზე. დევიაციური ქცევა შეიძლება პატარა ასაკიდანვე გაჩნდეს, მაგრამ მოზარდობისას ეს ნიშნები მწვავდება და ქცევის სახით გაქვთ დევიაცია მოცემული, იმიტომ, რომ მოზარდობის ასაკი არის ყველაზე კრიზისული ასაკი ადამიანის ცხოვრებაში.

როდესაც ბავშვთან მუშაობთ, ყოველთვის ბავშვის მოსაზრებასაც იგებთ და მის პრობლემას მისი თვალით ხედავთ. შემდეგ მშობელსაც ალაპარაკებთ ამაზე. ძალიან ხშირად ორი ხატი ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავდება. თქვენ ხვდებით, რომ აქ უკვე ხედვებშია განსხვავება. სხვადასხვანაირად ხედავენ რაღაცებს ბავშვები და მშობლები.

სამწუხაროდ, საქართველოში აღზრდის საკითხებში მშობელთა განათლება ძალიან დაბალ დონეზეა. შეიძლება ვიღაცამ თქვას: რაში სჭირდება მშობელს განათლება? რაში მჭირდება მე დედობის სწავლა და მამაკაცს მამობის სწავლა? ეს ხომ ინსტინქტია?! ეს ინსტინქტი იყო ოდესღაც, როდესაც ქალს არ სჭირდებოდა იმის სწავლა, თუ რა არის დედობა. 21-ე საუკუნეში, როდესაც ციფრულ ეპოქაში ვცხოვრობთ, ამ გავლენის პირობებში ჩვენ თანდათან ვცილდებით ჩვენს ინსტინქტებს. დღეს უკვე შეიძლება ითქვას, რომ დედობა ეს არის სამსახური. ეს არის სამუშაო. რა თქმა უნდა, ეს არის უდიდესი ფაქტორი, შეიძლება იყოს ცხოვრების აზრი, მაგრამ დედობა არ არის რაღაც ისეთი, რაც თავისთავად გამოსდის დღეს ქალს. ამ უნარებს უკვე სჭირდება შეძენა. ისევე, როგორც ყველა სამუშაოში რაღაცას ვსწავლობთ, ასევე უნდა ვიცოდეთ, რას ნიშნავს, ეფექტიანი მშობლობა. ეს ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ ხელი შევუწყოთ ბავშვს განვითარებაში. მან თავისი რესურსები უნდა აღმოაჩინოს და თვითონ გადადგას ნაბიჯი განვითარებისკენ,"- აღნიშნა თეა კაჭარავამ.

წყარო:​ „აზროვნების აკადემია“

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად